Luận văn Thạc sĩ Lịch sử: Sự biến đổi trong hạ tầng kinh tế - kỹ thuật ở Nam Kỳ thời Pháp thuộc

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> Hoàng Thị Thu Hiền<br /> <br /> SỰ BIẾN ĐỔI TRONG<br /> HẠ TẦNG KINH TẾ - KỸ THUẬT<br /> Ở NAM KỲ THỜI PHÁP THUỘC<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ<br /> <br /> TP. Hồ Chí Minh - Năm 2011<br /> <br /> BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> Hoàng Thị Thu Hiền<br /> <br /> SỰ BIẾN ĐỔI TRONG<br /> HẠ TẦNG KINH TẾ - KỸ THUẬT<br /> Ở NAM KỲ THỜI PHÁP THUỘC<br /> Chuyên ngành:<br /> Mã số:<br /> <br /> Lịch sử Việt Nam<br /> 60 22 54<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ<br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC<br /> TS. LÊ HUỲNH HOA<br /> <br /> Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2011<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> <br /> Trang phụ bìa<br /> MỞ ĐẦU<br /> <br /> .......................................................................................... 1<br /> <br /> Chương 1: CƠ SỞ HẠ TẦNG Ở NAM KỲ TRƯỚC KHI THỰC DÂN PHÁP ĐẾN<br /> 1.1. Khái niệm về cơ sở hạ tầng ..................................................................................9<br /> 1.2. Cơ sở hạ tầng ở Nam Kỳ trước khi người Pháp đến .........................................10<br /> 1.2.1. Về thủy lợi và giao thông đường thủy .....................................................11<br /> 1.2.2. Về đường bộ............................................................................................19<br /> Tiểu kết chương 1.............................................................................................22<br /> Chương 2: BIẾN ĐỔI HẠ TẦNG KINH TẾ - KỸ THUẬT Ở NAM KỲ DƯỚI TÁC<br /> ĐỘNG CỦA CÔNG CUỘC KHAI THÁC THUỘC ĐỊA CỦA THỰC<br /> DÂN PHÁP<br /> 2.1. Bối cảnh của sự xuất hiện những yếu tố hạ tầng kinh tế - kỹ thuật ở Nam Kỳ ........ 23<br /> 2.2. Diện mạo hạ tầng kinh tế - kỹ thuật ở Nam Kỳ thời Pháp thuộc .......................24<br /> 2.2.1. Thủy lợi và giao thông vận tải .....................................................................24<br /> 2.2.1.1.Thực dân Pháp tăng cường đào kênh, nạo vét sông để giải quyết vấn đề thủy<br /> lợi và giao thông thủy ..............................................................................25<br /> 2.2.1.2. Đường sắt ..........................................................................................30<br /> 2.2.1.3. Xây dựng hệ thống đường bộ: gồm hệ thống cầu đường, phà cống .39<br /> 2.2.1.4. Đường hàng không ............................................................................47<br /> 2.2.1.5. Xây dựng hệ thống bến bãi, cảng ......................................................49<br /> 2.2.2. Các công trình phục vụ cho chính quyền thực dân và hoạt động: Trang bị về điện,<br /> nước và bưu chính viễn thông ....................................................................53<br /> 2.2.2.1. Điện, nước .........................................................................................53<br /> 2.2.2.2. Bưu chính viễn thông ........................................................................55<br /> Tiểu kết chương 2.............................................................................................60<br /> Chương 3: ẢNH HƯỞNG CỦA SỰ BIẾN ĐỔI HẠ TẦNG KINH TẾ - KỸ THUẬT<br /> ĐỐI VỚI VÙNG ĐẤT NAM KỲ THỜI PHÁP THUỘC<br /> <br /> 3.1. Ảnh hưởng đầu tiên và nổi bật là với hệ thống hạ tầng kinh tế - kỹ thuật khá đồng bộ,<br /> hoàn chỉnh và phân bố rộng khắp, bộ mặt kinh tế Nam Kỳ đã phần nào biến đổi khác<br /> trước. .................................................................................................................61<br /> 3.1.1. Nông nghiệp .............................................................................................64<br /> 3.1.2. Công nghiệp .............................................................................................67<br /> 3.1.3. Thương nghiệp .........................................................................................68<br /> 3.2. Nhiều đô thị mới hình thành...............................................................................71<br /> 3.3. Những tác động về mặt xã hội ...........................................................................74<br /> 3.3.1. Thay đổi về cơ cấu dân số ........................................................................74<br /> 3.3.2. Thay đổi về thành phần giai cấp trong xã hội ..........................................75<br /> Tiểu kết chương 3.............................................................................................77<br /> KẾT LUẬN<br /> <br /> ........................................................................................ 78<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 82<br /> PHỤ LỤC<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> 1.1. Lý do khoa học<br /> Trong quá trình đổi mới toàn diện, nhất là đổi mới về kinh tế, việc tìm hiểu và kế thừa<br /> các bài học của quá khứ để tiếp tục phát triển kinh tế nhưng vẫn giữ gìn bản sắc dân tộc là<br /> một yêu cầu đặt ra cấp bách trong dòng chảy liên tục của lịch sử, chúng ta không có quyền<br /> lựa chọn quá khứ mà nhất thiết phải xây dựng và phát triển kinh tế trên nền tảng kinh tế nhất<br /> định, trực tiếp vốn có, do quá khứ để lại. Vì vậy nghiên cứu lịch sử kinh tế vẫn luôn là một<br /> điều cần thiết.<br /> Nằm trong phạm trù của lịch sử kinh tế, tìm hiểu tình hình kinh tế nước ta dưới thời<br /> Pháp thuộc trong đó có hạ tầng kinh tế - kỹ thuật ở Nam Kỳ dưới tác động của chính sách<br /> khai thác của thực dân Pháp cũng không nằm ngoài mục đích đó.<br /> Hơn nữa, chế độ thuộc địa của thực dân phương Tây ngoài sự áp bức, bóc lột tàn bạo,<br /> về khách quan có sự thúc đẩy nhất định kinh tế thuộc địa chuyển sang một hình thái kinh tế<br /> mới có nhân tố tư bản chủ nghĩa. Có thể nói, cùng với sự xuất hiện của chế độ thực dân<br /> Pháp trên đất nước Việt Nam, kinh tế nước ta đã có nhiều biến chuyển sâu sắc - xuất hiện<br /> những yếu tố mới so với thời kì trước đó.<br /> Ở Nam Kì, sau khi lần lượt chiếm 3 tỉnh miền Đông (1862) rồi 3 tỉnh miền Tây (1867),<br /> thực dân Pháp đã biến Nam Kỳ thành thuộc địa. Trong gần 100 năm đô hộ, chính sách khai<br /> thác của Pháp trên đất Nam Kỳ đã tạo ra những biến đổi quan trọng trong đời sống chính trị,<br /> văn hóa, xã hội đặc biệt là kinh tế mà rõ nét nhất là sự xuất hiện những yếu tố mới trong sự<br /> phát triển hạ tầng kinh tế - kỹ thuật ở vùng đất này.<br /> Sự xuất hiện những yếu tố mới đó diễn ra thế nào, hạ tầng kinh tế - kỹ thuật ở Nam Kỳ<br /> dưới tác động của chính sách khai thác của thực dân Pháp có gì nổi bật? Đây là một vấn đề<br /> cần được quan tâm vì nó không chỉ làm rõ những tác động, những hệ quả của chính sách<br /> khai thác thuộc địa của chính quốc đối với thuộc địa ở Nam Kì nói riêng, Việt Nam nói<br /> chung mà còn liên quan đến việc đánh giá vị trí, vai trò lịch sử của kinh tế đối với sự phát<br /> triển của đất nước trong từng thời kì và mối liên hệ của nó đối với nền kinh tế hiện tại và<br /> tương lai.<br /> <br />