Luận văn Thạc sĩ Lịch sử Việt Nam: Hoạt động của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương từ năm 1997 đến năm 2017

Chia sẻ: Matroinho | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:112

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn "Hoạt động của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương từ năm 1997 đến năm 2017" nhằm hệ thống hóa hoạt động của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương trong 20 năm phát triển từ ngày tái lập tỉnh (1/1/1997) đến năm 2017, phân tích những ưu điểm và hạn chế trong hoạt động của Hội qua các nhiệm kỳ, từ đó khẳng định vai trò, vị trí của Hội trong quá trình xây dựng và hoạt động đối với sự nghiệp phát triển tỉnh nhà. Đồng thời, luận văn đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm đẩy mạnh chất lượng hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Lịch sử Việt Nam: Hoạt động của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương từ năm 1997 đến năm 2017

UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT HOÀNG THỊ HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ TỈNH BÌNH DƯƠNG TỪ NĂM 1997 ĐẾN NĂM 2017 CHUYÊN NGÀNH: LỊCH SỬ VIỆT NAM MÃ SỐ NGÀNH: 8229013 LUẬN VĂN THẠC SĨ BÌNH DƯƠNG, NĂM 2019
UBND TỈNH BÌNH DƯƠNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT HOÀNG THỊ HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ TỈNH BÌNH DƯƠNG TỪ NĂM 1997 ĐẾN NĂM 2017 CHUYÊN NGÀNH: LỊCH SỬ VIỆT NAM MÃ SỐ NGÀNH: 8229013 LUẬN VĂN THẠC SĨ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN HOÀNG HUẾ BÌNH DƯƠNG, NĂM 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tôi được thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. NGUYỄN HOÀNG HUẾ. Các số liệu, thống kê, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Ngoài ra luận văn còn có sự kế thừa từ các công trình nghiên cứu của những tác giả đi trước và có sự bổ sung thêm những tài liệu mới. Bình Dương, ngày 15 tháng 08 năm 2019 Tác giả luận văn Hoàng Thị Hòa i
LỜI CẢM ƠN Với những tình cảm chân thành, tôi xin trân trọng gửi lời cám ơn sâu sắc đến Ban Giám Hiệu trường Đại học Thủ Dầu Một – Bình Dương, Phòng Đào tạo sau Đại học và quí Thầy - Cô trường Đại học Thủ Dầu Một đã tận tình hướng dẫn, giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi học tập trong suốt thời gian theo học chương trình đào tạo Cao học chuyên ngành Lịch sử Việt Nam khóa II. Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến Tiến sỹ Nguyễn Hoàng Huế, người đã dành nhiều thời gian, tâm huyết, tận tình để hướng dẫn, động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để tôi hoàn thành luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn Bà Nguyễn Thị Thu Hồng - Tỉnh ủy viên, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam - Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh; lãnh đạo, cán bộ Thư viện tỉnh Bình Dương; cán bộ thư viện Trường Đại học Thủ Dầu Một, đã cung cấp tài liệu và có những ý kiến quý báu để hỗ trợ tôi thực hiện luận văn này. Những lời cảm ơn sau cùng, tôi trân trọng gửi đến gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn chia sẻ, động viên tôi trong suốt thời gian học tập vừa qua. Luận văn không sao tránh khỏi những sơ sót, khiếm khuyết khi nghiên cứu và biên tập. Kính mong được sự chỉ dẫn của quý thầy cô và đồng nghiệp. Tác giả luận văn Hoàng Thị Hòa ii
Tóm tắt: Từ khóa: Hội LHPN tỉnh Bình Dương, Hoạt động, Phụ nữ, Bình Dương, Hội LHPN… Trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc, phụ nữ Việt Nam trở thành lực lượng quan trọng có những đóng góp to lớn cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước. Ngày 20/10/1930, tổ chức phụ nữ Việt Nam đầu tiên được thành lập. Kể từ đó đến nay, trải qua bao thăng trầm của lịch sử dân tộc, phong trào phụ nữ Việt Nam không ngừng lớn mạnh cùng với sự phát triển, trưởng thành của tổ chức Hội Phụ nữ qua các giai đoạn cách mạng. Từ sau khi tái lập tỉnh năm 1997, Hội LHPN tỉnh Bình Dương đã củng cố tổ chức Hội và xây dựng phong trào vững mạnh. Hội LHPN tỉnh Bình Dương đã phát huy được vai trò trong việc tuyên truyền, vận động, tập hợp, giáo dục phụ nữ, phát huy vai trò của các tầng lớp phụ nữ trong phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội củng cố Quốc Phòng An Ninh (QPAN) tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Việc nghiên cứu và tìm hiểu về hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương từ năm 1997 đến năm 2017, nhằm hệ thống hóa quá trình hoạt động của tỉnh Hội cũng như đúc kết thực tiễn, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế của Hội LHPN tỉnh Bình Dương qua các nhiệm kỳ. Đồng thời, luận văn đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm đẩy mạnh chất lượng hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương.Trên cơ sở đó để tỉnh Hội tiếp tục củng cố tổ chức có những hoạt động chủ động, tích cực và phong phú hơn. Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương với tư cách là một tổ chức chính trị - xã hội, đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tầng lớp phụ nữ trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn (1997 – 2017). Đề tài tập trung đi sâu nghiên cứu các hoạt động chính, chương trình trọng tâm của Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương trong 20 năm từ ngày tái lập tỉnh. iii
Trước năm 1997 thời kỳ chưa chia tách tỉnh, Phụ nữ Thủ Dầu Một hoạt động dưới sự chỉ đạo của Hội LHPN tỉnh Sông Bé, một số hoạt động diễn ra còn mang tính chất chung chung, lực lượng mỏng ảnh hưởng không nhỏ đến thành tích hoạt động của Hội. Từ sau khi tái lập tỉnh, bộ mặt kinh tế - xã hội tỉnh Bình Dương đã hoàn toàn thay đổi từ một tỉnh có cơ cấu kinh tế chủ yếu là nông nghiệp trở thành một tỉnh có ngành công nghiệp cơ bản hiện đại trong cả nước. Phụ nữ Bình Dương chiếm hơn 50% dân số trong tỉnh, lại có truyền thống đoàn kết, yêu nước và cách mạng, phụ nữ tỉnh Bình Dương sớm thành lập được tổ chức riêng của mình, lập nên những thành tích rất đáng tự hào trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội. Hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương được chia thành hai giai đoạn đó là: Giai đoạn 1997 – 2006 và giai đoạn 2006 – 2017. Các hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương đã có sự chuyển biến rõ. Nếu như ở giai đoạn 1997 – 2006 vừa chia tách tỉnh, Hội còn nhiều khó khăn về nhân lực cũng như điều kiện cơ sở vật chất, các cơ sở Hội trên địa bàn tỉnh còn chậm đổi mới, việc sinh hoạt ở một số cơ sở Hội chưa đều, hình thức sinh hoạt đơn điệu, rập khuôn, thiếu hấp dẫn, trình độ năng lực của một bộ phận cán bộ vẫn còn thấp…, đến giai đoạn 2006 – 2017, với những nội dung hoạt động đa dạng, phong phú và phù hợp với thực tiễn, hoạt động của Hội LHPN tỉnh đã tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ. Nhận thức và hành động của cán bộ, hội viên đã có nhiều thay đổi từ nội dung cụ thể của phong trào. Quá 20 năm (1997 – 2017), hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương với các hoạt động có trọng tâm, trọng điểm đã mang lại quyền lợi chính đáng cho phụ nữ trong toàn tỉnh Bình Dương, thu hút đông đảo phụ nữ tham gia. Đồng thời hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch đề ra, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và là một trong những đơn vị dẫn đầu, được Trung ương Hội LHPN Việt Nam đánh giá cao. Bên cạnh những kết quả đạt được, tổ chức và hoạt động của Hội Liên hiệp phụ nữ Bình Dương vẫn còn tồn tại một số hạn chế do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan. Trong quá trình hoạt động thực tiễn, Hội LHPN tỉnh Bình iv
Dương đã biết phát huy những ưu điểm đồng thời khắc phục những nhược điểm và hạn chế để tìm ra những giải pháp cụ thể, sáng tạo nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội. MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. viii DANH MỤC BẢNG ........................................................................................ ix DANH MỤC SƠ ĐỒ ......................................................................................... x PHẦN I: MỞ ĐẦU .......................................................................................... 11 1. LÍ DO THỰC HIỆN ĐỀ TÀI .................................................................. 11 2.MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ........................................ 12 2.1. Mục đích nghiên cứu ............................................................................ 12 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................... 12 3. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ ....................................................... 12 3.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam nói chung ..................................................................................................... 12 3.2. Nhóm các công trình nghiên cứu liên quan đến phụ nữ Nam Bộ ........ 14 3.3. Nhóm các công trình nghiên cứu về Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương ................................................................................................ 15 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI................. 16 4.1 Đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 16 4.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 16 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ NGUỒN TƯ LIỆU .................... 17 5.1. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 17 5.2. Nguồn tư liệu ....................................................................................... 17 6. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN VĂN ............................................................. 18 6.1 Về mặt khoa học .................................................................................. 18 6.2 Về mặt thực tiễn................................................................................... 18 7. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN ................................................................. 18 PHẦN II: NỘI DUNG ..................................................................................... 20 v
CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ TỈNH BÌNH DƯƠNG ..................................................................... 20 1.1. Khái quát về Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam ..................................... 20 1.2. Quá trình tái lập và phát triển đơn vị hành chính tỉnh Bình Dương sau 20 năm xây dựng và phát triển (1997 - 2017) ............................................. 23 1.3. Vài nét về truyền thống và đặc điểm phụ nữ Thủ Dầu Một - Bình Dương .......................................................................................................... 25 1.4. Tái lập tổ chức Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương ...................... 27 Tiểu kết chương 1 ............................................................................................ 30 Chương 2. CƠ CẤU TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI LHPN BÌNH DƯƠNG SAU NGÀY TÁI LẬP TỈNH (1997 – 2017)................................... 31 2.1. Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Hội LHPN Bình Dương từ năm 1997 đến năm 2006 .............................................................................................. 31 2.1.1. Hoạt động xây dựng và củng cố tổ chức Hội .................................... 31 2.1.2. Xây dựng phương thức hoạt động của Hội ....................................... 35 2.1.3 Giáo dục, bồi dưỡng nâng cao kiến thức của phụ nữ ................... 36 2.1.4 Hỗ trợ phụ nữ tạo việc làm, phát triển kinh tế ................................... 37 2.1.5 Chăm sóc sức khỏe phụ nữ, trẻ em .................................................... 39 2.1.6 Xây dựng và phát triển hội viên ......................................................... 41 2.1.7 Tham gia xây dựng, giám sát việc thực hiện luật pháp, chính sách ..................................................................................................................... 44 2.2. Hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương từ năm 2006 đến năm 2017 ..................................................................................................................... 45 2.2.1. Hoạt động xây dựng và củng cố tổ chức Hội .................................... 46 2.2.2. Xây dựng phương thức hoạt động của Hội ....................................... 49 2.2.3 Giáo dục nâng cao năng lực, trình độ mọi mặt cho phụ nữ .............. 51 2.2.4 Hỗ trợ phụ nữ giảm nghèo, phát triển kinh tế .................................... 52 2.2.5 Hỗ trợ phụ nữ xây dựng gia đình ....................................................... 55 2.2.6 Xây dựng và phát triển hội viên ......................................................... 56 2.2.7 Mở rộng quan hệ hợp tác Quốc tế vì bình đẳng và phát triển ..... 60 vi
2.2.8 Thực hiện vai trò đại diện quyền làm chủ của phụ nữ ....................... 61 Tiểu kết chương 2 ............................................................................................ 63 Chương 3: ĐÓNG GÓP CỦA HỘI LHPN BÌNH DƯƠNG TỪ NĂM 1997 - 2017 ................................................................................................................. 65 3.1 Góp phần thúc đẩy mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh .......... 65 3.2. Góp phần thúc đẩy sự phát triển của hội viên và nâng cao chất lượng các cấp hội ................................................................................................... 67 3.3. Góp phần thúc đẩy bình đẳng giới và nâng cao vai trò của phụ nữ trong hội nhập quốc tế........................................................................................... 67 3.4. Đánh giá hoạt động của Hội LHPN Bình Dương từ năm 1997 - 2017 69 3.4.1 Về ưu điểm ......................................................................................... 69 3.4.1.1 Bám sát sự chỉ đạo của TW Hội và các câp chính quyền địa phương .................................................................................................................... 69 3.4.1.2 Hoàn thành mục tiêu, phương hướng đề ra qua các kỳ đại hội ..... 72 3.4.2 Hạn chế.............................................................................................. 74 3.5. Đề xuất, kiến nghị ................................................................................ 76 Tiểu kết chương 3 ............................................................................................ 80 KẾT LUẬN...................................................................................................... 82 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 53 PHỤ LỤC ........................................................................................................ 57 vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Số thứ tự Chữ viết tắt Nghĩa của chữ viết tắt 1 BCH Ban chấp hành 2 BCH TW Ban chấp hành Trung ương 3 BTV Ban thường vụ 4 BQLDA Ban quản lý Dự án 5 CLB Câu lạc bộ 6 CNH – HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa 7 CSXH Chính sách xã hội 8 GTVL Giới thiệu việc làm 9 HĐND Hội đồng nhân dân 10 HPN Hội phụ nữ 11 KHHGĐ Kế hoạch hóa gia đình 12 LĐ – TBXH Lao động, thương binh, xã hội 13 LHPN Liên hiệp Phụ nữ 14 MTTQ Mặt trận Tổ quốc 15 NHCSXH Ngân hàng chính sách xã hội 16 Nxb Nhà xuất bản 17 PN Phụ nữ 18 QPAN Quốc Phòng An ninh 19 TW Trung ương 20 UBND Ủy ban nhân dân 21 UBATQG Ủy ban an toàn quốc gia 22 VNAH Việt Nam Anh hùng 23 VSTBPN Vì sự tiến bộ phụ nữ viii
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1.Kết quả số lượng phát triển hội viên mới qua các năm của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương .......................................................................... 41 Bảng 2.2. Phân tích chất lượng hệ thống tổ chức từ tỉnh đến cơ sở ................ 43 Bảng 2.3. Chương trình hỗ trợ vốn .................................................................. 53 Bảng 2.4. Kết quả số lượng phát triển hội viên mới qua các năm của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương .......................................................................... 57 Bảng 2.5. Phân tích chất lượng hệ thống tổ chức từ tỉnh đến cơ sở ................ 59 ix
DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Tổ chức cơ quan hội LHPN Tỉnh Bình Dương nhiệm kỳ 2016 - 2021 ..................................................................................................... 49 x
PHẦN I: MỞ ĐẦU 1. LÍ DO THỰC HIỆN ĐỀ TÀI Về lý luận, trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc, phụ nữ Việt Nam trở thành lực lượng quan trọng có những đóng góp to lớn cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước. Nội dung trong bản Nghị quyết đầu tiên về công tác vận động phụ nữ tại Hội nghị Trung ương lần thứ nhất của Đảng (tháng 10/1930) trở thành “kim chỉ nam”xuyên suốt trong quá trình hoạt động của các cấp Hội Phụ nữ qua các thời kì lịch sử: “Lực lượng cách mạng của phụ nữ là một cái lực lượng rất trọng yếu. Nếu quảng đại quần chúng phụ nữ không tham gia vào những cuộc tranh đấu cách mạng thì cách mạng không thắng lợi được. Bởi vậy, nên công tác trong quần chúng phụ nữ không phải là một cái nhiệm vụ phụ thuộc của Đảng; công tác ấy chánh là một cái nhiệm vụ rất lớn và rất trọng yếu” [36,188]. Hội LHPN Bình Dương tái lập tổ chức năm 1997, trong những năm qua, Hội LHPN tỉnh Bình Dương đã phát huy được vai trò trong việc tuyên truyền, vận động, tập hợp, giáo dục phụ nữ, phát huy vai trò của các tầng lớp phụ nữ trong phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội củng cố Quốc Phòng An Ninh (QPAN) tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Ngoài những hoạt động và đặc điểm chung của Hội LHPN Việt Nam, Hội LHPN Bình Dương có những hoạt động nổi trội và mang đặc điểm riêng so với các tỉnh thành khác. Việc nghiên cứu về Hội LHPN Bình Dương như một nội dung khoa học là việc cần thiết bởi đề tài này hiếm được các nhà khoa học tập trung khai thác. Về thực tiễn đời sống xã hội, vai trò của phụ nữ rất quan trọng trong gia đình và xã hội. Hội LHPN Bình Dương đã có những góp phần xây dựng Bình Dương trở thành một vùng đất năng động và phồn thịnh. Trước đó Bình Dương chỉ là một phần của tỉnh Sông Bé, thuần nông. Tuy nhiên, bên cạnh những đóng góp tích cực của Hội LHPN Bình Dương nói chung và tầng lớp phụ nữ nói riêng sinh sống trên địa bàn tỉnh cho sự phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa địa phương thì không ít những vấn đề phát sinh 11
cũng như hạn chế của Hội LHPN Bình Dương qua các nhiệm kỳ. Với đề tài trên, tác giả luận văn mong muốn đóng góp một phần công sức của mình để giúp Hội củng cố tổ chức, có những hoạt động chủ động, tích cực và phong phú hơn. Đồng thời, có thêm cơ sở khoa học khắc phục những vướng mắc trong công tác quản lý. Với những lý do trên, tác giả chọn và thực hiện đề tài: “Hoạt động của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương từ năm 1997 đến năm 2017” làm luận văn thạc sĩ, chuyên ngành Lịch sử Việt Nam. 2.MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 2.1. Mục đích nghiên cứu Hệ thống hóa hoạt động của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương trong 20 năm phát triển từ ngày tái lập tỉnh (1/1/1997) đến năm 2017, phân tích những ưu điểm và hạn chế trong hoạt động của Hội qua các nhiệm kỳ, từ đó khẳng định vai trò, vị trí của Hội trong quá trình xây dựng và hoạt động đối với sự nghiệp phát triển tỉnh nhà. Đồng thời, luận văn đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm đẩy mạnh chất lượng hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục tiêu của đề tài, tác giả luận văn sẽ thực hiện các nhiệm vụ cơ bản sau đây: - Trình bày khái quát quá trình hình thành và phát triển của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương; - Trình bày có hệ thống hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương theo giai đoạn, nhiệm kỳ Đại hội Phụ nữ từ năm 1997 đến năm 2017. - Phân tích, đánh giá những ưu điểm và hạn chế trong hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương (1997 – 2007). - Đề xuất, kiến nghị những giải pháp đẩy mạnh chất lượng hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương. 3. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ 3.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam nói chung 12
Trải qua 89 năm trưởng thành và phát triển, dưới sự lãnh đạo dìu dắt của Đảng, tổ chức Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam được rèn luyện, trưởng thành qua từng thời kỳ cách mạng gắn liền với sự lớn mạnh và phát triển của cách mạng Việt Nam. Lịch sử dân tộc Việt Nam là lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước, trong đó phụ nữ Việt Nam giữ một vai trò trọng yếu. Trong các giai đoạn cách mạng, phụ nữ Việt Nam đã tỏ rõ truyền thống thông minh, sáng tạo, lao động cần cù, chiến đấu dũng cảm. Nghiên cứu về lịch sử về Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam đã được đề cập dưới nhiều góc đề khác nhau, có thể kể ra một số công trình tiêu biểu như: Cuốn Lịch sử phong trào phụ nữ Việt Nam, gồm 2 tập do tác giả Nguyễn Thị Thập chủ biên, Nhà xuất bản Phụ nữ phát hành năm 1982. Sách tập trung phân tích các phong trào chính của phụ nữ Việt Nam từ năm 1930 đến năm 1975. Công trình khoa học “Đổi mới tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong hệ thống chính trị đáp ứng các yêu cầu xây dựng và phát triển dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam” năm 2002 do TS. Thang Văn Phúc làm chủ nhiệm đề tài. Công trình tập trung làm rõ sự đổi mới về tổ chức và hoạt động của Mặt trận và các đoàn thể trong điều kiện phát triển nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Cuốn Phụ nữ Việt Nam trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và công cuộc đổi mới đất nước do Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam biên soạn, Nhà xuất bản Văn hóa thông tin phát hành năm 2007. Công trình đi vào đánh giá, phân tích vai trò, vị thế của phụ nữ Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và công cuộc đổi mới đất nước thông qua việc khái quát các hoạt động, phong trào chính do Hội phát động, tổ chức. Cuốn “Lịch sử quá trình phát triển Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam qua các kỳ Đại hội” do tác giả Phạm Hùng chủ biên, Nhà xuất bản Lao động phát hành năm 2011. Công trình tập trung dựng lại bức tranh lịch sử ra đời, quá trình phát triển của Hội LHPN Việt Nam qua các kỳ Đại hội từ khi thành lập đến năm 2011. 13
Ưu điểm nổi bật của các công trình nghiên cứu trên đã đề cập khá đầy đủ về quá trình hình thành và phát triển, quá trình đấu tranh cách mạng của phụ nữ Việt Nam và các phong trào do Hội LHPN Việt Nam phát động. Hạn chế của các công trình này là nội dung nói về hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương không nhiều nếu không muốn nói là rất ít. Hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương chỉ được đề cập một cách rất sơ lược trong một số công trình nghiên cứu. 3.2. Nhóm các công trình nghiên cứu liên quan đến phụ nữ Nam Bộ Có một số công trình nghiên cứu liên quan đến phụ nữ Nam Bộ nói chung và phụ nữ Bình Dương nói riêng được quan tâm như: Cuốn “Truyền thống cách mạng của phụ nữ Nam Bộ thành đồng”, tác giả Trương Thị Thu, Nhà xuất bản Cần Thơ phát hành năm 1988. Công trình nói về phụ nữ Nam Bộ tham gia tích cực vào các công tác để vừa ngăn chặn bước tiến của quân Pháp, vừa chuẩn bị lực lượng kháng chiến lâu dài. Đồng thời, đề cập đến tinh thần thủy chung son sắc của phụ nữ Nam Bộ. Cuốn “Mười hai năm một chặng đường” do Tổ sử phụ nữ Nam Bộ chủ biên, Bảo tàng Nam Bộ ấn hành năm 1995. Cuốn sách viết về quá trình hình thành và hoạt động của Tổ Sử Phụ nữ Nam Bộ. Cuốn “Lịch sử Phụ nữ Nam bộ kháng chiến” của nhiều tác giả của Tổ Sử Nam Bộ biên soạn, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia tái bản lần 3 năm 2006. Công trình về phong trào phụ nữ Nam Bộ kháng chiến - Đội quân tóc dài trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Cuốn “Ký ức Phụ nữ miền Đông”, gồm 2 tập do nhóm tác giả Huỳnh Tấn Bửu, Đoàn Trung Kiên, Nguyễn Thị Hồng Lương, Hà Thị Thanh Thúy, Trần Thị Thu Hằng và Hoàng Ngọc Điệp biên soạn, Nhà xuất bản Đồng Nai phát hành năm 2014. Công trình này được đầu tư khá lớn từ nội dung cho đến hình thức từ trước đến nay. Ưu điểm của các công trình này là tái hiện lại bức tranh lịch sử như một thước phim sống động từ việc thật, người thật, ghi lại truyền thống lịch sử hào hùng của các tầng lớp phụ nữ trên mảnh đất miền Đông Nam Bộ, Nam Bộ. Đồng 14
thời, mang tính giáo dục cao về truyền thống đấu tranh cách mạng cho thế hệ trẻ hiện nay. Hạn chế là các công trình này chỉ dừng lại ở việc thuật lại các cuộc đấu tranh của phụ nữ Nam Bộ nói chung, trong đó có phụ nữ Bình Dương nói riêng. Chưa đề cập nhiều và hệ thống về hoạt động của tổ chức Hội LHPN tỉnh Bình Dương. 3.3. Nhóm các công trình nghiên cứu về Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương Bên cạnh những công trình nghiên cứu về Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, phụ nữ Nam Bộ nói chung, có một số công trình nghiên cứu về Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương như: Cuốn “Phụ nữ Bình Dương 30 năm xây dựng và phát triển (1975 - 2005)” do Lâm Văn Hiệp chủ biên, Nhà xuất bản Chính trị Quốc Gia phát hành năm 2011. Công trình này phản ánh phong trào, hoạt động của Hội và các tầng lớp phụ nữ trong tỉnh qua các thời kỳ xây dựng và bảo vệ đất nước sau chiến tranh đến năm 2005. Cuốn “Phụ nữ Bình Dương 45 năm đấu tranh giải phóng (1930 - 1975)” do Tiêu Như Thủy biên soạn, Nhà xuất bản Chính trị Quốc Gia phát hành năm 2003. Trình bày về những năm tháng hoạt động của Phụ nữ Bình Dương trong những ngày kháng chiến chống giặc ngoại xâm. Cuốn Kỷ yếu hội thảo khoa học cấp quốc gia “Bình Dương – 20 năm phát triển và hội nhập: 1997 – 2017” do Trường Đại học Thủ Dầu Một, Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Bình Dương và Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia – Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức, có đề cập đến những vấn đề khoa học và thực tiễn trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở tỉnh Bình Dương sau 20 năm tái lập tỉnh; tổng kết những thành tựu kinh tế, xã hội, văn hóa; đúc kết bài học kinh nghiệm và kiến nghị giải pháp phát triển bền vững trong thời kỳ hội nhập. Trong đó có một số bài viết đề cập đến một số lĩnh vực trong hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương. 15
Các văn kiện của Tỉnh hội Phụ nữ trong những năm 1997 – 2017. Đánh giá toàn diện phong trào phụ nữ và hoạt động Hội LHPN tỉnh Bình Dương qua các nhiệm kỳ. “Báo cáo tổng kết năm“ từ năm 1997 – 2017: Trong các báo cáo tổng kết hằng năm này Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương đã nêu lên những kết quả đạt được và những mặt tồn tại, hạn chế và phương hướng hoạt động tiếp theo của Hội. Các bài báo liên quan đến từng lĩnh vực hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương như: các hoạt động hỗ trợ vốn vay, các hoạt động phong trào nổi bật của tỉnh Bình Dương nói chung và cấp cơ sở nói riêng… Nhìn chung, ưu điểm nổi bật của các công trình này là trình bày tập trung các hoạt động của Hội LHPN Bình Dương từ năm 1997 đến năm 2017. Tuy vậy, hạn chế của các công trình nghiên cứu là thiếu tính toàn diện, khái quát và theo tiến trình từ năm 1997 đến năm 2017. Có thể nói, cho đến năm 2019 chưa có một công trình khoa học nào nghiên cứu về hoạt động của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương từ năm 1997 đến năm 2017 dưới góc độ Sử học một cách tổng thể, toàn diện, có luận cứ khoa học sâu sắc. Trên cơ sở kế thừa có chọn lọc kết quả nghiên cứu của các tác giả đi trước, luận văn nghiên cứu về hoạt động của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương từ năm 1997 đến năm 2017 một cách tổng thể, toàn diện, có luận cứ khoa học sâu sắc để đưa ra những nhận xét, đánh giá về thành tựu, hạn chế và đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy và nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội. 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI 4.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương với tư cách là một tổ chức chính trị - xã hội, đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tầng lớp phụ nữ trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn (1997 – 2017). 4.2. Phạm vi nghiên cứu 16
Về nội dung: Đề tài tập trung đi sâu nghiên cứu các hoạt động chính, chương trình trọng tâm của Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương trong 20 năm từ ngày tái lập tỉnh. Về không gian: Tỉnh Bình Dương Về thời gian: Từ năm 1997 đến năm 2017. Tác giả chọn hai mốc thời gian này bởi hai mốc thời gian này gắn liền với các sự kiện quan trọng của tỉnh nhà đó là: mốc mở đầu năm 1997 là mốc thời gian tái lập tỉnh và dấu mốc bắt đầu thành lập tổ chức Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương; năm 2017 là năm đánh dấu sự kiện 20 năm tái lập tỉnh Bình Dương, đồng thời đây cũng là năm đánh dấu nhiều thành tích nổi bật của Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương. 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ NGUỒN TƯ LIỆU 5.1. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu chính của luận văn là phương pháp lịch sử và Phương pháp lôgic. Phương pháp lịch sử để tái hiện bức tranh hình thành và phát triển của Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương từ sau ngày tái lập tỉnh. Đồng thời làm rõ, hệ thống hóa những hoạt động nổi bật của Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương theo tiến trình thời gian từ năm 1997 đến năm 2017. Phương pháp logic nhằm tổng quát các sự kiện, các hoạt động của Hội LHPN tỉnh Bình Dương từ năm 1997 đến năm 2017 một cách thống nhất và trong mối liên hệ với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Bình Dương. Ngoài ra, tác giả luận văn sử dụng các phương pháp khác như: thống kê, phân tích, tổng hợp, đối chiếu so sánh… để làm nổi bật hoạt động của Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương từ năm 1997 đến năm 2017. Trên cơ sở đó giải quyết những vấn đề được đặt ra trong luận văn. 5.2. Nguồn tư liệu Luận văn tập trung khai thác các tài liệu lưu trữ gồm sách, bài báo khoa học, kỷ yếu hội thảo có liên quan đến đề tài như: + Cuốn Hồi ký “Hồi tưởng những ngày đã qua”, tác giả Nguyễn Thị Hoa năm 2004. Cuốn Hồi ký ôn lại những ngày tháng tác giả cùng các đồng chí của 17
mình sống chiến đấu và ngày càng trưởng thành trên các địa bàn được Đảng phân công hay là trong các nhà tù khắc nghiệt của bọn Mỹ - Ngụy. + Cuốn hồi ký “Tự bạch chuyện đời tôi”, tác giả Trần Thị Hữu, in sách năm 2009. Cuốn hồi ký ôn lại quá trình hoạt động cách mạng và công tác của tác giả, trong đó có quá trình tác giả đảm nhiệm công tác Hội phó Hội LHPN tỉnh Sông Bé lần thứ nhất nhiệm kỳ 1977 – 1979. Ngoài ra, luận văn còn sử dụng các báo cáo thống kê về hoạt động của Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương tại tỉnh Bình Dương. 6. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN VĂN 6.1 Về mặt khoa học Trên cơ sở các nguồn tư liệu, luận văn dựng lại bức tranh lịch sử hoạt động của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương từ năm 1997 - 2017 một cách hệ thống và toàn diện. Cung cấp nguồn tư liệu tương đối hoàn chỉnh về hoạt động của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương từ khi tái lập tỉnh cho tới năm 2017. Phân tích những vấn đề liên quan trong từng lĩnh vực hoạt động của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Dương từ năm 1997 - 2017, từ đó đưa ra những nhận xét, đánh giá và kết luận mang tính độc lập. Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể là một tài liệu tham khảo thiết thực cho những ai quan tâm tới vấn đề này. 6.2 Về mặt thực tiễn Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần cung cấp thêm cơ sở khoa học để Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh Bình Dương tiếp tục củng cố tổ chức và đề ra các hoạt động phong phú, chất lượng hơn trong thời gian tới. Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo ở các đơn vị, tổ chức bồi dưỡng về công tác phụ nữ. 7. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nộ dung luận văn được cấu tạo trong 3 chương: 18