Luận văn Thạc sĩ Nông nghiệp: Nghiên cứu ảnh hưởng của giá thể đến sinh trưởng, phát triển của một số giống lan Mokara tại thành phố Tam Kỳ, Quảng Nam

Chia sẻ: Xedapbietbay Xedapbietbay | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là thông qua việc thực hiện đề tài, xây dựng được mô hình trồng lan Mokara phù hợp với điều kiện thời tiết tại Tam kỳ, có hiệu quả kinh tế để góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống người dân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Nông nghiệp: Nghiên cứu ảnh hưởng của giá thể đến sinh trưởng, phát triển của một số giống lan Mokara tại thành phố Tam Kỳ, Quảng Nam

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM NGUYỄN THỊ THANH LOAN NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA GIÁ THỂ ĐẾN SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN CỦA MỘT SỐ GIỐNG LAN MOKARA TẠI THÀNH PHỐ TAM KỲ, QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC CÂY TRỒNG HUẾ - 2018 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM NGUYỄN THỊ THANH LOAN NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA GIÁ THỂ ĐẾN SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN CỦA MỘT SỐ GIỐNG LAN MOKARA TẠI THÀNH PHỐ TAM KỲ, QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC CÂY TRỒNG MÃ SỐ: 8.62.01.10 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. TRƯƠNG THỊ HỒNG HẢI HUẾ - 2018 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đã được chỉ rõ nguồn gốc. Huế, ngày tháng 5 năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thanh Loan PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Trương Thị Hồng Hải, Viện Trưởng viện công nghệ Sinh học, Đại học Huế đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong việc định hướng đề tài cũng như trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo Khoa Nông học, Trường Đại học Nông Lâm Huế, Ban chủ nhiệm khoa Nông học, phòng đào tạo sau đại học đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Để hoàn thành được đề tài này, tôi xin gửi lời cảm ơn ông Lê Thanh Cương, hộ trồng lan Mokara đã tận tình giúp đỡ và chỉ bảo tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp, bạn bè và các em sinh viên đã hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Mặc dù đã rất cố gắng song không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận được sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của quý thầy cô và các bạn để đề tài được hoàn thiện hơn. Một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn! Huế, ngày tháng 5 năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thanh Loan PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
iii TÓM TẮT Lan được biết đến như một loài hoa quý phái, hoa của bậc vua chúa vương giả. Lan ở Việt Nam đẹp vẻ đẹp thanh tao lại chứa đựng nhiều ý nghĩa. Cùng với sự phát triển của ngành trồng Lan trong thời gian qua, loài hoa quý này không chỉ làm đẹp hơn hình ảnh của Việt Nam trong con mắt du khách đến với đất nước xứ sở nhiệt đới này mà còn mang lại hiệu quả kinh tế cao. Ở Việt Nam lan Mokara được trồng nhiều và có giá trị kinh tế cao, bởi bên cạnh giá trị thẩm mỹ thì lan Mokara còn được sử dụng để tách chiết phục vụ cho một số ngành công nghiệp mỹ phẩm. Ngoài ra, đối với y học loài hoa này cũng có nhiều giá trị nhất định. Với giá trị như vậy hoa Mokara hứa hẹn mang lại nguồn doanh thu to lớn cho ngành sản xuất, kinh doanh mặt hàng này. Thông qua việc thực hiện đề tài chúng tôi mong muốn xây dựng được mô hình trồng lan Mokara phù hợp với điều kiện thời tiết tại Tam kỳ, có hiệu quả kinh tế để góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống người dân. Để nghiên cứu ảnh hưởng của giá thể đến sinh trưởng, phát triển của một số giống lan mokara tại thành phố Tam Kỳ, Quảng Nam chúng tôi tiến hành Thí nghiệm 2 yếu tố được bố trí theo kiểu chia ô: ô chính và ô phụ (split plot), 3 lần lặp lại, mỗi ô phụ có 10 cây. Ô chính là các loại giá thể khác nhau (từ D1-D4 tương ứng với các loại giá thể I, giá thể II, giá thể III, giá thể IV) ô phụ là các loại giống mokara màu sắc khác nhau: (A1: giống Mokara màu vàng nến, A2: giống Mokara màu vàng chanh, A3: giống Mokara màu hồng chấm). Thí nghiệm triển khai từ tháng 6/2016 đến tháng 6/2017 , tại vườn của hộ ông Lê Thanh Cương thường trú khối phố 2, phường Trường Xuân, thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam. Qua các thí nghiệm chúng tôi nhận thấy rằng giá thể phù hợp nhất cho lan Mokara sinh trưởng, phát triển và ra hoa sớm nhất là giá thể thứ IV (phía dưới là xơ dừa dày 2,5cm, ở giữa là than củi dày 2,5cm và phía trên là vỏ trái đậu phụng dày 5cm). Giống có thời gian thu hoạch sớm nhất và siêng ra hoa nhất là giống hoa Mokara màu vàng nến, sau đến hồng chấm và giống có thời gian ra hoa trễ nhất và số phát hoa/ô thấp nhất là giống lan Mokara màu vàng chanh. Từ đó, chúng tôi đưa ra những kết luận như sau: Thời gian sinh trưởng từ trồng đến thu hoạch ngắn nhất ở giống vàng nến ở giá thể số IV với 159 ngày sau trồng (công thức IV.1). Cả 3 giống vàng nến, vàng chanh và hồng chấm đều có thời gian thu hoạch sớm nhất khi trồng trên giá thể số IV (công thức IV.1, IV.2 và IV.3). PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
iv Giống hồng chấm có tổng số cành hoa trên ô cao hơn các giống còn lại trồng trên cùng giá thể, công thức IV.1 có tổng số cành hoa trên ô cao nhất với 62,3 cành hoa trên ô (giống vàng nến trồng trên giá thể số IV), giống vàng nến có số nụ hoa trên cành hoa lớn hơn các giống còn lại và lớn nhất khi trồng trên giá thể số II (21,1 nụ/cành) và giá thể số IV (20,7 nụ/cành). Số lá trên cây nhiều nhất ở giống hồng chấm trồng ở giá thể thứ III và giá thể thứ IV (15,3 và 14,0 lá/cây), số rễ trên cây lớn nhất ở giống hồng chấm trồng ở giá thể I, III và IV (công thức I.3, III.3, IV.3). PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
v MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. ii TÓM TẮT .................................................................................................................. iii MỤC LỤC ................................................................................................................... v DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. ix DANH MỤC HÌNH ẢNH, BIỂU ĐỒ .......................................................................... x MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1 1. Đặt vấn đề................................................................................................................ 1 2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................... 2 3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn .................................................................................. 2 3.1. Ý nghĩa khoa học .................................................................................................. 2 3.2. Ý nghĩa thực tiễn................................................................................................... 2 4. Những điểm mới của đề tài ...................................................................................... 3 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ................................. 4 1.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HOA PHONG LAN ................................................... 4 1.1.1. Nguồn gốc, phân bố và sự đa dạng của cây phong lan: ....................................... 4 1.1.2. Đặc điểm sinh học.............................................................................................. 6 1.2. SƠ LƯỢC VỀ HOA LAN MOKARA .................................................................. 8 1.2.1. Giới thiệu chung về hoa Mokara ........................................................................ 8 1.2.2. Đặc điểm sinh học của lan Mokara..................................................................... 9 1.3. MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC ĐIỀU KIỆN NGOẠI CẢNH ẢNH HƯỞNG PHÁT TRIỂN HOA MOKARA ........................................................................................... 10 1.3.1. Nhiệt độ cây ..................................................................................................... 10 1.3.2. Ẩm độ .............................................................................................................. 10 1.3.3. Ánh sáng .......................................................................................................... 10 1.3.4. Độ thông thoáng và giá thể............................................................................... 10 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
vi 1.3.5. Nhu cầu dinh dưỡng ......................................................................................... 11 1.4. GIÁ TRỊ KINH TẾ VÀ GIÁ TRỊ SỬ DỤNG HOA MOKARA .......................... 11 1.5. CÁC LOẠI SÂU HẠI CHỦ YẾU TRÊN HOA MOKARA ................................ 11 1.5.1 Bệnh hại............................................................................................................ 11 1.5.2. Sâu hại ............................................................................................................. 13 1.6. THU HOẠCH ..................................................................................................... 13 1.7. GIÁ THỂ TRỒNG HOA LAN MOKARA ......................................................... 13 1.7.1. Dớn .................................................................................................................. 14 1.7.2. Rêu .................................................................................................................. 14 1.7.3. Rễ cây dương sỉ ............................................................................................... 14 1.7.4. Xơ dừa, vỏ trái dừa .......................................................................................... 14 1.7.5. Bột dừa ............................................................................................................ 15 1.7.6. Than................................................................................................................. 15 1.7.7. Vỏ cây.............................................................................................................. 15 1.7.8. Mùn cưa ........................................................................................................... 16 1.7.9. Vỏ đậu phụng................................................................................................... 16 1.7. ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN CỦA LAN MOKARA ............................................................................................... 17 1.8. ẢNH HƯỞNG CỦA NƯỚC ĐẾN SỰ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN CỦA HOA LAN ................................................................................................................. 18 1.9. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM RIÊNG CỦA CÁC GIỐNG LAN MOKARA.................. 21 1.10. NĂNG SUẤT HOA LAN MOKARA ............................................................... 21 1.11. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ SẢN XUẤT HOA LAN MOKARA TRÊN THẾ GIỚI VÀ TRONG NƯỚC: ......................................................................................... 22 1.11.1. Tình hình sản xuất lan Mokara trên thế giới ................................................... 22 1.11.2. Tình hình nghiên cứu và sản xuất hoa Lan tại Việt Nam ................................ 23 1.11.3. Thực trạng sản xuất hoa lan Mokara tại Tam Kỳ, Quảng Nam ....................... 24 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
vii CHƯƠNG 2 MỤC TIÊU, VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................................................................................... 25 2.1. MỤC TIÊU CỤ THỂ .......................................................................................... 25 2.2. VẬT LIỆU NGHIÊN CỨU................................................................................. 25 2.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ............................................................................... 26 2.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................... 27 2.4.1. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 27 2.4.2. Bố trí thí nghiệm .............................................................................................. 27 2.4.3.Chỉ tiêu và phương pháp theo dõi...................................................................... 28 2.5. KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC .............................................................. 29 2.5.1. Kỹ thuật trồng .................................................................................................. 29 2.5.2. Kỹ thuật chăm sóc............................................................................................ 29 2.6. DIỄN BIẾN THỜI TIẾT TRONG QUÁ TRÌNH THÍ NGHIỆM ĐỀ TÀI ........... 32 2.7. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ SỐ LIỆU.................................................................... 32 CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ...................................... 33 3.1. ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC LOẠI GIÁ THẾ ĐẾN THỜI GIAN HOÀN THÀNH GIAI ĐOẠN SINH TRƯỞNG CÁC GIỐNG LAN MOKARA ................................. 33 3.1.1. Thời gian từ trồng đến khi ra rễ và ra lá............................................................ 34 3.1.2. Thời gian từ trồng đến khi ra nụ, nở hoa và thu hoạch ...................................... 34 3.2. ẢNH HƯỞNG CỦA GIÁ THỂ ĐẾN SỰ SINH TRƯỞNG TRƯỞNG CỦA CÁC GIỐNG MOKARA.................................................................................................... 35 3.2.1. Động thái tăng trưởng chiều cao....................................................................... 36 3.2.2. Động thái tăng trưởng số lá .............................................................................. 38 3.2.3. Động thái tăng trưởng số rễ .............................................................................. 40 3.2.4. Chiều cao cây................................................................................................... 41 3.2.5. Số lá trên cây ................................................................................................... 42 3.2.6. Dài lá và rộng lá ............................................................................................... 42 3.2.7. Số rễ trên cây ................................................................................................... 43 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
viii 3.3. ẢNH HƯỞNG CỦA GIÁ THỂ ĐẾN NĂNG SUẤT HOA VÀ CHẤT LƯỢNG HOA CỦA CÁC GIỐNG MOKARA ........................................................................ 44 3.3.1. Năng suất hoa .................................................................................................. 45 3.3.2. Chất lượng hoa................................................................................................. 48 CHƯƠNG 4 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ........................................................ 51 4.1. Kết luận .............................................................................................................. 51 4.2. Kiến nghị: ........................................................................................................... 51 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................... 52 PHỤ LỤC .................................................................................................................. 54 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
ix DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Các giống hoa lan Mokara trồng thử nghiệm theo nội dung đề tài.............. 25 Bảng 2.2. Diễn biến thời tiết trong quá trình thí nghiệm đề tài ................................... 32 Bảng 3.1. Ảnh hưởng các loại giá thể thời gian sinh trưởng qua các thời kỳ của các giống lan Mokara ....................................................................................................... 33 Bảng 3.2. Ảnh hưởng các loại giá thể đến động thái tăng trưởng chiều cao cây lan Mokara ...................................................................................................................... 36 Bảng 3.3. Ảnh hưởng của các loại giá thể đến động thái tăng trưởng số lá của các giống lan Mokara ....................................................................................................................... 38 Bảng 3.4. Ảnh hưởng các loại giá thể đến động thái tăng trưởng số rễ của các giống lan Mokara ................................................................................................................................... 40 Bảng 3.5. Ảnh hưởng các loại giá thể đến sự sinh trưởng của các giống Mokara ....... 44 Bảng 3.6. Ảnh hưởng các loại giá thể đến năng suất hoa của các loại giống hoa lan Mokara ...................................................................................................................... 46 Bảng 4.7. Ảnh hưởng của giá thể đến chất lượng hoa của các giống Mokara ............. 50 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
x DANH MỤC HÌNH ẢNH, BIỂU ĐỒ Hình 1.1. Giống lan Mokara được lai tạo từ Arachnis, Vanda và Ascocentrum ............ 9 Biểu đồ 3.1. Ảnh hưởng các loại giá thể đến thời gian ra rễ và ra lá của các giống lan Mokara ...................................................................................................................... 34 Biểu đồ 3.2. Ảnh hưởng các loại giá thể đến thời gian từ trồng đến ra nụ, nở hoa và thu hoạch của các giống lan Mokara ................................................................................ 35 Biểu đồ 3.3. Ảnh hưởng của các loại giá thể đến động thái tăng trưởng chiều cao cây của các giống lan Mokara .......................................................................................... 37 Biểu đồ 3.4. Ảnh hưởng của các loại gái thể đến động thái tăng trưởng số lá của các giống lan Mokara ....................................................................................................... 39 Biểu đồ 3.5. Ảnh hưởng các loại giá thể đến động thái tăng trưởng số rễ của các giống lan Mokara ....................................................................................................... 41 Biểu đồ 3.6. Ảnh hưởng các loại giá thể đến chiều cao cây của các giống lan Mokara41 Biểu đồ 3.7. Ảnh hưởng của các loại giá thể đến số lá trên cây của các giống lan Mokara ...................................................................................................................... 42 Biểu đồ 3.8. Ảnh hưởng của giá thể đến chiều dài và chiều rộng lá của các giống Mokara ...................................................................................................................... 43 Biểu đồ 3.9. Ảnh hưởng các loại giá thể đến số rễ trên cây của các giống lan Mokara43 Biểu đồ 3.10. Ảnh hưởng các loại giá thể đến số cành hoa trên cây của các giống Mokara ...................................................................................................................... 45 Biểu đồ 3.11. Ảnh hưởng của giá thể đến số nụ hoa trên cành cây của các giống Mokara ...................................................................................................................... 47 Biểu đồ 3.12. Ảnh hưởng của giá thể đến ttổng số cành hoa/ô của các giống Mokara 47 Biểu đồ 3.13. Ảnh hưởng của giá thể đến chiều dài cành hoa của các giống Mokara.. 48 Biểu đồ 3.14. Ảnh hưởng các loại giá thể đến số hoa trên cành của các giống Mokara49 Biểu đồ 3.15. Ảnh hưởng các loại giá thể đến chiều dài cánh hoa và đường kính cánh hoa của các giống Mokara ......................................................................................... 49 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
1 MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề Từ xưa tới nay, Lan được biết đến như một loài hoa quý phái, hoa của bậc vua chúa vương giả. Lan ở Việt Nam đẹp vẻ đẹp thanh tao lại chứa đựng nhiều ý nghĩa. Cùng với sự phát triển của ngành trồng Lan trong thời gian qua, loài hoa quý này không chỉ làm đẹp hơn hình ảnh của Việt Nam trong con mắt du khách đến với đất nước xứ sở nhiệt đới này mà còn mang lại hiệu quả kinh tế cao. Một số giống hoa có thể trồng được trong điều kiện khí hậu nhiệt đới cận của nước ta như Dendrobium, Mokara, Cattleya, Vandaccous, Trong đó lan Mokara được trồng nhiều và có giá trị kinh tế cao. Bởi bên cạnh giá trị thẩm mỹ mà Mokara mang lại thì Mokara còn được sử dụng để tách chiết phục vụ cho một số ngành công nghiệp mỹ phẩm. Ngoài ra, đối với y học loài hoa này cũng có nhiều giá trị nhất định.Với giá trị như vậy hoa Mokara hứa hẹn mang lại nguồn doanh thu to lớn cho ngành sản xuất, kinh doanh mặt hàng này. Trong những năm gần đây nghề trồng hoa lan đã có những bước phát triển đáng kể, và thâm nhập vào ngành nông nghiệp một cách mạnh mẽ, hoa lan đã trở thành một mặt hàng có giá trị trong kinh doanh, xuất khẩu trên thế giới. Hiện nay, nghề trồng hoa lan khá phát triển ở khắp cả nước, không ít nông dân đã khấm khá nhờ trồng lan. Thuận lợi của trồng lan là không cần diện tích đất lớn, nếu chăm sóc tốt thu nhập mang lại khá cao. Lan Mokara là giống lan có nhiều trong họ Lan (Orchidaceae), Mokara phân bố trên các vùng thuộc Châu Á nhiệt đới, tập trung nhiều nhất ở Đông Nam Á. Nếu như các nước Nam Mỹ tự hào về các loài thuộc giống Cattleya tuyệt đẹp của mình, thì các nước Đông Nam Á cũng hãnh diện vì có giống Mokara vô cùng phong phú, điều kiện sinh thái cũng rất đa dạng. Giá thể (chất trồng) trồng hoa lan rất quan trọng, liên quan đến suốt quá trình sinh trưởng và phát triển của cây. Do vậy, nếu sử dụng giá thể tùy tiện không phù hợp, làm cây lan chậm phát triển năng suất, chất lượng giảm. Định hướng phát triển nông nghiệp của thành phố Tam Kỳ hiện nay là theo hướng nông nghiệp đô thị, sản xuất an toàn, gắn với bảo vệ cảnh quan môi trường sinh thái, đáp ứng một phần nhu cầu cho dân cư thành phố; gắn sản xuất, chế biến với tiêu thụ sản phẩm và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để phát triển sản xuất và tăng thu nhập cho người nông dân. Trong đó về lĩnh vực trồng trọt là thúc đẩy hình thành các vùng sản xuất tập trung, chuyên canh; chú trọng phát triển mạnh sản xuất rau, củ quả PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
2 thực phẩm sạch, hoa, cây cảnh; chuyển đổi cây trồng năng suất thấp sang cây trồng có giá trị kinh tế cao hơn. Mục tiêu phát triển kinh tế nông nghiệp thành phố trong giai đoạn 2016 – 2020 là tạo chuyển biến mạnh trong phát triển kinh tế nông nghiệp thành phố dựa trên đổi mới tổ chức sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ, từng bước xây dựng chuỗi giá trị nông sản, phát triển mạnh hơn nữa thương mại - dịch vụ nông nghiệp; kiểm soát tốt chất lượng nông thủy sản, tăng giá trị sản xuất trên một đơn vị diện tích nhằm tăng thu nhập, nâng cao đời sống người nông dân trên địa bàn thành phố Tam Kỳ. Do vậy, để thực hiện định hướng và mục tiêu trên của thành phố thì việc nghiên cứu xây dựng những mô hình sản xuất nông nghiệp đem lại hiệu quả kinh tế cao và phù hợp với không gian, nhu cầu đô thị là hết sức cần thiết. Do vậy, việc thực hiện đề tài Nghiên cứu trồng thử nghiệm lan Mokara tại thành phố Tam Kỳ nhằm mục tiêu xây dựng được mô hình trồng lan hoa Mokara phù hợp với điều kiện thời tiết tại Tam kỳ và có hiệu quả kinh tế để góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống người dân, góp phần giải quyết việc làm nông thôn, lao động nhàn rỗi, xây dựng nông thôn mới; góp phần thực hiện định hướng, mục tiêu phát triển kinh tế nông nghiệp thành phố Tam Kỳ giai đoạn 2016 – 2020. Đồng thời, đã đề xuất được Hướng dẫn kỹ thuật trồng hoa lan Mokara phù hợp với điều kiện thời tiết khu vực Tam Kỳ và các vùng tương tự khác trên địa bàn tỉnh Quảng Nam. 2. Mục đích nghiên cứu Thông qua việc thực hiện đề tài, xây dựng được mô hình trồng lan Mokara phù hợp với điều kiện thời tiết tại Tam kỳ, có hiệu quả kinh tế để góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống người dân. 3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn 3.1. Ý nghĩa khoa học - Chọn được loại giá thể thích hợp cho sự sinh trưởng và phát triển lan Mokara tại thành phố Tam Kỳ, Quảng Nam. - Xây dựng cơ sở khoa học cho việc đánh giá, tuyển chọn và ứng dụng các giống lan Mokara phù hợp với thành phố Tam Kỳ, Quảng Nam. - Làm cơ sở khoa học cho việc xây dựng quy trình sản xuất hoa lan Mokara tại thành phố Tam Kỳ, Quảng Nam 3.2. Ý nghĩa thực tiễn - Chọn được giá thể thích hợp cho một số giống hoa lan Mokara để phát triển nghề trồng hoa lan tại Tam Kỳ, Quảng Nam. PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
3 4. Những điểm mới của đề tài Kết quả đề tài sẽ xây dựng được mô hình sản xuất hoa Lan Mokara là mô hình sản xuất nông nghiệp mới với hiệu quả kinh tế cao tại Tp. Tam Kỳ nói chung và Quảng Nam nói riêng. Đề xuất Hướng dẫn kỹ thuật trồng lan Mokara tại Tam Kỳ với những kết quả mới trong khảo sát, đánh giá khoa học về giá thể trồng, giải pháp phòng trừ sâu bệnh và năng suất, chất lượng của các loại giống Mokara trong điều kiện thời tiết Tam Kỳ. PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
4 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HOA PHONG LAN 1.1.1. Nguồn gốc, phân bố và sự đa dạng của cây phong lan: Họ Lan, hay họ Phong lan, (danh pháp khoa học: Orchidaceae) là một họ thực vật có hoa, thuộc bộ Măng tây (Asparagales), lớp thực vật một lá mầm. Họ Orchideceae là một trong những họ lớn nhất của thực vật và có các thành viên mọc trên toàn thế giới, ngoại trừ châu Nam Cực; có cây hoa lan sống dưới mặt đất và chỉ nở hoa trên mặt đất cũng như có cây hoa lan sống tại vùng cao nguyên của dãy núi Himalaya; hoa lan có thể tìm thấy tại các vùng có khí hậu nhiệt đới như trong rừng già của Brasil đến các vùng có tuyết phủ trong mùa đông như tại bình nguyên của Manitoba, Canada. Các loài lan chủ yếu mọc trên cây cao, sống biểu sinh lâu năm. Chúng được gọi chung là phong lan. Bên cạnh đó cũng có các loài mọc trong đất, tức là địa lan và có một số loài mọc trên đá tức thạch lan (Nguyễn Văn Uyển, 1984); (Nguyễn Thiện Tịch, 2006). Vườn thực vật hoàng gia Kew liệt kê 880 chi và gần 22.000 loài được chấp nhận, nhưng số lượng chính xác vẫn không rõ (có thể nhiều tới 25.000 loài) do các tranh chấp phân loại học. Số lượng loài lan cao gấp 4 lần số lượng loài động vật có vú hay hơn 2 lần số lượng loài chim. Nó chiếm khoảng 6–11% số lượng loài thực vật có hoa. Khoảng 800 loài lan mới được bổ sung thêm mỗi năm. Các chi lớn nhất là Bulbophyllum (khoảng 2.000 loài), Epidendrum (khoảng 1.500 loài), Dendrobium (khoảng 1.400 loài) và Pleurothallis (khoảng 1.000 loài). Họ này cũng bao gồm chi Vanilla (chi chứa loài cây vani), Orchis (chi điển hình) và nhiều loài được trồng phổ biến như Phalaenopsis hay Cattleya (Nguyễn Văn Uyển, 1984); (Nguyễn Thiện Tịch, 2006). Ngoài ra, kể từ khi du nhập các loài từ khu vực nhiệt đới vào trong thế kỷ 19 thì các nhà làm vườn châu Âu và Bắc Mỹ đã bổ sung thêm khoảng 100.000 loại cây lai ghép và giống cây trồng. Hoa lan được người tiêu dùng ưa chuộng vì vẻ đẹp đặc sắc và các hình thức đa dạng của chúng. Cũng giống như cây lan, hoa lan hầu như có tất cả các màu trong cầu vồng và những kết hợp của các màu đó. Hoa lan nhỏ nhất chỉ bằng hạt gạo trong khi hoa lan lớn nhất có đường kính khoảng 1 m. PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
5 Đa số các loại hoa lan được bán rộng rãi trên thị trường thường không có hương thơm nhưng trong tự nhiên có rất nhiều loại hoa lan có mùi thơm đặc trưng. Vanilla là một loại hoa lan mà hương thơm được dùng trong các loại ẩm thực của thế giới và có nguồn gốc từ Mexico; trong khi đó có các loại hoa lan tỏa ra mùi như thịt bị hỏng để hấp dẫn các côn trùng. Phân bố: Họ Orchidaceae phân bổ rộng khắp thế giới, gần như có thể có mặt trong mọi môi trường sống, ngoại trừ các sa mạc và sông băng. Phần lớn các loài được tìm thấy trong khu vực nhiệt đới, chủ yếu là châu Á, Nam Mỹ và Trung Mỹ. Chúng cũng được tìm thấy tại các vĩ độ cao hơn vòng Bắc cực, ở miền nam Patagonia và thậm chí trên đảo Macquarie, gần với châu Nam Cực (Avadhani và cs, 1982) Danh sách dưới đây liệt kê gần đúng sự phân bổ của họ này: Nhiệt đới châu Mỹ: 250 - 270 chi Nhiệt đới châu Á: 260 - 300 chi Nhiệt đới châu Phi: 230 - 270 chi Châu Đại Dương: 50 - 70 chi Châu Âu và ôn đới châu Á: 40 - 60 chi Bắc Mỹ: 20 - 25 chi Phân loại: Họ này được công nhận trong mọi hệ thống phân loại và hệ thống APG II năm 2003 đặt nó trong bộ Asparagales. Phân loại họ này luôn luôn thay đổi, do các nghiên cứu mới vẫn tiếp tục nhận dạng nhiều yếu tố phân loại mới. Hiện tại người ta công nhận 5 phân họ. Biểu đồ dưới đây được lập theo hệ thống APG Tiến hóa: Một nghiên cứu đăng trong tạp chí Nature đã chỉ ra rằng nguồn gốc họ Lan có xuất phát điểm lâu đời hơn so với dự tính ban đầu, có lẽ khoảng 76-84 triệu năm trước. Một con ong của loài ong không ngòi tuyệt chủng, với danh pháp Proplebeia dominicana, được tìm thấy bị mắc trong hổ phách thế Miocen khoảng 15- PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
6 20 triệu năm trước. Con ong này mang phấn hoa của một loài lan trước đây không rõ, Meliorchis caribea, trên các cánh của nó. Đây là chứng cứ đầu tiên về lan hóa thạch cho tới nay. Loài lan tuyệt chủng M. caribea này được đặt trong tông Cranichideae, phân tông Goodyerinae (phân họ Orchidoideae). Điều này chỉ ra rằng họ Lan có thể có nguồn gốc cổ đại và đã phát sinh khoảng 76-84 triệu năm trước trong thời kỳ Hậu Creta. Nói cách khác, các loài lan có thể cùng tồn tại với khủng long. Nó cũng chỉ ra rằng vào thời gian đó côn trùng là các sinh vật thụ phấn tích cực cho các loài lan (theo Chase và cs, 2001) thì địa lý sinh học chung và mô hình phát sinh loài của họ Orchidaceae chỉ ra rằng chúng thậm chs còn cổ hơn và có thể đã phát sinh khoảng 100 triệu năm trước Sử dụng phương pháp đồng hồ phân tử, người ta có thể xác định niên đại của các nhánh chính trong họ Lan. Điều này cũng xác nhận rằng phân họ Vanilloideae là nhánh tại sự phân đôi cơ sở của lan với nhị đơn, và phải tiến hóa rất sớm trong sự tiến hóa của họ này. Do chi Vanilla trong phân họ này có mặt tại nhiều nơi trên thế giới trong các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới, từ châu Mỹ qua châu Á, New Guinea và Tây Phi, và các lục địa đã bắt đầu tách ra khoảng 100 triệu năm trước, nên trao đổi quần sinh vật đáng kể phải xảy ra sau sự chia tách này (do niên đại của Vanilla được ước tính khoảng 60-70 triệu năm trước). Phân bổ ở Việt Nam: Theo cuốn Phong lan Việt Nam (Trần Hợp, 2000) thì Việt Nam có 137-140 chi gồm trên 800 loài lan rừng. Hiện tại ngoài hoa lan mọc hoang dã, lan còn được gây trồng đại trà tại một số nơi, nhiều nhất là ở Tây Nguyên trong đó Đà Lạt là một trong những nơi hoa lan được trồng rộng rãi nhất. Sau Đà Lạt là Tp. Hồ Chí Minh với các quận, huyện tiêu biểu như: Củ Chi, Hóc Môn, Thủ Đức, Bình Tân,... Năm 2005-2006, ở Thừa Thiên Huế các chuyên gia đã phát hiện ra 5 loài phong lan và 3 loài thực vật mới. Chúng đều có những đặc điểm tự nhiên cực kỳ đặc biệt. 1.1.2. Đặc điểm sinh học Trong số những cây cho hoa có hơn 16000 loài và 700-800 giống thuộc họ Orchidaceae đã được xác định và rất nhiều loài lai giống nhân tạo. Họ lan chiếm vị trí thứ 2 sau họ Cúc (Asteraceae) và họ lớn nhất trong lớp một lá mầm. Riêng ở Việt Nam lan được biết gồm 750 loài khác nhau (Trần Hợp, 2000). Khác với cây trồng cạn, trồng trong môi trường nước các loài phong lan lại có đời sống ký sinh, bì sinh nhờ bộ rễ “ăn nổi” bám vào cây rừng nhiệt đới hoặc hút chất dinh dưỡng từ mùn hữu cơ đang hoai mục. Nhìn chung, họ Lan bao gồm các loài thân PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
7 thảo, sống lâu năm. Chúng sống ở đất, nơi hốc, vách đá…Căn cứ vào cấu trúc thì có 2 nhóm: nhóm đơn thân như giống Vanda, Mokara,…Và nhóm đa thân như giống Cattleya…Ngoài ra cây lan còn mang một số đặc tính: hạt vô cùng nhỏ, số lượng nhiều và hầu hết không có chất nuôi dưỡng. a. Rễ - Lan là họ sống phụ (bì sinh) bám, treo lơ lửng trên các cây thân gỗ khác. Các dạng thân gỗ nạc dài, ngắn, mập hay mảnh mai đưa cơ thể bò đi xa hay chụm lại thành các bụi dày. - Rễ làm nhiệm vụ hấp thu chất dinh dưỡng, chúng được bao bỡi lớp mô hút dày, ẩm bao gồm những lớp tế bào chết chứa đầy không khí, do đó nó ánh lên màu xám bạc. Với lớp mô xốp đó, rễ có khả năng hấp thu nước mưa chảy dọc dài trên vỏ cây, lấy nước lơ lửng trên không khí. b. Thân - Lan có 2 loại thân: đa thân và đơn thân - Ở các loài lan sống phụ có nhiều đoạn phình lớn thành củ giả (giả hành). Đó là bộ phận dự trữ nước và các chất dinh dưỡng để nuôi cây invitro - Củ giả rất đa dạng: Hình cầu hoặc hình thuôn dài xếp sát nhau hay rải rác đều đặn hoặc hình trụ xếp chồng chất lên nhau thành một thân giảng điều kiện khô hạn khi sống bám trên cao. - Cấu tạo củ giả: Gồm nhiều mô mềm chứa đầy dịch nhầy, phía ngoài là lớp biểu bì với vách tế bào dày, nhẵn bóng bảo vệ, tránh sự mất nước do mặt trời hun nóng. Đa số củ giả đều có màu xanh bóng, nên cùng với lá nó làm nhiệm vụ quang hợp. c. Lá - Hầu hết các loài phong lan là cây tự dưỡng, nó phát triển đầy đủ hệ thống lá. - Hình dạng của lá thay đổi rất nhiều, từ loại lá mọng nước đến loại lá phiến mỏng - Phiến lá trải rộng hay gấp lại theo các gân vòng cung hay chỉ gấp lại theo gân hình chữ V. - Màu sắc lá thường xanh bóng, nhưng có trường hợp 2 mặt lá khác nhau. Thường mặt dưới có màu xanh đậm hay tía, mặt trên lại khảm nhiều màu sặc sỡ. d. Hoa - Hoa đối xứng qua một mặt phẳng. - Bên ngoài có 6 cánh hoa, trong đó 3 cánh ngoài cùng là 3 cánh đài, thường có màu sắc và kích thước giống nhau. Một cánh đài nằm ở phía trên hay phía sau của hoa PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
8 gọi là cánh đài lý, hai cánh đài nằm ở 2 bên gọi là cánh đài cạnh. Nằm kề bên trong và xen kẽ với 3 cánh đài là 3 cánh hoa, chúng giống nhau về hình dạng, kích thước, màu sắc. Cánh còn lại nằm ở phía trên hay phía dưới, có hình dạng và màu sắc khác hẳn với các cánh còn lại gọi là cánh môi. Cánh môi quyết định giá trị thẩm mỹ của hoa lan. - Ở giữa hoa có một trụ nổi lên, đó là bộ phận sinh dục của cây, giúp cây duy trì nòi giống. Trụ gồm nhị và nhuỵ. Sau khi thụ phấn, các cánh hoa héo, cuống hoa hình thành quả lan. e. Quả và hạt - Quả lan thuộc quả nang, nở ra theo 3 - 6 đường nứt dọc. quả có dạng cải dài đến hình trụ ngắn phình ở giữa. Khi chin, quả nở ra và mảnh vỏ còn dính lại với nhau ở phía đỉnh và phía gốc. - Hạt lan rất nhiều, hạt liti. Hạt chỉ cấu tạo bỡi một lớp chưa phân hoá, trên một mạng lưới nhỏ, xốp, chứa đầy không khí. Hạt trưởng thành sau 2 - 18 tháng - Hạt lan rất nhiều, hạt liti. Hạt chỉ cấu tạo bỡi một lớp chưa phân hoá, trên một mạng lưới nhỏ, xốp, chứa đầy không khí. Hạt trưởng thành sau 2 - 18 tháng. 1.2. SƠ LƯỢC VỀ HOA LAN MOKARA 1.2.1. Giới thiệu chung về hoa Mokara Mokara là giống hoa được lai tạo từ các giống Arachnis + Vanda + Ascocentrum. Loài hoa lan Mokara thuộc nhóm lan ưa nóng, nhiệt độ thích hợp ban ngày không dưới 21 0C và nhiệt độ ban đêm không dưới 18.5 0C; là loài cây ưa sáng, ánh sáng yếu cường độ quang hợp giảm khi đó cây thiếu dinh dưỡng và không ra hoa. Từ cây con nuôi cấy mô được chăm sóc tốt thì sau khoảng 1,5 năm sẽ cao trên 50cm và bắt đầu cho hoa. Và khi cây cao trên 1,5 m (sau khoảng 1,5 năm chăm sóc tiếp theo) thì người ta thường cắt phần ngọn khoảng 25-30cm để làm cây giống và phần thân còn lại sẽ cho khoảng 4-5 chồi, chồi này sau khi cao khoảng 20-25 cm thì tiếp tục được cắt ra để làm giống. Từ cây giống loại này sau khi chăm được khoảng 6-8 tháng cây sẽ đạt chiều cao trên 50cm và bắt đầu cho hoa. Chu kỳ mỗi đợt ra hoa để thu hoạch được là từ 50-60 ngày. Phát hoa mọc từ nách lá giữa thân, phát hoa dài mang nhiều hoa thường không phân nhánh. Hoa cỡ trung bình đến lớn, cánh đài của hoa rất lớn. Nhóm giống này rất thích hợp với việc trồng sản xuất hoa cắt cành do siêng ra hoa, có thể đạt 6 – 8 phát hoa/năm (Dương Hoa Xô, 2016). PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma