Luận văn Thạc sĩ Triết học: Vai trò của giáo dục và đào tạo hướng tới sự phát triển kinh tế tri thức ở Việt Nam

Chia sẻ: Truong Tien | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

78
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn nhằm đào tạo nên nguồn nhân lực chất lượng cao - nhân tố quyết định sự phát triển của kinh tế tri thức, từ đó đề ra một số giải pháp phát triển giáo dục và đào tạo nước ta đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế tri thức trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Triết học: Vai trò của giáo dục và đào tạo hướng tới sự phát triển kinh tế tri thức ở Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯNG TÂM ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG GIẢNG VIÊN LÍ LUẬN CHÍNH TRỊ LÊ THỊ THU HUYỀN VAI TRÒ CỦA GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HƯỚNG TỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRI THỨC Ở VIỆT NAM LUẬN VĂN THẶC SỸ TRIẾT HỌC Chuyên ngành : Triết học Mã số: 60 22 80 Người hướng dẫn: TS. NGUYỄN HÀM GIÁ Hà Nội - 2008 1 Mục lục Mở đầu ......................................................................................................... 4 Chương 1. Kinh tế tri thức - xu hướng phát triển kinh tế của nhân loại hiện nay ………………………………………………….9 1.1 Khái quát về kinh tế tri thức……………………………………….9 1.1.1 Sự hình thành của kinh tế tri thức.................................................9 1.1.2 Nền kinh tế tri thức và những đặc trưng cơ bản của nóError! Bookmark 1.2.1 Nền kinh tế tri thức là gì ? ......... Error! Bookmark not defined. 1.2 Kinh tế tri thức- tính tất yếu, thời cơ và thách thức đối với Việt Nam………………………………………………………………………...20 1.2.1 Tính tất yếu của sự phát triển kinh tế tri thức…………………20 1.2.2 Phát triển inh tế tri thức thời cơ và thách thức đối với Việt….29 Chương 2. Giáo dục - đào tạo Việt Nam trước yêu cầu phát triển kinh tế tri thức………………………………………………………………………40 2.1. Tình hình giáo dục - đào tạo nước ta trước yêu cầu phát triển kinh tế tri thức ........................................................................................................ 40 2.1.1 Khái quát về tình hình giáo dục - đào tạo nước tahiện nay ...........40 2.1.2 Thực trạng phát triển nguồn nhân lực của nước ta nhìn từ góc độ giáo dục và đào tạo ....................................................................................53 2.2 Những yêu cầu đối với nền giáo dục - đào tạo nước ta hướng tới phát triển kinh tế tri thức …………………………………………………..…….Error! Bookmark not defined.8 2.2.1 Giáo dục và đào tạo là một nhân tố then chốt thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tri thức ............................................................................58 2 2.2.2 Phát triển kinh tế tri thức đòi hỏi phải xây dựng và phát triển một nền GD-ĐT tiên tiến, lành mạnh, hướng tới xây dựng một xã hội học tập ....63 Chương 3. Một số nội dung và giải pháp phát triển GD-ĐT nước ta hướng tới kinh tế tri thức ...................................................................................... 71 3.1 Những nội dung có tính định hướng về phát triển GD-ĐT nước ta hiện nay…………………………………………………………………71 3.1.1 Chuẩn hoá .............................................................................71 3.1.2 Hiện đại hoá ..........................................................................72 3.1.3 Dân chủ hoá...........................................................................74 3.1.4 Xã hội hoá giáo dục ...............................................................75 3.1.5 Đa dạng hoá các hình thức trường lớp .....................................75 3.2 Các giải pháp cụ thể nhằm phát triển GD-ĐT nước ta hướng tới kinh tế tri thức ..........................................................................................76 Kết luận ........................................................................................................83 Danh mục tài liệu tham khảo……………………………………………86 3 Phần mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Bước vào thế kỷ XXI, loài người càng đẩy nhanh cuộc cách mạng khoa học công nghệ trên quy mô rộng lớn chưa từng thấy trong lịch sử. Các ngành khoa học công nghệ cao mới liên tiếp thu được những tiến bộ, những bước đột phá trong các lĩnh vực tin học, sinh học, vũ trụ học, hải dương học, năng lượng, vật liệu mới, bảo vệ môi trường và quản lý... thúc đẩy làn sóng chuyển dịch cơ cấu mạnh mẽ của nền kinh tế thế giới mà khởi đầu là từ các nước có kinh tế phát triển. Từ đó làm xuất hiện sự chuyển dịch từ nền kinh tế công nghiệp sang kinh tế tri thức. Làn sóng chuyển dịch này được đánh giá là một xu thế chủ đạo của phát triển kinh tế toàn cầu trong thế kỷ này. Với tư cách là một xu thế phát triển của thời đại, kinh tế tri thức mang lại những thời cơ cũng như những thách thức to lớn mà mỗi quốc gia trên thế giới đang tích cực tìm kiếm cách tiếp cận và đón nhận nó. ý thức được tầm quan trọng của kinh tế tri thức đối với sự phát triển nói chung, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX Đảng ta đã khẳng định rằng phải đặt vấn đề kinh tế tri thức trong chiến lược phát triển chung của đất nước. Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X, Đảng ta xác định một trong những nhiệm vụ chủ yếu phát triển kinh tế xã hội từ nay đến 2010 là: “ Phát triển mạnh khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá và phát triển kinh tế tri thức” [7,tr 187]. Để từng bước tiếp cận và hội nhập với nền kinh tế thế giới, yếu tố có ý nghĩa quan trọng là chúng ta phải xây dựng được những con người có đủ bản lĩnh và trí tuệ để có thể tiếp thu, làm chủ công nghệ, sáng tạo ra những tri thức mới, mau chóng rút ngắn khoảng cách về tri thức, khoa học và công nghệ so với các nước công nghiệp phát triển trong thế kỷ XXI. 4 Với những lý do trên, tác giả chọn đề tài: “Vai trò của giáo dục và đào tạo hướng tới sự phát triển kinh tế tri thức ở Việt Nam” để nghiên cứu nhằm góp một phần sức lực của mình vào quá trình nhận thức và thực hiện thành công Nghị quyết của Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng, thúc đẩy sự phồn thịnh của đất nước trong thế kỷ này. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Kinh tế tri thức không phải là một vấn đề hoàn toàn mới trên phạm vi thế giới. Chủ nghĩa Mác khi nói về lực lượng sản xuất đã chỉ ra rằng: Lực lượng sản xuất bao gồm hai bộ phận: lực lượng sản xuất vật chất và lực lượng sản xuất tinh thần (tri thức, chất xám). Song các tác phẩm mác-xít trước đây nặng về tìm hiểu lực lượng sản xuất vật chất bởi trong thời kỳ của Mác, lực lượng sản xuất tinh thần chỉ chiếm tỷ trọng không đáng kể trong toàn bộ xã hội. Từ những năm 70 của thế kỷ XX cho đến nay, do sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại, kinh tế tri thức và những giải pháp hướng tới phát triển kinh tế tri thức trở thành tiêu điểm cho các cuộc thảo luận, thu hút sự quan tâm của nhiều nhà lãnh đạo, các giới khoa học trên thế giới và ở nước ta. Hội thảo khoa học toàn quốc đầu tiên về vấn đề kinh tế tri thức với chủ đề: “Kinh tế tri thức và những vấn đề đặt ra đối với Việt Nam” do Ban khoa giáo Trung ương - Bộ khoa học, công nghệ và môi trường - Bộ ngoại giao kết hợp tổ chức tại Hà Nội trong 2 ngày 21, 22/6/2000 thu hút nhiều học giả và các nhà lãnh đạo tham gia. Qua hội thảo, các học giả và những nhà lãnh đạo khẳng định: Kinh tế tri thức là xu hướng phát triển tất yếu của xã hội trong thế kỉ XXI, lối cuốn mọi quốc gia tham gia trong quá trình phát triển; Hội thảo cũng khẳng định muốn xây dựng kinh tế tri thức thì mỗi cá nhân, mỗi cộng đồng, mỗi quốc gia phải luôn bố sung tri thức mới. Muốn vậy phải đầu tư cơ sở vật chất, phát triển giáo dục và đào tạo phù hợp với mọi đối tượng nhằm phát huy thế mạnh tri thức của con người trong xã hội. Vận dụng vào nước ta trong điều 5