Luận văn Thạc sỹ Quản trị kinh doanh: Giải quyết vấn đề việc làm, nâng cao thu nhập và đời sống cho người dân bị thu hồi đất ở thành phố Huế

PHẦN MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Kết thúc thế kỷ XX, bước vào thế kỷ XXI, bối cảnh trong nước và quốc tế tiếp<br /> tục có những thay đổi mau chóng. Đảng ta đề ra mục tiêu: “Phấn đấu trong giai<br /> đoạn 2001-2010 đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao rõ rệt đời<br /> sống vật chất và tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng đến năm 2020, nước ta cơ bản<br /> <br /> Ế<br /> <br /> trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại” [11].<br /> <br /> U<br /> <br /> Đảng chủ trương: "Đẩy mạnh hơn nữa CNH, HĐH nông nghiệp và nông thôn,<br /> <br /> ́H<br /> <br /> giải quyết đồng bộ các vấn đề nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Phát triển toàn<br /> diện nông nghiệp, chuyển dịch mạnh cơ cấu nông nghiệp và kinh tế nông thôn theo<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> hướng tạo ra giá trị gia tăng ngày càng cao, gắn với công nghiệp chế biến và thị<br /> trường; thực hiện cơ khí hoá, điện khí hoá, thuỷ lợi hóa, đưa nhanh tiến bộ khoa học<br /> <br /> H<br /> <br /> kỷ thuật và công nghệ sinh học vào sản xuất. Khẩn trương xây dựng các quy họạch<br /> <br /> IN<br /> <br /> phát triển nông thôn và thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới. Chú trọng<br /> <br /> K<br /> <br /> dạy nghề, giải quyết việc làm cho nông dân, trước hết ở các vùng sử dụng đất nông<br /> nghiệp để xây dựng các cơ sở công nghiệp, dịch vụ, giao thông, các khu đô thị mới.<br /> <br /> O<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> Chuyển dịch cơ cấu lao động ở nông thôn theo hướng giảm nhanh tỉ trọng lao động<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> làm nông nghiệp, tăng tỉ trọng lao động làm công nghiệp và dịch vụ. Tạo điều kiện<br /> để lao động nông thôn có việc làm trong và ngoài khu vực nông thôn, kể cả ở nước<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> ngoài" [13].<br /> <br /> Công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta cũng đi liền với quá trình đô thị hoá,<br /> <br /> quá trình nâng cấp, phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng và các công trình phục vụ lợi<br /> ích cộng đồng, lợi ích quốc gia. Tốc độ công nghiệp hoá, hiện đại hoá càng nhanh thì<br /> trình độ đô thị hoá càng cao, hệ thống cơ sở hạ tầng và các công trình công cộng<br /> càng đồng bộ, càng hiện đại.<br /> Thực hiện chủ trương đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, trong những năm<br /> qua trên khắp các vùng miền của đất nước, nhiều khu công nghiệp với quy mô khác<br /> nhau được hình thành và đi vào hoạt động. Cùng với xu hướng đó, quá trình xây dựng<br /> <br /> 1<br /> <br /> các khu công nghiệp, khu đô thị, xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, nhu cầu công<br /> cộng và lợi ích quốc gia cũng đang diễn ra rất nhanh ở nước ta, không chỉ đối với các<br /> thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng, thành phố Hải<br /> Phòng,... mà đối với hầu hết các Tỉnh, Thành phố khác trên phạm vi cả nước trong đó<br /> thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế cũng không nằm ngoài quy luật đó.<br /> Xuất phát từ quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá và đô thị hoá đang diễn<br /> ra và những tác động của nó đến cuộc sống của người dân thành phố Huế. Nhằm<br /> <br /> Ế<br /> <br /> đánh giá đúng thực trạng việc làm, thu nhập và đời sống của người bị thu hồi đất,<br /> <br /> U<br /> <br /> làm cơ sở cho việc tiếp tục đổi mới chính sách trong quá trình đô thị hóa, bản thân<br /> <br /> ́H<br /> <br /> tôi đã lựa chọn vấn đề nghiên cứu: “Giải quyết vấn đề việc làm, nâng cao thu nhập<br /> và đời sống cho người dân bị thu hồi đất ở thành phố Huế ” làm đề tài luận văn<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> thạc sĩ khoa học kinh tế của mình.<br /> 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài<br /> <br /> H<br /> <br /> Đề tài có các mục tiêu chủ yếu sau đây<br /> <br /> IN<br /> <br /> - Hệ thống hoá các vấn đề lý luận và thực tiễn về tác động của vấn đề thu hồi đất<br /> <br /> K<br /> <br /> đến việc làm, thu nhập và đời sống của người dân.<br /> - Đánh giá thực trạng sự tác động của vấn đề thu hồi đất ảnh hưởng đến việc<br /> <br /> O<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> làm, thu nhập và đời sống của người dân, chỉ ra những thành tựu, hạn chế, nguyên<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> nhân của vấn đề này.<br /> <br /> - Đề xuất các quan điểm, giải pháp để giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> và đời sống cho người dân bị thu hồi đất ở thành phố Huế trong những năm tới.<br /> 3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài<br /> Như tên đề tài đã chỉ rõ, đề tài tập trung nghiên cứu, giải quyết vấn đề việc làm,<br /> <br /> nâng cao thu nhập và đời sống cho người dân bị thu hồi đất.<br /> Tuy nhiên, đây là vấn đề lớn, phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực kinh tế xã hội trên phạm vi toàn thành phố. Đề tài giới hạn phạm vi nghiên cứu như sau:<br /> - Về phạm vi không gian<br /> Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng việc làm thu nhập và đời sống của người<br /> có đất bị thu hồi ở tại 6 phường là An Đông, An Tây, Xuân Phú, Vỹ Dạ, An Hòa và<br /> <br /> 2<br /> <br /> Hương Sơ thuộc thành phố Huế. Đó là những địa phương đang có tốc độ đô thị hoá<br /> nhanh cũng như đang phát triển khu công nghiệp, cụm làng nghê tập trung, theo đó là<br /> sự phát triển của hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội. Hơn nữa, việc lựa chọn các địa<br /> phương này cũng mang tính đại diện cho các phường xã thuộc thành phố Huế. Đây<br /> cũng là những địa phương đang có nhiều vấn đề bức xúc trong quá trình thu hồi đất.<br /> (phụ lục A: địa điểm của các đơn vị điều tra).<br /> - Về phạm vi thời gian<br /> <br /> Ế<br /> <br /> + Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng việc làm thu nhập và đời sống của<br /> <br /> U<br /> <br /> người có đất bị thu hồi từ năm 2005 đến năm 2008. Đây là thời kỳ đô thị hóa đã diễn<br /> <br /> ́H<br /> <br /> ra rất nhanh chóng, đồng thời, nhiều vấn đề bức xúc trong quá trình thu hồi đất cũng<br /> nảy sinh chủ yếu trong thời gian này.<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> + Phạm vi thời gian cho các đề xuất trong đề tài là thời kỳ 2009-2012, đặt<br /> trong tầm nhìn đến năm 2020.<br /> <br /> H<br /> <br /> 4. Phương pháp nghiên cứu của đề tài<br /> <br /> IN<br /> <br /> Nghiên cứu giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập và đời sống cho người dân<br /> <br /> K<br /> <br /> bị thu hồi đất là một đề tài có tính ứng dụng cao. Để thực hiện tốt nhiệm vụ, đề tài sử<br /> dụng tổng hợp một hệ thống các phương pháp nghiên cứu và các cách tiếp cận chủ yếu<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> sau đây:<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> O<br /> <br /> 4.1. Phương pháp thu thập tài liệu<br /> 4.1.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> Đối với tài liệu sơ cấp: đề tài thu thập từ niên giám thống kê các cấp, các báo cáo<br /> tổng kết tình hình kinh tế xã hội của Thành phố, tình hình biến động diện tích đất của<br /> phòng Đô thị thành phố, tình hình thu hồi đất của phòng Kinh tế thành phố, các trang<br /> Web, các bài báo và tạp chí,... Để rút ra những kết luận chung trong việc đánh giá thực<br /> trạng việc làm, thu nhập và đời sống của người có đất bị thu hồi.<br /> 4.1.2 Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp<br /> Đề tài đã tiến hành thiết kế các loại phiếu điều tra các hộ gia đình bị thu hồi đất và<br /> phiếu phỏng vấn cán bộ địa phương ở vùng có đất bị thu hồi. (phụ lục B: phiếu điều tra<br /> hộ và phiếu phỏng vấn cán bộ).<br /> <br /> 3<br /> <br /> + Các hộ gia đình có đất bị thu hồi được điều tra, phỏng vấn gồm có: Hộ sản xuất<br /> nông nghiệp, hộ sản xuất nông nghiệp kiêm tiểu thủ công nghiệp, hộ gia đình kinh doanh<br /> thương mại- dịch vụ và các loại hộ khác. Nội dung phỏng vấn các hộ gia đình có đất bị<br /> thu hồi gồm 18 câu hỏi (cả định tính và định lượng) liên quan trực tiếp đến các vấn đề<br /> như: đất đai của hộ bị thu hồi (bao gồm cả đất ruộng, đất màu, đất ở, đất vườn và các loại<br /> đất khác); tình hình bồi thường cho hộ gia đình khi thu hồi đất; việc sử dụng tiền bồi<br /> thường do thu hồi đất; thu nhập; việc làm của hộ gia đình sau khi bị thu hồi đất; chính<br /> <br /> Ế<br /> <br /> sách giải quyết việc làm ổn định đời sống của Tỉnh, Thành phố và doanh nghiệp đối với<br /> <br /> U<br /> <br /> hộ gia đình và lao động sau khi thu hồi đất,... Tại mỗi phường, đề tài tiến hành điều tra,<br /> <br /> ́H<br /> <br /> phỏng vấn 30 hộ. Như vậy, toàn thành phố có 180 hộ gia đình được điều tra, phỏng vấn.<br /> Mục đích của việc điều tra là nhằm thu thập thông tin về việc làm, thu nhập và đời sống<br /> làm và đời sống của các hộ khi bị thu hồi đất.<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> của những người có đất bị thu hồi; xem xét, đánh giá chính sách đền bù, giải quyết việc<br /> <br /> H<br /> <br /> + Cùng với việc điều tra các hộ gia đình bị thu hồi đất, đề tài đã tiến hành phỏng<br /> <br /> IN<br /> <br /> vấn các cán bộ địa phương. Nội dung phỏng vấn cán bộ địa phương gồm có 13 câu hỏi<br /> <br /> K<br /> <br /> liên quan trực tiếp đến tình hình thu hồi đất ở địa phương, chính sách giải quyết việc làm,<br /> ổn định và nâng cao thu nhập đối với người có đất bị thu hồi, kiến nghị của địa phương về<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> vấn đề hậu giải phóng mặt bằng,... Đề tài phỏng vấn 50 người, bao gồm cán bộ cấp thành<br /> <br /> O<br /> <br /> phố 12, cán bộ cấp phường 36 người và cán bộ ban quản lý các khu công nghiệp, khu đô<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> thị 2 người. Mục đích của việc phỏng vấn cán bộ địa phương là nhằm thu thập ý kiến của<br /> cán bộ các cấp ở vùng có đất bị thu hồi về đánh giá thực trạng chính sách thu hồi đất, thực<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> trạng đời sống, việc làm của người dân bị thu hồi đất và kiến nghị của địa phương về<br /> chính sách giải quyết lao động, việc làm, ổn định đời sống cho người có đất bị thu hồi.<br /> - Ngoài điều tra bằng bảng hỏi, nghiên cứu các trường hợp thì còn sử dụng phương<br /> <br /> pháp đánh giá có sự tham gia của người dân, cán bộ địa phương để đảm bảo độ tin cậy và<br /> hiệu lực của số liệu điều tra.<br /> - Thời gian điều tra được tiến hành trong tháng 4 và tháng 5 năm 2009.<br /> 4.2. Phương pháp tổng hợp, phân tích tài liệu<br /> Tổng hợp một số công trình đã nghiên cứu có liên quan, các bài viết đăng trên<br /> các tạp chí khoa học, các bài báo, bài phát biểu về thực trạng thu hồi đất và việc làm,<br /> <br /> 4<br /> <br /> đời sống, thu nhập của người có đất bị thu hồi ở một số địa phương trong thời gian<br /> gần đây. Phân tích, so sánh thực trạng việc làm, lao động và thu nhập phân tích so<br /> sánh chính sách đền bù của người có đất bị thu hồi ở một số phường xã, trong quá<br /> trình thu hồi đất và chính sách giải quyết việc làm. Phương pháp phân tích thốmg kê<br /> như đồ thị thống kê cũng được vận dụng để trình bày và phân tích tình biến động<br /> diện tích đất trước và sau điều tra, mức chênh lệch giá đất bồi thường của các hộ bị<br /> thu hồi đất ở các địa phương. Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử:<br /> <br /> Ế<br /> <br /> để xem xét các vấn đề đặt ra một cách khách quan và khoa học.<br /> <br /> U<br /> <br /> Trên cơ sở đó, đề tài rút ra một số vấn đề có tính lý luận và thực tiễn liên quan đến<br /> <br /> ́H<br /> <br /> nội dung nghiên cứu của đề tài.<br /> 5. Công cụ xử lý và phân tích số liệu<br /> <br /> TÊ<br /> <br /> Các phiếu điều tra phỏng vấn, các thông tin thu thập được đã được đề tài xử lý<br /> trên máy tính bằng chương trình spss (Phụ lục C: kết quả xử lý số liệu điều tra,<br /> <br /> H<br /> <br /> phỏng vấn tình hình đời sống việc làm của người có đất bị thu hồi).<br /> <br /> IN<br /> <br /> Trên cơ sở tài liệu đã tổng hợp được, chúng tôi vận dụng các phương pháp đã<br /> <br /> K<br /> <br /> được thiết lập để phân tích trong spss để kiểm định và xác định mối quan hệ giữa các<br /> yếu tố liên quan.<br /> <br /> ̣C<br /> <br /> 6. Kết cấu của luận văn<br /> <br /> ̣I H<br /> <br /> lớn sau đây:<br /> <br /> O<br /> <br /> Ngoài phần mở đầu, phụ lục (số liệu điều tra khảo sát), đề tài gồm các phần<br /> - Chương I: Công nghiệp hoá, hiện đại hoá và đô thị hóa, tác động của việc<br /> <br /> Đ<br /> A<br /> <br /> thu hồi đất.<br /> <br /> - Chương II: Đặc điểm địa bàn nghiên cứu, thực trạng thu hồi đất, thực trạng<br /> <br /> bồi thường, thực trạng việc làm, giải quyết việc làm thu nhập và đời sống của người<br /> có đất bị thu hồi từ kết quả điều tra thực tế của bản thân.<br /> - Chương III: Quan điểm và giải pháp về giải quyết việc làm, nâng cao thu<br /> nhập và đời sống của người có đất bị thu hồi của Thành phố trong những năm tới.<br /> - Kết luận và kiến nghị<br /> <br /> 5<br /> <br />