Lý thuyết kế toán - Chương 1

Chia sẻ: Nguyễn Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

98
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Một số vấn đề chung về kế toán I. Khái niệm về kế toán 1. Kế toán lμ gì ? a. Sự ra đời vμ phát triển của hạch toán - Sản xuất ra của cải vật chất lμ cơ sở để tồn tại vμ phát triển của xã hội loμi ng−ời. Quá trình tái sản xuất xã hội lμ quá trình hoạt động tự giác của con ng−ời, không ngừng đổi mới vμ phát triển. - Con ng−ời muốn tồn tại vμ phát triển cần có ăn, ở, vật dùng, ph−ơng tiện đi lại . . . Muốn vậy cần phải tiến hμnh sản xuất. Nh−ng sản...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Lý thuyết kế toán - Chương 1

lêi nãi ®Çu §øng tr−íc sù thay ®æi cña hÖ thèng kÕ to¸n còng nh− nhu cÇu n©ng cao chÊt l−îng ®μo t¹o trong nhμ tr−êng. §Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ tμi liÖu trong gi¶ng d¹y vμ häc tËp cho gi¸o viªn vμ häc sinh, sinh viªn chuyªn ngμnh kÕ to¸n, Khoa Kinh tÕ Tr−êng Cao ®¼ng X©y dùng sè 3 ®· ®· ®ùoc Bé X©y dùng giao nhiÖm vô tæ chøc biªn so¹n nhiÒu gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y bËc cao ®¼ng, trong ®ã cã gi¸o tr×nh Lý thuyÕt kÕ to¸n. Lý thuyÕt kÕ to¸n lμ m«n häc c¬ së lμm nÒn t¶ng cho häc sinh, sinh viªn chuyªn ngμnh kÕ to¸n còng nh− chuyªn ngμnh kinh tÕ kh¸c. M«n häc nμy ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n vμ sù vËn dông tæng hîp c¸c ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n, ®Ó gi¶i quyÕt qu¸ tr×nh kinh doanh trong c¸c ®¬n vÞ. Gi¸o tr×nh Lý thuyÕt kÕ to¸n ®−îc biªn so¹n trªn c¬ së “Nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt míi vÒ kÕ to¸n”: LuËt kÕ to¸n, QuyÕt ®Þnh 165/2002/ Q§ - BTC ngμy 31/12/2002 cña Bé Tμi ChÝnh vÒ viÖc ban hμnh 06 chuÈn mùc kÕ to¸n. QuyÕt ®Þnh sè: 15/2006/ Q§ - BTC ngμy 20/3/2006 cña Bé tr−ëng Bé Tμi ChÝnh vÒ viÖc ban hμnh ChÕ ®é kÕ to¸n trong doanh nghiÖp; QuyÕt ®Þnh sè: 19/2006/ Q§ - BTC ngμy 30/3/2006 cña Bé tr−ëng Bé Tμi ChÝnh vÒ viÖc ban hμnh ChÕ ®é kÕ to¸n Hμnh chÝnh sù nghiÖp.v.v...®−îc thùc hiÖn do gi¶ng viªn ThiÒu ThÞ T©m lμ chñ biªn vμ tùc tiÕp biªn so¹n. Trong qu¸ tr×nh biªn so¹n chóng t«i ®· nhËn ®−îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thμnh viªn trong Héi ®ång khoa häc nhμ tr−êng, cña ®ång nghiÖp trong vμ ngoμi tr−êng. LÇn ®Çu biªn so¹n gi¸o tr×nh dμnh cho bËc cao ®¼ng ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, rÊt mong nhËn ®−îc ý kiÕn cña b¹n ®äc ®Ó cuèn gi¸o tr×nh ®−îc hoμn thiÖn h¬n. Xin ch©n thμnh c¶m ¬n! Tr−êng Cao ®¼ng X©y dùng sè 3 http://www.ebook.edu.vn 2
môc lôc Lêi nãi ®Çu 2 Môc lôc 3 Ch−¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ kÕ to¸n 6 I. Kh¸i niÖm vÒ kÕ to¸n ................................................................................. 6 1. KÕ to¸n lμ g× ? ....................................................................................... 6 2. KÕ to¸n tμi chÝnh ................................................................................... 7 3. KÕ to¸n chi phÝ ...................................................................................... 7 4. KÕ to¸n qu¶n trÞ..................................................................................... 7 II. §èi t−îng kÕ to¸n ..................................................................................... 7 1. §èi t−îng kÕ to¸n .................................................................................. 7 2. §èi t−îng sö dông th«ng tin kÕ to¸n:.................................................. 10 III. Vai trß - chøc n¨ng - yªu cÇu cña kÕ to¸n............................................ 11 1. Vai trß cña kÕ to¸n .............................................................................. 11 2. Chøc n¨ng cña kÕ to¸n ........................................................................ 11 3. NhiÖm vô cña kÕ to¸n.......................................................................... 12 4. Yªu cÇu cña kÕ to¸n: ........................................................................... 12 IV. C¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ........................................................................ 13 1. Nguyªn t¾c c¬ së dån tÝch. .................................................................. 13 2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng liªn tôc............................................................. 13 3. Nguyªn t¾c kú kÕ to¸n......................................................................... 13 4. Nguyªn t¾c gi¸ gèc.............................................................................. 13 5. Nguyªn t¾c phï hîp. ........................................................................... 14 6. Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n.......................................................................... 14 7. Nguyªn t¾c thËn träng. ........................................................................ 14 8. Nguyªn t¾c träng yÕu. ......................................................................... 14 V.C¸c ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n ........................................................................ 14 Ch−¬ng II: Chøng tõ kÕ to¸n vμ kiÓm kª 16 I. Chøng tõ kÕ to¸n ...................................................................................... 16 1. Kh¸i niÖm. ........................................................................................... 16 2.T¸c dông cña chøng tõ kÕ to¸n............................................................. 16 3. TÝnh ph¸p lý cña chøng tõ kÕ to¸n. ..................................................... 16 4. Ph©n lo¹i chøng tõ. .............................................................................. 16 5. Tr×nh tù lu©n chuyÓn chøng tõ kÕ to¸n................................................ 18 II. KiÓm kª tμi s¶n ....................................................................................... 19 1. Kh¸i niÖm ............................................................................................ 19 2. C¸c lo¹i kiÓm kª.................................................................................. 19 3. Ph−¬ng ph¸p kiÓm kª .......................................................................... 19 4. Vai trß cña kÕ to¸n trong kiÓm kª ....................................................... 20 Ch−¬ng III: Tμi kho¶n kÕ to¸n 21 I. Kh¸i niÖm tμi kho¶n kÕ to¸n .................................................................... 21 II. Néi dung kÕt cÊu cña tμi kho¶n kÕ to¸n ................................................. 21 1. KÕt cÊu chung cña tμi kho¶n ............................................................... 21 2. Néi dung kÕt cÊu cña c¸c tμi kho¶n kÕ to¸n chñ yÕu .......................... 22 III. Ph©n lo¹i tμi kho¶n kÕ to¸n ................................................................... 25 1. Ph©n lo¹i tμi kho¶n kÕ to¸n theo néi dung kinh tÕ .............................. 25 http://www.ebook.edu.vn 3
2. Ph©n lo¹i tμi kho¶n kÕ to¸n theo c«ng dông vμ kÕt cÊu ...................... 27 3. Ph©n lo¹i tμi kho¶n theo mèi quan hÖ víi b¸o c¸o tμi chÝnh ............... 31 4. Ph©n lo¹i tμi kho¶n kÕ to¸n theo møc ®é kh¸i qu¸t cña ®èi t−îng kÕ to¸n ph¶n ¸nh trong tμi kho¶n ................................................................. 31 IV. HÖ thèng tμi kho¶n kÕ to¸n thèng nhÊt ................................................. 32 V. C¸ch ghi chÐp vμo tμi kho¶n kÕ to¸n ...................................................... 32 1. ghi ®¬n................................................................................................ 32 2. Ghi kÐp ................................................................................................ 33 3. KÕ to¸n tæng hîp vμ kÕ to¸n chi tiÕt.................................................... 36 VI. §èi chiÕu kiÓm tra ghi chÐp trªn tμi kho¶n........................................... 39 1. B¶ng c©n ®èi tμi kho¶n ........................................................................ 39 2. B¶ng ®èi chiÕu sè ph¸t sinh kiÓu bμn cê ............................................. 43 Ch−¬ng IV: TÝnh gi¸ c¸c ®èi t−îng kÕ to¸n 46 I. Kh¸i niÖm................................................................................................. 46 II. ý nghÜa cña viÖc tÝnh gi¸ tμi s¶n............................................................. 46 III. C¸c nguyªn t¾c tÝnh gi¸ tμi s¶n.............................................................. 46 1. §èi víi nguyªn vËt liÖu, hμng ho¸ ...................................................... 47 2. §èi víi tμi s¶n cè ®Þnh ........................................................................ 47 3. §èi víi thμnh phÈm ............................................................................. 47 IV. Quy tr×nh thùc hiÖn ph−¬ng ph¸p tÝnh gi¸ ............................................ 47 1. X¸c ®inh ®èi t−îng tÝnh gi¸................................................................. 47 2. X¸c ®Þnh chi phÝ cÊu thμnh cña ®èi t−îng tÝnh gi¸.............................. 47 3. TËp hîp chi phÝ theo ®èi t−îng tÝnh gi¸ .............................................. 48 4. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ cña c¸c ®èi t−îng tÝnh gi¸ ............................. 48 V. VËn dông nguyªn t¾c tÝnh gi¸ ®Ó tÝnh gi¸ c¸c tμi s¶n chñ yÕu ............... 49 1. §èi víi TSC§ ...................................................................................... 49 2. §èi víi hμng hãa, nguyªn vËt liÖu ...................................................... 50 3. §èi víi thμnh phÈm ............................................................................. 54 Ch−¬ng V: Tæng hîp vμ c©n ®èi kÕ to¸n 55 I. Kh¸i niÖm tæng hîp vμ c©n ®èi kÕ to¸n ................................................... 55 II. ý nghÜa tæng hîp vμ c©n ®èi kÕ to¸n ...................................................... 55 III . B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ............................................................................ 55 1. Kh¸i niÖm ............................................................................................ 55 2. Néi dung kÕt cÊu cña B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ........................................ 55 3. TÝnh c©n ®èi cña B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ............................................... 56 4. Nguyªn t¾c vμ ph−¬ng ph¸p lËp .......................................................... 60 5. Mèi quan hÖ gi÷a B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vμ tμi kho¶n kÕ to¸n............. 60 Ch−¬ng VI: KÕ to¸n c¸c qu¸ tr×nh chñ yÕu trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh 65 I. NhiÖm vô cña kÕ to¸n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh................... 65 1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp ........... 65 2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh .............. 65 II. KÕ to¸n qu¸ tr×nh mua hμng ................................................................... 65 1. Tμi kho¶n sö dông ............................................................................... 66 2. VÝ dô.................................................................................................... 66 III. KÕ to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt .................................................................... 67 http://www.ebook.edu.vn 4
A. KÕ to¸n c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt .............................. 67 1. KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô .......................................... 67 2. KÕ to¸n tiÒn l−¬ng ............................................................................... 72 3. KÕ to¸n t¨ng gi¶m vμ khÊu hao tμi s¶n cè ®Þnh................................... 75 B. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt......................................................... 78 C. TÝnh gi¸ thμnh s¶n xuÊt s¶n phÈm ...................................................... 81 IV. KÕ to¸n qu¸ tr×nh b¸n hμng vμ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sxkd .......................... 83 1. KÕ to¸n qu¸ tr×nh b¸n hμng ................................................................. 83 2. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hμng vμ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ................ 85 3. KÕ to¸n kÕt qu¶ kinh doanh................................................................. 87 Ch−¬ng VII: KÕ to¸n c¸c qu¸ tr×nh chñ yÕu trong ho¹t ®éng hμnh chÝnh sù nghiÖp 91 I. NhiÖm vô cña kÕ to¸n ®¬n vÞ hμnh chÝnh sù nghiÖp ................................ 91 1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ hμnh chÝnh sù nghiÖp........................ 91 2. NhiÖm vô kÕ to¸n trong ®¬n vÞ hμnh chÝnh sù nghiÖp......................... 91 II. KÕ to¸n c¸c nguån thu trong ®¬n vÞ hμnh chÝnh sù nghiÖp .................... 92 1. Néi dung c¸c nguån thu hμnh chÝnh sù nghiÖp ................................... 92 2. Tμi kho¶n kÕ to¸n ................................................................................ 92 3. VÝ dô.................................................................................................... 96 III. KÕ to¸n c¸c kho¶n chi hμnh chÝnh sù nghiÖp..................................... 97 1. Néi dung nguyªn t¾c chi hμnh chÝnh sù nghiÖp .................................. 97 2. Tμi kho¶n kÕ to¸n ................................................................................ 98 3. VÝ dô kÕ to¸n ..................................................................................... 100 IV. KÕ to¸n c¸c kho¶n thu chi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, cung øng dÞch vô trong ®¬n vÞ sù nghiÖp cã thu ............................................................................. 101 Ch−¬ng VIII: Sæ kÕ to¸n vμ h×nh thøc kÕ to¸n 107 I. Sæ kÕ to¸n............................................................................................... 107 1. Kh¸i niÖm .......................................................................................... 107 2. ý nghÜa cña sæ kÕ to¸n ...................................................................... 107 3. C¸c lo¹i sæ kÕ to¸n ............................................................................ 107 4. C¸ch ghi sæ kÕ to¸n ........................................................................... 109 5. C¸ch söa sai trong sæ kÕ to¸n ............................................................ 109 II. H×nh thøc kÕ to¸n ................................................................................. 111 1. H×nh thøc NhËt ký - Sæ c¸i ................................................................ 111 2. H×nh thøc Chøng tõ ghi sæ ................................................................ 113 3. H×nh thøc NhËt ký chøng tõ .............................................................. 115 4. H×nh thøc NhËt ký chung .................................................................. 118 http://www.ebook.edu.vn 5
Ch−¬ng I Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ kÕ to¸n I. Kh¸i niÖm vÒ kÕ to¸n 1. KÕ to¸n lμ g× ? a. Sù ra ®êi vμ ph¸t triÓn cña h¹ch to¸n - S¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt lμ c¬ së ®Ó tån t¹i vμ ph¸t triÓn cña x· héi loμi ng−êi. Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi lμ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng tù gi¸c cña con ng−êi, kh«ng ngõng ®æi míi vμ ph¸t triÓn. - Con ng−êi muèn tån t¹i vμ ph¸t triÓn cÇn cã ¨n, ë, vËt dïng, ph−¬ng tiÖn ®i l¹i . . . Muèn vËy cÇn ph¶i tiÕn hμnh s¶n xuÊt. Nh−ng s¶n xuÊt ra c¸i g×? cÇn t− liÖu g× ®Ó s¶n xuÊt?, kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®−îc ph©n phèi nh− thÕ nμo? lμ nh÷ng vÊn ®Ò mμ con ng−êi lu«n quan t©m ®Õn ®−îc ®Æt ra nh− mét tÊt yÕu kh¸ch quan, ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý s¶n xuÊt, tøc lμ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. §Ó qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn quan s¸t, ®o l−êng, tÝnh to¸n vμ ghi chÐp c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, ®ã lμ mét trong c¸c ph−¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin chñ yÕu. - ViÖc quan s¸t, ®o l−êng tÝnh to¸n vμ ghi chÐp cña con ng−êi ®èi víi ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt, nh»m thùc hiÖn chøc n¨ng ph¶n ¸nh vμ gi¸m ®èc c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®ã gäi lμ h¹ch to¸n. - X· héi ngμy cμng ph¸t triÓn, h¹ch to¸n còng ph¸t triÓn vμ hoμn thiÖn theo ®Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý ®Æt ra. - Nh− vËy h¹ch to¸n lμ nhu cÇu kh¸ch quan cña mäi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi vμ lμ c«ng cô phôc vô cho qu¶n lý kinh tÕ cña x· héi. b. B¶n chÊt cña h¹ch to¸n kÕ to¸n S¶n xuÊt x· héi ngμy cμng ph¸t triÓn, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x¶y ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ngμy cμng ®a d¹ng vμ phong phó. §Ó qu¶n lý cã hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn, h¹ch to¸n kh«ng ngõng ph¸t triÓn vμ chia thμnh 3 lo¹i: H¹ch to¸n nghiÖp vô - H¹ch to¸n thèng kª - H¹ch to¸n kÕ to¸n. (cßn gäi lμ kÕ to¸n). Cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt x· héi, h¹ch to¸n kÕ to¸n ®· h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn kh«ng ngõng. D−íi chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû tr×nh ®é s¶n xuÊt cßn rÊt l¹c hËu, chØ xuÊt hiÖn ho¹t ®éng tæ chøc qu¶n lý qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt. D−íi chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ, s¶n xuÊt cã sù ph¸t triÓn cña c¶i lμm ra nhiÒu vμ cã d− thõa. Do vËy cÇn ph¶i ghi chÐp, ph¶n ¸nh s¶n phÈm d− thõa ®ã. Tμi liÖu lÞch sö cho thÊy sæ s¸ch kÕ to¸n ®· xuÊt hiÖn nh−ng viÖc ghi chÐp trong thêi kú nμy cßn rÊt ®¬n gi¶n. S¶n xuÊt tiÕp tôc ph¸t triÓn, x· héi loμi ng−êi tiÕp tôc tr¶i qua c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi míi, ®ã lμ h×nh th¸i kinh tÕ chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t− b¶n chñ nghÜa vμ x· héi chñ nghÜa. Trong c¸c h×nh th¸i kinh tÕ nμy, nÒn kinh tÕ hμng ho¸ ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ®ßi hái h¹ch to¸n kÕ to¸n cã sù ph¸t triÓn míi vμ trë thμnh mét m«n khoa häc, víi hÖ thèng ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu riªng ®Ó thùc hiÖn ghi chÐp, ph¶n ¸nh thu nhËn, kiÓm tra, xö lý vμ cung cÊp toμn bé th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ, tμi chÝnh n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t http://www.ebook.edu.vn 6
®éng cña c¸c ®¬n vÞ, phôc vô cho viÖc ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p, c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ®¬n vi. VËy kÕ to¸n lμ m«n khoa häc thu nhËn, xö lý, cung cÊp toμn bé th«ng tin vÒ tμi s¶n vμ sù vËn ®éng cña tμi s¶n trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ, nh»m kiÓm tra toμn bé tμi s¶n vμ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tμi chÝnh cña ®¬n vÞ ®ã. 2. KÕ to¸n tμi chÝnh Lμ m«n khoa häc, thu nhËn, xö lý, kiÓm tra, ph©n tÝch vμ cung cÊp th«ng tin kinh tÕ, tμi chÝnh b»ng b¸o c¸o tμi chÝnh cho c¸c ®èi t−îng cã nhu cÇu sö dông th«ng tin cña ®¬n vÞ kÕ to¸n. Qua sè liÖu cña kÕ to¸n tμi chÝnh gióp c¸c nhμ ®Çu t−, c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn, l·nh ®¹o ®¬n vÞ n¾m ®−îc mét c¸ch chÝnh x¸c th«ng tin vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ, tõ ®ã mμ ®Ò ra quyÕt ®Þnh mét c¸ch ®óng ®¾n nhÊt. V× vËy yªu cÇu cña th«ng tin kÕ to¸n tμi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o chÝnh x¸c vμ mang tÝnh ph¸p lý cao. 3. KÕ to¸n chi phÝ Chi phÝ lμ dïng tiÒn chi vμo mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh . KÕ to¸n chi phÝ lμ viÖc tÝnh to¸n, ghi chÐp t×nh h×nh chi phÝ bá ra ®Ó t¹o nªn mét gi¸ trÞ sö dông vμ nh÷ng chi phÝ kh«ng liªn quan ®Õn t¹o ra gi¸ trÞ sö dông nh− chi phÝ s¶n xuÊt vμ chi phÝ kh¸c. Qua kÕ to¸n chi phÝ ta biÕt ®−îc t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc chi phÝ béi chi hay tiÕt kiÖm trong ®¬n vÞ. 4. KÕ to¸n qu¶n trÞ Lμ viÖc thu thËp, xö lý, kiÓm tra, ph©n tÝch vμ cung cÊp th«ng tin kinh tÕ, tμi chÝnh theo yªu cÇu qu¶n tri vμ quyÕt ®Þnh kinh tÕ, tμi chÝnh trong néi bé ®¬n vÞ kÕ to¸n. Qua tμi liÖu kÕ to¸n qu¶n trÞ gióp cho ®¬n vÞ kiÓm tra qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tõ ®ã mμ ®Ò ra nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n lý, ®iÒu hμnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt hμng ngμy ®¹t hiÖu qu¶ h¬n. V× vËy th«ng tin kÕ to¸n qu¶n trÞ kh«ng mang tÝnh ph¸p lý mμ mang tÝnh linh ho¹t phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý cña tõng bé phËn cô thÓ trong c¸c ®¬n vÞ . Nh− vËy kÕ to¸n tμi chÝnh, kÕ to¸n chi phÝ vμ kÕ to¸n qu¶n trÞ cïng cã b¶n chÊt chung cña kÕ to¸n, cïng nghiªn cøu qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cïng sö dông hÖ thèng ghi chÐp ban ®Çu vμ cïng thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm cña ng−êi qu¶n lý. Song mçi lo¹i kÕ to¸n nghiªn cøu c¸c ®èi t−îng kÕ to¸n ë nh÷ng mÆt cô thÓ kh¸c nhau, gióp cho ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c¸c ®èi t−îng kÕ to¸n mét c¸ch chÝnh x¸c, toμn diÖn h¬n . II. ®èi t−îng kÕ to¸n 1. §èi t−îng kÕ to¸n Lμ tμi s¶n, sù vËn ®éng cña tμi s¶n trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. §Ó tiÕn hμnh s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c ®¬n vÞ cÇn ph¶i cã mét sè vèn nhÊt ®Þnh. Vèn ®−îc biÓu hiÖn d−íi h×nh th¸i hiÖn vËt nh− tμi s¶n cè ®Þnh (TSC§),tμi s¶n l−u ®éng (TSL§) vμ h×nh th¸i gi¸ trÞ nh− vèn cè ®Þnh (VC§), http://www.ebook.edu.vn 7
vèn l−u ®éng (VL§), ®©y chÝnh lμ tμi s¶n cña ®¬n vÞ. KÕ to¸n cã nhiÖm vô ph¶n ¸nh, gi¸m ®èc sè hiÖn cã vμ t×nh h×nh biÕn ®éng cña tμi s¶n ®ã. V× vËy tμi s¶n lμ ®èi t−îng cña kÕ to¸n. MÆt kh¸c tμi s¶n trong ®¬n vÞ ®−îc biÓu hiÖn b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau (TSL§, TSC§) mçi lo¹i ®−îc sö dông víi nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau nh− dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh (SXKD), dïng cho x©y dùng c¬ b¶n (XDCB), dïng cho phóc lîi . . .). Mçi lo¹i tμi s¶n ®−îc h×nh thμnh b»ng nh÷ng nguån vèn kh¸c nhau nh− vèn ng©n s¸ch cÊp, vèn cæ phÇn, liªn doanh, vèn vay.v.v.. §Ó ph¶n ¸nh vμ gi¸m ®èc chÆt chÏ c¸c lo¹i tμi s¶n - nguån vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh, kÕ to¸n tiÕn hμnh ph©n lo¹i ®èi t−îng kÕ to¸n theo 2 c¸ch: a. Ph©n lo¹i ®èi t−îng kÕ to¸n theo theo kÕt cÊu tμi s¶n Theo c¸ch ph©n lo¹i nμy tμi s¶n trong ®¬n vÞ ®−îc ph©n lo¹i theo s¬ ®å sau: Vèn b»ng tiÒn §Çu t− ng¾n h¹n Tμi s¶n ng¾n C¸c kho¶n ph¶i thu h¹n C¸c kho¶n øng tr−íc Hμng tån kho Tμi s¶n Tμi s¶n cè ®Þnh §Çu t− dμi h¹n Tμi s¶n dμi h¹n XDCB dë dang CP tr¶ tr−íc dμi h¹n Ký c−îc, ký quü DH + Tμi s¶n l−u ®éng lμ nh÷ng tμi s¶n lu©n chuyÓn cã thêi h¹n d−íi 1 n¨m. Bao gåm vèn b»ng tiÒn, ®Çu t− ng¾n h¹n, c¸c kho¶n ph¶i thu . . . - Vèn b»ng tiÒn: lμ lo¹i tiÒn thu ®−îc do viÖc tiªu thô s¶n phÈm, hμng ho¸, lao vô, dÞch vô gåm: tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hμng. http://www.ebook.edu.vn 8
- §Çu t− ng¾n h¹n: lμ kho¶n tiÒn t¹m thêi nhμn rçi cña ®¬n vÞ dïng ®Ó mua c¸c lo¹i cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, gãp vèn liªn doanh gåm: ®Çu t− chøng kho¸n ng¾n h¹n, ®Çu t− ng¾n h¹n kh¸c. .. - C¸c kho¶n ph¶i thu: lμ tμi s¶n cña doanh nghiÖp nh−ng c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n kh¸c t¹m thêi sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh bao gåm: Ph¶i thu kh¸ch hμng, ph¶i thu t¹m øng . . . - Hμng tån kho: lμ nh÷ng tμi s¶n dïng ®Ó dù tr÷ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vμ l−u th«ng hμng ho¸ bao gåm nguyªn vËt liÖu, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang, thμnh phÈm, hμng ho¸. . . - Tμi s¶n cè ®Þnh (TSC§): lμ nh÷ng t− liÖu lao ®éng chñ yÕu cã ®ñ tiªu chuÈn gi¸ trÞ vμ thêi gian sö dông theo chÕ ®é hiÖn hμnh, gåm TSC§ h÷u h×nh,TSC§ v« h×nh. - C¸c kho¶n ®Çu t− dμi h¹n: lμ tμi s¶n cña ®¬n vÞ nhμn rçi ®−îc dïng vμo ®Çu t− dμi h¹n víi thêi h¹n trªn mét n¨m gåm: §Çu t− chøng kho¸n dμi h¹n, §Çu t− liªn doanh... - X©y dùng c¬ b¶n dë dang: lμ chi phÝ dïng vμo ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n vμ mua s¾m TSC§ cßn dë dang ch−a hoμn thμnh. - Chi phÝ tr¶ tr−íc dμi h¹n: lμ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD cña nhiÒu niªn ®é kÕ to¸n vμ ph¶i ph©n bæ dÇn vμo chi phÝ SXKD cña c¸c niªn ®é kÕ to¸n sau. b. Ph©n lo¹i ®èi t−îng kÕ to¸n theo nguån h×nh thμnh tμi s¶n : Theo c¸ch ph©n lo¹i nμy nguån vèn trong doanh nghiÖp ®−îc ph©n lo¹i theo s¬ ®å sau: Nî ng¾n h¹n Nî ph¶i tr¶ Nî dμi h¹n Nguån vèn KD Nguån Nguån vèn h×nh c¸c quü thμnh tμi s¶n Lîi nhuËn ch−a ph©n phèi Vèn chñ Nguån vèn ®Çu së h÷u t− XD CB Quü qu¶n lý cña cÊp trªn http://www.ebook.edu.vn 9
+ Nî ph¶i tr¶ lμ c¸c nguån vèn mμ ®¬n vÞ ®i vay hoÆc chiÕm dôngb cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c cã tr¸ch nhiÖm ph¶i tr¶ trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Bao g«m nî ng¾n h¹n, nî dμi h¹n. - Nî ng¾n h¹n: lμ kho¶n nî mμ ®¬n vÞ cã tr¸ch nhiÖm ph¶i tr¶ trong thêi gian mét n¨m hoÆc mét chu k× kinh doanh gåm: vay ng¾n h¹n, ph¶i tr¶ cho ng−êi b¸n, ph¶i tr¶ CNV . . . - Nî dμi h¹n: lμ c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ thêi gian trªn mét n¨m gåm vay dμi h¹n, nî dμi h¹n . . . + Nguån vèn chñ së h÷u lμ nguån vèn thuéc quyÒn së h÷u cña ®¬n vÞ do c¸c chñ së h÷u, c¸c nhμ ®Çu t− ®ãng gãp hoÆc h×nh thμnh tõ kÕt qu¶ kinh doanh. . . Bao gåm nguån vèn kinh doanh vμ c¸c quü doanh nghiÖp. . . - Nguån vèn kinh doanh: lμ nguån vèn dïng vμo ho¹t ®éng kinh tÕ chñ yÕu cña ®¬n vÞ, ®©y lμ nguån vèn chñ yÕu ®Ó h×nh thμnh nªn TSL§vμ TSC§ cña ®¬n vÞ, gåm: vèn ng©n s¸ch cÊp, vèn cæ phÇn, vèn liªn doanh . . . - Nguån vèn c¸c quü: lμ nguån vèn ®−îc h×nh thμnh tõ kÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD gåm: quü ®Çu t− ph¸t triÓn, quü phóc lîi, quü khen th−ëng, lîi nhuËn ch−a ph©n phèi . . . - Nguån vèn ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n: lμ nguån vèn do ng©n s¸ch cÊp hoÆc cÊp trªn cÊp, do cæ ®«ng gãp vèn hoÆc bæ sung tõ kÕt qu¶ kinh doanh, ®Ó dïng vμo x©y dùng c¬ b¶n. - Quü qu¶n lý cÊp trªn: ph¶n ¸nh t×nh h×nh h×nh thμnh, thanh quyÕt to¸n nguån kinh phÝ qu¶n lý cña cÊp trªn, quü nμy do c¸c ®¬n vÞ thμnh viªn ®ãng gãp, dïng ®Ó chi tiªu cho bé m¸y qu¶n lý cña cÊp trªn. Nh− vËy: Mçi lo¹i tμi s¶n bao giê còng do mét hoÆc nhiÒu nguån vèn t¹o thμnh vμ ng−îc l¹i, mét nguån vèn cã thÓ lμ nguån gèc cña nhiÒu lo¹i tμi s¶n, khi nãi ®Õn tμi s¶n còng chÝnh lμ nãi ®Õn nguån vèn vμ ng−îc l¹i.V× vËy tμi s¶n vμ nguån vèn lμ ®èi t−îng cña kÕ to¸n. Trong c¸c ®¬n vÞ tμi s¶n, nguån vèn lu«n biÕn ®éng tuú theo tÝnh chÊt cña nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, kÕ to¸n kh«ng chØ biÕt ®−îc t×nh h×nh hiÖn cã cña tμi s¶n vμ nguån vèn ë mét thêi ®iÓm mμ cßn ph¶i ph¶n ¸nh gi¸m ®èc sù vËn ®éng th−êng xuyªn cña tμi s¶n nguån vèn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ . ChÝnh v× thÕ sù vËn ®éng cña tμi s¶n nguån vèn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ lμ ®èi t−îng cña kÕ to¸n. 2. §èi t−îng sö dông th«ng tin kÕ to¸n: Ho¹t ®éng kinh doanh Ho¹t ®éng kÕ to¸n Ng−êi cã lîi Ng−êi cã lîi Nhμ qu¶n lý Ých trùc tiÕp Ých gi¸n tiÕp http://www.ebook.edu.vn 10
Khi cã ho¹t ®éng kinh doanh th× nhÊt thiÕt ph¶i cã ho¹t ®éng kÕ to¸n, nh÷ng th«ng tin kÕ to¸n ®−îc thÓ hiÖn qua hÖ thèng b¸o c¸o tμi chÝnh vμ b¸o c¸o qu¶n trÞ phôc vô cho yªu cÇu cña ng−êi ra quyÕt ®Þnh bao gåm: - Nhμ qu¶n lý doanh nghiÖp sö dông th«ng tin kÕ to¸n ®Ó qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ . - Nh÷ng ng−êi cã lîi Ých trùc tiÕp gåm c¸c nhμ ®Çu t− lu«n quan t©m ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh còng nh− tiÒm lùc tμi chÝnh trong t−¬ng lai cña ®¬n vÞ, ®Ó tõ ®ã cã quyÕt ®Þnh nªn hay kh«ng nªn ®Çu t− vμo ®¬n vÞ (cho vay hoÆc mua cæ phiÕu) - Nh÷ng ng−êi cã lîi Ých gi¸n tiÕp nh− c¬ quan chøc n¨ng, c¬ quan thuÕ, thèng kª, c«ng chóng, kh¸ch hμng, nhμ cung cÊp .... nghiªn cøu th«ng tin kÕ to¸n ®Ó kiÓm so¸t ho¹t ®éng kinh doanh vμ thu thuÕ . . . III. Vai trß - chøc n¨ng - yªu cÇu cña kÕ to¸n 1. Vai trß cña kÕ to¸n Trong c¸c ®¬n vÞ nãi chung vμ doanh nghiÖp nãi riªng kÕ to¸n thÓ hiÖn nh÷ng vai trß sau: - KÕ to¸n gióp l·nh ®¹o doanh nghiÖp theo dâi th−êng xuyªn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, gióp theo dâi thÞ tr−êng ®Ó s¶n xuÊt, tÝch tr÷ hμng ho¸, nh»m cung cÊp kÞp thêi cho thÞ tr−êng nh÷ng s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu vμ thÞ hiÕu cña ng−êi tiªu dïng. Ngoμi ra kÕ to¸n cßn cung cÊp tμi liÖu cho doanh nghiÖp lμm c¬ së ho¹ch ®Þnh ch−¬ng tr×nh hμnh ®éng cho tõng giai ®o¹n, tõng thêi kú. - Nhê cã kÕ to¸n mμ nhμ qu¶n lý ®iÒu hμnh tr«i ch¶y ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, gióp cho viÖc qu¶n lý lμnh m¹nh, tr¸nh hiÖn t−îng tham «, l·ng phÝ tμi s¶n thùc hiÖn kiÓm so¸t néi bé cã hiÖu qu¶. - Nhê cã kÕ to¸n mμ ng−êi qu¶n lý tÝnh ®−îc kÕt qu¶ c«ng viÖc m×nh ®· ®iÒu hμnh tõng giai ®o¹n vμ qua ®ã v¹ch ra ph−¬ng h−íng ho¹t ®éng cho t−¬ng lai, ®iÒu hoμ ®−îc t×nh h×nh tμi chÝnh cña doanh nghiÖp. - KÕ to¸n cßn lμ c¨n cø ®Ó gi¶i quyÕt mäi tranh chÊp, khiÕu tè vμ lμ c¬ së ph¸p lý chøng minh hμnh vi vi ph¹m chÝnh s¸ch, chÕ ®é thÓ lÖ tμi chÝnh . . . 2. Chøc n¨ng cña kÕ to¸n Trong c¸c ®¬n vÞ, chñ thÓ qu¶n lý lμ nh÷ng ng−êi qu¶n lý ra quyÕt ®Þnh, kh¸ch thÓ qu¶n lý lμ c¸c ho¹t ®éng cña mäi ng−êi trong ®¬n vÞ. Gi÷a ng−êi qu¶n lý ra quyÕt ®Þnh vμ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp bao giê còng tån t¹i hÖ thèng kÕ to¸n. HÖ thèng kÕ to¸n th«ng qua chøc n¨ng cña m×nh ghi chÐp, ph©n lo¹i, tæng hîp b¸o c¸o sÏ th−êng xuyªn, liªn tôc t¹o ra nh÷ng th«ng tin, ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ ®óng ®¾n. Chøc n¨ng cña kÕ to¸n ®−îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å: http://www.ebook.edu.vn 11
Ng−êi ra quyÕt ®Þnh Ho¹t ®éng KD HÖ thèng kÕ to¸n Th«ng tin Ph¶n ¸nh Xö lý tæng hîp b¸o c¸o ghi chÐp d÷ liÖu ph©n lo¹i s¾p xÕp + Tr−íc hÕt kÕ to¸n sÏ ®o l−êng, ghi chÐp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh b»ng c¸ch ghi chÐp d÷ kiÖn, thuéc ho¹t ®éng kinh tÕ tμi chÝnh. + Qu¸ tr×nh xö lý nh÷ng th«ng tin cã Ých, ®¸p øng yªu cÇu cña ng−êi ra quyÕt ®Þnh, thÓ hiÖn b»ng c¸ch s¾p xÕp, ph©n lo¹i hÖ thèng ho¸ vμ tæng hîp c¸c d÷ kiÖn ®ã. + Nh÷ng th«ng tin cã Ých ®−îc thÓ hiÖn trªn b¸o c¸o tμi chÝnh, phôc vô yªu cÇu cña ng−êi ra quyÕt ®Þnh. 3. NhiÖm vô cña kÕ to¸n a. Thu thaäp, xöû lyù thoâng tin, soá lieäu keá toaùn theo ñoái töôïng vaø noäi dung coâng vieäc keá toaùn, theo chuaån möïc vaø cheá ñoä keá toaùn. b. Kieåm tra, giaùm saùt caùc khoaûn thu, chi taøi chính, caùc nghóa vuï thu, noäp, thanh toaùn nôï ; kieåm tra vieäc quaûn lyù, söû duïng taøi saûn vaø nguoàn hình thaønh taøi saûn ; phaùt hieän vaø ngaên ngöøa caùc haønh vi vi phaïm phaùp luaät veà taøi chính, keá toaùn. c. Phaân tích thoâng tin, soá lieäu keá toaùn ; tham möu, ñeà xuaát caùc giaûi phaùp phuïc vuï yeâu caàu quaûn trò vaø quyeát ñònh kinh teá, taøi chính cuûa ñôn vò keá toaùn. d. Cung caáp thoâng tin, soá lieäu keá toaùn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. 4. Yªu cÇu cña kÕ to¸n a. Phaûn aùnh ñaày ñuû nghieäp vuï kinh teá, taøi chính phaùt sinh vaøo chöùng töø keá toaùn, soå keá toaùn vaø baùo caùo taøi chính. b. Phaûn aùnh kòp thôøi, ñuùng thôøi gian quy ñònh thoâng tin, soá lieäu keá toaùn. c. Phaûn aùnh roõ raøng, deã hieåu vaø chính xaùc thoâng tin, soá lieäu keá toaùn. d. Phaûn aùnh trung thöïc hieän traïng, baûn chaát söï vieäc, noäi dung vaø giaù trò cuûa nghieäp vuï kinh teá, taøi chính. e. Thoâng tin, soá lieäu keá toaùn phaûi ñöôïc phaûn aùnh lieân tuïc töø khi phaùt sinh ñeán khi keát thuùc hoaït ñoäng kinh teá, taøi chính, töø khi thaønh laäp ñeán khi http://www.ebook.edu.vn 12
chaám döùt hoaït ñoäng cuûa ñôn vò keá toaùn ; soá lieäu keá toaùn phaûn aùnh kyø naøy phaûi keá tieáp theo soá lieäu keá toaùn cuûa kyø tröôùc. f. Phaân loaïi, saép xeáp thoâng tin, soá lieäu keá toaùn theo trình töï, coù heä thoáng vaø coù theå so saùnh ñöôïc. IV. c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña kÕ to¸n lμ nh÷ng nguyªn t¾c chung, ®−îc thõa nhËn trong c«ng t¸c kÕ to¸n nh− ®Þnh gi¸ c¸c lo¹i tμi s¶n, ghi chÐp sæ s¸ch, ph−¬ng ph¸p so¹n th¶o c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh, nh»m ®¶m b¶o sù dÔ hiÓu ®¸ng tin cËy vμ cã thÓ so s¸nh ®−îc c¸c th«ng tin kÕ to¸n. Nh÷ng nguyªn t¾c nμy ®−îc rót ra tõ kinh nghiÖm thùc tiÔn cña nh÷ng ng−êi thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n, kÕt hîp qu¸ tr×nh nghiªn cøu cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng nh−: Bé tμi chÝnh, Tæng côc thèng kª vμ c¸c chuyªn gia kÕ to¸n. Sau ®ã ®−îc mäi ng−êi thõa nhËn nh− lμ mét quy luËt, lμ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh ph¸p lÖnh cña c«ng t¸c kÕ to¸n, thèng kª vμ ®−îc triÓn khai ¸p dông thèng nhÊt ë tÊt c¶ c¸c tæ chøc kinh tÕ trong c¶ n−íc. 1. Nguyªn t¾c c¬ së dån tÝch Mäi nghiÖp vô kinh tÕ tμi chÝnh cña doanh nghiÖp liªn quan ®Õn tμi s¶n, nî ph¶i tr¶, nguån vèn chñ së h÷u, doanh thu, chi phÝ ph¶i ®−îc ghi sæ kÕ to¸n vμo thêi ®iÓm ph¸t sinh, kh«ng c¨n cø vμo thêi ®iÓm thùc tÕ thu hoÆc thùc tÕ chi tiÒn hoÆc t−¬ng ®−¬ng tiÒn. B¸o c¸o tμi chÝnh lËp trªn c¬ së dån tÝch ph¶n ¸nh t×nh h×nh tμi chÝnh cña doanh nghiÖp trong qu¸ khø, hiÖn t¹i vμ t−¬ng lai. 2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng liªn tôc B¸o c¸o tμi chÝnh ph¶i ®−îc lËp trªn c¬ së gi¶ ®Þnh lμ doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng liªn tôc vμ sÏ tiÕp tôc ho¹t ®éng kinh doanh b×nh th−êng trong t−¬ng lai gÇn, nghÜa lμ doanh nghiÖp kh«ng cã ý ®Þnh còng nh− kh«ng b¾t buéc ph¶i ngõng ho¹t ®éng hoÆc ph¶i thu hÑp ®¸ng kÓ qui m« ho¹t ®éng cña m×nh. Tr−êng hîp thùc tÕ kh¸c víi gi¶ ®Þnh ho¹t ®éng liªn tôc ho¹t ®éng liªn tôc th× b¸o c¸o tμi chÝnh ph¶i lËp trªn mét c¬ së kh¸c vμ ph¶i gi¶i thÝch c¬ së ®· sö dông ®Ó lËp b¸o c¸o tμi chÝnh. 3. Nguyªn t¾c kú kÕ to¸n Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lμ l©u dμi vμ liªn tôc, nÕu chê cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ng−ng l¹i vμ mäi tμi s¶n ®Òu ®−îc b¸n xong, kÕ to¸n míi lËp b¸o c¸o tμi chÝnh th× sÏ kh«ng cã t¸c dông g×, trong viÖc ®iÒu hμnh ho¹t ®éng cña ban gi¸m ®èc. §Ó kÞp thêi cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc qu¶n lý doanh nghiÖp, kÕ to¸n ph¶i chia ho¹t ®éng l©u dμi cña c¸c doanh nghiÖp thμnh nhiÒu kú, cã ®é dμi vμ thêi gian b»ng nhau ®Ó dÔ dμng so s¸nh, ®¸nh gi¸ vμ kiÓm so¸t doanh thu, chi phÝ vμ l·i (lç) cña tõng kú. Theo quy ®Þnh: kú kÕ to¸n ®−îc tÝnh theo n¨m d−¬ng lÞch tõ 01/01 - 31/12 cña n¨m. Trong tõng n¨m cã thÓ chia thμnh tõng kú t¹m thêi nh− th¸ng, quý. §Ó ®¶m b¶o ý nghÜa cña b¸o c¸o tμi chÝnh, doanh thu ®−îc h−ëng vμ chi phÝ ®−îc trõ cña doanh nghiÖp, ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh theo tõng kú nhÊt ®Þnh. NÕu kh«ng chØ tiªu l·i (lç) trong tõng kú sÏ tÝnh sai. 4. Nguyªn t¾c gi¸ gèc. http://www.ebook.edu.vn 13
Tμi s¶n ph¶i ®−îc ghi nhËn theo gi¸ gèc. Gi¸ gèc cña tμi s¶n ®−îc tÝnh theo sè tiÒn hoÆc kho¶n t−¬ng ®−¬ng tiÒn ®· tr¶, ph¶i tr¶ hoÆc tÝnh theo gi¸ trÞ hîp lý cña tμi s¶n ®ã vμo thêi ®iÓm tμi s¶n ®−îc ghi nhËn. Gi¸ gèc cña tμi s¶n kh«ng ®−îc thay ®æi trõ khi cã quy ®Þnh kh¸c trong chuÈn mùc kÕ to¸n cô thÓ. 5. Nguyªn t¾c phï hîp. ViÖc ghi nhËn doanh thu vμ chi ph¸i ph¶i phï hîp víi nhau. Khi ghi nhËn mét kho¶n doanh thu th× ph¶i ghi nhËn mét kho¶n chi phÝ t−¬ng øng cã liªn quan ®Õn viÖc t¹o ra doanh thu ®ã, Chi phÝ t−¬ng øng víi doanh thu bao gåm: chi phÝ cña kú t¹o ra doanh thu vμ chi phÝ cña c¸c kú tr−íc hoÆc chi phÝ ph¶i tr¶ nh−ng liªn quan ®Õn doanh thu cña kú ®ã. 6. Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n. C¸c chÝnh s¸ch vμ ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n doanh nghiÖp ®· chän ph¶i ®−îc ¸p dông thèng nhÊt trong mét kú kÕ to¸n n÷a. Tr−êng hîp cã thay ®æi chÝnh s¸ch vμ ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n ®· chän th× ph¶i gi¶i tr×nh lý do vμ ¶nh h−ëng cña sù thay ®æi ®ã trong phÇn thuyÕt minh b¸o c¸o tμi chÝnh. 7. Nguyªn t¾c thËn träng. Lμ viÖc xem xÐt, c©n nh¾c, ph¸n ®o¸n cÇn thiÕt ®Ó lËp c¸c −íc tÝnh kÕ to¸n trong c¸c ®iÒu kiÖn kh«ng ch¾c ch¾n. Nguyªn t¾c thËn träng ®ßi hái: - Ph¶i lËp c¸c dù phßng nh−ng kh«ng lËp qu¸ lín. - Kh«ng ®¸nh gi¸ cao h¬n gi¸ trÞ cña c¸c tμi s¶n vμ c¸c kho¶n thu nhËp. - Kh«ng ®¸nh gi¸ thÊp h¬n gi¸ trÞ cña c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ vμ chi phÝ. - Doanh thu vμ thu nhËp chØ ®−îc ghi nhËn khi cã b»ng chøng ch¾c ch¾n vÒ kh¶ n¨ng thu ®−îc lîi Ých kinh tÕ, cßn chi phÝ ph¶i ®−îc ghi nhËn khi cã b»ng chøng vÒ kh¶ n¨ng ph¸t sinh chi phÝ. 8. Nguyªn t¾c träng yÕu. Th«ng tin ®−îc coi lμ träng yÕu trong tr−êng hîp nÕu thiÕu th«ng tin hoÆc thiÕu tÝnh chÝnh x¸c cña th«ng tin ®ã cã thÓ lμm sai lÖch ®¸ng kÓ b¸o c¸o tμi chÝnh, lμm ¶nh h−ëng ®Õn quyÕt ®Þnh kinh tÕ cña ng−êi sö dông b¸o c¸o tμi chÝnh. TÝnh träng yÕu phô thuéc vμo ®é lín vμ tÝnh chÊt cña th«ng tin hoÆc c¸c sai sãt ®−îc ®¸nh gi¸ trong hoμn c¶nh cô thÓ. TÝnh träng yÕu cña th«ng tin ph¶i ®−îc xem xÐt trªn c¶ ph−¬ng diÖn ®Þnh l−îng vμ ®Þnh tÝnh. V.C¸c ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n KÕ to¸n ph¶i cã nh÷ng ph−¬ng ph¸p riªng, thÝch hîp víi nh÷ng ®èi t−îng nghiªn cøu lμ tμi s¶n cña doanh nghiÖp, ®−îc xÐt trªn hai mÆt: nguån h×nh thμnh vμ sù tuÇn hoμn cña tμi s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §èi t−îng cña kÕ to¸n cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau: - XÐt trong quan hÖ gi÷a tμi s¶n vμ nguån h×nh thμnh, ®èi t−îng cña kÕ to¸n lu«n ®éc lËp víi nhau nh−ng c©n b»ng vÒ l−îng gi¸ trÞ (b»ng nhau vÒ sè tæng céng). - XÐt trong qu¸ tr×nh tuÇn hoμn, ®èi t−îng kÕ to¸n lu«n vËn ®éng qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau nh−ng theo mét trËt tù x¸c ®Þnh vμ khÐp kÝn sau mét chu kú nhÊt ®Þnh. - Lu«n cã tÝnh ®a d¹ng trong mét néi dung cô thÓ. http://www.ebook.edu.vn 14
- Mçi ®èi t−îng cô thÓ cña kÕ to¸n ®Òu g¾n liÒn víi lîi Ých kinh tÕ, quyÒn lîi vμ tr¸ch nhiÖm cña nhiÒu phÝa. Trªn c¬ së ph−¬ng ph¸p luËn duy vËt biÖn chøng vμ nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ®èi t−îng kÕ to¸n, ng−êi ta x©y dùng hÖ thèng c¸c ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n bao gåm bèn ph−¬ng ph¸p chÝnh sau: - Ph−¬ng ph¸p chøng tõ vμ kiÓm kª. - Ph−¬ng ph¸p tÝnh gi¸ tμi s¶n. - Ph−¬ng ph¸p tμi kho¶n vμ ghi sæ kÐp (ph−¬ng ph¸p ®èi øng tμi kho¶n). - Ph−¬ng ph¸p tæng hîp c©n ®èi kÕ to¸n. C¸c ph−¬ng ph¸p nμy chóng ta sÏ ®−îc hiÓu râ, trong toμn bé c¸c ch−¬ng cña ch−¬ng tr×nh m«n häc nμy./. http://www.ebook.edu.vn 15