Mấy vấn đề trong phát triển văn học, nghệ thuật Việt Nam: Phần 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:119

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 cuốn "Văn học, nghệ thuật Việt Nam hôm nay mấy vấn đề trong sự phát triển" gồm các bài viết về mỹ thuật, sân khấu, nhiếp ảnh, điện ảnh, kiến trúc, múa. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Mấy vấn đề trong phát triển văn học, nghệ thuật Việt Nam: Phần 2

IV. MY THUÄT Á N H H lftfN G C Ú A M Y T H U Ä T D A PHUOTNG TIÉN D E N SU* P H Á T TRIEN CIJA • • NGHÉ T H U Ä T TH I G IÁ C V IÉT N A M T RO N G • • • • KY N G U YÉN KY T H U Ä T SO NGUYEN O ÚC SON rTTuóc dáy ánh hucmg cüa cöng nghé ky thuát só trong van hóa, nghé 1 thuát a Viét Nam chua duac quan tám va dánh giá möt cách dúng múc. Nghé si thé hién tac phäm báng máy vi tính cüng ít duac chú y. Thám chí, trong giái my thuát cüng chua thita nhán my thuát da phucmg tién lä möt loai h'inh nghé thuát. Các nha phé b)nh nghé thuát chua tiép can vái các “ tác phám só” nhám dinh hucmg va dubáo cho su ra dcri va phát trién cüa my thuát da phucmg tién a Viét Nam. M ac dü váy, my thuát da phucmg tién hién nay dang phát trien va có ánh hucmg rát lán dén su phát trién cüa van hóa, nghé thuát nói chung va nghé thuát thi giác Viét Nam nói riéng. Ky nguyén ky thuát só ctcl tao ra cho nén nghé thuát Viét Nam nhimg thcri cathuán Icri dé phát trién. Tuy nhién, su phát trién my thuát da phucmg tién a Viét Nam hién nay ván con manh mún, bót phát, chua có nhurig chién luac
Ânh h innig cüa mÿ thuát da phinmg tien dên sic phdt triên ciia nghê thuât... 181 phdt tnèn dài lâu. Cân phài có nhüng giâi phàp quân lÿ vl mô vói nhüng chiên luac dào tao dài han, bòi ducmg và phdt triên dôi ngü hoa si sô. Bên canh dô cân phài có hành lang phàp lÿ bao vê, duy tri và phát trien mÿ thuât da phucmg tien nói riêng và nghê thuât thi gidc nói chung ó Viêt Nam trong ky nguyên kÿ thuât sô. Thè gieri ngày nay dâ và dang diên ra cuôc cách mang công nghê lân thii nam Ion nhât trong lich sir cüa loài nguôi. Su phát minh ra hàng loat kiêu vi tinh ngày càng hoàn thiên hem, tinh vi hem và co tôc dô xu lÿ nhanh hon. Nhüng vi tinh này duoc kêt nói veri nhau thành hê thông internet dâ làm thay dôi nhanh chông cuôc sông cüa ngircri dân(l). Veri su phát triên cüa khoa hoc, kÿ thuât và công nghê thông tin, dâc biêt là su xuât hiên cùa mang thông tin toàn câu (Internet), thè gicri nhu b{ thu nhô lai. Internet dâ tao co hôi dê các dân tôc cô • V » v #1 %* # 7 1 / thê gân güi va hiêu biêt nhau hem. Moi dân tôc co thè hoc tâp, tiêp thu nhüng già tri, tinh hoa cüa dân tôc khác dê làm phong phü cho nên van hôa cüa chinh dân tôc minh. Trong bôi cânh dô, nghê thuât cô thê duoc coi là mQt trong nhüng ïïnh vue nàng dông trong nên vân hôa. Tân dung nhüng loi ich do giao luu vân hôa qua internet dem lai, nên nghê thuât Viêt Nam dang tiêp thu nhüng thành tun vân hôa, nghê thuât cüa thè giói dê làm phong phù cho chinh minh; dông thôi, cûng cô nhiêu co hôi dê phô biên nhüng thành tuu nghê thuât cüa minh ra thê giôi. Công nghê thông tin mang lai co hôi cho các nghê si giao luu và sâng tâc. Dôi ngû hoa si cüng ngày càng phát triên da dang. Truôc kia, hoa si chi chuyên vê tranh tao hinh, nhung truôc sue e'p cüa corn lôc phát triên nên kinh tê thi tnrông va nhu câu thâm mÿ cua xâ hôi, ho dâ bât dâu chuyên sang hoat dông trong lïnh vue mÿ thuât irng dung hoâc nhüng llnh vue khác cô (1) PhamThi Ngoc Trâm (1999), "Cách mang thông tin - công nghê và nên vân minh", Tap chi Triêt hoc, (sô 6), tr. 23-26.
182 Vân hoc, nghê thuât Viêt Nam hôm nay - Mây vân dê trong sir phdt triên liên quan dên mÿ thuât... Sir giao thoa manh më giüa các loai hinh nghê thuât là diêu tât yêu trong kÿ nguyên cüa thông tin - khoa hoc kÿ thuât, và cüa xu huùng toàn câu hoà nhir hiên nay. Hoa si tao hinh cûng kiêm luôn thiêt kê mÿ thuât cùng vôi nhüng nhà thiêt kê duoc dào tao chuyên sâu vê mÿ thuât irng dung. Trong llnh vire mÿ thuât dâ và dang hinh thành mot dôi ngü “hoa si kÿ thuât xô” (1 hoat dông trong llnh virc sáng tao nghê thuât và vân hoà nhàm kê ) ✓ •° •« i /•» * / tx * .A thira, phat triên nhüng tinh hoa vân hoa cua dân tôc dê gop phân xây dung Viêt Nam vôi nên kinh tê phát triên và mot nên vân hoà mang dâm bân sàc dân N • y * v tôc. Llnh virc Dô hoa vi tinh (M ÿ thuât da phuong tien) cüng bât dâu duoc xâ hôi chu ÿ, dâc biêt, dôi vôi dôi ngü hoa si thiêt kê trê Viêt Nam hiên nay. Bôi lë, ngoài tinh chât nàng dông, thu nhâp hâp dân, mÿ thuât da phuong tien côn duoc lira chon nhiêu vi nô cô thê giup phát huy khâ nàng sáng tao cùng các ÿ tuông trê trung, táo bao cüa hoa si ué. Dôi vôi xà hôi, ho nhin nhân mÿ thuât da phucmg tien duôi mot gôc nhin tich eue, thiên chi và côi mô hem Mÿ thuât . da phucmg tien duoc coi là “ 1 trong 5 nghê nông nhât khi Viêt Nam gia nhâp WTO” ; Mÿ thuât da phuong tien là “ Công viêc mang tinh sáng tao và thu vj”
Ánh hutrng cùa mÿ thuât da plimmg tien dên sir phdt triên cùa nghê thuât... 183 in, truyên h'inh, internet cüng nhu sân xuât games, website, sân xuât phim, truyên thông...” (l). •X a a x , , / v Hiên nay, nhiêu công ty gia công vê games, 3D, kÿ xao cua nuoc ngoai xuât hiên ngày càng nhiêu tai Viêt Nam nhir: GlassEgg, Punch Entertainment, Brigade 3D, EA partner - Curious, Gameloft... dang tao ra su canh tranh khôc liêt vê nguôn nhân lue. Dáng tiêc là da sô các Công ty quâng cào Viêt Nam do mô hinh côn nhô nên it cô su dâu tu cho nhân lut làm kÿ thuât. Mot nguyên nhân nüa tao nên su khan hiêm vê nhân lire cho ngành mÿ thuât da phuong tien là do truôc dây, ngành giâo duc cùa Viêt Nam dâ chua du doàn duoc nhu câu phát triên nguôn nhân lue hoa si Mÿ thuât da phuong tien, thiêu co sô dào tao và chuong trinh dào tao cùng nhu dôi ngû giàng viên giàng day mÿ thuât da phuong tien. Chî vài nàm truôc dây, ânh huông cùa mÿ thuât da phuong tien trong nghê thuât và xâ hôi vân chua duoc quan tâm chu ÿ và dánh già mot cách dung mue. Mac dù dô hoa vi tinh dâ duoc àp dung nhiêu trong nhüng ITnh vue quan trong cùa khoa hoc và công nghê: y hoc, eokhi, dja chât, môi truông, khi tuong thùy vân... nhung ânh huông cùa nô vân chua duoc nhân thây trong nghê thuât. Hiêm ai dê ÿ dên nhüng nghê si su dung mây vi tinh nhu là mot công eu thê hiên tac phâm nghê thuât. Thâm chî, trong giôi mÿ thuât cùng chua thùa nhân mÿ thuât da phuong tien nhu là mot loai hinh nghê thuât. Mot trong nhüng nguyên nhân chinh cùa su không thîra nhân này cô thê là tâc phâm mÿ thuât da phuong tien không di theo loi truyên thông mà tù truôc dên nay các nghê si vân thuông su dung dê thê hiên tâc phâm cùa minh. Hon nüa, khôi dâu cùa mÿ thuât da phuong tien lai bât dâu tù nhüng ùng dung mang tinh chât khoa hoc, toàn hoc chinh xàc. Trong giôi phê binh nghê thuât cüng vây, nhà phê ( 1) Tuôi trë Online, Mÿ thuât Da phuong tien, nghê cùa tuong lai, http://www3.tuoitre.com.vn/Vieclam/Index.aspx?ArticleID=185272&ChannelID=274, truy câp ngày 15 thang 7 nàm 2012.
184 Vàri hoc, nghê thuât Viêt Narn hôm nay ■Mây vân dê trong su phdt triên binh nghê thuât ô Viêt Nam chua thuc su tiêp cân vói các tâc phâm mÿ thuât da phuung tien nhâm djnh huông nghê thuât, du bào su ra dài và bùng nô cùa mÿ thuât da phuong tien tai Viêt Nam. Su ânh huàng rô rêt cùa công nghê thông tin trong nghê thuât thj giác Viêt Nam thê hiên qua nhùng llnh vue sau: Linh vue M ÿ thuât tao hinh. Nghê thuât biên dôi và phát triên rât nhanh theo quy luât cùa su vân dông. Khi xâ hôi phát triên, kinh tê, khoa hoc kÿ thuât, trinh dô hoc vân và nhu câu huông thu thâm mÿ cùa nguôi dân dircrc nâng cao và da dang. Mÿ thuât tao hinh cùng cân phâi cô su thay dôi, da dang hôa nôi dung và chât lieu biêu dat. Quan trong nhât là cân phâi cô mot phuong thüc nào dô dê dua nghê thuât dên vôi nguôi dân. Tâc phâm tao hinh không thê bi dông bâng và thu dông trong nhüng gallery hoâc bâo tàng, it khách tham quan và thuông ngoan. Tâc phâm do hoa si sáng tâc ra phâi duoc nhiêu nguôi thuông thiic bòi lë nô là mon an tinh thân cùa con nguôi và dô cùng chinh là V • » v / y * ' » ' ' nguôn cô vu dông viên cho nguoi nghê si sang tao ra chung. Dê giai quyêt duoc nhüng vân dê này, mot nhânh moi cùa nghê thuât duoc nây sinh vôi su tro giùp cùa công nghê thông tin và truyên thông. Dô chinh là mÿ thuât da phuong tien. Các phuong tien truyên thông moi ra dôi dâ sáng tao ra mot thê giôi nüa cho loài nguôi, dô là mot thê giôi âo mà con nguôi cô thê sông và tuong tâc, hành xù nhu mot thê giôi thât. Diêu này ânh huông truc tiêp dên loi tu duy, dên su lira chon chù dê, dên thù phàp kÿ thuât trong sáng tao và tiêp nhân nghê thuât. Dô chinh là mot khác biêt Ion khi so nghê thuât hâu hiên dai vôi tât câ nhüng truông phâi nghê thuât truôc dô. Thirc tiên nghê thuât cùng dâ thay dôi và diêu dô dôi hôi phâi cô mot su thay dôi nhân dinh vê mât lÿ luán sao cho phù hçrp vôi tinh hinh môi. Mac dù vây, hiên nay con khâ nhiêu nguôi trong giôi mÿ thuât ô Viêt Nam con düng lai vôi ÿ niêm vê nghê thuât truyên thông. Han chê cùa ÿ niêm này chinh là ô chô: nô chua phân ânh duçrc tinh quà trinh cùa su sáng tao - truyên tâi nghê thuât, chua phân ánh duoc tinh da nghla và
* * * , 7 , ’ , Anh huxmg cua mÿ thuât da phurmg tien dên sir phdt triên cua nghê thuât... 1 5 8 da chirc nàng cùa nghê thuât, chua phân ânh duoc dôi tuong thâm mÿ da dang cùa nghê thuât cùng nhu chua phân ânh dune nhûng quan hê trong câu tnic tông thê cùa nghê thuât. Thông qua mÿ thuât da phuong tien, nguôi hoa si thôa mân su thê nghiêm cùa minh trên nhiêu chât lieu. Kê tù khi xuât hiên ô Viêt Nam vôi tucâch là nhùng công eu hô tro vê, thiêt kê và thê hiên tâc phâm, nhùng phân mêm ùng dung mÿ thuât dâ trô thành công eu dâc lue hô tro cho hoa si sâng tâc. Truôc kia, hoa si phâi mât rât nhiêu thôi gian dê làm phâc thâo. Tù phâc thâo ÿ tuông, phâc thâo thô cho dên nhùng bân phâc thâo chi tiêt, phâc thâo màu... dê cô hiêu quâ rât gân vôi tâc phâm sê hoàn thành. Mÿ thuât da phuong tien là giâi phâp tôt nhât cho su thê nghiêm và tim toi dô. Vê mot mât nào dô, mÿ thuât da phuong tien cùng dâ và dang thuc su trô thành mot “ trô giâi tri tiêu khiên” cùa hoa si. Mÿ thuât da phuong tien chinh là mon “ khoâi khâu” cùa hâu hêt sinh viên hoc ngành Mÿ thuât nói chung và M ÿ thuât da phuong tien nói riêng. Boi lê, tù llnh vue thiêt kê mÿ thuât chuyên sang vê tranh là mot hinh thùc giâi tri lành manh. Mÿ thuât da phuong tien dâ và dang trô thành nguôi ban thân thiêt, là phuong tien thoâ mân khât vong thê nghiêm và sâng tao cùa nhiêu hoa si trê Viêt Nam hiên nay. Mÿ thuât da phuong tien dang khâng dinh thê manh cùa nô trong viêc mô ra khâ nâng vô han cùa chât lieu sâng tâc, gân gùi và dê hôa nhâp vói công chùng boi nô không quâ phân dinh ranh giôi giùa khâi niêm bâc hoc và binh dân... do dô, cùng rât dê hoà dông vói xu huông xâ hôi hoâ mÿ thuât nghê thuât0 . 1 Thông qua quâ trinh sô hoâ câc tin hiêu thi giâc, hoa si cô thê chuyên duoc vào mây vi tinh không nhùng ânh chup, mà con câ phim video. Nguôi nghê si cô thê cât ra bât kê doan nào cùa phim video ây và sâng tao, thêm bót câc kÿ xâo, hiêu ùng: long vào câc cânh phu, thay âm thanh hoâc lói nói, thay ( 1) Dô Trung Tuân (2001 ). G iâi thiêu vê Da phuimg nên (Introduction to Multimedia), Trung tâm thông tin thtr viçn Dai hoc quôc gia Hà Nôi, Hà Nôi.
186 Vân hoc, nghê thuât Viêt Nam hôm nay - Mây vân dê trong sir phát triên dôi mau sâc, va rôi xuât ra thanh nhùng doan phim nghê thuât rât ân tumg... Bên canh video, ngay câ âm thanh cùng duoc sô hôa nhâm phuc vu chc mue dich sâng tâc. Duông net, mâu sâc kêt hçrp vôi âm thanh, duoc thê hier sinh dông trong các hinh ânh hai chiêu hoâc ba chiêu. Câc tien ich Multimeaa dâ thuc su trô thành công cu phu tro dâc lue cho hoa si trong quâ trinh sán¿ tâc. Nhô dô mâ viêc ùng dung mÿ thuât da phuong tien cùng dâ dem lai mûng hiêu qua cao, tac phâm nghê thuât tro nên eu thê, sông dông hon nhiêu si voi nhung hinh thuc nghê thuât truyên thông su dung hinh ânh tinh không c5 kêt hop âm thanh. Trong llnh vue vê hoat hinh, cùng dâ cô nhùng biên dôi Jáng kê. Mây vi tinh gôp phân giâm nhe công viêc cùa câc hoa si hoat hinh. Ho không cân phâi ton nhiêu thôi gian dê vê ra tùng khuôn hinh nùa ma chinh mây vi tinh së làm viêc này. Chî cân chî ra các giai doan dâu và cuôi (key frames) cùa mot dông tâc don giân là mây tinh së tu tinh toàn sâp xêp các vi / / / N y ■ » / / f tri nôi xen kë va cung câp nhiêu chuc nâng kiêm soat tôc dô cùng nhu các kÿ xâo giùp cho hoa si mô phong câc hiêu ùng hoat hinh, tao ra câm giác chuyên dông dôi vôi mât nguôi xem. Tuy nhiên, su thuân tien trong quâ trinh sù dung và thiêt kê dô hoa vi tinh dâ làm cho mot bô phân không it nhùng hoa si phu thuôc vào mây tinh. Ho không thê vë nêu nhu không cô su tro giùp cùa mây tinh. Nhùng thiêt kê vôi dù nhùng hiêu ùng phùc tap làm mât di tinh trong sâng cùa hinh khôi trong tâc phâm. Thuc tê, nhùng hiêu ùng lôe loet này không thê che lâp duoc nhùng bô eue vung vê, ÿ tuong tâm thuông, lai câng, thâm chî, dôi lue phân vàn hôa. Trong kÿ nguyên kÿ thuât sô, mang mây tinh toàn câu dâ và dang phát triên rât nhanh, thâm chî, câ công nghê mang không dây cùng dâ xuât hiên. Mot lân nùa, khâi niêm không gian truyên thông dâ duoc mô rông không chî là ba chiêu (chiêu dài, chiêu rông, chiêu sâu) mà dâ duoc khai thàc tôi da, chiêu thù tu - chiêu thôi gian thông qua hoat hinh (animation), thâm chî, câ chiêu thù nàm - chiêu tuong tâc (interactive) nhâm tâc dông manh më dên nguôi xem. Llnh
Anh huâng cùa mÿ thuât da phumig tien dên sir phdt triên cùa nghê thuât... 187 vue này hoàn toàn mai me so vôi nghê thuât truyên thông. Ó mot sô nuôc tiên tien, viçc hoa si thê hiçn tâc phâm cua minh thông qua mÿ thuât da phuor.g tiên dâ cô tù lâu. Trong khi dô, ô Viêt Nam, nô lai là iïnh vut: tuong dôi moi mè và xa la. Mot sô hoa si tré cô diêu kiên tiêp xtic vôi dô hoa vi tinh, cô khâ nàng tiêp cân và làm chù llnh vue mÿ thuât da phuong tiên mot câch nhanh chông. Bên canh dô, mot sô hoa si trung niên, cao tuôi, cô vôn ngoai ngù và dô hoa vi tinh han chê, vân trung thành vôi phuong tiên truyên thông... Tuy nhiên, bù lai, ho cô kinh nghiêm, tay nghê, ÿ tuong, phuong phâp quân lÿ nghê thuât... là nhùng cùu cânh giùp ho khâng dinh duoc giâ tri cùa minh. Da sô ho trô thành nhùng nhà quân lÿ du an và giâm dôc ÿ tuong (arts directors). Llnh vue M ÿ thuât tmg dung. M ÿ thuât da phuong tiên là su kêt hop cùa ôc sâng tao vôi câc công eu xù lÿ dô hoa vi tinh. Mÿ thuât da phuong tiên tiên vào cuôc sông hiên dai, làm thay dôi câch nghï, câch hành dông và câch sông cùa nhiêu nguôi. Ó Viêt Nam, doanh thu quâng câo do ùng dung mÿ thuât da phuong tiên tâng tù 300 tÿ dông nàm 1994 lên 7000 tÿ dông nàm 2004 và du kiên doanh thu së tâng lên 24.000 tÿ dông vào nàm 2020(l). Câc llnh virc nhu thiêt kê website, trô choi truc tuyên (Games Online), sân xuât truyên hinh, xuât bân truyên thông cùng phát triên mot cách chông mât... M ÿ thuât da phuong tiên và nhùng ùng dung cùa nô dông vai trô then chôt trong ngành công nghiêp nôi dung kÿ thuât sô dang phát triên trong 5 nâm qua trên thê giôi và duoc dinh huông phát triên ôViêt Nam tù cuôi nàm 2005. Cô thê nôi, tuong lai cùa mÿ thuât da phuong tiên dang duoc chuyên huông vào nên công nghiêp nôi dung, trong dô mÿ thuât da phuong tiên dông mot vai trô ngày càng Ion. Tuy là ngành môi nhung ô Viêt Nam, tinh dên dâu nàm 2000, thi truông mÿ thuât da phuong tiên Viêt Nam dâ cô hon 100 doanh nghiêp, câ doanh nghiêp ( 1) Tuôi trè Online, Mÿ thuât Da phucmg tiên, nghê cùa tuong lai, http://www3.tuoitre.com.vn/Viedam/Index.aspx?ArticleID=185272&ChannelID=274, truy câp ngày 15 thâng 7 nâm 2012.
188 Vân hoc, nghê thuât Viêt Nam hôm nay - Mây vân dê trong su phdt triên tu nhân và doanh nghiêp cd vôn dâu tu nudc ngoài, làm vê llnh vue này, phân theo câc mâng ldn nhu thiêt kê, quâng câo và truyên thdng, in ân...(l). Mÿ thuât da phuong tiên dâ gdp phân làm cho thi truông dô hoa Uong nudc soi dông hon. Công nghê games phât triên và nô rô. Hoa si mÿ thuât da phuong tiên cüng là nhùng nguôi tao nên mot thê giôi âo dây vè moi la. Trong llnh vue mÿ thuât ùng dung ô Viêt Nam cùng vây, viêc ùng dung / , / ' / • ^ » công nghç tiên tiên trong kÿ nguyên kÿ thuât sô dâ dem lai nhiêu biên dôi Ion vê quan niêm cüng nhu hinh thiic sâng tao. Mÿ thuât ùng dung tiên mot buôc dài nhâm thich nghi vôi diêu kiên sân xuât công nghiêp hiên dai và dâp ùng nhùng nhu câu ngày càng cao và da dang cüa xâ hôi. Tù thuc tê dô, thiêt kê Mÿ thuât da phuong tiên ra dôi nhu là mot tât yêu trong quâ trinh vân dông cüa nghê thuât. Mÿ thuât da phuong tiên, su dung mây vi tinh vôi tu câch là mot công eu hô tro sâng tâc da chùc nàng, thê hiên ÿ tuong sâng tao và quâ trinh , / , » » ■ > , ' • • » y san xuât san phâm thâm mÿ. Viêc khai thac triêt dê kha nàng dô hoa cua may tinh giüp hoa si thiêt kê cô thê xây dung và phât triên dê dàng câc hinh ânh hai hoâc ba chiêu, tinh, dông, giüp hoa si phât huy hêt nâng lue sâng tao cüa minh trong mot khoàng thôi gian ngàn. Quâ trinh “Sô hoâ” (digitalize) dâ và dang dât ra mot vân dê lôn trong viêc dân thay dôi thôi quen thiêt kê và sâng tao cüa hoa si Viêt Nam hiên nay. Viêc thiêt kê sân phâm truôc kia chü yêu dua vào câm tinh cüa nhà thiêt kê, duông nét, màu sâc khi ùng dung trên sân phâm cô dô chinh xâc không cao khi chüng duoc dem vào sân xuât công nghiêp. Trâi lai, quâ trinh thiêt kê dô hoa công nghiêp hiên dai chü yêu chü trong dên yêu tô sân xuât hàng loat, chinh xâc, nhanh chông nhâm tiêt kiêm thôi gian và giâm giâ thành sân phâm... Do dô, câc tin hiêu thi giâc trong vê thiêt kê truyên thông nay dâ dân duoc sô hoâ nhâm dâm bâo su chinh xâc và ( 1) Tuôi trè Online, Mÿ thuât Da phuong lien, nghê cùa tuong lai, http://www3.tuoitre.com.vn/Vieclam/Index.aspx?ArticleID=185272&ChannelID=274, truy câp ngày 15 thang 7 nâm 2012.
Anh huxrng cùa mÿ thuât da pliumg tiên dên su phdt triên cùa nghê thuât... \89 chuân công nghiêp trên thê giôi. Ngay câ nhüng duông cong truôc dây duoc hoa si vë mot câch tu do nhât thi nay cô thê duoc biêu diên bâng nhüng hàm toân hoc nhât djnh nào dô mà khi chu'ng duoc kêt xuât ra sân phâm dêu cho su chinh xâc và thông nhât cao. Dây là mot uu diêm Ion trong sân xuât công nghiêp hiên dai, tuy nhiên nô cüng là mot nhupc diêm cüa viêc thict kê mÿ thuât da phuong tiên. Nhiêu hoa si dâ không khôi hoài nghi, cân nhâc vê nhüng loi ich mà dô hoa vi tinh dem lai cho quâ trinh sâng tao bài nhüng câm xüc mang dây chât ngâu himg cüa nguôi nghê si dâ bi lây di trong quâ trinh thê hiên tâc phâm... Diêu này cô nguy cü hinh thành nên mot thê hê hoa si thiêt kê bi sô hoâ, vôi nhüng tâc phâm khô khan, vô câm, lây phân mêm lâp trinh và logic toân hoc thay cho nhüng câm xüc sâng tao... gây ra mot tâm lÿ dè dât khi phâi tiêp xüc và üng dung khoa hoc kÿ thuât hiên dai vào trong quâ trinh thiêt kê sâng tao. Dô hoa vi tinh dâ duoc üng dung vào thiêt kê mâu, xù lÿ ânh, và duoc âp dung rông râi trong công nghê in offset bon màu. Su thiêt thuc và hüu dung cüa dô hoa vi tinh dâ lâp dây nhüng lô hông là diêm yêu cüa mÿ thuât üng dung Viêt Nam trong quâ khü. Nhüng mâng dê tài, thê loai tranh truyên, tranh minh hoa sâch bâo, hoat hinh,... cüa Viêt Nam truôc kia thât nghèo và don diêu. Sân phâm sâch bâo, tap chî duoc in trên giây tài chê và côn bj không chê vê màu sâc trong công nghê in tipo. Nhung giô dây, mot bô mât khâc cüa thi truông sâch bâo, tap chî bâng công nghê in offset nhiêu màu rât sông dông... Ai cüng co thê cam nhân thây duoc su phat triên nhanh chong dên mue ngac nhiên cua thi truông sâch bâo vàn hôa phâm hiên nay. Kÿ xâo truyên hinh cüng là mot trong nhüng huông phât triên moi cüa mÿ thuât da phuong tiên. Mot khi nên kinh tê phât triên, llnh vue thiêt kê mâu quâng câo cüng phâi thay dôi theo cho kip trào luu cüa xâ hôi. Quâng câo không côn don thuân là giôi thiçu sân phâm trên sâch, bâo, tap chî mà côn câ trên câc phuong tiên thông tin dai chüng. Hiên nay, hinh thiic quâng câo trên truyên hinh dupe dânh giâ là gây ân tuong manh nhât và dem lai loi nhuân Ion. Thâm chî, ô mot sô nuôc,
190 Vàn hoc, nghê thuât Viêt Nam hôm nay ■Mây vân dê trong sir phdt triên cô thê coi viêc quâng câo sir dung kÿ xâo truyên hinh là mot nghê “ hâi ra tiên” . Chî tiêc rang, hâu hêt nhüng doan phim quâng câo dupe trinh chiêu trên câc dài truyên hinh Trung uong và dia phuong hiên nay dêu chua nhân duoc su ùng hô cüa nguôi dân. Nhùng yêu tô vân hoa ngoai lai xuât hiên quâ nhiêu dâ tâc dông truc tiêp tôi nên vàn hoâ dân tôc. Hinh ânh nguôi phu nù Viêt Nam trong phim quâng câo thuông bi lam dung và khai thâc theo chiêu huông tiêu eue. Diêu này dâ làm giâm sut uy tin cuâ nguôi phu nù Viêt Nam và nguôi dân hoài nghi vê khâ nàng sâng tao mÿ thuât da phuong tiên cùa hoa si Viêt Nam... Llnh vue hoat dông nghê thuât. Viêc tiêp cân thông tin moi llnh vue liên quan dên nghç thuât và hoat dông nghê thuât trên thê giôi thông qua mang internet dâ giùp cho hoa si cô dupe nhùng kiên thùc khâ dây dù vê hoat dông mÿ thuât trong và ngoài nuôc. Trao dôi kinh nghiêm, thâo luân, hôi thâo, triên làm mÿ thuât trên mang cùng là mot khia canh hêt sue quan trong. Nêu mot hoa si cô mot ÿ tuong hâp dân hoâc mot dê tài ua thich thi cô thê gia nhâp vào mot nhôm (newsgroup) trên internet và chia sè quan diêm, ÿ tuong cùa minh vôi nhùng «îguôi khâc. Hoâc thâm chî, cô thê theo hoc mot khôa hoc ldp mÿ thuât ngân han trên mang internet tù mot truông dào tao nghê thuât trên toàn thê giôi. Hon thê nùa, Internet cùng dâ tao nên mot thi truông mua bân tranh rât nàng dông: Mot sô gallery âo (virtual gallery) và trang web câ nhân cuâ câc hoa si trên mang dâ hinh thành, thuc hiên giao dich 24/24 (24 giô trong ngày). Viêc trao dôi vân hôa và kinh nghiêm nghê nghiêp dâ trô nên rông mô. Hoa si cô thê tiêp cân vôi câc trào luu nghê thuât cùa thê giôi mot câch truc tiêp và ■ » , v / j V \ a chu dông. Dây chinh la nhùng thuân loi Ion cho viêc phat triên nên nghê thuât cùa Viêt Nam. Chinh mÿ thuât da phuong tiên dâ tao diêu kiên cho câch tiêp nhân nghê thuât môi. Câc truông phâi tranh hiên dai, Video art, Sâp dât (Installation), Trinh diên (Performence art), dên viêc tô chùc su kiên mang tinh quàng câo... dêu dâ cô mât ô Viêt Nam Nhu vây, kÿ nguyên kÿ thuât sô giô dây dâ tao cho nên mÿ thuât Viêt Nam
* • ' * Anh huxmg cùa mÿ thuât da phurmg tiên dên su'phdt triên cùa nghê thuât... 191 noi chung và llnh vue mÿ thuât da phurmg tiên nôi riêng nhùng thdi co hêt sùc tliuân loi dê pliât triên và thê hiên vai trô cüa minh. Tuy nhiên, no cùng dât ra nhùng thâch thiic moi Hoa si vira phâi trau dôi kÿ nàng, khâ nâng sâng tao cùa minh dông thôi cùng phài liên tue câp nhât nhùng thông tin khoa hoc, kÿ thuât moi nhàm tao ra nhùng “ sân phâm thâm mÿ” phù hop vdi sir vân dông chung cùa nhu câu thuông thùc nghê thuât cùa nguôi dân. Tu dông hoâ và vi tinh hoâ giùp chung ta rât nhiêu trong moi khâu cùa tiên trinh sâng tao và thiêt kê: tù v x t/ # / ' phâc thao tim y, tim kiêm thông tin liên quan dên con nguoi, xâ hôi... dên ■ » / • > v » V / \ y * • > viêc thê hiên tac phâm, trung bay, triên lâm... dêu ît nhiêu co su tro giup cua vi tinh. Hoa si Viêt Nam trong kÿ nguyên kÿ thuât sô phâi cô khâ nâng làm viêc * * » v • » y / / ^ ■ » » o bât kÿ mot llnh vue nào cua hoat dông sâng tao. Ho thiêt kê ra san phâm thâm mÿ cho xâ hôi nhu thiêt kê dô hoa, quâng câo, thiêt kê thôi trang, thiêt kê tao dâng sân phâm, thiêt kê nôi thât, thâm chî câ thiêt kê kiên trüc... Ho luôn phâi nàng dông, sang tao, tu hoc hoi, ren luyên dê co nên tang kiên thuc khoa hoc kÿ thuât cüng nhu phâi biêt ùng dung chùng vào trong quâ trinh hoat dông sâng tao mÿ thuât cùa minh nhâm tao ra nhùng sân phâm thâm mÿ ngày càng hoàn thiên hon, huông con nguôi dên giâ tri cùa chân - thiên - mÿ. Nêu không cô su biên dôi cho phù hop vôi tinh hinh moi, nhu câu moi thi viêc tut hâu là khô trânh khôi. Hi vong râng, trên con duông dôi môi, công nghiêp hoâ và hiên dai hôa dât nuôc thê hê hoa si kÿ thuât sô môi cùa Viêt Nam së là nhùng su giâ tao dupe nhùng dâu ân trong iïnh vue mÿ thuât da phuong tiên, thê hiên dupe tu tuong, tinh câm và khât vong cùa con nguôi Viêt Nam, dông thôi, cüng tao ra nhùng giâ tri vân hoâ mang dâm ne't Viêt.
N H ÁN DIÉN VE M Ó T D A N G C Á M HlTNG • • • • TRO N G SÁ N G TÁC HÓI H O A • • PHAM VAN TUYEN ói hoa la mót loai hinh nghé thuát khá coi mó vói moi nguói, chi can H có dü lóng dam me thi ai cüng có the xung danh la hoa si. Tuy nhién, dáy lai la van dé khién cho cóng chung yéu hói hoa tháy khó hiéu, sinh tám ly coi thuúng nghé thuát hói hoa. Ly luán, phé binh my thuát veri vai tro djnh huóng thám my cho cóng chung, soi sáng con duóng cho các hoa si dé ho vüng tám vói chán ly cüa minh, dóng theri cüng chi ró su trá hinh cüa mót bó phán nhó dang nuong náu trong cái vó boc hói hoa. Các nhá ly luán, phé binh my thuát da va dang chi ra nhiéu cách tiép cán hói hoa tú góc nhin xa hói hoc, van hóa hoc, tám ly hoc, triét hoc... va rát nhiéu nhúng phuong cách tiép cán hói hoa khác nüa nhung chác khóng bao gio dü dé giái nghla nghé thuát hói hoa. Tim vé nhúng dü kién ljch sü hói hoa cüa nhán loai va mót chut ít trái nghiém cüa bán thán, chu'ng tói lién tuong vé mót dang thúc sáng tác hói hoa vói nhúng nguón cám húng khá ró ráng nhung chua duoc bán dén nhiéu. Hy vong ráng bái viét náy góp thém mót cách nhin trong viéc giái má quy trinh sáng tác má nguói hoa si trái qua. Trong quá trinh sáng tác hói hoa, nhúng rung dóng tinh cám, nhúng
Nhâtt diên vê mot dang cdm hung trong sang tac liôi hoa 193 nguôn càm hùng và biêu hiên cüa no bên trong nguôi hoa si rât da dang. Vî vây, tac phâm hôi hoa thircmg cnira dung nhùng giâ tri tinh thân sâu kin cùa chinh tac giâ mà công chu'ng kho nâm bât tuông tân. Thâm chi, ngay bân thân câc vân dê lÿ luân nghê thuât dôi khi cùng bi gupng gao và âp dàt khiên cho tâc phâm nghç thuât dupe tân duong quâ mùc cân thiêt. Không it nhùng bùc tranh mà chinh tâc giâ cùng không biêt phâi giâi thich nhir thê nào cho nguôi xem tranh nên cô thê hiêu ràng, trong môi quan hê giùa hoa si vôi bùc hoa, dôi lùc nguôi hoa si chi biêt vè và gùi gâm tâm hôn minh cho tâc phâm. Bân thân tâc phâm hôi hoa bao hàm nhùng ÿ nghla mô, huông vào nhôm nguôi dông tuduy và soi roi vào tâm tu cùa nguôi thirông thùc, mang dên nhùng câm thu vê mât tinh thân mà chinh nguôi xem tranh dang cân hoâc dâ sân cô trong minh. Trong môi quan hê sâng tâc giùa hoa si - bùc vê - dôi tuong vê, bùc vê dang hinh thành cô thê chinh là nguôn câm hùng lôn cho hoa si, không hân chï là tù dôi tuong vê vôi câm hùng mang tinh thu dông hay su lua chon và cùng không chî tù nhùng xùc dông, câm thùc tù nôi tâm toât ra. Trong nhùng sâng tâc cùa minh, ô nhiêu truông hçrp, hoa si không cô dupe càm hùng tù dôi tuong, cùng không hân cô nhùng tâm trang rô ràng mà don giân chï là muôn làm viçc. Nguôi vê tîm moi câch tiêp cân bê mât tâc phâm bâng chinh thao tâc cùa minh. Mot câch vô ÿ thùc, vô dinh hinh, bât chçrt gâp duoc nhùng câm hùng dôi dên. Dây thux: su là lùc anh bât dâu duoc diêu khiên. Cù nhu vây, tâc phâm lô ra sau nhùng vat màu, hinh chen lân, thùc dây hành dông. Nêu thoât dupe nhùng toan tinh mây môc thi dây së là mot câch thùc sâng tâc rât hiêu quâ, mang nhiêu ÿ ' / \ "> s \ \ nghla hôi hoa thuân nhât. Bâng loai cam hung nay, hoa si dupe tu do hoan toàn vôi chinh minh và chim sâu trong cuôc phiêu luu vôi chât lieu và kÿ thuât. Cùng cô thê hinh dung mot trang thâi sâng tâc khâc bâng nhùng câm hùng cô dupe nhô tinh thân cùa bùc hoa dang hoàn thành. Së thât là thu vi nêu chùng ta hinh dung rang, nguôi hoa si vôi vai trô chù thê sâng tao lai dupe chinh tinh thân cùa tâc phâm minh dang tao ra dân dât, gpi mô. Lùc này, ta hinh dung dên
194 Van hoc, nghê thuât Viçt Nam hôm nay - Mây vân (te trong suphdt triên hai dang tâm lÿ sâng tâc: mot là dang câm hifng cô duoc tù su say mê khâm phâ chât lieu và kÿ thuât, hai là câm hùng cd duoc nhd chinh tinh thân cùa bùc hoa dang hinh thành. Dem lieh sir hôi hoa dê chùng minh dieu này thât su không cd gi khd khan. Vi du, v(H loi sâng tâc truyên thông tù hôi hoa Phuc hung, Cô diên, câc tâc phâm dune hinh thành tù rât nhiêu nhùng phâc thâo hoàn chînh, nhùng toan tinh cho ÿ dô bô eue, hinh dâng nhân vât, câc vân dê vê hôa sac và kÿ thuât dâ dinh luang truirc. Nhu vây, quâ trinh hoàn thành tâc phâm thuc chât là theo phâc thâo. Câch này rât dê dua dên su thu dông và mây môc, khô khân cho nhùng sâng tao tiêp theo. Vây phâi châng câc hoa si dâ lây dune câm hùng sâng tâc tù kÿ thuât, chât lieu và tinh thân cua bùc hoa và trong nhiêu tnn'mg hop, chinh yéu tô dd dâ nuôi câm hùng cho quâ trinh hoàn thiên tâc phâm? Thuc ra, quâ trinh sâng tâc hôi hoa là mot quâ trinh lao dông hêt sùc phùc tap va khô phân tich. Ngay câ khi dâ cô mot phâc thâo, mot du dinh rât hoàn chînh, hoa si vân cô thê cô duoc trang thâi câm hùng trong chinh giai doan thê hiên tâc phâm. Nhu chùng tôi dâ dê câp ô trên, nêu không cô câm hùng tù chinh tac phâm thi quâ trinh thê hiçn bùc tranh theo phâc thâo sân cô së dê trô thành quâ trinh “ gia công” sao che'p phâc thâo. Chung tôi cho râng rât nhiêu hoa si dâ tùng hung phân cao dô khi mot vêt màu trên mât tranh vê xuât hiên nhu mot diêu gai macho nhùng vçt màu tiêp theo. Chinh diêu này dâ nuôi duông càm hùng cho anh trong suôt quâ trinh sâng tao ra bùc tranh. Vôi dang câm hùng này, su kêt thuc cùa mot tâc phâm cô khi vuat xa han câ mong muôn cüa nguôi sâng tâc. Dôi khi, nd không côn don giân là lô gich tù phâc thâo mà là phâc thâo công vôi su sâng tao ngâu hùng. Diêm dùng cùa bùc tranh cô thê là ô hai thon diêm: hoâc là hêt càm hùng và không thê làm tôt han, hoâc là dâ quâ tôt dê dùng lai cho dû vân rât hung phân. Thuông thi chùng ta khd khân dê bât ldi câc sâng tâc theo xu huong này, nhung cùng së cd nhiêu nguài dông ÿ râng: không mây thù vi vôi nhùng hiêu quâ dua trên nên tàng kinh nghiêm và kiên
Nhàn dièn vè mài dang cam hihtg trong sang lac hói hoa 195 thiic lao hình. Co thè là khàp khiéng nèu so sanh tàc phàm kin'.i dièn cùa Le’onard de Vince vói hói hoa hièn dai cùa Willem de Kooning, nhimg dièu dè thày nhàt là càm giàc manh hon lai thupc vè hièn dai vói nhùng xung dot tue thì tren màt toan vè, nò khàc vói sir tram trò than phue càc tinh toàn vè màt ky v . •> . r \ •» s 1 thuàt va nhùng giai phap khoa hoc tao hinh cua nghè thuàt tao hinh kinh dièn. Ta có thè tim hièu vè tièn trinh hinh thành tàc phàm cùa Jackson Pollock hay eac hoa si Bièu tupng trìru tupng hoàc Hòi hoa hành dòng... Ò do, hoa sì là nhùng nhà sàng tao trèn chinh tàc phàm cùa minh khòng vi ly do gì lón lao mà vi sir hai hoà thuàn khièt cùa ehàt hoa. Jackson Pollock chàng han, vói ky thuàt vày và dò màu, ta hièu ràng hoa sì dang sàng tao mòt hình thè chua dinh hình. Hình thè trèn tranh cùa òng là thu dupc tao ra tù hoat dòng co thè, nò chuyèn tài dòng nàng hoat dòng và nhó thè mà tinh thàn cùa hoa si hièn lèn trèn tàc phàm. Phuong phap sàng tàc này that sir càn mòt nguòn càm htrng dù N ^ ? / ^ ■» / / / 1 ^ manh, càn mòt su tinh tuomg dè quyét dinh thoi dièm kèt thuc tac phàm. Ban llnh và trình dò se quyèt dinh dièm dùng và trành dupc su qua dà, nò khàc vói / x v t \ • » su non kem cua nguoi hoa sinh thuong di qua giai doan dep dè quay vè dièm bàt dàu. Theo càch thuóng làm cùa llnh vuc lich su n*y thuàt, chùng tòi sé tham chièu vàn dè nói trèn bàng mòt vài dàn chùng vè tàc già, tàc phàm theo dang càm hùng có thè vi nhu là xu huóng sàng tàc hòi hoa dua trèn nèn càm hùng tùchàt lièu và ky thuàt. Nguói dàu tièn kè dèn là danh hoa Nguyèn Phan Chành. Òng dupc dành già ràt cao vi su dòng gòp cho vide khàng dinh chàt lièu tranh lua hièn dai cùa Vièt Nam. Nhùng khàm phà cùa òng thàt sugiàn don nhu càch òng giài phóng càc ky thuàt hình hoa cao sièu hoc dupc tù nghè thuàt phuong tày. Thay vào dò Nguyèn Phan Chành dàm chini vói ky thuàt "nhuòm” tùng thó lua mèm diu bàng gam màu den nàu truyèn thòng theo trang phuc cùa nguói Vièt. Òng giàn lupe moi yèu tò tao hình, tù phòi cành dèn hình hoa. Càc phàt hièn cùa òng tièn
196 Vàn hoc, nghè thuàt Vièt Nam hòm nay - Mäy vän dè trong sirphdt trièn vè chièu säu cùa càc màng màu dupc cò dong lai trèn bình dièn bò cuc don giàn. Càc säe dò nàu tram am, den säu thàm duoc tièt chè bàng rat nhièu lóp nhuòm màu càn màn và thàn trong. Màu trèn tranh cùa Nguyèn Phan Chành sàu la thiròng. Mói màng màu trong bue tranh nhu: Chai ö an quan, Rùa rau càu ao... chùa vài chuc lóp màu tur tön, do dò, càc lop lang trong phòi cành khòng gian duoc tài hièn hoàn chình ben dò òng à và sàu läng trèn tìmg màng den cùa khàn, cùa toc... Ngay cà càc màng lua tràng cùng dà tró nèn càng min do su dièu hòa càc phàn tu màu tan bièn tù nhièu lóp nutre trong. Su say mè khàm phà chàt lièu dà mang dèn dàu mòc quan trong khàng dinh vè chàt lièu tao hinh dòc dào thuàn Vièt, dòng thòi cùng ghi danh Nguyèn Phan Chành vói vai trò là nguói dua chàt lièu lua vào hòi hoa mang tèn rièng Vièt Nam, khòng nhàm làn vói lieh sù tranh trèn lua cùa càc nuóc. Nguyèn Già Tri là nguói hoa si hàng dàu cùa nghè thuàt son mài hièn dai Vièt Nam. Ong có còng lón trong vièc nàng cao chàt lièu son ta tù my nghè lèn thành chàt lièu som mài thupmg dang dòc dào, chi cò ó Vièt Nam. Chùng tòi sé khòng bàn dèn càc già trj tao hinh và phong càch, boi lè, dièu dò dè dàng duoc khàng dinh, mà chi bàn vè nièm say mè chàt lièu som mài và su tìm tòi ky thuàt thè hièn. Có thè nói ràng Nguyèn Già Tri dà hòa thàn vào chàt lièu, tìm tòi vói su dam mè manh lièt cùa òng. Nhùng bùc tranh cùa òng cò ve dep long lay và huyèn ào. Ky thuàt cùa Nguyèn Già Tri dà khièn son mài cùa òng cò thù ành sàng thàn tièn, däc bièt và sàu läng. Tàc phàm Vucm xuàn bàc trung nam cùa òng là mòt kièt tàc cùa som mài. 9 / • » Khò tranh (200 x 540) cm vói chin tàm vóc ghép lai. Day là mòt tàc phàm duoc hoàn thành trong mòt khoàng thói gian rät dài (tù näm 1970 dèn nàm 1989). Có lè vi thè nèn càc phàt hièn và trài nghièm vè chàt lièu cùa òng cò co hòi tich tu trèn bùc tranh này. Màng màu son cùa bùc tranh cò mòt chièu sàu la thuòng, màu dò son trèn dò thàt khò mà goi cho dùng. Có lue nò tuoi ròi trèn ào dài thièu nù, lùc lai sàu thàm trong nhùng màng hinh lón goi tà su
Nhân diin vê mot dang cam húng irong sang tac hôi hoa 197 trâi rông không gian. Nhüng mâng màu sáng Ion thuôc vê chât lieu vàng, dôi / / •» 0 ^ v chô cô bên tâu cua ành bac. O trên mât tranh cua Nguyên Gia Tn, vang không phâi là > chât mà là mot thành tô nghê thuât mang linh ùng cùa ông. Sàc ât thâm trân cùa son then không nhiêu trong tranh này nhung lai là mot thù sac dô quy t. nhiêu ô giùa tranh. Câc mâng then len loi quanh tà âo dài, dong trên mai toc, ân sâu vào không gian cùa ngôi dên phirong Bàc càng khiên cho bùc tranh tro nên hoành trâng. Thành công cùa loai tranh này chàc chàn là duoc bât nguôn tù càm hùng vê kÿ thuât, chât lieu cao dô cùa Nguyên Gia Tri. Bôi theo ông: “ O â t lieu chiêm mot nica ngucri nghê si. Phâi yêu chât lieu, yêu nhuva m'inh thi mâi có con là tac phâm. Môi chât lieu co dâc diêm riêng. Phâi nâm bât d w ( tinh chât riêng cùa no mà phât triên. V i du dô dày mông trong son dau. Scm mai thi lai yêu câu pkâng. Dô bông, phâng, hoâc bât ky câch nào mien là dut htiu quâ nghê thuât. Khi có diêu g) chua dat, ngucri vê ày này và ñm câch khâc phuc cho dên khi thoâ mân, hoâc thoâ mân vái bùc tranh ây. Vâi nghê si, tac pwm di qua và nâng lue sáng tao con la f'.^ Nêu tim vê lich sù mÿ thuât thê giôi, ta có thê thây khâ rô nhüng hoa si dâ vê bang câm himg vôi chât lieu và kÿ thuât. V i nhir danh hoa G.Seurat, nguôi say mê vôi kÿ thuât phân diêm (Divisionism) dên mtic ông có thê bèn bî châm hàng triêu châm màu khâc nhau trên mot mât tranh rông hon sâu met vuông. Cho dên ngày nay, kÿ thuât in màu thuc chât cüng dâ duoc chinh G.Seu- rat thuc hiên bâng tay tir ngày dô. Su bên bï và cân mân dâng kinh mà danh hoa G.Seurat dâ trâi nghiêm chî có thê giâi thich bâng su say mê khâm phâ kÿ thuât, nguôn câm húng tir su sâng tao ra lÿ thuyêt sù dung màu hoàn toàn môi. Vôi kÿ thuât mà ông goi là phân diêm (Divisionism), nhùng châm màu không phâi là su pha trôn mà don giân hon là dàt chùng canh nhau theo mot su phân tich tÿ mÿ mà ông hoàn toàn chù dông. Su xuât hiên câc sàc thâi trong tranh ( 1) Câc bâc thây hôi hoa Viêt Nam, Nhà xuât bàn M ÿ thuât - Hà Nôi, 1994, trang 38.
198 Ván hoc, nghé tliuát Viét Nam hóm nay - Máy ván dé trong sirphdt Irién cüa Seurat la do chính supha trón cüa thi giác nguói xem. Óng chi lám cái viéc don gián la chám các só hat máu tinmg irng theo ty le can có vói su man cán cüa mót hánh dóng chinh phuc chát liéu tao hinh. Vm mót vai dan chúng tir tác gia, tac phám, chu'ng tói mong có thé dé cap den ván dé !y luán phé binh my thuát tú khía canh don gián hcm - tú góc nhin vé tám ly cüa nguói vé. Tát nhién, dé phát tnén ly thuyét náy cán dua trén khoa hoc lién ngánh, tranh thü các thánh tiru khoa hoc cüa các ngánh tám ly hoc, my hoc va mót só ngánh khoa hoc xá hói khác. Va nhúng suy nghl trén dáy khóng máu thuán vói mót nguyén ly phó hién: Cám húng lón nhát, sáu sác nhát cüa sáng tao hói hoa bát nguón tu cuóc sóng, tú tinh yéu va khát vong khám phá cuóc sóng.
C O N G HIEN CUA M Y T H U A T D O N G B A N G SO N G CUtJ LONG NGUYEN KIM LOAN ong häng söng Cün Long vdi ten goi chan chät, giän dj, hien höa tCr D bao din nay da di sau vao long nguin vdi hinh änh nhüng cänh dong ngiit ngän cö bay thäng cänh, nhüng dong söng menh möng bön müa söng nudc mang phü sa böi däp nhüng vurm cäy xanh tot triu näng träi däy. Khöng cö duuc cai may man cd nhüng läng nghe truyen thöng ve nghe thuät häng träm näm nhu läng Dong Hö (Bäc Ninh), läng Kim Hoäng (Hä Nöi), phö Häng Tröng (Hä Noi), läng Sinh (H ue)... hay nhüng tnrong däo tao chuyen nghicp nhirTrudng My nghe B'inh Duong (1901), Tarong Bä nghe Bien Hda (1903) dmien Dong Nam bö.Truxmg ve Gia Dinh (1913) nay thuöc thänh phö Hö Chi Minh, nhung ngay tu nhüng näm däu cüa thap ky 20 the ky X X - dong bäng söng Cuu Long da co nhüng ngiRri con cua Ben Tre tim den vdi nghe thuät tao hinh nhu Le Van De (ra Bäc hoc Trudng Cao däng My thuät Dong Duong näm 1925), Nguyen Phi Hoanh (sang Phäp hocTnn'mg My thuät Toulouse näm 1928 ) vä cüng dä di den nhüng thänh cöng, dinh hinh möt chö düng cho minh trong ngänh my thuät.