zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Mối liên quan giữa các chỉ số lipid máu và mức độ loãng xương ở phụ nữ sau mãn kinh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày xác định mối liên quan giữa các chỉ số lipid máu và loãng xương ở phụ nữ sau mãn kinh. Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 191 phụ nữ sau mãn kinh đến khám tại Khoa khám bệnh theo yêu cầu, bệnh viện Bạch Mai trong thời gian từ tháng 06 năm 2021 đến tháng 08 năm 2022.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Mối liên quan giữa các chỉ số lipid máu và mức độ loãng xương ở phụ nữ sau mãn kinh

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 537 - THÁNG 4 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 MỐI LIÊN QUAN GIỮA CÁC CHỈ SỐ LIPID MÁU VÀ MỨC ĐỘ LOÃNG XƯƠNG Ở PHỤ NỮ SAU MÃN KINH Nguyễn Thị Thanh Mai1, Vũ Văn Minh2 TÓM TẮT 28 SUMMARY Mục tiêu: Xác định mối liên quan giữa các ASSOCIATION BETWEEN LIPID chỉ số lipid máu và loãng xương ở phụ nữ sau BIOMARKERS AND OSTEOPOROSIS mãn kinh. Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt IN POSTMENOPAUSAL WOMEN ngang trên 191 phụ nữ sau mãn kinh đến khám Objectives: This study was carried out to tại Khoa khám bệnh theo yêu cầu, bệnh viện investigate the association between lipid profile and osteoporosis in postmenopausal women. Bạch Mai trong thời gian từ tháng 06 năm 2021 Methods: This cross-sectional study was đến tháng 08 năm 2022. Kết quả: Tỷ lệ bệnh performed on 191 women with menopause for at nhân bị loãng xương chỉ tại cột sống thắt lưng, least one year admitted to Department Of chỉ tại cổ xương đùi và bất kỳ vị trí nào trong 2 Outpatient Service, Bach Mai hospital, between vị trí trên lần lượt là: 43,5%; 15,2% và 45,5%. June 2021 to August 2022. Results: The Sau khi hiệu chỉnh cho các yếu tố nguy cơ: tuổi, prevalence osteoporosis at lumbar spine, femoral BMI, tuổi mãn kinh, số năm sau mãn kinh, tiền neck and any site was 43,5%; 15,2% and 45,5% sử gãy xương, chỉ số LDL-C có liên quan với respectively. After controlling for risk factors: nguy cơ loãng xương tại cổ xương đùi (OR=1,53; age, BMI, age at menopause, postmenopausal KTC 95%:1,09 – 2,14). Chưa thấy mối liên quan time, history of fracture, there was correlation giữa các chỉ số cholesterol total, triglyceride và between serum LDL-C and osteoporosis at HDL-C với nguy cơ loãng xương tại bất kỳ vị trí femoral neck. There was no correlation between nào. Kết luận: Chỉ số LDL-C máu cao làm tăng other lipid index and osteoporosis at any site. nguy cơ loãng xương tại cổ xương đùi ở phụ nữ Conclusion: Higher LDL-C level was associated sau mãn kinh. with greater risk of osteoporosis at femoral neck in this cross-sectional study. Từ khóa: lipid máu, loãng xương, phụ nữ Keywords: Lipid biomarkers, osteoporosis, sau mãn kinh postmenopausal women I. ĐẶT VẤN ĐỀ Loãng xương và bệnh tim mạch là hai 1 Bệnh viện Bạch Mai trong số những bệnh không lây nhiễm phổ 2 Đại học Y Hà Nội biến trên toàn cầu hiện nay. Hai bệnh này Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Thị Thanh Mai đều làm giảm chất lượng cuộc sống, gia tăng ĐT: 0888888039 tỷ lệ tàn tật và tử vong. Loãng xương và bệnh Email: maibmh@gmail.com tim mạch có thể có mối liên quan với nhau. Ngày nhận bài: 15.2.2024 Hai bệnh này có những yếu tố nguy cơ Ngày phản biện khoa học: 12.2.2024 chung: tuổi cao, mãn kinh sớm, lối sống gồm Ngày duyệt bài: 19.2.2024 207
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN LẦN THỨ XXI – HỘI THẤP KHỚP HỌC VIỆT NAM hoạt động thể lực, chế độ ăn, nghề nghiệp, Bệnh nhân được thăm khám lâm sàng, béo phì v.v. 1 Bằng chứng cho thấy bệnh thu thập các chỉ số nhân trắc, xét nghiệm nhân bị bệnh tim mạch có nguy cơ loãng bằng bệnh án nghiên cứu. xương gấp 1,69 lần bệnh nhân không bị bệnh Đo mật độ xương: Bệnh nhân được đo tim mạch.2 Thêm vào đó, bệnh nhân bị loãng mật độ xương tại 2 vị trí: cột sống thắt lưng xương có nguy cơ xảy ra các biến cố tim và cổ xương đùi bằng phương pháp DEXA mạch gấp 1.2 đến 1.4 lần bệnh nhân không bị (Dual Energy X-ray Absorptiometry) bằng loãng xương.3 Các chỉ số lipid máu là một máy Hologic Discover QDR Series hãng GE. thành phần trong các công cụ đánh giá nguy Từ đó tính ra chỉ số T-score và bệnh nhân cơ biến cố tim mạch được khuyến cáo rộng được coi là loãng xương nếu T-score của bất rãi hiện nay. Một số nghiên cứu in-vitro cũng kỳ vị trí nào nhỏ hơn -2,5 theo tiêu chuẩn Tổ cho thấy lipid máu tham gia vào quá trình chức Y tế thế giới. hủy xương, dẫn tới loãng xương.4 Tuy vậy, mối liên quan giữa chỉ số lipid máu và mật Chỉ số lipid máu: Trong vòng 2 giờ sau độ xương hoặc loãng xương trong các nghiên khi lấy máu, mẫu huyết tương được phân tích cứu còn gây tranh cãi. Do vậy, chúng tôi trực tiếp bằng máu sinh hóa tự động cho ra thực hiện nghiên cứu này nhằm xác định mối bốn thông số: cholesterol toàn phần (Total liên quan giữa các chỉ số lipid máu và loãng Chol); triglyceride (TG), low-density xương ở phụ nữ sau mãn kinh. lipoprotein cholesterol (LDL-C) và high- density lipoprotein cholesterol (HDL-C). II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Biến số nhiễu: Các biến số nhiễu mà 2.1. Thiết kế chúng tôi cho rằng có thể ảnh hưởng tới mối Nghiên cứu mô tả cắt ngang. Đối tượng liên quan giữa chỉ số lipid máu và loãng nghiên cứu là bệnh nhân nữ sau mãn kinh xương trong nghiên cứu này là: tuổi, chiều khỏe mạnh đến khám tại Khoa yêu cầu – cao, cân nặng, BMI (Body Mass Index), tuổi Bệnh viện Bạch Mai đồng ý tham gia nghiên mãn kinh, số năm sau mãn kinh, tiền sử gãy cứu. Tiêu chuẩn loại trừ: (1) mãn kinh sớm xương, số con. (trước 40 tuổi); (2) đang điều trị thuốc hạ mỡ 2.3. Xử lý số liệu máu, thuốc tránh thai, hoặc hormone thay thế; (3) có bệnh nền có thể liên quan loãng Mô hình hồi quy logistic đa biến được sử xương thứ phát như: ung thư, bệnh lý tuyến dụng để kiểm định mối liên quan giữa các giáp, viêm khớp dạng thấp, gout, bệnh thận chỉ số lipid máu và loãng xương. Do mối mạn tính, viêm gan mạn tính, đái tháo tương quan tuyến tính cao giữa các chỉ số đường, v.v; (4) có tiền sử phẫu thuật liên lipid máu với nhau, chúng tôi sẽ đưa từng quan cột sống thắt lưng hoặc khớp háng. thông số vào mô hình đa biến. Các yếu tố Thời gian nghiên cứu từ tháng 06 năm 2021 hiệu chỉnh trong mô hình là những biến số đến tháng 08 năm 2022 tại Khoa Khám chữa nhiễu đã mô tả ở trên. Giá trị p < 0,05 được bệnh theo yêu cầu, bệnh viện Bạch Mai. coi là có ý nghĩa thống kê trong các kiểm 2.2. Biến số định. Số liệu được xử lý bằng phần mềm Stata phiên bản 17.0. 208
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 537 - THÁNG 4 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 61,6 ± 7,3 (nhỏ nhất: 46, lớn nhất: 88). Số 3.1. Loãng xương và các đặc điểm bệnh nhân bị loãng xương tại cột sống thắt chung của đối tượng nghiên cứu lưng là 83 (43,5%), tại cổ xương đùi là 29 Nghiên cứu có sự tham gia của 191 phụ (15,2%), tại bất kỳ vị trí nào là 87 (45,5%). nữ sau mãn kinh, có độ tuổi trung bình là Bảng 1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu Chung Không LX Có LX p n=191 n=104 n=87 Tuổi (năm) 61,65 (7,31) 60,59 (7,04) 62,92 (7,47) 0,029 Chiều cao (cm) 153,98 (5,73) 155,09 (5,25) 152,67 (6,01) 0,004 Cân nặng (kg) 53,25 (6,95) 55,88 (6,28) 50,10 (6,41)
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN LẦN THỨ XXI – HỘI THẤP KHỚP HỌC VIỆT NAM Nhận xét: Khác biệt trung bình chỉ số triglyceride và LDL-C giữa nhóm loãng xương và không loãng xương tại vị trí cổ xương đùi có ý nghĩa thống kê (p < 0,05). 3.3. Mô hình hồi quy logistic đa biến chỉ số lipid máu và các yếu tố nguy cơ loãng xương tại vị trí cổ xương đùi Bảng 3. Hồi quy logistic đa biến chỉ số lipid máu và các yếu tố nguy cơ loãng xương tại vị trí cổ xương đùi Biến số Odds ratio* KTC 95% p TG 0,79 0,56 – 1,13 0,210 LDL-C 1,53 1,09 – 2,14 0,012 * Giá trị odds ratio thu được sau khi hiệu Nghiên cứu Parhami và cộng sự cho thấy chỉnh cho các yếu tố: tuổi, BMI, tuổi mãn mức tổng hợp cholesterol cơ bản là cần thiết kinh, số năm sau mãn kinh và tiền sử gãy cho quá trình biệt hóa nguyên bào xương.8 xương Những con chuột bị thiếu hụt protein liên TG: triglyceride; LDL-C: low density quan đến thụ thể lipoprotein tỷ trọng thấp lipoprotein cholesterol; KTC: khoảng tin cậy (LRP5) được chứng minh có cả chứng tăng Nhận xét: Sau khi hiệu chỉnh cho các cholesterol máu và giảm mật độ xương. Đột yếu tố nhiễu, chỉ số LDL-C là yếu tố nguy cơ biến LRP6 ở người được chứng minh là gây duy nhất có liên quan tới loãng xương tại vị ra cả bệnh tim mạch khởi phát sớm và loãng trí cổ xương đùi có ý nghĩa thống kê (p < xương nghiêm trọng do nồng độ LDL-C 0,05). trong huyết thanh cao, cho thấy đột biến này có thể gây ra tình trạng giòn xương cũng như IV. BÀN LUẬN xơ vữa động mạch. Tỷ lệ phụ nữ sau mãn kinh bị loãng Mối liên quan giữa các chỉ số lipid máu xương trong nghiên cứu của chúng tôi là và mật độ xương/loãng xương cũng đã được 45,5%. Sau khi hiệu chỉnh cho các yếu tố nghiên cứu rộng rãi, tuy nhiên kết quả cũng nhiễu, chúng tôi phát hiện thấy chỉ số LDL-C gây tranh cãi. Một số nghiên cứu chỉ ra là yếu tố xấu làm tăng nguy cơ loãng xương tương quan thuận. Ví dụ, Brownbill và cộng tại cổ xương đùi. Các chỉ số total cholesterol, sự đã nghiên cứu 136 phụ nữ da trắng, khỏe triglyceride và HDL-C không liên quan với mạnh, sau mãn kinh và phát hiện ra rằng nguy cơ loãng xương tại bất kỳ vị trí nào. triglyceride cao và cholesterol cao có liên Kết quả của chúng tôi cũng tương đồng quan tuyến tính với mật độ xương ở các vị trí với một số nghiên cứu cho thấy mức LDL-C xương khác nhau.9 Một số nghiên cứu lại cho máu có liên quan với giảm mật độ xương và thấy không có mối liên quan giữa chỉ số lipid hậu quả là gây loãng xương.5,6 Cơ chế của máu và mật độ xương.10 Phân tích của tác giả các mối tương quan này có thể liên quan trực Samelson trên 13592 trong nghiên cứu thuần tiếp tới việc sinh tổng hợp cholesterol trong tập Framingham cho thấy bệnh nhân có mức cơ thể và ảnh hưởng tới các hủy cốt bào. Tác cholesterol toàn phần cao từ khi tuổi thanh dụng có lợi của các thuốc hạ mỡ máu như niên đến khi già có mật độ xương tương tự statin lên mật độ xương cũng đã được chứng như bệnh nhân không bị tăng cholesterol.11 minh qua một số nghiên cứu.7 Nghiên cứu của chúng tôi có một số điểm mạnh. Chẩn đoán bệnh loãng xương bằng 210
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 537 - THÁNG 4 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 phương pháp DEXA trên máy Hologic đạt com/science/article/abs/pii/S1297319X16301 chuẩn quốc tế. Các xét nghiệm lipid máu 774?via%3Dihub (TC, LDL-C, HDL-C, TG) được đo bằng hệ 4. During A. Osteoporosis: A role for lipids. thống máy Cobas 8000 tại bệnh viện hạng Biochimie. 2020; 178:49-55. doi: 10.1016/j. đặc biệt. Điều này đảm bảo độ tin cậy và độ biochi.2020.08.004 5. Kim J, Ha J, Jeong C, et al. Bone mineral chính xác việc xác định bệnh loãng xương và density and lipid profiles in older adults: a đo lượng lipid máu, cho phép chúng tôi phân nationwide cross-sectional study. Osteoporos tích mối liên quan giữa chỉ số lipid và bệnh Int. 2023; 34(1): 119-128. doi:10.1007/ loãng xương với ít sai lệch hơn. Nghiên cứu s00198-022-06571-z của chúng tôi tồn tại một số hạn chế: Đây là 6. Kan B, Zhao Q, Wang L, Xue S, Cai H, nghiên cứu mô tả cắt ngang, với số lượng đối Yang S. Association between lipid tượng nghiên cứu còn khiêm tốn và chỉ giới biomarkers and osteoporosis: a cross- hạn trong nhóm bệnh nhân là phụ nữ sau sectional study. BMC Musculoskelet Disord. mãn kinh. Ngoài ra, chúng tôi chưa đưa thêm 2021; 22(1):759. doi:10.1186/s12891-021- các yếu tố nhiễu khác ảnh hưởng tới nguy cơ 04643-5 loãng xương: lối sống, hoạt động thể lực, hút 7. Hernández JL, Olmos JM, Romaña G, et thuốc lá, uống rượu, vitamin D… al. Bone mineral density in statin users: a population-based analysis from a Spanish V. KẾT LUẬN cohort. J Bone Miner Metab. 2014; 32(2): 184-191. doi:10.1007/s00774-013-0481-6 Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy sau 8. Baron R, Rawadi G, Roman-Roman S. khi hiệu chỉnh, chỉ số LDL-C máu là yếu tố Wnt signaling: a key regulator of bone mass. làm tăng nguy cơ loãng xương tại cổ xương Curr Top Dev Biol. 2006;76:103-127. đùi ở phụ nữ sau mãn kinh. doi:10.1016/S0070-2153(06)76004-5 9. Sivas F, Alemdaroğlu E, Elverici E, Kuluğ TÀI LIỆU THAM KHẢO T, Ozoran K. Serum lipid profile: its 1. Azeez TA. Osteoporosis and cardiovascular relationship with osteoporotic vertebrae disease: a review. Mol Biol Rep. 2023; fractures and bone mineral density in Turkish 50(2): 1753-1763. doi:10.1007/s11033-022- postmenopausal women. Rheumatol Int. 08088-4 2009; 29(8): 885-890. doi:10.1007/s00296- 2. Murray MIK, Bode K, Whittaker P. 008-0784-4 Gender-specific associations between 10. Ghadiri-Anari A, Mortezaii-Shoroki Z, coronary heart disease and other chronic Modarresi M, Dehghan A. Association of diseases: cross-sectional evaluation of lipid profile with bone mineral density in national survey data from adult residents of postmenopausal women in Yazd province. Germany. J Geriatr Cardiol JGC. 2019;16(9): Int J Reprod Biomed. 2016;14(9):597-602. 663-670. doi: 10.11909/j.issn.1671-5411. 11. Samelson EJ, Cupples LA, Hannan MT, et 2019.09.004 al. Long-term effects of serum cholesterol on 3. Osteoporosis and ischemic cardiovascular bone mineral density in women and men: the disease - ScienceDirect. Accessed January Framingham Osteoporosis Study. Bone. 16, 2024. https://www.sciencedirect. 2004; 34(3): 557-561. doi:10.1016/ j.bone. 2003.11.024 211

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.