Một số khía cạnh xã hội cần quan tâm nghiên cứu trong quá trình thực hiện cải cách hành chính - Nguyễn Hữu Minh

18 X· héi häc sè 3 (79), 2002<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> mét sè khÝa c¹nh x· héi<br /> cÇn quan t©m nghiªn cøu trong qu¸ tr×nh<br /> thùc hiÖn C¶i c¸ch hµnh chÝnh<br /> <br /> <br /> NguyÔn H÷u Minh<br /> <br /> <br /> C¶i c¸ch hµnh chÝnh lµ mét bé phËn quan träng cña c«ng cuéc §æi míi do<br /> §¶ng vµ Nhµ n−íc ta thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi qu¶n lý nhµ n−íc tõ kÕ<br /> ho¹ch hãa tËp trung sang kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa. Ba bé<br /> phËn cÊu thµnh chÝnh cña C¶i c¸ch hµnh chÝnh lµ c¶i c¸ch thÓ chÕ, ®iÒu chØnh c¬ cÊu<br /> tæ chøc, vµ x©y dùng ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc. VÒ c¬ b¶n, néi dung cña C¶i c¸ch thÓ<br /> chÕ lµ x©y dùng nÒn hµnh chÝnh c«ng cã n¨ng lùc, minh b¹ch, sö dông ®óng ®¾n<br /> quyÒn h¹n cña m×nh, dÇn chuyÓn sang hiÖn ®¹i hãa. §èi víi vÊn ®Ò ®iÒu chØnh c¬ cÊu<br /> tæ chøc, néi dung chñ yÕu lµ qu¶n lý cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng viÖc cña nhµ n−íc, thóc ®Èy<br /> sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña x· héi theo ®Þnh h−íng ®óng ®¾n, phôc vô nh©n d©n tèt<br /> h¬n. Cuèi cïng, néi dung cña viÖc x©y dùng ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc lµ x©y dùng t¸c<br /> phong lµm viÖc vµ lèi sèng theo ph¸p luËt trong toµn x· héi. T− duy míi vÒ C¶i c¸ch<br /> hµnh chÝnh ®· gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cña toµn x· héi nãi chung, t¹o<br /> ®µ cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ, vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó nÒn kinh tÕ ViÖt Nam héi<br /> nhËp toµn cÇu (UNDP 2001).<br /> Tuy nhiªn, c«ng cuéc C¶i c¸ch hµnh chÝnh ®ang ®øng tr−íc mét sè th¸ch<br /> thøc lín. B¸o c¸o cña ChÝnh phñ do Thñ t−íng Phan V¨n Kh¶i tr×nh bµy t¹i kú<br /> häp thø 11, Quèc héi khãa 10 th¼ng th¾n thõa nhËn r»ng: “C¶i c¸ch hµnh chÝnh<br /> tiÕn hµnh chËm, kû luËt, kû c−¬ng kh«ng nghiªm, ch−a ®Èy lïi ®−îc quan liªu,<br /> tham nhòng... HÖ thèng hµnh chÝnh nhµ n−íc tõ Trung −¬ng ®Õn c¬ së cßn nhiÒu<br /> yÕu kÐm, bé m¸y vµ ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc ch−a ngang tÇm ®ßi hái cña sù<br /> nghiÖp ®æi míi vµ ph¸t triÓn ®Êt n−íc, cã mÆt yÕu vÒ kiÕn thøc, n¨ng lùc, nh−ng<br /> ®¸ng quan ng¹i h¬n lµ thiÕu tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, kÐm ý thøc kû luËt vµ tÖ<br /> quan liªu, tham nhòng nghiªm träng.” Nh÷ng ®iÒu nµy ®· vµ ®ang h¹n chÕ ®¸ng<br /> kÓ sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng, bÒn v÷ng cña c¸c doanh nghiÖp, vµ kh¶ n¨ng c¹nh<br /> tranh cña nÒn kinh tÕ n−íc ta.<br /> Nh÷ng bÊt cËp trong viÖc thùc hiÖn C¶i c¸ch hµnh chÝnh ë n−íc ta cã nhiÒu lý<br /> do kh¸ch quan vµ chñ quan. §iÒu quan träng lµ ph¶i nhËn thøc ®−îc nh÷ng nguyªn<br /> nh©n gèc rÔ cña thùc tr¹ng trªn, tõ ®ã míi cã thÓ ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p phï hîp ®Ó thóc<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn H÷u Minh 19<br /> <br /> ®Èy qu¸ tr×nh C¶i c¸ch hµnh chÝnh. C¸c nghiªn cøu x· héi häc cã thÓ tham gia vµo<br /> viÖc lý gi¶i c¸c nguyªn nh©n ®ã. Trong bµi viÕt nµy chóng t«i nªu lªn nh÷ng khÝa<br /> c¹nh x· héi häc ®¸ng quan t©m nghiªn cøu vÒ mét sè lÜnh vùc liªn quan trùc tiÕp ®Õn<br /> qu¸ tr×nh thùc hiÖn C¶i c¸ch hµnh chÝnh hiÖn nay. §ã lµ më réng sù tham gia cña<br /> ng−êi d©n; gi¶i quyÕt c¸c thñ tôc hµnh chÝnh; vµ x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®éi ngò c¸n<br /> bé c«ng chøc vµ c¸n bé c¬ së.<br /> 1. Më réng sù tham gia cña ng−êi d©n trong ®êi sèng chÝnh trÞ, x· héi<br /> §©y lµ mét yÕu tè cùc kú quan träng gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng cña bé<br /> m¸y qu¶n lý nhµ n−íc. ViÖc thùc hiÖn Quy chÕ d©n chñ c¬ së chÝnh lµ nh»m t¹o ra<br /> m«i tr−êng thuËn lîi ®Ó ng−êi d©n thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ<br /> n−íc cña m×nh vµ tham gia trùc tiÕp vµo viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ë c¬ së. Th«ng<br /> qua ®ã, ng−êi d©n cã thÓ bµy tá ý kiÕn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan tíi chÝnh s¸ch vµ<br /> ho¹t ®éng qu¶n lý cña nhµ n−íc, còng nh− thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t, kiÓm tra cña<br /> hä. Nãi c¸ch kh¸c, b»ng c¸ch ®ã hä cã thÓ thùc hiÖn ®−îc nguyªn t¾c c¬ b¶n mµ §¶ng<br /> vµ Nhµ n−íc ta ®Ò ra ®· tõ l©u: D©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra.<br /> Mét sè thµnh tùu c¬ b¶n cña viÖc thùc hiÖn Quy chÕ d©n chñ c¬ së trong 3 n¨m<br /> qua lµ t¹o nªn mét sù phÊn khëi trong ng−êi d©n vÒ viÖc thùc hiÖn Quy chÕ; n©ng cao<br /> nhËn thøc cña ®éi ngò c¸n bé ®¶ng viªn vµ nh©n d©n vÒ ph¸t huy d©n chñ trong ®êi<br /> sèng x· héi ë c¬ së; thóc ®Èy viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n nhê viÖc tham gia<br /> tÝch cùc cña nh©n d©n, do ng−êi d©n ®−îc tham gia bµn b¹c, quyÕt ®Þnh sù ®ãng gãp,<br /> tham gia x©y dùng, gi¸m s¸t còng nh− sö dông vµ b¶o d−ìng c¸c c«ng tr×nh.<br /> Tuy nhiªn thùc tÕ còng cho thÊy r»ng mét bé phËn kh«ng nhá nh©n d©n ë c¸c<br /> vïng n«ng th«n ch−a cã sù tham gia tÝch cùc vµo ®êi sèng chÝnh trÞ x· héi ë cÊp c¬ së.<br /> Cã mét tØ lÖ kh¸ cao ng−êi d©n “kh«ng biÕt” hoÆc “kh«ng quan t©m” vÒ c¸c lÜnh vùc<br /> mµ Quy chÕ d©n chñ c¬ së ®Ò ra. NhiÒu ng−êi d©n còng ch−a tham gia vµo viÖc th¶o<br /> luËn, bµn b¹c vÒ nh÷ng vÊn ®Ò bøc thiÕt ®èi víi cuéc sèng cña hä nh− viÖc quyÕt ®Þnh<br /> c«ng tr×nh x©y dùng; thu chi quü c«ng; x©y dùng h−¬ng −íc; thµnh lËp ban gi¸m s¸t<br /> c«ng tr×nh; vµ tæ chøc b¶o vÖ an ninh. T−¬ng tù nh− vËy, møc ®é tham gia gi¸m s¸t,<br /> dï lµ d−íi h×nh thøc trùc tiÕp hay ®¹i diÖn, cña nh©n d©n vµo c¸c vÊn ®Ò quan träng<br /> ë ®Þa ph−¬ng cßn thÊp (ViÖn X· héi häc 2001). §iÒu nµy ®· lµm h¹n chÕ ý nghÜa cña<br /> Quy chÕ d©n chñ c¬ së vµ hiÖu qu¶ sù tham gia cña nh©n d©n.<br /> Cã t×nh h×nh trªn lµ do nhiÒu nguyªn nh©n. Tr−íc hÕt lµ do c¸c cÊp ñy §¶ng<br /> vµ ChÝnh quyÒn ch−a cô thÓ hãa vµ h−íng dÉn thùc hiÖn quy chÕ, v× vËy viÖc thùc<br /> hiÖn quy chÕ kh«ng thèng nhÊt vµ khã gi¸m s¸t. C¸n bé ®Þa ph−¬ng cã t©m lý ng¹i<br /> thùc hiÖn Quy chÕ d©n chñ v× ®©y lµ h×nh thøc míi ®èi víi hä, h¬n n÷a tèn rÊt nhiÒu<br /> thêi gian. Víi viÖc thùc hiÖn Quy chÕ d©n chñ c¬ së, c«ng viÖc cña c¸c c¸n bé ë ®Þa<br /> ph−¬ng ph¶i t¨ng lªn rÊt nhiÒu. H¬n thÕ n÷a, c¸c ph−¬ng ph¸p gi¶i quyÕt c«ng viÖc<br /> còng ph¶i thay ®æi so víi nh÷ng g× ®· lµm tr−íc ®©y.<br /> Vai trß cña c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng víi tÝnh c¸ch lµ ng−êi thùc hiÖn quyÒn<br /> d©n chñ ®¹i diÖn cho nh©n d©n cßn mê nh¹t trong viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ë ®Þa<br /> ph−¬ng. Ho¹t ®éng cña c¸c ®oµn thÓ ë c¬ së hiÖn nay cßn phô thuéc nhiÒu vµo c¸c<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 20 Mét sè khÝa c¹nh x· héi cÇn quan t©m nghiªn cøu trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ...<br /> <br /> cÊp chÝnh quyÒn vµ c¸c tæ chøc tµi trî mµ ch−a trë thµnh mét tæ chøc tù qu¶n, tËp<br /> hîp ®−îc quÇn chóng thùc hiÖn nh÷ng chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh. Mét bé phËn<br /> kh«ng nhá ng−êi d©n khi ®−îc hái ®· cho r»ng c¸c ®oµn thÓ x· héi ch−a thùc sù tham<br /> gia vµo viÖc ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh quan träng ë ®Þa ph−¬ng (ViÖn X· héi häc 2001).<br /> HiÖu qu¶ tham gia cña ng−êi d©n cßn phô thuéc vµo n¨ng lùc tham gia cña<br /> chÝnh hä. Ng−êi d©n nãi chung cßn thiÕu ý thøc ph¸p luËt còng nh− thiÕu hiÓu biÕt<br /> vÒ ph¸p luËt vµ nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña qu¶n lý nhµ n−íc, qu¶n lý x· héi.<br /> ChÝnh v× vËy, trong nhiÒu tr−êng hîp hä chØ nªu lªn nguyÖn väng, mong muèn, mµ<br /> thiÕu sù tham gia bµn b¹c th¶o luËn mét c¸ch hiÖu qu¶ vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn<br /> ®Ò ë ®Þa ph−¬ng. Mét bé phËn nh©n d©n chØ nhÊn m¹nh ®Õn quyÒn lîi khi thùc hiÖn<br /> Quy chÕ d©n chñ mµ kh«ng thÊy ®−îc khÝa c¹nh nghÜa vô, ®ßi hái hä ph¶i tham gia<br /> tÝch cùc h¬n vµo viÖc thùc hiÖn Quy chÕ d©n chñ ë ®Þa ph−¬ng. Do thiÕu hiÓu biÕt vÒ<br /> ph¸p luËt, vÒ Quy chÕ d©n chñ mµ t¹i mét sè n¬i, mét bé phËn quÇn chóng nh©n d©n<br /> bÞ c¸c phÇn tö xÊu kÝch ®éng, dÉn ®Õn nh÷ng viÖc lµm tr¸i ph¸p luËt (Ph¹m Quang<br /> NghÞ 2000). Ngoµi ra, nhËn thøc cña nhiÒu ng−êi d©n vÒ hÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së, vÒ<br /> yªu cÇu ®èi víi ®éi ngò c¸n bé cßn b¶o l−u nh÷ng khu«n mÉu cña gi¸ trÞ ®¹o ®øc<br /> tr−íc ®©y, ch−a ®¸nh gi¸ cao nh÷ng phÈm chÊt cÇn thiÕt cña ng−êi c¸n bé ®Ó thóc<br /> ®Èy sù ph¸t triÓn ë ®Þa ph−¬ng. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, qu¸ tr×nh thùc hiÖn Quy chÕ d©n<br /> chñ c¬ së gÆp nhiÒu khã kh¨n phøc t¹p h¬n.<br /> TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu võa chØ ra ë trªn cho thÊy r»ng, trong mét chõng mùc nµo<br /> ®ã, cßn cã sù bÊt cËp gi÷a nh÷ng g× mµ chóng ta mong muèn tõ Quy chÕ d©n chñ vµ<br /> nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc thi nã xÐt vÒ mÆt x· héi. Nghiªn cøu nh»m chØ ra nh÷ng bÊt<br /> cËp cô thÓ vµ ®Þnh h−íng kh¾c phôc sù bÊt cËp ®ã lµ mét chñ ®Ò ®¸ng quan t©m<br /> trong nghiªn cøu x· héi häc hiÖn nay.<br /> ViÖc t¨ng c−êng n¨ng lùc cho ng−êi d©n lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña c¸c chÝnh<br /> s¸ch kinh tÕ-x· héi thùc hiÖn ë ®Þa ph−¬ng vµ cÇn ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch cã hÖ<br /> thèng. §iÒu ®Æc biÖt l−u ý lµ cÇn n©ng cao nhËn thøc ph¸p luËt cña ng−êi d©n, gióp<br /> hä hiÓu biÕt ®Çy ®ñ h¬n vÒ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh. Th«ng qua viÖc tæ<br /> chøc nh÷ng ho¹t ®éng th−êng ngµy cña cuéc sèng, ng−êi d©n cÇn ®−îc lµm quen dÇn<br /> víi nh÷ng ho¹t ®éng phøc t¹p, ®ßi hái cã nhiÒu kü n¨ng vµ kiÕn thøc h¬n nh− c¸c<br /> ho¹t ®éng qu¶n lý, chÝnh trÞ x· héi ë ®Þa ph−¬ng. Ng−êi d©n còng cÇn cã c¸c h×nh<br /> thøc tham gia thÝch hîp ®Ó cã thÓ thùc thi nh÷ng quyÒn vµ nghÜa vô cña hä. §iÒu ®ã<br /> gãp phÇn h¹n chÕ tÖ quan liªu, t×nh tr¹ng mÊt d©n chñ, còng nh− c¸c tÖ n¹n tham<br /> nhòng, hèi lé cña c¸c quan chøc chÝnh quyÒn. Tuy nhiªn, h×nh thøc thÝch hîp ®èi víi<br /> sù tham gia qu¶n lý ®êi sèng chÝnh trÞ, x· héi cña nh©n d©n trong giai ®o¹n hiÖn nay<br /> lµ g×? §©y lµ c©u hái ®Æt ra kh«ng chØ cho c¸c nhµ qu¶n lý thùc tiÔn mµ cho c¶ c¸c<br /> nhµ nghiªn cøu x· héi häc.<br /> Thùc tiÔn còng gîi ra r»ng, ph¶i tr¸nh c¶ hai khuynh h−íng lÖch l¹c trong<br /> thùc hiÖn Quy chÕ d©n chñ: qu¸ ®Ò cao d©n chñ ®¹i diÖn, coi nhÑ viÖc bµn b¹c víi<br /> nh©n d©n, do ®ã ¸p dông nãng véi c¸c biÖn ph¸p mÖnh lÖnh; hoÆc c¸n bé chØ thô<br /> ®éng, thiÕu tr¸ch nhiÖm lµm theo mäi ý kiÕn cña quÇn chóng mµ thiÕu ph©n tÝch cô<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn H÷u Minh 21<br /> <br /> thÓ t×nh h×nh ®Ó ®Ò xuÊt c¸c quyÕt ®Þnh cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ chóng<br /> ta ch−a cã sù tæng kÕt cô thÓ vÒ nh÷ng viÖc g× th× thùc hiÖn d©n chñ ®¹i diÖn cã hiÖu<br /> qu¶ h¬n, nh÷ng viÖc g× th× d©n chñ trùc tiÕp cã hiÖu qu¶ h¬n, vµ lµm thÕ nµo ®Ó h×nh<br /> thøc d©n chñ trùc tiÕp ph¸t huy ®−îc hÕt tiÒm n¨ng cña nã? Mét vÊn ®Ò kh¸c lµ, lµm<br /> thÕ nµo ®Ó c¸c ®oµn thÓ x· héi thùc sù trë thµnh tæ chøc ®¹i diÖn cho c¸c tÇng líp<br /> nh©n d©n? Ngoµi ra, viÖc nghiªn cøu vÒ sù vËn hµnh cña Quy chÕ d©n chñ c¬ së<br /> trong ®iÒu kiÖn cßn tån t¹i nhiÒu mèi quan hÖ x· héi mang tÝnh chÊt d©n chñ lµng x·<br /> truyÒn thèng, còng lµ nhu cÇu bøc thiÕt hiÖn nay.<br /> 2. Gi¶i quyÕt c¸c thñ tôc hµnh chÝnh<br /> C¸c thñ tôc hµnh chÝnh cßn r−êm rµ ë nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng cña bé m¸y<br /> nhµ n−íc lµ mét khã kh¨n lín hiÖn nay trong qu¸ tr×nh C¶i c¸ch hµnh chÝnh. ViÖc<br /> gi¶i quyÕt chËm trÔ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ®· t¹o nªn nh÷ng l·ng phÝ x· héi rÊt lín<br /> vµ sù bÊt b×nh cña ng−êi d©n. §ã chÝnh lµ m«i tr−êng lµm ph¸t sinh c¸c tiªu cùc<br /> trong bé m¸y hµnh chÝnh c«ng vô. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ sù thiÕu<br /> nghiªm tóc cña trËt tù kû c−¬ng hµnh chÝnh. Ngoµi ra cßn do mét bé phËn c«ng chøc<br /> trong c¸c c¬ quan c«ng quyÒn lµm viÖc thiÕu tr¸ch nhiÖm.<br /> Trong mét nç lùc nh»m gi¶i quyÕt nhanh chãng h¬n c¸c thñ tôc hµnh chÝnh,<br /> trong thêi gian qua t¹i mét sè thµnh phè lín nh− Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh<br /> ®· thùc hiÖn thÝ ®iÓm h×nh thøc DÞch vô hµnh chÝnh c«ng. §©y lµ lo¹i h×nh dÞch vô<br /> gióp gi¶i quyÕt nhanh chãng c¸c thñ tôc hµnh chÝnh gi÷a c«ng d©n víi c¬ quan nhµ<br /> n−íc vµ gi÷a c¸c c¬ quan nhµ n−íc víi nhau. Cã 3 thñ tôc th«ng th−êng lµ tiÕp nhËn<br /> hå s¬, x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè ph¸p lý, vµ tr×nh ký duyÖt. DÞch vô hµnh chÝnh c«ng nh»m<br /> tr−íc hÕt vµo hai thñ tôc ®Çu tiªn v× hai thñ tôc nµy th−êng chiÕm nhiÒu thêi gian<br /> nhÊt. Môc tiªu cña DÞch vô hµnh chÝnh c«ng lµ nh»m t¹o ra sù th«ng tho¸ng trong<br /> c¸c giao l−u hµnh chÝnh vµ lµnh m¹nh hãa c¸c quan hÖ x· héi.<br /> Theo ®Ò ¸n tæ chøc DÞch vô hµnh chÝnh c«ng th× cã hai bé phËn cña c¬ quan<br /> c«ng vô cïng tiÕn hµnh gi¶i quyÕt yªu cÇu cña c«ng d©n vµ c¸c tæ chøc. Mét bé phËn<br /> phôc vô trùc tiÕp nh÷ng ng−êi muèn hoµn thµnh thñ tôc nhanh vµ tù nguyÖn nép<br /> thªm tiÒn ngoµi kho¶n phÝ th«ng th−êng. Víi mét sè h×nh thøc dÞch vô, kho¶n tiÒn<br /> thªm nµy sÏ c¨n cø theo quy ®Þnh cña chÝnh quyÒn vµ ®−îc c«ng khai t¹i trung t©m<br /> dÞch vô. Bé phËn cßn l¹i sÏ lµm thñ tôc cho nh÷ng ng−êi kh«ng cã nhu cÇu cÇn gi¶i<br /> quyÕt nhanh thñ tôc (trong tr−êng hîp nÕu cã quy ®Þnh vÒ h¹n gi¶i quyÕt thñ tôc)<br /> hoÆc kh«ng cã ®iÒu kiÖn tµi chÝnh ®Ó nhê dÞch vô.<br /> ViÖc thÝ ®iÓm DÞch vô hµnh chÝnh c«ng b−íc ®Çu thÓ hiÖn nh÷ng ®ãng gãp<br /> tÝch cùc cña nã. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, song song víi C¶i c¸ch hµnh chÝnh theo m«<br /> h×nh “mét cöa” nh− hiÖn nay, viÖc triÓn khai m« h×nh DÞch vô hµnh chÝnh c«ng ®·<br /> gióp chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng phôc vô tèt h¬n c¸c yªu cÇu cña nh©n d©n. Bé phËn<br /> lµm dÞch vô gióp thu hót mét sè kh¸ch hµng vµ do ®ã gi¶m bít søc Ðp ®èi víi bé phËn<br /> hµnh chÝnh th«ng th−êng (NguyÔn §øc Thµ 2002 – tµi liÖu 1). Ch¼ng h¹n, víi DÞch<br /> vô hµnh chÝnh c«ng ë Hµ Néi, c¸c c¸n bé c¬ quan c«ng quyÒn thùc hiÖn mét sè c«ng<br /> viÖc nhÊt ®Þnh trong toµn bé quy tr×nh thñ tôc hµnh chÝnh víi sù tháa thuËn tù<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 22 Mét sè khÝa c¹nh x· héi cÇn quan t©m nghiªn cøu trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ...<br /> <br /> nguyÖn cña ng−êi d©n. Hä lµm ngoµi giê vµ tù tháa thuËn víi kh¸ch vÒ c¸c dÞch vô<br /> nh−: th¶o v¨n b¶n, hîp ®ång, thuª ng−êi dÞch thuËt. VÒ møc phÝ, ngoµi mét sè viÖc cô<br /> thÓ ®−îc quy ®Þnh, chñ yÕu lµ do tù tháa thuËn (Hång H¶i 2002).<br /> Song, thùc tiÔn triÓn khai DÞch vô hµnh chÝnh c«ng ®· ph¸t sinh mét sè vÊn<br /> ®Ò x· héi cÇn ph¶i gi¶i quyÕt. Trong thùc tÕ, cho dï c¸c hå s¬ thñ tôc ph¶i qua bé<br /> phËn hµnh chÝnh dÞch vô hay hµnh chÝnh th«ng th−êng, c¸c c¬ quan hoÆc c¸ nh©n<br /> chÞu tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt giÊy tê (kh©u cuèi cïng) vÉn chØ lµ mét. Bëi chÝnh c¸c<br /> ban, ngµnh chuyªn m«n, c¸c c¬ quan chøc n¨ng míi thËt sù lµ ng−êi cã thÈm quyÒn<br /> xem xÐt, gi¶i quyÕt vô viÖc. V× vËy kh«ng thÓ tr¸nh khái viÖc −u tiªn gi¶i quyÕt nhãm<br /> nµy th× sÏ lµm chËm nhãm kh¸c! V× lîi Ých vËt chÊt mµ mét sè nh©n viªn cña c¬ quan<br /> c«ng quyÒn cã thÓ chØ tËp trung gi¶i quyÕt c¸c nhu cÇu dÞch vô, kh«ng quan t©m<br /> ®óng møc ®Õn c¸c yªu cÇu th«ng th−êng cña c«ng d©n.<br /> Mét ®iÓm kh¸c còng ®¸ng l−u ý lµ DÞch vô hµnh chÝnh c«ng lµ lo¹i c«ng viÖc<br /> mµ t− nh©n kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc do cã liªn quan ®Õn quyÒn lùc nhµ n−íc. ViÖc<br /> gi¶i quyÕt c¸c thñ tôc hµnh chÝnh nh−: c«ng chøng, x¸c nhËn chñ quyÒn së h÷u, x¸c<br /> nhËn c¸c v¨n b»ng, .v.v. lµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng chøc vµ bé m¸y c«ng vô. Kh«ng thÓ<br /> coi ®ã lµ mét lo¹i dÞch vô t− nh− mét sè t¸c gi¶ ®· ®Ò cËp (NguyÔn V¨n §¹t 2002;<br /> Ph¹m Quang Lª 2002). Do sù lµm viÖc chËm trÔ, phiÒn hµ cña c¸c c¬ quan c«ng<br /> quyÒn mµ ®ßi hái ng−êi d©n ph¶i ®ãng gãp thªm ®èi víi c¸c thñ tôc hµnh chÝnh (cho<br /> dï d−íi d¹ng tù nguyÖn) lµ kh«ng thùc hiÖn ®óng môc tiªu x©y dùng mét nÒn hµnh<br /> chÝnh c«ng cã n¨ng lùc cña C¶i c¸ch hµnh chÝnh.<br /> ChÝnh v× vËy mµ DÞch vô hµnh chÝnh c«ng ch−a hoµn toµn ®−îc sù ®ãn<br /> nhËn tÝch cùc cña ng−êi d©n. DÞch vô hµnh chÝnh c«ng cã thÓ gióp tháa m·n tr−íc<br /> m¾t mét phÇn nhu cÇu cña nh÷ng ng−êi cã tiÒn, nh−ng nã ch−a gi¶i quyÕt mét<br /> c¸ch c¬ b¶n nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc tõ phÝa ng−êi d©n. Ngoµi ra, chóng ta cßn ch−a<br /> l−êng ®−îc mét sè hÖ qu¶ tiªu cùc kh¸c ®èi víi viÖc x©y dùng ®éi ngò c«ng chøc<br /> khi thùc hiÖn DÞch vô hµnh chÝnh c«ng. §éi ngò c¸n bé c«ng vô trong t−¬ng lai sÏ<br /> nh− thÕ nµo nÕu t×nh tr¹ng ®ßi hái cã thªm tiÒn tõ c«ng viÖc mang tÝnh nghÜa vô<br /> cña hä trë thµnh phæ biÕn, trong khi nhµ n−íc ®· cÊp kinh phÝ hµnh chÝnh vµ<br /> l−¬ng cho c«ng chøc ®Ó phôc vô ho¹t ®éng cña bé m¸y c«ng quyÒn? §iÒu nµy cµng<br /> cÇn ®−îc quan t©m khi Nhµ n−íc ®ang thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch tiÒn l−¬ng,<br /> lµm cho tiÒn l−¬ng ph¶n ¸nh ®óng søc lao ®éng bá ra vµ ng−êi lao ®éng cã thÓ<br /> sèng b»ng tiÒn l−¬ng cña m×nh.<br /> C©u hái ®Æt ra lµ liÖu DÞch vô hµnh chÝnh c«ng cã lµ mét h−íng ®i ®óng trong<br /> qu¸ tr×nh C¶i c¸ch hµnh chÝnh kh«ng, hay Nhµ n−íc cÇn cã gi¶i ph¸p kh¸c, ch¼ng<br /> h¹n c¶i tiÕn chÕ ®é tiÒn l−¬ng ®Ó cho c«ng chøc ®ñ sèng, gi¸o dôc ý thøc tr¸ch nhiÖm<br /> ®i ®«i víi n©ng cao n¨ng lùc cña c«ng chøc, nh»m lµm cho bé m¸y hµnh chÝnh ®¸p<br /> øng tèt h¬n c¸c yªu cÇu, nguyÖn väng cña ng−êi d©n? Trong ®iÒu kiÖn ®ã, viÖc thùc<br /> hiÖn c¶i tiÕn chÕ ®é tiÒn l−¬ng cïng víi viÖc s¾p xÕp l¹i tæ chøc cÇn ph¶i nh− thÕ<br /> nµo? Nh÷ng vÊn ®Ò nµy rÊt cÇn ®−îc quan t©m nghiªn cøu.<br /> Mét vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn ph−¬ng thøc gi¶i quyÕt c¸c thñ tôc hµnh chÝnh<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn H÷u Minh 23<br /> <br /> lµ kho¸n chi hµnh chÝnh. Néi dung chñ yÕu cña kho¸n chi hµnh chÝnh lµ kho¸n quü<br /> biªn chÕ tiÒn l−¬ng vµ chi phÝ hµnh chÝnh. C¸c c¬ quan sÏ ®−îc nhËn møc kho¸n kinh<br /> phÝ æn ®Þnh trong vµi n¨m ®Ó chñ ®éng sö dông mét c¸ch tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶, trªn c¬<br /> së hoµn thµnh chøc n¨ng, nhiÖm vô ®−îc giao. Môc tiªu cña kho¸n chi hµnh chÝnh lµ<br /> tiÕt kiÖm chi, t¨ng thu nhËp, n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ hiÖu suÊt c«ng t¸c.<br /> ViÖc thùc hiÖn thÝ ®iÓm kho¸n chi hµnh chÝnh t¹i mét sè ®Þa ph−¬ng ®· cho<br /> thÊy hiÖu qu¶ cña gi¶i ph¸p nµy. Ch¼ng h¹n, ë quËn 3 thµnh phè Hå ChÝ Minh, bé<br /> m¸y ®−îc s¾p xÕp tinh gän h¬n, thu nhËp b×nh qu©n cña c¸n bé, c«ng chøc t¨ng h¬n<br /> 200% (h¬n 1 triÖu ®ång/th¸ng), c¸c c«ng viÖc ®−îc gi¶i quyÕt nhanh h¬n, 98% hå s¬<br /> ®−îc hoµn tr¶ ®óng hÑn (NguyÔn §øc Thµ 2002- tµi liÖu 2).<br /> Tuy nhiªn, liªn quan ®Õn gi¶i ph¸p kho¸n chi hµnh chÝnh còng cßn nhiÒu vÊn<br /> ®Ò ph¶i gi¶i quyÕt. Ch¼ng h¹n thñ tr−ëng c¬ quan cã quyÒn h¹n ®Õn ®©u ®èi víi viÖc<br /> s¾p xÕp l¹i tæ chøc, nhÊt lµ khi viÖc kho¸n quü biªn chÕ vµ tiÒn l−¬ng l¹i dùa trªn lùc<br /> l−îng lao ®éng cã s½n. HÇu nh− ch−a cã nh÷ng nghiªn cøu x· héi häc tËp trung vµo<br /> c¸c vÊn ®Ò nµy. V× vËy ®©y cã thÓ lµ mét h−íng nghiªn cøu ®¸ng quan t©m hiÖn nay.<br /> 3. X©y dùng vµ ph¸t triÓn ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc<br /> X©y dùng vµ ph¸t triÓn ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc lµ mét trong 3 néi dung cña<br /> Ch−¬ng tr×nh C¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ n−íc. TÇm quan träng cña viÖc x©y dùng vµ kiÖn<br /> toµn ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc nhµ n−íc ®· ®−îc nªu lªn ë c¸c NghÞ quyÕt Héi nghÞ<br /> Trung −¬ng §¶ng lÇn thø 8 (khãa 7), Héi nghÞ Trung −¬ng lÇn thø 3 vµ 7 (khãa 8).<br /> Nhµ n−íc còng ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt nh− Ph¸p<br /> lÖnh c¸n bé c«ng chøc vµ c¸c NghÞ ®Þnh ChÝnh phñ thùc hiÖn ph¸p lÖnh. Ch¼ng h¹n,<br /> nhµ n−íc ®· cã hÖ thèng tiªu chuÈn chuyªn m«n nghiÖp vô c¸c ng¹ch c«ng chøc cña<br /> c¸c ngµnh chuyªn m«n, nghiÖp vô. C¸c quy chÕ tuyÓn dông, ®Ò b¹t qua thi tuyÓn, vµ<br /> kiÓm tra s¸t h¹ch ®èi víi c«ng chøc v.v. ®· ®−îc ban hµnh. Nhê nh÷ng nç lùc ®ã, ®éi<br /> ngò c¸n bé c«ng chøc ®· n©ng cao ®−îc kiÕn thøc vµ n¨ng lùc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò<br /> thùc tiÔn, thÝch øng h¬n víi c¬ chÕ qu¶n lý míi.<br /> Tuy nhiªn, viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc nhµ n−íc<br /> hiÖn nay vÉn gÆp ph¶i nh÷ng th¸ch thøc lín. Tr−íc hÕt lµ vÒ sè l−îng. HiÖn nay,<br /> tæng sè nh÷ng ng−êi lµm viÖc trong c¸c c¬ quan c«ng quyÒn, tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc<br /> chÝnh trÞ-x· héi, vµ c¸c c¬ quan phôc vô lîi Ých c«ng, lµ 1.400.000 ng−êi (kh«ng kÓ<br /> qu©n ®éi vµ c«ng an). §©y lµ mét con sè kh«ng nhá so víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña ®Êt<br /> n−íc. Môc tiªu gi¶m biªn chÕ trong tÊt c¶ c¸c khu vùc còng nh− gi¶m sè l−îng ng−êi<br /> h−ëng l−¬ng vµ phô cÊp tõ ng©n s¸ch nhµ n−íc vÉn kh«ng thùc hiÖn ®−îc (Chu V¨n<br /> Thµnh vµ Hµ Quang Ngäc 2001)<br /> ChÝnh v× vËy, mét trong c¸c nhiÖm vô ®ang ®Æt ra mét c¸ch bøc b¸ch hiÖn nay lµ<br /> tiÕp tôc rµ so¸t l¹i chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c tæ chøc ®Ó cã chÝnh s¸ch tinh gi¶n biªn<br /> chÕ hîp lý. Tuy nhiªn, mét c©u hái ®Æt ra lµ v× sao tõ nhiÒu n¨m nay chóng ta ®· ®Ò ra<br /> c¸c chÝnh s¸ch nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy nh−ng vÉn kh«ng thùc hiÖn ®−îc? Mét trong<br /> nh÷ng lý do quan träng, theo chóng t«i, lµ chóng ta ch−a chó ý ®óng møc ®Õn c¸c khÝa<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 24 Mét sè khÝa c¹nh x· héi cÇn quan t©m nghiªn cøu trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ...<br /> <br /> c¹nh x· héi cña viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tinh gi¶n biªn chÕ. Trong thùc tÕ, sù b¶o l−u<br /> nh÷ng quan hÖ x· héi mang tÝnh truyÒn thèng, nh÷ng mèi quan t©m vÒ chÝnh s¸ch b¶o<br /> trî x· héi, lîi Ých cã ®−îc cña c¸c c¬ quan tõ viÖc ph©n bæ ng©n s¸ch nhµ n−íc, sù ph©n<br /> ®Þnh kh«ng râ chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c c¬ quan vµ tr¸ch nhiÖm cña ng−êi qu¶n lý,<br /> v.v. ®· kh«ng khuyÕn khÝch nh÷ng ng−êi qu¶n lý thu gän bé m¸y. TiÕn hµnh nghiªn cøu<br /> x· héi häc nh»m chØ ra t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè kinh tÕ vµ v¨n ho¸-x· héi ®Õn vÊn ®Ò tinh<br /> gi¶n biªn chÕ sÏ lµ mét ®ãng gãp vµo viÖc x©y dùng chiÕn l−îc tæng thÓ ®Ó tinh gi¶n biªn<br /> chÕ, n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò c«ng chøc trong giai ®o¹n hiÖn nay.<br /> VÒ mÆt chÊt l−îng, tr×nh ®é vµ n¨ng lùc cña ®éi ngò c«ng chøc còng ch−a ®¸p<br /> øng ®−îc yªu cÇu cña c«ng cuéc C¶i c¸ch hµnh chÝnh. Mét bé phËn kh«ng nhá c«ng<br /> chøc cßn thiÕu hôt vÒ tri thøc vµ n¨ng lùc qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, vÒ luËt<br /> ph¸p, vÒ kü n¨ng hµnh chÝnh, ngo¹i ng÷, tin häc, còng nh− tri thøc chuyªn m«n,<br /> nghiÖp vô. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, trong nh÷ng n¨m qua Nhµ n−íc ®· thùc hiÖn<br /> nhiÒu h×nh thøc ®µo t¹o kh¸c nhau ®èi víi c«ng chøc. Tuy nhiªn cã mét bÊt cËp kh¸c<br /> lµ mét bé phËn c«ng chøc ph¶i häc qu¸ nhiÒu líp, víi néi dung chång chÐo, g©y tèn<br /> phÝ thêi gian vµ ng©n s¸ch. V× vËy, cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng nghiªn cøu ®¸nh gi¸ hiÖu<br /> qu¶ cña c¸c ch−¬ng tr×nh båi d−ìng, trªn c¬ së ®ã cã h×nh thøc ®µo t¹o hîp lý, võa<br /> cung cÊp ®−îc nh÷ng kiÕn thøc míi bæ Ých vÒ qu¶n lý chuyªn m«n vµ hµnh chÝnh,<br /> ®ång thêi gi¶m bít ®−îc thêi gian häc hµnh.<br /> Tiªu chuÈn c«ng chøc ch−a cô thÓ, sù lÉn lén gi÷a chøc tr¸ch chuyªn m«n víi<br /> chøc tr¸ch cña ng−êi qu¶n lý l·nh ®¹o, còng nh− chÕ ®é thi ng¹ch c«ng chøc dùa trªn<br /> quy ®Þnh c¬ cÊu ng¹ch, ®−îc ¸p dông ®ång lo¹t ®èi víi mäi c«ng chøc, ®· béc lé<br /> nh÷ng bÊt hîp lý cña nã, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c c«ng chøc trong lÜnh vùc nghiªn cøu<br /> khoa häc, y tÕ, vµ gi¸o dôc. ViÖc thi n©ng ng¹ch ch−a hoµn toµn g¾n víi néi dung,<br /> tÝnh chÊt, vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc nªn ch−a b¶o ®¶m lùa chän ®−îc c¸c c«ng chøc phï<br /> hîp vµo c¸c vÞ trÝ chuyªn m«n vµ qu¶n lý nhÊt ®Þnh. NhiÒu c¸n bé khoa häc cã häc<br /> hµm, häc vÞ cao ®· kh«ng ®−îc h−ëng nh÷ng møc l−¬ng t−¬ng xøng víi tr×nh ®é<br /> chuyªn m«n cña hä. Do ®ã, n¶y sinh t×nh tr¹ng lµ mét sè c¸n bé kh«ng tËp trung cho<br /> c«ng viÖc, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n mµ chØ lo theo häc c¸c líp chÝnh trÞ vµ qu¶n<br /> lý b¾t buéc ®Ó thi n©ng ng¹ch (Chu V¨n Thµnh vµ Hµ Quang Ngäc 2001). C¸c nghiªn<br /> cøu x· héi häc cã thÓ ®i s©u h¬n vµo vÊn ®Ò nµy nh»m gãp phÇn t×m ra gi¶i ph¸p cho<br /> viÖc x©y dùng tiªu chuÈn c«ng chøc hiÖn nay.<br /> Mét vÊn ®Ò quan träng kh¸c lµ x©y dùng vµ båi d−ìng ®éi ngò c¸n bé c¬ së. ChÊt<br /> l−îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn c¬ së phô thuéc tr−íc hÕt vµo ®éi ngò c¸n bé<br /> nµy. §¶ng vµ Nhµ n−íc ®· tõ l©u quan t©m gi¶i quyÕt chÕ ®é chÝnh s¸ch cho c¸c c¸n bé c¬<br /> së nh»m x©y dùng ®éi ngò c¸n bé c¬ së cã phÈm chÊt vµ n¨ng lùc. NghÞ ®Þnh 09/CP ngµy<br /> 23/01/1998 cña ChÝnh phñ t¨ng møc sinh ho¹t phÝ cho c¸n bé c¬ së, më réng ®èi t−îng,<br /> quy ®Þnh râ c¸c chøc danh, gi¶i quyÕt mét b−íc c¸c chÕ ®é B¶o hiÓm x· héi vµ B¶o hiÓm y<br /> tÕ, .v.v. b−íc ®Çu t¹o chuyÓn biÕn tÝch cùc trong nhËn thøc vµ ho¹t ®éng cña hä.<br /> Tuy nhiªn, do chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé c¬ së ch−a ®−îc x©y dùng mét c¸ch ®ång<br /> bé nªn ®éi ngò c¸n bé c¬ së ch−a ph¸t huy hÕt ®−îc tiÒm n¨ng ®Ó ®ãng gãp vµo c«ng cuéc<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn H÷u Minh 25<br /> <br /> C¶i c¸ch hµnh chÝnh. Tr×nh ®é kiÕn thøc, n¨ng lùc, ph−¬ng ph¸p lµm viÖc cña c¸n bé c¬<br /> së cßn yÕu vÒ nhiÒu mÆt. C¸n bé c¬ së nãi chung ch−a ®−îc ®µo t¹o c¬ b¶n vÒ v¨n hãa,<br /> chuyªn m«n nghiÖp vô, vµ qu¶n lý nhµ n−íc. Mét ®Æc ®iÓm n÷a lµ c¸n bé c¬ së lµ do d©n<br /> bÇu, thay ®æi th−êng xuyªn, kh«ng æn ®Þnh v× vËy hä còng kh«ng chuyªn chó vµo häc<br /> tËp n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n vµ qu¶n lý. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy r»ng,<br /> mÆc dï nh×n chung ng−êi d©n ®¸nh gi¸ tÝch cùc ®èi víi c¸n bé c¬ së vÒ sù trong s¹ch, sù<br /> hiÓu biÕt ph¸p luËt, vÒ sù g−¬ng mÉu trong viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch nhµ<br /> n−íc, v.v. vÉn cã mét bé phËn kh«ng nhá nh©n d©n cho r»ng c¸n bé l·nh ®¹o ®Þa ph−¬ng<br /> cßn thiÕu n¨ng lùc hoÆc kh«ng cã hiÓu biÕt tèt vÒ ph¸p luËt (ViÖn X· héi häc 2001).<br /> V× vËy, c«ng t¸c ®µo t¹o båi d−ìng c¸n bé c¬ së lµ rÊt bøc thiÕt hiÖn nay.<br /> Tuy nhiªn, h×nh thøc ®µo t¹o nªn nh− thÕ nµo ®Ó võa b¶o ®¶m cho c¸n bé l·nh<br /> ®¹o c¬ së cËp nhËt nh÷ng chÝnh s¸ch míi vµ ph−¬ng ph¸p c«ng t¸c míi, ®ång thêi<br /> hä vÉn cã thêi gian ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng c«ng viÖc bén bÒ hµng ngµy ë ®Þa ph−¬ng,<br /> lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®−îc ®Æt ra. Ngoµi ra, tiªu chuÈn chøc danh còng nh− c¸c<br /> chÝnh s¸ch ®·i ngé ®èi víi ®éi ngò c¸n bé c¬ së nh− thÕ nµo lµ thÝch hîp ®Ó hä cã<br /> thÓ toµn t©m toµn ý hoµn thµnh chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh? Lµm thÕ nµo ®Ó<br /> cã thÓ khuyÕn khÝch, thu hót c¸n bé trÎ, cã tr×nh ®é ®¹i häc, vÒ c«ng t¸c t¹i c¬ së?<br /> Mét sè khÝa c¹nh võa nªu rÊt cÇn cã sù lý gi¶i tõ c¸c nghiªn cøu x· héi häc. KÕt<br /> qu¶ cña c¸c nghiªn cøu nµy sÏ thiÕt thùc gãp phÇn x©y dùng nh÷ng chÝnh s¸ch<br /> nh»m x©y dùng mét ®éi ngò c¸n bé ë c¬ së “... cã n¨ng lùc tæ chøc vµ vËn ®éng<br /> nh©n d©n thùc hiÖn ®−êng lèi cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc, c«ng t©m, th¹o<br /> viÖc, tËn tôy víi d©n, biÕt ph¸t huy søc d©n, kh«ng tham nhòng, kh«ng øc hiÕp<br /> d©n” nh− NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung −¬ng lÇn thø 5 (khãa 9) ®ßi hái, gãp phÇn<br /> thùc hiÖn tèt c«ng cuéc C¶i c¸ch hµnh chÝnh hiÖn nay.<br /> *<br /> * *<br /> Thùc tiÔn nh÷ng n¨m qua cho thÊy cÇn thiÕt ph¶i cã ®¸nh gi¸ mét c¸ch khoa<br /> häc vµ toµn diÖn viÖc triÓn khai c¸c b−íc trong lé tr×nh thùc hiÖn C¶i c¸ch hµnh<br /> chÝnh. TiÕn hµnh c¸c nghiªn cøu x· héi häc vÒ nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh trong qu¸<br /> tr×nh C¶i c¸ch hµnh chÝnh sÏ ®¸p øng phÇn nµo nhu cÇu nªu trªn, vµ c¸c kÕt qu¶<br /> nghiªn cøu ®ã cã thÓ gãp phÇn vµo viÖc ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy nhanh h¬n vµ cã<br /> hiÖu qu¶ h¬n qu¸ tr×nh C¶i c¸ch hµnh chÝnh ë ViÖt Nam.<br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> 1. UNDP 2001: HiÖn ®¹i hãa qu¶n lý nhµ n−íc.<br /> 2. NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung −¬ng lÇn thø 8 (khãa 7), lÇn thø 3 vµ 7 (khãa 8).<br /> 3. B¸o c¸o cña ChÝnh phñ do Thñ t−íng Phan V¨n Kh¶i tr×nh bµy t¹i kú häp thø 11, Quèc<br /> héi khãa 9 víi tiªu ®Ò “Ph¸t huy søc m¹nh vËt chÊt vµ trÝ tuÖ, tinh thÇn cña nh©n d©n lµ<br /> nguån gèc cña mäi th¾ng lîi”. B¸o Sµi gßn gi¶i phãng, ngµy 19/03/2002<br /> 4. ViÖn X· héi häc 2001: B¸o c¸o vÒ HÖ thèng chÝnh trÞ c¬ së (KÕt qu¶ nghiªn cøu)<br /> 5. NguyÔn §øc Thµ: ThÕ nµo lµ dÞch vô hµnh chÝnh c«ng? B¸o Hµ Néi míi ngµy 26/4/2002,<br /> trang 2. Tµi liÖu 1.<br /> 6. NguyÔn §øc Thµ: Kho¸n chi hµnh chÝnh- b−íc ®i cña c¶i c¸ch qu¶n lý. B¸o Hµ Néi míi<br /> ngµy 8/5/2002, trang 2. Tµi liÖu 2.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 26 Mét sè khÝa c¹nh x· héi cÇn quan t©m nghiªn cøu trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ...<br /> <br /> 7. Hång H¶i: Khi dÞch vô hµnh chÝnh c«ng ®Õn víi ng−êi d©n. B¸o Hµ Néi míi ngµy<br /> 26/4/2002, trang 1 vµ 2.<br /> 8. NguyÔn V¨n §¹t: ý kiÕn l−îc ghi nªu trong bµi viÕt "DÞch vô hµnh chÝnh c«ng: lîi vµ h¹i"<br /> cña Phan Huy. B¸o Lao ®éng chñ nhËt ngµy 5/5/2002, trang 6.<br /> 9. Ph¹m Quang Lª: ChØ cã dÞch vô c«ng céng, kh«ng cã dÞch vô hµnh chÝnh c«ng. B¸o Lao<br /> ®éng chñ nhËt 5/5/2002, trang 1 vµ 6.<br /> 10. Chu V¨n Thµnh vµ Hµ Quang Ngäc: X©y dùng vµ ph¸t triÓn ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc<br /> nhµ n−íc hiÖn nay. T¹p chÝ Céng s¶n sè 3, th¸ng 2-2001, trang 34-37.<br /> 11. Ph¹m Quang NghÞ: Thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ c¬ së ë Hµ Nam. T¹p chÝ Céng s¶n sè 5,<br /> th¸ng 3-2000, trang 12-16,30.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Trªn gi¸ s¸ch cña nhµ X· héi häc<br /> T¹p chÝ X· héi häc ®· nhËn ®−îc s¸ch cña c¸c nhµ xuÊt b¶n, c¸c t¸c gi¶ sau ®©y<br /> göi tÆng. C¶m ¬n c¸c nhµ xuÊt b¶n, c¸c t¸c gi¶ vµ tr©n träng giíi thiÖu cïng b¹n ®äc.<br /> T¹p chÝ X∙ héi häc<br /> <br /> <br /> <br /> • Pierre Ansart: C¸c trµo l−u x· héi häc hiÖn nay. Nxb. Thµnh phè Hå ChÝ Minh.<br /> 2001, 217 tr.<br /> • Hoµng H÷u B×nh: C¸c d©n téc ë miÒn nói phÝa B¾c ViÖt Nam vµ m«i tr−êng.<br /> Nxb Khoa häc x· héi. 1998, 221 tr.<br /> • Fanklin Barbara A.K: Më réng tÇm nh×n - Thay ®æi vai trß giíi ë ViÖt Nam:<br /> B¸o c¸o nghiªn cøu, ph©n tÝch ®èi t−îng truyÒn th«ng vµ chiÕn dÞch truyÒn th«ng v× sù<br /> b×nh ®¼ng. Nxb. ñy ban V× sù tiÕn bé cña Phô n÷ ViÖt Nam. 2001, 124 tr.<br /> • Indu Brushan, Erik Bloom, NguyÔn Minh Th¾ng, NguyÔn H¶i H÷u:<br /> Vèn nh©n lùc cña ng−êi nghÌo ë ViÖt Nam. Nxb. Lao ®éng - X· héi. 2001, 134 tr.<br /> • Tèng V¨n Chung: X· héi häc n«ng th«n. Nxb. §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. 2000, 415 tr.<br /> • Hµ Ng©n Dung (chñ biªn): C¸c nhµ x· héi häc thÕ kû XX. Nxb. Khoa häc x· héi. 2001, 353 tr.<br /> • Lª Cao §oµn (chñ biªn): TriÕt lý ph¸t triÓn quan hÖ c«ng nghiÖp - n«ng<br /> nghiÖp thµnh thÞ - n«ng th«n trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ë<br /> ViÖt Nam. Nxb. Khoa häc x· héi. 2001, 461 tr.<br /> • Ph¹m Minh H¹c: Nghiªn cøu con ng−êi vµ nguån nh©n lùc ®i vµo c«ng<br /> nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia. 2001. 338 tr.<br /> • Ph¹m Minh H¹c (chñ biªn): TiÕn tíi kiÖn toµn hÖ thèng c¬ quan qu¶n lý nhµ<br /> n−íc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng ë ViÖt Nam. Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia. 2001, 275 tr.<br /> • Ph¹m Minh H¹c (chñ biªn): VÒ ph¸t triÓn toµn diÖn con ng−êi thêi kú c«ng<br /> nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia. 2001, 290 tr.<br /> • Francois Houtart, GeneviÌve Lemercinier (Hå H¶i Thôy dÞch): X· héi<br /> häc vÒ mét x· ë ViÖt Nam. Nxb. Khoa häc x· héi. 2001, 406 tr.<br /> • Lª Nh− Hoa: V¨n hãa gia ®×nh víi viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch<br /> trÎ em. Nxb. V¨n hãa Th«ng tin. 2001, 400 tr.<br /> • NguyÔn ThÕ HuÖ: D©n sè c¸c d©n téc miÒn nói vµ Trung du B¾c Bé tõ sau<br /> ®æi míi. Nxb. V¨n hãa d©n téc. 2000, 270 tr.<br /> (Xem tiÕp trang 61)<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />