Nghệ thuật kinh doanh

Chia sẻ: Vu Van Thanh | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

120
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong thời kỳ hiện nay, vai trò quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế trong một quốc gia phải kể tên đến các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp phát triển mạnh, mở rộng mối quan hệ giao lưu buôn bán, tạo ra thật nhiều những sản phẩm, dịch vụ thoả mãn nhu cầu xã hội ngày càng cao, thu được hiệu quả tốt góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển. Nước ta đang ở giai đoạn phát triển nền kinh tế thị trường có sự điều tiết và quản lý của nhà nước, tiến tới...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghệ thuật kinh doanh

1 Lêi nãi ®Çu Trong thêi kú hiÖn nay, vai trß quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong mét quèc gia ph¶i kÓ tªn ®Õn c¸c doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh, më réng mèi quan hÖ giao lu bu«n b¸n, t¹o ra thËt nhiÒu nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô tho¶ m·n nhu cÇu x· héi ngµy cµng cao, thu ®îc hiÖu qu¶ tèt gãp phÇn thóc ®Èy kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn. Níc ta ®ang ë giai ®o¹n ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý cña nhµ níc, tiÕn tíi héi nhËp WTO, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc sù cã søc m¹nh ®Ó cã thÓ c¹nh tranh tån t¹i vµ ph¸t triÓn, chÞu ®ùng sù ®iÒu tiÕt cña quy luËt cung cÇu kh«ng chØ trong níc mµ cßn ph¶i v¬n ra thÞ trêng níc ngoµi. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu t¨ng trëng bÒn v÷ng, hiÖu qu¶ cao, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cñng cè, x©y dùng vµ ph¸t huy mäi nguån lùc vµ thÕ m¹nh cña m×nh. Mét trong nh÷ng yÕu tè t¹o nªn sù æn ®Þnh bÒn v÷ng còng nh ngµy cµng n©ng cao chÊt lîng cung cho thÞ trêng ®ã lµ nh©n tè v¨n ho¸ doanh nghiÖp. V¨n ho¸ doanh nghiÖp cã vai trß nh thÕ nµo, t¹i sao l¹i cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng v¨n ho¸ doanh nghiÖp, nh÷ng bµi häc quý gi¸ tõ c¸c doanh nghiÖp tªn tuæi trªn thÕ giíi h×nh thµnh nh thÕ nµo... ®ã lµ nh÷ng ®iÒu vÒ v¨n ho¸ doanh nghiÖp mµ t«i muèn ®Ò cËp ®Õn trong bµi viÕt nµy th«ng qua bµi gi¶ng cña c¸c thµy, c¸c gi¸o s truyÒn ®¹t trong kho¸ häc “Båi dìng kiÕn thøc gi¸m ®èc kho¸ 4”. Xin giíi thiÖu bµi viÕt cña t«i.
2 §Ò c¬ng: Lêi nãi ®Çu Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ v¨n ho¸ doanh nghiÖp 1. B¶n chÊt, vai trß cña vÊn ®Ò v¨n ho¸ 1.1. C¸c ®Þnh nghÜa v¨n ho¸ 1.2. Nh÷ng ®Æc trng cña v¨n ho¸ 1.3. Ph©n lo¹i v¨n ho¸: VËt thÓ, phi vËt thÓ 2. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña vÊn ®Ò v¨n ho¸ doanh nghiÖp 2.1. Kh¸i niÖm vÒ v¨n ho¸ doanh nghiÖp 2.2. §ßi hái kh¸ch quan trong viÖc x©y dùng v¨n ho¸ doanh nghiÖp 3. C¸c bé phËn cÊu thµnh v¨n ho¸ doanh nghiÖp 3.1. TriÕt lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp 3.2. §¹o ®øc kinh doanh cña doanh nghiÖp 3.3. HÖ thèng s¶n phÈm dÞch vô mµ doanh nghiÖp cung cÊp cho thÞ trêng. 3.4. Ph¬ng thøc tæ chøc ho¹t ®éng. 3.5. Ph¬ng thøc giao tiÕp víi kh¸ch hµng. Ch¬ng II: X©y dùng v¨n ho¸ doanh nghiÖp t¹i C«ng ty Chøng kho¸n H¶i Phßng. 1. Kh¸i qu¸t sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty Chøng kho¸n H¶i Phßng 1.1. Môc tiªu kinh doanh 1.2. C¬ cÊu tæ chøc 1.3. HÖ thèng s¶n phÈm dÞch vô 1.4. HÖ thèng thÞ trêng. 2. Thùc tr¹ng v¨n ho¸ doanh nghiÖp t¹i C«ng ty Chøng kho¸n H¶i Phßng. 3. Ph¬ng híng ph¸t triÓn v¨n ho¸ doanh nghiÖp ë C«ng ty Chøng kho¸n H¶i Phßng.
3 Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ v¨n ho¸ doanh nghiÖp. 1. B¶n chÊt, vai trß cña vÊn ®Ò v¨n ho¸: 1.1. C¸c ®Þnh nghÜa v¨n ho¸: V¨n ho¸ lµ mét c¸i g× ®ã thËt mªnh m«ng v« tËn, ®Õn møc hÇu nh mçi nhµ v¨n ho¸ ®Òu cã mét ®Þnh nghÜa riªng vÒ v¨n ho¸. Sau ®©y lµ mét sè trong nh÷ng ®Þnh nghÜa ®ã. E. Heri«t: “C¸i g× cßn l¹i khi tÊt c¶ nh÷ng thø kh¸c bÞ quªn ®i - c¸i ®ã chÝnh lµ v¨n ho¸” Hå ChÝ Minh: “V¨n ho¸ lµ sù tæng hîp cña mäi ph¬ng thøc sinh ho¹t cïng víi biÓu hiÖn cña nã mµ loµi ngêi ®· s¶n sinh ra nh»m thÝch øng nh÷ng nhu cÇu ®êi sèng vµ ®ßi hái sinh tån” (Hå ChÝ Minh tuyÓn tËp, nhµ xuÊt b¶n CTQG, Hµ Néi 1995 T3, trang 431) Unesco: “V¨n ho¸ ph¶n ¸nh vµ thÓ hiÖn mét c¸ch tæng qu¸t, sèng ®éng mäi mÆt cña cuéc sèng (cña mçi c¸ nh©n vµ cña mçi céng ®ång) ®· diÔn ra trong qu¸ khø còng nh ®ang diÔn ra trong hiÖn t¹i, qua hµng bao nhiªu thÕ kû nã ®· cÊu thµnh nªn mäi hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ, truyÒn thèng, thÈm mü vµ lèi sèng, vµ dùa trªn ®ã, tõng d©n téc ®· kh¼ng ®Þnh b¶n s¾c riªng cña níc m×nh”. Edward B.Taylor (1924): “V¨n ho¸ lµ mét phøc thÓ bao gåm kiÕn, niÒm tin, nghÖ thuËt, ®¹o ®øc, tËp qu¸n vµ tÊt c¶ nh÷ng kh¶ n¨ng vµ tËp tôc kh¸c cÇn thiÕt cho con ngêi trong mét x· héi”. 1.2. Nh÷ng ®Æc trng cña v¨n ho¸: Tõ nh÷ng ®Þnh nghÜa vÒ v¨n ho¸ cã thÓ rót ra ®îc nh÷ng ®Æc trng sau ®©y cña v¨n ho¸. 1. V¨n ho¸ lµ s¶n phÈm cña con ngêi, nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña con ngêi trong mét x· héi nhÊt ®Þnh. Víi ®Æc trng nµy, Herskovits ®· nªu lªn ®Þnh nghÜa: V¨n ho¸ lµ mét bé phËn cña m«i trêng mµ bé phËn ®ã thuéc con ngêi. TÊt c¶ nh÷ng g× kh«ng thuéc vÒ tù nhiªn ®Òu lµ v¨n ho¸. 2. V¨n ho¸ lµ mét hÖ thèng c¸c gi¸ ®îc chÊp nhËn, chia sÎ vµ ®Ò cao bëi mét nhãm ngêi, mét céng ®ång hoÆc mét ®Êt níc mµ qua ®ã céng ®ång ngêi cã ®îc b¶n s¾c cña m×nh (lµm cho céng ®ång ngêi nµy kh¸c víi céng ®ång ngêi kh¸c) VÒ b¶n s¾c v¨n ho¸, R. Targo ®· nªu râ: “Tr¸ch nhiÖm cña mçi d©n téc lµ thÓ hiÖn râ b¶n s¾c cña m×nh tríc thÕ giíi. NÕu mét d©n téc kh«ng mang l¹i cho thÕ giíi ®iÒu g×, ®iÒu ®ã thËt tÖ h¹i, nã cßn xÊu h¬n sù diÖt vong, vµ sÏ kh«ng ®îc lÞch sö loµi ngêi ngêi tha thø”.
4 HÖ thèng v¨n ho¸ ®îc mét céng ®ång ngêi chÊp nhËn, chia sÎ vµ ®Ò cao trong ®êi sèng céng ®ång, nªn nã ®· biÕn thµnh c¸c chuÈn mùc x· héi, th©m nhËp vµ chi phèi c¸c quan niÖm tËp qu¸n, trë thµnh nÒn t¶ng cho phong c¸ch øng xö cña céng ®ång ®ã, vµ tõ ®ã, nã cã kh¶ n¨ng liªn kÕt c¸c thµnh viªn cña céng ®ång vµ cã kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña c¸c thµnh viªn trong céng ®ång Êy. HÖ thèng c¸c gi¸ trÞ ®îc thÓ hiÖn ë tÝn ngìng, t«n gi¸o, niÒm tin, chñ thuyÕt, ®¹o ®øc, gi¸o dôc, v¨n ho¸, luËt ph¸p, triÕt häc, nghÖ thuËt, nh÷ng thµnh tùu vÒ khoa häc, c«ng nghÖ, s¶n phÈm cña c«ng nghÖ, c«ng nghÖ thñ c«ng... 3. V¨n ho¸ cã thÓ häc hái vµ lu truyÒn tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c. Nhê ®Æc tÝnh nµy mµ v¨n ho¸ cña mét céng ®ång, mét bé téc, hoÆc mét quèc gia kh«ng bÞ mai mét mµ ngîc l¹i, ®îc ph¸t triÓn n©ng cao, thêi ®¹i sau phong phó ®a d¹ng h¬n thêi ®¹i tríc. 1.3. Ph©n lo¹i v¨n ho¸. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i v¨n ho¸, mµ sau ®©y lµ 2 c¸ch ph©n lo¹i phï hîp víi chñ ®Ò nµy. Thø nhÊt: V¨n ho¸ ®îc chia thµnh v¨n ho¸ vËt thÓ vµ v¨n ho¸ phi vËt thÓ: a. V¨n ho¸ vËt thÓ: ®ã lµ nh÷ng yÕu tè vËt chÊt t¹o nªn ng«i ®×nh, ng«i nhµ, lµm ra chiÕc xe, c«ng nghÖ x©y c¸i cÇu, nh÷ng thø tæng hîp l¹i ®Ó cã mét phi thuyÒn con thoi phãng vµo vò trô, ®Ó cã mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng sinh l·i... b. V¨n ho¸ phi vËt thÓ lµ trÝ tuÖ, kÜ thuËt ®Ó x©y dùng nªn ng«i ®×nh, ng«i nhµ, lµm ra chiÕc xe, c«ng nghÖ x©y c¸i cÇu, nh÷ng thø tæng hîp l¹i ®Ó cã mét phi thuyÒn con thoi phãng vµo vò trô, ®Ó cã mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng sinh l·i... V¨n ho¸ vËt thÓ vµ v¨n ho¸ phi vËt thÓ quyÖn lÉn vµo nhau, g¾n bã víi nhau. Thø hai: Ngêi ta cßn chia nÒn v¨n ho¸ bèi c¶nh yÕu vµ nÒn v¨n ho¸ bèi c¶nh m¹nh. NÒn v¨n ho¸ bèi c¶nh yÕu (V¨n ho¸ ph¬ng T©y): - NÐt ®Æc trng lµ luËt ph¸p vµ v¨n b¶n ®îc coi träng. - Tiªu biÓu lµ c¸c níc B¾c ¢u vµ Hoa Kú. NÒn v¨n hoa bèi c¶nh m¹nh (V¨n ho¸ ph¬ng §«ng): - NÐt ®Æc trng lµ lÖ ®îc coi träng (thÝ dô: ë NhËt B¶n vµ Hµn Quèc, ngêi mua cã quyÒn lùc h¬n ngêi b¸n) - Tiªu biÓu lµ: Trung Quèc, §µi Loan. 2. V¨n ho¸ doanh nghiÖp
5 2.1. Kh¸i niÖm vÒ v¨n ho¸ doanh nghiÖp - Doanh nghiÖp (C¬ së kinh doanh) lµ mét chÕ ®Þnh x· héi - mét bé phËn cÊu thµnh v¨n ho¸. Mét doanh nghiÖp bao gåm c¶ yÕu tè, tõ c¬ së vËt chÊt kü thuËt nh nhµ xëng, nhµ v¨n phßng, trang thiÕt bÞ ®Õn môc tiªu ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, chØ tiªu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng, c¸ch thøc qu¶n lý tµi chÝnh nh©n viªn, nghÖ thuËt l·nh ®¹o vµ ®iÒu hµnh, c¸ch thøc tæ chøc n¬i lµm viÖc, ®iÒu kiÖn vµ c¸c chÕ ®é vÒ an toµn lao ®éng, chÕ ®é phóc lîi vµ hu trÝ, c¸c tæ chøc x· héi trong doanh nghiÖp... Thùc tiÔn cña thÕ giíi cho thÊy b¶n s¾c v¨n ho¸ ®· ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp . Ch¼ng h¹n sù thµnh c«ng cña nhiÒu doanh nghiÖp ë c¸c níc Ch©u ¸ phÇn lín dùa trªn quan hÖ c¸ nh©n cña ngêi l·nh ®¹o ®ã, trong lóc ®ã, t¹i c¸c níc ph¬ng T©y, sù thµnh c«ng cña c¸c doanh nghiÖp phÇn lín dùa trªn yÕu tè tæng hîp nh kh¶ n¨ng qu¶n lý c¸c nguån lùc, n¨ng suÊt lµm viÖc, tÝnh n¨ng ®éng cña c¸c nh©n viªn, l·i suÊt cña c«ng ty, c¸c quy ®Þnh kÝch thÝch c¹nh tranh, kh¶ n¨ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch, uy tÝn cña C«ng ty... - V¨n ho¸ doanh nghiÖp HiÖn nay ®· cã rÊt nhiÒu ph¸t biÓu kh¸c nhau vÒ v¨n ho¸ doanh nghiÖp tõ phÝa c¸c nhµ nghiªn cøu vµ c¸c ho¹t ®éng thùc tiÔn. Ch¼ng h¹n, cã thÓ xem ph¸t biÓu vÒ v¨n ho¸ doanh nghiÖp cña «ng Hå Huy, Tæng Gi¸m ®èc C«ng ty taxi Mai Linh (Xem b¸o §¹i ®oµn kÕt sè 87, ngµy 29/10/2002), hay tham kh¶o ®Þnh nghÜa vÒ v¨n ho¸ doanh nghiÖp cña C«ng ty “Ph¸t triÓn phô gia ... phÈm dÇu má” trong phÇn V tho¶ thuËn tËp thÓ ký ngµy 23/3/2000 gi÷a ®¹i diÖn tËp thÓ ngêi lao ®éng - Gi¸m ®èc C«ng ty. XÐt tæng qu¸t, cã thÓ nªu lªn 2 kh¸i niÖm vÒ v¨n ho¸ doanh nghiÖp: X©y dùng v¨n ho¸ doanh nghiÖp lµ sö dông c¸c nh©n tè v¨n ho¸ (c¸c ®Æc ®iÓm, y niÖm b¶n ch¸t cña v¨n ho¸ vµ c¸c bé phËn hîp thanh v¨n ho¸) vµo viÖc h×nh thµnh vµ tæ chøc vËn hµnh mét doanh nghiÖp theo híng ph¸t triÓn bÒn v÷ng. V¨n ho¸ doanh nghiÖp lµ mét hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ ®Æc trng ®îc x©y dùng nªn vµ g×n gi÷ trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp, trë thµnh c¸c quan niÖm vµ tËp qu¸n, truyÒn thèng ¨n s©u vµo ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Êy vµ t¹o thµnh hÖ thèng c¸c chuÈn mùc vÒ tinh thÇn vµ vËt chÊt chi phèi t×nh c¶m, nÕu suy nghÜ vµ c¸c mçi quan hÖ, th¸i ®é hµnh vi øng xö cña mäi thµnh viªn cña doanh nghiÖp trong viÖc theo ®uæi vµ thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra. Theo «ng Akihik« Urata, huyªn viªn kinh tÕ thuéc c«ng ty TNHH dÞch vô ph¸t triÓn NhËt B¶n, v¨n ho¸ doanh nghiÖp cã thÓ nh nÐt ®Æc trng cña gi¸ trÞ v¨n ho¸ hµnh vi øng xö dùa trªn mét môc tiªu nµo ®ã mµ c¸c thµnh viªn
6 cña doanh nghiÖp cung chia sÎ vµ g×n gi÷. Nã cã thÓ ®îc coi nh nh÷ng tiªu chuÈn vµ c¸ch øng xö phæ biÕn cña doanh nghiÖp ®ã. - C¸c ®Æc trng cña v¨n ho¸ doanh nghiÖp Qua nh÷ng tr×nh bµy trªn, cã thÓ thÊy r»ng, còng nh v¨n ho¸ nãi chung cña mét céng ®ång, v¨n ho¸ doanh nghiÖp cã nh÷ng ®Æc trng sau: a. Nã lµ mét s¶n phÈm cña chÝnh nh÷ng con ngêi cïng lµm viÖc trong doanh nghiÖp nh»m ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña doanh nghiÖp (cña b¶n th©n doanh nghiÖp vµ chÝnh nh÷ng thµnh viªn cña doanh nghiÖp). b. Nã x¸c lËp nªn mét hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ (díi d¹ng vËt thÓ vµ phi vËt thÓ) ®îc toµn thÓ nh÷ng ngêi trong doanh nghiÖp chia sÎ, chÊp nhËn, ®Ò cao vµ øng xö theo c¸c gi¸ trÞ ®ã nh»m ®¹t ®îc môc tiªu cña doanh nghiÖp. HÖ thèng gi¸ trÞ nµy trë thµnh ®éng lùc chñ yÕu nhÊt ®Ó thóc ®Èy mäi ngêi lµm viÖc, lµ h¹t nh©n liªn kÕt mäi ngêi trong doanh nghiÖp víi nhau, liªn kÕt doanh nghiÖp vµ x· héi. c. v¨n ho¸ doanh nghiÖp ph¶i t¹o ®îc nÐt b¶n s¾c ph©n biÖt doanh nghiÖp nµy víi doanh nghiÖp kh¸c, vµ chÝnh nhê b¶n s¾c nµy mµ doanh nghiÖp ®îc x· héi chÊp nhËn, mµ doanh nghiÖp cã ®îc søc m¹nh vµ lîi thÕ c¹nh tranh. d. Nã trë thµnh truyÒn thèng, tøc lµ cã gi¸ trÞ l©u bÒn vµ ®îc duy tr× qua nhiÒu thÕ hÖ ngêi lµm viÖc trong doanh nghiÖp. T¹i Mü, c¸c nhµ nghiªn cøu ®· t×m hiÓu mèi quan hÖ gi÷a ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, thµnh tùu cña doanh nghiÖp vµ néi dung v¨n ho¸ cña doanh nghiÖp ®ã. Hä nhËn thÊy r»ng hÇu hÕt c¸c C«ng ty thµnh c«ng ®Òu duy tr× gi÷ g×n nÒn v¨n ho¸ doanh nghiÖp cña m×nh. 2.2. Nh÷ng ®ßi hái kh¸ch quan cña viÖc x©y dùng v¨n ho¸ doanh nghiÖp. a. Sù ®ßi hái kh¸ch quan trong giai ®o¹n hiÖn nay cña viÖc t¹o lËp thÞ trêng v¨n minh. Sau thêi gian b¾t ®Çu, nh÷ng níc chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh níc Nga ®· kh¼ng ®Þnh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng v¨n minh. Nh÷ng yÕu tè ngÉu nhiªn cña bíc giao thêi ®· qua ®i, quan ®iÓm kinh doanh ng¾n h¹n g¾n víi biÖn ph¸p kinh doanh nhÊt thêi kh«ng cßn chç ®øng, ph¶i nhêng chç cho quan ®iÓm kinh doanh cã tÝnh chiÕn lîc dµi h¹n víi nÒn t¶ng v¨n ho¸ s©u xa. b. Sù ®ßi hái kh¸ch quan cña viÖc b¶o vÖ lîi Ých cña ngêi tiªu dïng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, tÊt c¶ mäi ngêi tho¶ m·n nhu cÇu cña m×nh th«ng qua viÖc mua vµ tiªu dïng c¸c lo¹i s¶n phÈm (hµng ho¸ vµ dÞch vô) cña doanh nghiÖp, vµ v× vËy, ngêi tiªu dïng lµ c¶ x· héi. Lîi Ých cña ngêi tiªu dïng ph¶i ®îc b¶o vÖ b»ng hÖ thèng ph¸p luËt vµ l¬ng t©m, ®¹o ®øc cña c¸c nhµ doanh nghiÖp g¾n víi v¨n ho¸ doanh nghiÖp.
7 Ngµy 9/5/1985, §¹i héi ®ång Liªn hiÖp quèc ®· th«ng qua NghÞ quyÕt sè 39/248 vÒ “C¸c nguyªn t¾c chØ ®¹o ®Ó b¶o vÖ ngêi tiªu dïng”, trong ®ã c«ng bè nh÷ng quyÒn cña ngêi tiªu dïng, ®ã lµ: - QuyÒn ®îc tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n. - QuyÒn ®îc cung cÊp th«ng tin - QuyÒn ®îc lùa chän - QuyÒn ®îc l¾ng nghe hay ®¹i diÖn - QuyÒn ®îc gi¸o dôc vÒ tiªu dïng - QuyÒn ®îc sèng trong mét m«i trêng trong s¹ch vµ bÒn v÷ng Yªu cÇu kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh nÒn kinh tÕ níc ta, mét mÆt ph¶i thÓ hiÖn ®îc b¶n s¾c v¨n ho¸ cña m×nh, ®ång thêi thÝch øng víi c¸c nÒn v¨n ho¸ kh¸c. c. TÇm quan träng cña v¨n ho¸ doanh nghiÖp Alvin Tofler, trong cuèn s¸ch “Th¨ng trÇm quyÒn lùc” ®· viÕt: “BÊt kú doanh nghiÖp nµo mµ thiÕu v¨n ho¸, ng«n ng÷, t liÖu th«ng tin, nãi chung lµ tri thøc th× kh«ng sao cã thÓ ®øng v÷ng ®îc”. Häc thuyÕt c¬ së nguån lùc (Resource-Based theory) dùa trªn quan ®iÓm cho r»ng vÞ thÕ c¹nh tranh cña mçi doanh nghiÖp thêng ®îc quyÕt ®Þnh bëi tæng hîp nh÷ng nguån lùc mµ doanh nghiÖp cã ®îc. Trªn thùc tÕ, lîi thÕ c¹nh tranh cã ®îc ®èi víi c¬ së nguån lùc lín nhÊt, nhng kh«ng ph¶i nhÊt thiÕt ph¶i lµ nh÷ng nguån lùc vËt chÊt. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, nguån lùc t¹o nªn vÞ thÕ c¹nh tranh cho mét doanh nghiÖp gåm c¸c lo¹i sau ®©y: - C¸c nguån vËt chÊt - C¸c nguån tµi chÝnh - C¸c nguån nh©n lùc - C¸c nguån mang tÝnh tæ chøc §ã lµ tÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ chÝnh thøc vµ phi chÝnh thøc tån t¹i bªn trong doanh nghiÖp, lÉn nh÷ng mèi quan hÖ cña doanh nghiÖp ®ã víi nh÷ng ®èi tîng bªn ngoµi cã lîi Ých liªn quan. 3. C¸c bé phËn cÊu thµnh cña v¨n ho¸ doanh nghiÖp ViÖc x©y dùng nÒn v¨n ho¸ doanh nghiÖp trong thùc tÕ ®ßi hái x¸c ®Þnh ®- îc c¸c bé phËn cÊu thµnh cña nã. V¨n ho¸ doanh nghiÖp gåm: 3.1. TriÕt lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp 1. Kh¸i niÖm TriÕt lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lµ t tëng chung chØ ®¹o toµn bé suy nghÜ vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp tõ ngêi l·nh ®¹o, c¸c bé phËn qu¶n lý vµ nh÷ng ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp.
8 Thùc tÕ cña mét sè níc (thÝ dô: NhËt B¶n), mµ ë ®ã ®· h×nh thµnh râ nÐt v¨n ho¸ doanh nghiÖp, cho thÊy mçi doanh nghiÖp thêng ®Ò xuÊt triÕt lý kinh doanh riªng cña m×nh. C¸ch thÓ hiÖn triÕt lý kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp cã thÓ kh¸c nhau, xong nh×n chung, triÕt lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã thÓ bao hµm trong nã: a. Môc tiªu cña doanh nghiÖp híng tíi sù ph¸t triÓn l©u dµi, bÒn v÷ng. b. §Þnh híng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµo viÖc phôc vô lîi Ých x· héi th«ng qua phôc vô kh¸ch hµng. c. §Ò cao gi¸ trÞ con ngêi, ®Æt con ngêi vµo vÞ trÝ trung t©m trong toµn bé mèi quan hÖ øng xö trong doanh nghiÖp. 2. Nh÷ng thÝ dô cô thÓ: a. TriÕt lý cña C«ng ty HITACHI TriÕt lý kinh doanh cña HITACHI dùa trªn triÕt lý cña ngêi s¸ng lËp C«ng ty gåm: • TÝnh dung hoµ: Lu«n t«n träng ý kiÕn cña mäi ngêi vµ th¶o luËn víi hä víi th¸i ®é ch©n thµnh, c«ng b»ng vµ v« t, sau cïng lµ lµm viÖc víi nhau ®Ó ®¹t môc ®Ých chung. • Sù ch©n thµnh: C¸c thµnh viªn trong c«ng ty tr¸nh chØ trÝch lÉn nhau. • Tinh thÇn tiªn phong: §iÓm xuÊt ph¸t lµ s¸ng kiÕn cã kh¸t väng, ®am mª trë thµnh qu©n tiªn phong trong trong c«ng nghÖ vµ ®¹t ®Ønh cao trong kinh doanh. b. TriÕt lý kinh doanh cña Suzuki: “Trao s¶n phÈm hoµn thiÖn ®Õn ngêi tiªu dïng” , ®ã chÝnh lµ triÕt lý cña Suzuki. Suzuki tin tëng r»ng s¶n phÈm hoµn thiÖn ®îc t¹o ra tõ sù thÊu hiÓu ngêi tiªu dïng ngµy cµng ®a d¹ng, vµ Suzuki lu«n nç lùc kh«ng ngõng b»ng chÝnh sù s¸ng t¹o kh«ng mÖt mái nh»m ®em ®Õn cho ngêi tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm hoµn thiÖn cho cuéc sèng tèt ®Ñp h¬n. c. TriÕt lý kinh doanh cña Taylor Woodrow – mét c«ng ty ®a quèc gia hµng ®Çu thÕ giíi trong lÜnh vùc x©y dùng bÊt ®éng s¶n vµ th¬ng m¹i: • Trong phÇn “Kh¸ch hµng cña chóng t«i”, Taylor Woodrow kh¼ng ®Þnh: “Kh¸ch hµng lµ trªn hÕt”. • Víi nh©n viªn m×nh, Taylor Woodrow cho r»ng: Tµi s¶n lín nhÊt cña chóng t«i lµ c¸c thµnh viªn. ChÝnh kü n¨ng nghÒ nghiÖp, tÝnh n¨ng ®éng vµ s¸ng t¹o cña hä ®· ®em l¹i thµnh c«ng cho c¸c dù ¸n.” d. TriÕt lý kinh doanh cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn N«ng th«n ViÖt Nam: “Sù thÞnh vîng vµ lín m¹nh cña kh¸ch hµng lµ lîi Ých cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn N«ng th«n” e. TriÕt lý kinh doanh cña B¶o ViÖt: “Phôc vô kh¸ch hµng lµ mét c¸ch tèt nhÊt ®Ó ph¸t triÓn”
9 3.2. §¹o ®øc kinh doanh 1. Kh¸i niÖm vÒ ®¹o ®øc Tõ hµng ngh×n n¨m, ngêi ta ®· nghiªn cøu vµ ®a ra nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ ®¹o ®øc. Tuy nhiªn cÇn mang mét ®Þnh nghÜa mang tÝnh chÊt thiÕt thùc, v× nhê nã mµ chóng ta cã mét khung tæng qu¸t ®Ó ®Þnh râ c¸c vÊn ®Ò ®¹o ®øc kinh doanh. TiÕn sÜ Albert Schweitzer ®· ®a ra mét ®Þnh nghÜa thùc tiÔn vÒ ®¹o ®øc: “XÐt tæng thÓ, ®¹o ®øc lµ c¸i tªn mµ chóng ta ®Æt cho nh÷ng hµnh vi ®óng ®¾n. Chóng ta c¶m thÊy b¾t buéc ph¶i xem xÐt c¸i cã lîi cho ngêi kh¸c vµ cho loµi ngêi nãi chung”. Theo ®Þnh nghÜa nµy, nÕu doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã lîi cho m×nh, ®ång thêi ®em l¹i lîi Ých cho ngêi kh¸c, cho x· héi th× hµnh ®éng ®ã lµ cã ®¹o ®øc. VÒ vÊn ®Ò nµy, cô L¬ng V¨n Can, mét nhµ gi¸o dôc më trêng §«ng Kinh nghÜa thôc ®Çu thÕ kØ XX ®· d¹y trong cuèn “Kim cæ c¸ch ng«n” nh sau: “Cña c¶i lÊy ®îc tõ trêi ®Êt, song ph¶i ®îc lµm nªn bëi t©m søc cña m×nh. Nh ®Êng qu©n tö ph¶i lao t©m mµ ®îc bæng léc, kÎ n«ng phu ph¶i ®æ søc ra cÊy lóa, trång d©u, ngêi thî thñ c«ng lµm b¸ch nghÖ, kÎ gång g¸nh b¸n bu«n mµ thu ®îc tiÒn cña th× Êy ®Õu lµ nghÜa c¶...” (Nguån: “Muèn lµm ¨n ph¶i cã ch÷ tÝn”, nhµ sö häc D¬ng Trung Quèc) 2. Mèi quan hÖ gi÷a ®¹o ®øc vµ ph¸p luËt §¹o ®øc ®ßi hái cao h¬n LuËt ph¸p. §ã lµ ®iÓm rÊt c¬ b¶n cña ®¹o ®øc kinh doanh. §¬n thuÇn tu©n thñ luËt ph¸p th× kh«ng ®ñ ®Ó ®¶m b¶o cã nh÷ng hµnh vi ®¹o ®øc trong kinh doanh. Lep Tolstoi, nhµ v¨n Nga næi tiÕng, ®· nãi: “Trong x· héi, giái l¾m còng chØ cã 10% c¸c hµnh vi ®îc chi phèi vµ kiÓm so¸t b»ng luËt ph¸p, 90% cßn l¹i phô thuéc vµo ®¹o ®øc vµ v¨n ho¸”. C¸c quy t¾c ®¹o ®øc ®ßi hái c¸c nhµ kinh doanh vµ c¸c doanh nghiÖp ®Æt ra nh÷ng chuÈn mùc cao h¬n yªu cÇu cña LuËt ph¸p. 3. C¸c khÝa c¹nh cô thÓ cña ®¹o ®øc kinh doanh XuÊt ph¸t tõ ®Þnh nghÜa nªu trªn vÒ ®¹o ®øc vµ tõ viÖc xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a ®¹o ®øc vµ LuËt ph¸p, cã thÓ nªu lªn c¸c mÆt cô thÓ cña ®¹o ®øc kinh doanh nh sau: a. X¸c ®Þnh râ môc tiªu kinh doanh. Mäi ngêi ®Òu biÕt, kinh doanh tríc hÕt lµ theo ®uæi lîi nhuËn, nhµ kinh doanh lµm viÖc v× lîi Ých cña m×nh ®Ó lµm giµu. Nhng ®¹o ®øc kinh doanh nãi r»ng kinh doanh kh«ng thÓ chØ v× lîi Ých cña m×nh mµ quªn ®i lîi Ých cña ngêi kh¸c, cña x· héi. Tõ ®ã cã thÓ kh¼ng ®Þnh, môc tiªu kinh doanh lµ lµm giµu th«ng qua phôc vô x· héi, chØ cã thÓ trªn c¬ së ®ãng gãp cho x· héi ph¸t triÓn, th× doanh nghiÖp míi ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
10 b. X¸c ®Þnh râ quan hÖ gi÷a lîi Ých cña doanh nghiÖp vµ cña kh¸ch hµng §¹o ®øc kinh doanh ®ßi hái nhµ kinh doanh thay ®æi suy nghÜ, tõ bá quan ®iÓm ng¾n h¹n, quan ®iÓm thiÓn cËn (®«i khi chop giËt) ®Ó chÊp nhËn quan ®iÓm dµi h¹n mang tÝnh chÊt chiÕn lîc, mµ theo quan ®iÓm nµy th× doanh nghiÖp ph¶i gi÷ uy tÝn víi kh¸ch hµng, v× chÝnh uy tÝn míi gióp doanh nghiÖp ph¸t triÓn bÒn v÷ng. VÒ ch÷ tÝn, bµ TrÞnh V¨n B«, mét nhµ t s¶n lín ë Hµ Néi ®· cã c«ng ®ãng gãp víi c¸ch m¹ng tõ nh÷ng ngµy ®Çu dùng níc, ®· t©m sù r»ng: “T«i lµ mét phô n÷ xuÊt th©n trong gia ®×nh nhµ bu«n. Lµ nhµ bu«n chø kh«ng ph¶i con bu«n. §· lµ nhµ bu«n ph¶i cã uy tÝn lµm ¨n. Ch¼ng d¹i g× mµ mua danh ba v¹n, b¸n danh ba ®ång”. (Nguån:nh trªn) Bá qua ch÷ tÝn, cã thÓ giµu cã nhng sù giµu cã Êy kh«ng bÒn. Trong kinh doanh, cã rñi ro. Khi gÆp trôc trÆc, ph¶i biÕt nhËn phÇn thiÖt vÒ m×nh ®Ó lÊy ch÷ tÝn. ë ®©y tëng lµ bÞ thiÖt, nhng mét khi lµm ¨n cã hËu th× doanh nghiÖp sÏ giµu cã, gi÷ ®îc ch÷ tÝn céng víi tµi n¨ng, nhÊt ®Þnh doanh nghiÖp sÏ trô ®îc vµ sÏ trêng tån. VÒ ®iÒu nµy, mét g¬ng mÆt ®¸ng chó ý trong ®éi ngò c¸c doanh nh©n trÎ hiÖn nay ë níc ta, chÞ Bïi ThÞ Thu Thuû (tØnh Qu¶ng Nam – mét trong 300 nhµ doanh nghiÖp trÎ gÆp thñ tíng Phan V¨n Kh¶n trong n¨m 2002), ®· nãi: “M×nh cã thÓ chÞu thiÖt thßi mét chót, nhng kh«ng thÓ ®Ó kh¸ch hµng bÞ phiÒn hµ. Lóc nµo còng t©m niÖm ph¶I gi÷ uy tÝn th× míi mong lµm ¨n l©u dµi ®îc.” c. §¹o ®øc kinh doanh ®ßi hái doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ kinh doanh ®¶m b¶o lîi Ých cña nhµ níc, cô thÓ lµ thùc hiÖn c¸c nghhÜa vô cña nhµ níc theo luËt. d. §¹o ®øc kinh doanh ®ßi hái c¸c nhµ kinh doanh quan t©m ®¶m b¶o lîi Ých cña nh÷ng ngêi lµm viÖc trong doanh nghiÖp, t«n träng nh©n phÈm cña hä, t¹o ®iÒu kiÖn cho hä ph¸t huy s¸ng kiÕn vµ tµi n¨ng. f. §¹o ®øc kinh doanh ®ßi hái c¸c nhµ kinh doanh quan t©m gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ m«i trêng. VÒ vÊn ®Ò nµy, «ng Lª TÊn Hïng, Gi¸m ®èc c«ng ty Trang vµng ViÖt Nam t©m sù: “Sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mét doanh nghiÖp lµ ®iÒu b×nh thêng. Nhng t«i cho r»ng tríc khi nãi ®Õn sù thµnh ®¹t cÇn ph¶i nãi ®Õn ch÷ t©m. §iÒu mµ t«i lu«n t©m niÖm khi lËp nghiÖp lµ m×nh cßn trÎ, con ®êng phÝa tríc cßn dµi. Do ®ã, ®õng v× muèn ®¹t ®îc lîi Ých tríc m¾t mµ g©y hËu qu¶ xÊu cho x· héi. Khi cßn cha ®ãng gãp ®îc g× nhiÒu cho x· héi, th× ®õng t¸n ph¸ tµi nguyªn, g©y « nhiÔm m«i trêng.. SÏ kh«ng thÓ nµo thµnh c«ng, nÕu chØ biÕt vun vÐn cho chÝnh m×nh.”
11 g. §¹o ®øc kinh doanh còng khuyÕn khÝch c¸c nhµ kinh doanh quan t©m ®Õn c¸c vÊn ®Ò x· héi – nh©n ®¹o. h. ®¹o ®øc kinh doanh còng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp x©y dùng phong c¸ch giao tiÕp – øng xö cã v¨n ho¸ víi c«ng chóng. VÊn ®Ò ®¹o ®øc kinh doanh, nh mét bé phËn cÊu thµnh nÒn v¨n ho¸ doanh nghiÖp, kh«ng chØ ®ang ®îc quan t©m nhiÒu ë níc ta hiÖn nay, mµ ngay ë c¸c níc cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn, sau mét lo¹t c¸c vô bª bèi vµ tai tiÕng vÒ hÖ thèng kÕ to¸n – kiÓm to¸n ë Mü vµo cuèi n¨m 2001, vÊn ®Ò ®¹o ®øc kinh doanh, tr¸ch nhiÖm x· héi cña doanh nghiÖp ®ang trë thµnh ®Ò tµi ®îc quan t©m ®Æc biÖt (Nguån: B¸o §Çu T sè xu©n 2003, bµi “CÇn ®Þnh híng mét v¨n ho¸ kinh doanh” cña GS T¬ng Lai). 3.3 HÖ thèng s¶n phÈm (hµng ho¸ vµ dÞch vô) mµ doang nghiÖp cung cÊp chi thÞ trêng HÖ thèng s¶n phÈm (hµng ho¸ vµ dÞch vô) mµ doanh nghiÖp cung cÊp cho thÞ trêng ph¶i trë thµnh mét gi¸ trÞ v¨n ho¸ vµ mét lîi thÕ trong c¹nh tranh l©u bÒn. Muèn vËy hÖ thèng s¶n phÈm ph¶i ®¹t 2 yªu cÇu 1. Ph¬ng thøc ®¶m b¶o b»ng th¬ng hiÖu, nh·n m¸c. Th¬ng hiÖu lµ tµi s¶n v« h×nh cña doanh nghiÖp. Ch¼ng h¹n c¸c chuyªn gia kiÓm to¸n cña VACO qua tÝnh to¸n ®· x¸c ®Þnh gi¸ trÞ th¬ng hiÖu HALIDA trÞ gi¸ lµ 543.000USD. Th¬ng hiÖu cã 2 mÆt: thø nhÊt ®ã lµ sù cam kÕt v÷ng ch¸c cña doanh nghiÖp ®èi víi sù ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm cña m×nh, tøc lµ ®¶m b¶o ch÷ tÝn, uy tÝn. Thø hai lµ kh¸ch hµng ®Æt niÒm tin vµo sù cam kÕt cña doanh nghiÖp vµ chän mua s¶n phÈm dÞch vô mang th¬ng hiÖu ®ã. Ngêi mua cÊu thµnh yÕu tè thÞ trêng, nhiÒu kh¸ch hµng lµ cã phÇn thÞ trêng cña m×nh. Kh¸ch hµng vµ thÞ trêng lµ tµi s¶n v« h×nh cña doanh nghiÖp ®ã. Th¬ng hiÖu gåm 3 bé phËn: - BiÓu t¬ng ®Æc trng (LOGO) - Tªn viÕt t¾t ®Æc trn - Mµu s¾c ®Æc trng - Th¬ng hiÖu ph¶i gióp cho mäi ngêi dÔ nhí, dÔ ph©n biÖt vµ g©y Ên tîng. 2. S¶n phÈm dÞch vô ph¶i cã nh÷ng ®Æc tÝnh sau: - HiÕm: chØ cã mét hay mét vµi doanh nghiÖp cã nguån lùc s¶n phÈm dÞch vô ®ã.
12 - Quý: ph¶i t¹o ra cho doanh nghiÖp së h÷u cã mét ph¬ng tiÖn ®Ó khai th¸c mét c¬ héi hay ng¨n ngõa mét mèi ®e do¹.
13 - Kh«ng cã sù thay thÕ trªn thùc tÕ: ®èi thñ c¹nh tranh kh«ng thÓ ®¹t ®îc cïng mét kÕt qu¶ víi nguån lùc kh¸c. - Khã hoÆc kh«ng thÓ bÞ b¾t tríc. 3.4. Ph¬ng thøc tæ chøc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. NÐt næi bËt cña v¨n ho¸ doanh nghiÖp ®îc thÓ hiÖn trong ph¬ng thøc tæ chøc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, mµ ph¬ng thøc nµy ®îc cô thÓ ho¸ thµnh c¸c ®Þnh chÕ, c¬ chÕ ho¹t ®éng. §Þnh chÕ cã thÓ lµ hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch, quy chÕ vµ thñ tôc ®îc ®a lªn thµnh mét chÕ ®é vËn hµnh trong thùc tÕ, nh»m gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc, vÊn ®Ò cña doanh nghiÖp. ChÕ ®é vËn hµnh ph¶i ®îc toµn bé nh÷ng ngêi l·nh ®¹o viÖc trong doanh nghiÖp, tõ ngêi l·nh ®¹o cao nhÊt ®Õn ngêi lao ®éng thÊp nhÊt, chÊp nhËn, chia sÎ vµ ®Ò cao thµnh nÒ nÕp, thãi quen vµ chuÈn mùc lµm viÖc vµ sinh ho¹t trong doanh nghiÖp, vµ tõ ®ã, chóng trë thµnh bÒn v÷ng vµ truyÒn thèng cña doanh nghiÖp. ChÕ ®é vËn hµnh nµy ph¶i xuyªn suèt: - Phong c¸ch l·nh ®¹o cña ngêi l·nh ®¹o doanh nghiÖp - Toµn bé c¸c mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng con ngêi trong doanh nghiÖp - Phong c¸ch lµm viÖc cña tÊt c¶ mäi ngêi trong doanh nghiÖp 1. Phong c¸ch l·nh ®¹o – yÕu tè trung t©m cña v¨n ho¸ doanh nghiÖp X©y dùng v¨n ho¸ doanh nghiÖp lµ nhu cÇu kh¸ch quan cña viÖc ph¸t triÓn doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i. ViÖc x©y dùng v¨n ho¸ doanh nghiÖp l¹i lµ mét ho¹t ®éng cã ®Þnh híng b¾t ®Çu tõ nhËn thøc vaf ®ßi hái sù quyÕt t©m cña l·nh ®¹o doanh nghiÖp. H¬n n÷a, viÖc x©y dông thµnh c«ng v¨n ho¸ doanh nghiÖp ®îc ®¶m b¶o b»ng phong c¸ch l·nh ®¹o doanh nghiÖp. §Ó trë thµnh mét yÕu tè cña v¨n ho¸ doanh nghiÖp, phong c¸ch l·nh ®¹o ph¶i trë thµnh mét gi¸ trÞ truyÒn thèng, chø kh«ng chØ dõng l¹i lµ nh÷ng c¸ch l·nh ®¹o chØ g¾n liÒn víi tõng ngêi l·nh ®¹o cô thÓ (nh÷ng ngêi l·nh ®¹o cô thÓ sÏ lÇn lît kÕ tiÕp nhau). Víi ý nghÜa ®ã, phong c¸ch l·nh ®¹o ph¶i bao gåm nh÷ng quan ®iÓm vµ ®Þnh chÕ l©u bÒn, bao qu¸t mäi mÆt cña ho¹t ®éng l·nh ®¹o doanh nghiÖp. XÐt vÒ tæng qu¸t, nã cã thÓ bao åm nh÷ng ®Þnh chÕ sau ®©y: a. §Þnh chÕ vÒ chÕ ®é tËp trung vµ d©n chñ trong l·nh ®¹o doanh nghiÖp Cô thÓ, ®Þnh chÕ nµy ®îc thÓ hiÖn trong: - Quy trinh vÒ th«ng qua vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c quyÕt ®inh;
14
15 - Bé tiªu chuÈn vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bé phËn chøc n¨ng trong viÖc th«ng qua vµ thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh; - C¸c quy ®Þnh vÒ phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn chøc n¨ng trong qu¸ tr×nh th«ng qua vµ thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh; - C¸c quy ®Þnh vÒ ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh b. §Þnh chÕ vÒ kÕt hîp hµi hoµ c¸c lîi Ých ®Ó doanh nghiÖp trë thanhf ng«i nhµ chung, lµ con thuyÒn vËn mÖnh cña tÊt c¶ mäi ngêi. ViÖc gi¶i quyÕt kh«ng tho¶ ®¸ng vÊn ®Ò lîi Ých sÏ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n s©u xa nhÊt g©y xung ®ét trong néi bé, g©y mÊt ®oµn kÕt néi bé doanh nghiÖp, c¶n trë viÖc x©y dùng v¨n ho¸ doanh nghiÖp. XÐt cho cïng, ®Ó thùc hiÖn ®Þnh chÕ vÒ kÕt hîp hµi hoµ c¸c lîi Ých trong doanh nghiÖp, th× ph¶i cã nÒ nÕp vÒ tµi chÝnh. Tµi chÝnh trong doanh nghiÖp ph¶i dùa trªn c¬ së minh b¹ch, c«ng b»ng vµ tin cËy, dËt tíi møc chi tiÕt, chi ly. §ã cã thÓ lµ kû luËt vÒ chÊp hµnh ®Þnh møc kho¸n; c¸ch thøc tÝnh tiÒn l¬ng vµ tiÒn thëng; c¸c quy ®Þnh vÒ t¹m øng, thanh to¸n, vay vèn, nguyªn t¾c tr¸ch nhiÖm tµi chÝnh..v.. c. §Þnh chÕ vÒ sö dông vµ n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc §Þnh chÕ nµy coi yÕu tè con ngêi ®ãng gãp vai trß quyÕt ®Þnh, coi träng c¸c gi¸ trÞ cña mèi con ngêi riªng lÎ trong sù nghiÖp ph¸t triÓn bÒn v÷ng doanh nghiÖp. V¨n ho¸ doanh nghiÖp lµm cho yÕu tè con ngêi cã chÊt lîng, liªn kÕt vµ nh©n lªn nhiÒu lÇn c¸c gi¸ trÞ riªng lÎ cña mçi con ngêi vµ lµm cho nã trë thµnh nguån lùc (tµi s¶n) v« tËn cña chÝnh doanh nghiÖp. §Þnh chÕ vÒ sö dông vµ n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc cã thÓ bao gåm c¸c quy t¾c gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nh©n sù trong néi bé: - Tiªu chuÈn hãa c«ng viÖc, tr×nh ®é ®µo t¹o tay nghÒ vµ kinh nghiÖm phï hîp; - C¸c quy ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o “nh©n hoµ” tron doanh nghiÖp ®Ó mäi ngêi cã ®îc niÒm tin, ®îc t«n träng, ®oµn kÕt, hîp t¸c, tù gi¸c, lµm chñ thùc sù nh»m t¹o m«i trêng khuyÕn khÝch ®æi míi, s¸ng kiÕn.... - C¸c quy ®Þnh vÒ c¬ héi häc tËp, n©ng cao tr×nh ®é thêng xuyªn vµ tõ ®ã mäi ngêi trong doanh nghiÖp cã c¬ héi th¨ng tiÕn. - C¸c quy ®Þnh vÒ nguyªn t¾c vµ h×nh thøc tuyªn d¬ng, khen thëng.
16 d. §Þnh chÕ vÒ cung c¸ch tæ chøc trong doanh nghiÖp V¨n ho¸ doanh nghiÖp ph¶i ®îc thÓ hiÖn ë cung c¸ch tæ chøc trong doanh nghiÖp. Cung c¸ch tæ chøc trong doanh nghiÖp gåm 2 yÕu tè: - HÖ thèng tËp qu¸n, nÒ nÕp, thãi quen, th¸i ®é vµ chuÈn mùc hµnh vi øng xö hµng ngµy trong lµm viÖc vµ sinh ho¹t cña mçi thµnh viªn, t¹o thµnh c¸c nguyªn t¾c rÊt cô thÓ, râ rµng, mµ chóng ®îc c¸c thµnh viªn cña doanh nghiÖp chÊp nhËn thµnh nÕp sèng tù th©n cña m×nh. C¸c quy t¾c ®ã gåm: + Quy ®Þnh vÒ b¶o mËt, vÒ giê giÊc lµm viÖc, nghØ ng¬i; + Quy ®Þnh vÒ trang phôc, ®ång phôc, phï hiÖu; + Quy ®Þnh vÒ t thÕ, t¸c phong khi lµm viÖc; + C¸c nguyªn t¾c vÒ giao dÞch, tiÕp kh¸ch; + C¸c nguyªn t¾c vÒ ghi chÐp chøng tõ, b¸o c¸o, ghi nhËt ký s¶n xuÊt; + Néi quy sö dông, b¶o qu¶n m¸y mãc, thiÕt bÞ; vÒ b¶o vÖ m«i trêng; phßng ch¸y, ch÷a ch¸y; sö dông ®iÖn níc v..v.. + HÖ thèng tæ chøc n¬i lµm viÖc (v¨n phßng, chç lµm viÖc, n¬i tiÕp kh¸chv..v..) 2. Phong c¸ch lµm viÖc cña tÊt c¶ mäi ngêi trong doanh nghiÖp §ã lµ sù cÈn thËn, cÇn mÉn, tËn tuþ, chi li vµ tù gi¸c trong lµm viÖc. §ã còng lµ sù tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c quy tr×nh, quy ph¹m kü thuËt vµ c«ng nghiÖp. 3.5. Ph¬ng thøc giao tiÕp cña doanh nghiÖp víi x· héi Mét nÐt ®Æc s¾c cña v¨n ho¸ doanh nghiÖp lµ ph¬ng thøc giao tiÕp cña doanh nghiÖp víi x· héi (c«ng chøng, kh¸ch hµng,v..v..) NÐt v¨n ho¸ doanh nghiÖp nµy gióp cho doanh nghiÖp l«i cuèn vµ thu hót kh¸ch hµng vÒ víi s¶n phÈm vµ dÞch vô cña m×nh vµ nhËn ®îc sù chÊp nhËn cña x· héi. Ph¬ng thøc giao tiÕp cña doanh nghiÖp víi x· héi gåm hai bé phËn: 1. Giao tiÕp th«ng qua lêi nãi: §ã lµ sù giao tiÕp trùc tiÕp (mÆt ®èi mÆt) hoÆc gi¸n tiÕp (qua ®iÖn tho¹i) cña nh÷ng con ngêi cña doanh nghiÖp víi x· héi nh ngêi b¸n hµng, ngêi tiÕp kh¸ch, ngêi trùc ®iÖn tho¹i, ngêi g¸c cæng v..v.. Nh÷ng ngêi nµy ph¶i ®îc ®µo t¹o ®Ó cã ®îc v¨n ho¸ giao tiÕp
17 2. Giao tiÕp kh«ng qua lêi nãi cña doanh nghiÖp víi x· héi: §ã lµ tÊt c¶ c¸c yÕu tè ®Ó doanh nghiÖp thÓ hiÖn m×nh lµ mét thÓ chÕ v¨n ho¸ víi thÕ giíi bªn ngoµi. Nhê c¸c yÕu tè nµy, x· héi c¶m nhËn ®îc gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña doanh nghiÖp, h×nh ¶nh cña doanh nghiÖp ®îc ¨n s©u vµo t©m trÝ mäi ngêi, vµ tõ ®ã, hä chÊp nhËn mua hµng ho¸ vµ dÞch vô cña doanh nghiÖp. §ã lµ c¸c yÕu tè cô thÓ sau: a. Quang c¶nh chung cña doanh nghiÖp: tõ biÓn ghi tªn doanh nghiÖp ®Õn khung c¶nh chung bªn ngoµi cña doanh nghiÖp. b. HÖ thèng c¸c ký hiÖu biÓu trng cho doanh nghiÖp, nh cê cña doanh nghÞªp, biÓu tîng cña th¬ng hiÖu, ngµy chuyÒn thèng cña doanh nghiÖp. c. HÖ thèng c¸c kiÓu mÉu, quy c¸ch thèng nhÊt, mang nÐt ®Æc trng cña doanh nghiªp, tõ ®ång phôc, biÓn tªn tõng ngêi, cho ®Õn phong b×, giÊy viÕt c«ng v¨n, th tõ, phong bao ®Ó ph¸t l¬ng hoÆc c¸c thiÕt bÞ kh¸c. Nãi chung ngay tõ yÕu tè h×nh thøc bªn ngoµi còng ph¶i theo mÉu quy ®Þnh vµ ®îc sö dông réng r·i, liªn tôc, kh«ng thay ®æi, t¹o tµnh Ên tîng x· héi, thµnh niÒm tù hµo cña c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp vµ c¶ gia ®×nh hä tõ ®êi nµy qua ®êi kh¸c. 4. Mét thÝ dô ®Ó xem xÐt van ho¸ doanh nghiÖp: NÐt ®éc ®¸o cña v¨n ho¸ doanh nghiÖp NhËt B¶n NhiÒu nhµ khoa häc thÕ giíi ®· tæng kÕt nÐt ®éc ®¸o cña v¨n ho¸ doanh nghiÖp NhËt B¶n t¹o nªn bÝ quyÕt cña qu¶n lý NhËt B¶n, gåm 10 ®iÒu: 1. Chän gi¶i ph¸p kinh tÕ tèi u ë Ph¬ng T©y, th«ng qua quýªt ®Þnh cã nghÜa lµ tr¶ lêi trùc tiÕp cho mét vÊn ®Ò cô thÓ. Trong khi ®ã ë NhËt B¶n, thÓ thøc nµy réng lín h¬n nhiÒu. Tríc hÕt ngêi ta xem b¶n th©n lÜnh vùc nªu vÊn ®Ò råi sau ®ã míi nghiªn cøu thùc chÊt cña gi¶i ph¸p nhËn ®îc. TÊt c¶ nh÷ng ai ®îc coi lµ cÇn thiÕt cho viÖc triÓn khai thùc hiÖn quyÕt ®Þnh trong t¬ng lai ®Òu ®îc coi lµ cÇn thiÕt cho viÖc th¶o luËn n¬i mµ ngêi ta c©n nh¾c mäi ph¬ng ¸n n¶y sinh.
18 Trêng hîp bÊt ®ång ý kiÕn, hä sÏ ph¶i tho¶ hiÖp ®Î ®i ®Õn mét gi¶i ph¸p tèi u. Ngoµi môc tiªu d©n chñ, viÖc nµy nh»m gøn chÆt tr¸ch nhiÖm cho tïng ngêi thùc hiÖn. Mét nÐt kh¸c biÖt n÷a lµ, trong khi nh÷ng nhµ qu¶n lý Ph¬ng T©y bÞ giíi h¹n trong hµng rµo cña ph¸p luËt, c¸c quy chÕ vµ chØ thÞ, th× ë NhËt B¶n nhòng quy chÕ nh vËy ®îc so¹n th¶o “láng lÎo” tíi møc nh÷ng ngêi thi hµnh cã thÓ lµm theo ý m×nh mµ v½n kh«ng sai lÖch
19 ThÕ nhng nh÷ng trêng hîp l¹m dung l¹i v« cïng hiÕm. Nh÷ng ngêi l·nh ®¹o ®îc m¾c sai lÇm, bëi lÏ hä lu«n lu«n t×m tßi c¸i míi. ChØ cã ®iÒu nh÷ng sai lÇm nµy kh«ng ®îc lÆp l¹i, vµ ®îc ®¸nh gi¸ trong nh÷ng kÕt qu¶ cuèi cïng. 2. §èi nh©n xö thÕ khÐo lÐo Mét trong nh÷ng ®ãng gãp quan träng vµo kho cña c¶i dåi dµo cña NhËt B¶n lµ lßng tËn tuþ cña c¸ nh©n vµ tËp thÓ c«ng nh©n viªn chøc ®èi víi C«ng ty cña hä. §ã lµ kÕt qu¶ cña chÝnh s¸ch coi träng nh÷ng gi¸ trÞ ®¹o ®øc, tinh thÇn vµ ph- ¬ng ph¸p ®èi nh©n xö thÕ tinh vi mµ l©u nay NhËt B¶n vÉn theo ®uæi. Ngêi NhËt kh«ng cã kiÓu chØ trÝch th¼ng th¾n nh©n viªn, v× lµm nh vËy sÏ lµm gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng, g©y h¹i cho C«ng ty. “Gi÷ g×n g¬ng mÆt” cho nh©n viªn, ph¸t hiÖn vµ ®éng viªn nh÷ng mÆt m¹nh, trung hoµ nh÷ng mÆt yÕu lµ nhiÖm vô b¾t buéc cña nh÷ng nhµ l·nh ®¹o NhËt B¶n: Ngêi NhËt cho r»ng, chØ nªn khiÓn tr¸ch trong nh÷ng trêng hîp sau ®©y: - NÕu ngêi khiÓn tr¸ch cã uy tÝn vµ ®îc ngêi bÞ khiÓn tr¸ch kÝnh träng. - ViÖc khiÓn tr¸ch ®îc ra trong nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt, kh«ng vôn vÆt. - NÕu lêi khiÓn tr¸ch ®a ra trong kh«ng khÝ hoµ hîp, kh«ng th« b¹o, kh«ng g©y ra sù “®èi ®Çu”. 3. Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña nh©n viªn ë NhËt B¶n, b×nh qu©n hµng n¨m mçi lao ®éng ®Ò xuÊt tõ 60 ®Õn 80 s¸ng kiÕn hîp lý ho¸, ®øng ®Çu thÕ giíi trong lÜnh vùc nµy. BÝ quyÕt lµ ë chç, ngêi NhËt thêng cho c¶ nh÷ng s¸ng kiÕn kh«ng cã hiÖu qu¶ (chiÕm qu¸ nöa s¸ng kiÕn cña hä) C¸i lý cña ngêi NhËt lµ lµm sao cã thÓ thu ®îc vµng mµ kh«ng mÊt c«ng tinh luyÖn. Gi¸m ®èc h·ng truyÒn h×nh Sharp cho biÕt, cÇn ph¶i thëng cho tÊt c¶ nh÷ng ai cã s¸ng kiÕn, nÕu kh«ng sÏ lµm thui chét niÒm say mª cña hä. “ ë h·ng chóng t«i, nhiÒu ngêi sau hµng lo¹t thÊt b¹i, ®· cã nh÷ng ph¸t minh v« cïng quý gi¸, mang l¹i mét nguån lîi khæng lå cho h·ng”. 4. Tæ chøc s¶n xuÊt n¨ng ®éng vµ ®éc ®¸o. Theo thèng kª cña bé c«ng nghÖ vµ ngo¹i th¬ng NhËt B¶n, 99% sè xÝ nghiÖp ®ang ho¹t ®éng ë níc nµy lµ c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá( chiÕm 80% sè lao ®éng c¶ níc).
20 Trong ngµnh chÕ t¹o, c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá s¶n xuÊt mét lîng hµng ho¸ cã trÞ gi¸ 98.000 tû yªn(52,2% trong tæng sè 184300 tû yªn nguån hµng c¶ níc)