Tham khảo tài liệu 'nghệ thuật trong tác phẩm hạnh phúc của một tang gia', tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Nghệ thuật trong tác phẩm Hạnh phúc của một tang gia
- Ñeà 11: Phaân tích ngheä thuaät traøo phuùng trong ñoaïn trích “Haïnh phuùc cuûa moät
tang gia” (Soá ñoû – Vuõ Troïng Phuïng)
n
Töø laâu nhieàu ngöôøi ñaõ keå “Soá ñoû” cuûa Vuõ Troïng Phuïng vaøo haøng nhöõng
taùc phaåm xuaát saéc cuûa theå loaïi tieåu thuyeát traøo phuùng. “Soá ñoû” nhö chính laø hieän
.v
thaân cuûa ngheä thuaät traøo phuùng trong vaên xuoâi Vieät Nam. Vôùi “Soá ñoû”, ngöôøi ñoïc
ñöôïc cöôøi töø ñaàu ñeán cuoái, cöôøi moät caùch haû heâ, thoaûi maùi. Nhöng cuõng vôùi ”Soá
4h
ñoû” ngöôøi ñoïc phaûi phaãn uaát maø keâu leân: Trôøi, caùi xaõ hoäi gì, caùi luõ ngöôøi gì maø giaû
doái, bòp bôïm ñeán theá, baát nhaân baïc aùc ñeán theá.
2
Ñoïc ”Soá ñoû”, ngöôøi ta nghó: ñaây ñuùng laø ñaát sôû tröôøng cuûa Vuõ Troïng
c
Phuïng, ñaây thaät laø ngoùn voõ sôû tröôøng cuûa Vuõ Troïng Phuïng. Trong taùc phaåm naøy,
ngoùn voõ aáy ñöôïc söû duïng moät caùch cöïc kyø lôïi haïi trong moät chöông, chöông XV, coù
o
nhan ñeà laø “Haïnh phuùc cuûa moät tang gia”.
ih
Ngoùn voõ aáy laø ngoùn gì? AÁy chính laø ngheä thuaät taïo maâu thuaãn. Thaät ra thì
khoâng phaûi Vuõ Troïng Phuïng taïo ra maâu thuaãn. Maâu thuaãn voán noù töï coù trong baûn
V u
chaát xaõ hoäi, vaø nhaø vaên hoï Vuõ, vôùi caùi nhìn saéc nhö dao cuûa mình, vôùi caùi taøi cuûa
moät nhaø traøo phuùng baåm sinh, ñaõ nhaän ra noù, chæ noù ra, naâng noù leân cho caû baøn daân
thieân haï nhìn thaáy, ñeå cöôøi, ñeå caêm gheùt vaø khinh bæ noù.
Caùch ñaët nhan ñeà chöông saùch cuûa Vuõ Troïng Phuïng ñaõ laï luøng, ñaày maâu
thuaãn: Haïnh phuùc cuûa moät tang gia. Tang gia maø cuõng haïnh phuùc aø? Tang gia maø
- cuõng coù theå haïnh phuùc ñöôïc ö? Caùi cheát, caùi cheát cuûa ngöôøi thaân gia ñình coù theå
ñem laïi cho ngöôøi ta haïnh phuùc ñöôïc sao? Neáu chæ ñoïc nhan ñeà, ngöôøi ta coù theå
nghó laø nhaø vaên ñaõ bòa ra, bòa ra moät caùch aùc yù söï keát hôïp cuûa hai khaùi nieäm hoaøn
toaøn ñoái laäp aáy. Nhöng khoâng, ñoù khoâng phaûi laø aùc yù cuûa nhaø vaên, ñoù laø söï thaät cuûa
ñôøi soáng, söï thaät cuûa moät xaõ hoäi maø nhaø vaên muoán moå xeû ra ñeå moïi ngöôøi nhìn
thaáy noù taän maët.
Moïi söï baét ñaàu töø caùi cheát cuûa moät oâng giaø. OÂng giaø aáy laø cha, laø oâng cuûa
moät gia ñình ñoâng ñaûo vaø “ñaùng kính” cuûa moät xaõ hoäi “thöôïng löu”. Caû gia ñình aáy
ñaõ nhao leân, “nhao leân moãi ngöôøi moät caùch”. Nhöng nhao leân vì ñau khoå, vì ñau
ñôùn, vì lo laéng… tröôùc caùi cheát cuûa ngöôøi thaân chaêng? Khoâng phaûi, chuùng ñaõ nhao
leân vì … haïnh phuùc! “Caùi cheát kia ñaõ laøm cho nhieàu ngöôøi sung söôùng laém”. Caâu
vaên töôûng chöøng ngöôïc ñôøi kia cuûa Vuõ Troïng Phuïng ñaõ thaâu toùm caû moät thöù “theá
thaùi nhaân tình”.
Nhaän ñònh aáy khoâng heà laø moät söï bòa ñaët cho vui cuûa nhaø vaên. Söï thaät
raønh raønh raát cuï theå naøy ñaây:
.v n
OÂng phaùn moïc söøng, sau caùi cheát cuûa oâng boá vôï, boãng thaáy caùi “söï moïc
söøng” cuûa mình ñoät nhieân taêng giaù leân theâm vaøi nghìn ñoàng. Cuï coá Hoàng sung
4 h
söôùng “mô maøng ñeán caùi luùc maëc ñoà xoâ gai, luï khuï choáng gaäy, vöøa ho khaïc vöøa
khoùc meáu” ñeå ñöôïc ngöôøi ta ngôïi khen “moät caùi ñaùm ma nhö theá, moät caùi gaäy nhö
theá…”. Coøn oâng Vaên Minh, chaùu ñích toân, nhaø caûi caùch xaõ hoäi? OÂng ta sung söôùng
2
toät ñænh, bôûi vì, vôùi caùi cheát cuûa oâng noäi, oâng ta thaáy raèng caùi tôø di chuùc ñaõ ñöôïc
c
thöïc hieän, nghóa laø caùi ao öôùc cho oâng noäi mình cheát ñi, ñeå chia cuûa, ñaõ trôû thaønh söï
o
thaät. Baø Vaên Minh sung söôùng theo ñuùng caùch cuûa moät phuï nöõ taân thôøi, baø ta nhaän
ra töø caùi cheát cuûa oâng noäi choàng moät dòp may hieám coù ñeå coù theå maëc “tang phuïc
ih
taân thôøi”, ñoà xoâ gai taân thôøi, “dernìeres creùations” cuûa tieäm may AÂu Hoùa!
u
Taâm ñòa caùi luõ ngöôøi kia töôûng ñeán theá ñaõ laø tôûm. Nhöng chöa heát. Ñeán
ñaây, Vuõ Troïng Phuïng coøn ñaày maâu thuaãn leân moät taàng nöõa. Bôûi boïn con chaùu baát
V
hieáu baát muïc nhaát traàn ñôøi ñoù coøn muoán toû ra mình laø nhöõng keû coù hieáu coù thaûo
cuõng nhaát traàn ñôøi nöõa kia. Theá laø döôùi ngoøi buùt cuûa nhaø vaên traøo phuùng, söï bòp
bôïm cao nhaát, ñaùng phæ nhoå nhaát cuõng boäc loä ra. Nhöõng keû mong cho oâng giaø mau
cheát ñaõ toå chöùc moät ñaùm ma thaät to ñeå baøy toû loøng hieáu thaûo, nghóa tieác thöông ñoái
vôùi ngöôøi ñaõ cheát! Chính vì theá, ngoøi buùt cuûa Vuõ Troïng Phuïng ñaõ taäp trung söùc
maïnh, nhö coù thaàn, trong phaàn thöù hai cuûa chöông saùch, nghóa laø phaàn taû caûnh ñaùm
ma.
Tröôùc heát, nhaø vaên taû coâ Tuyeát, moät coâ gaùi hö hoûng nhö chæ “hö hoûng moät
nöûa”, moät thöù thieáu nöõ ñang raát tieâu bieåu trong xaõ hoäi “taân thôøi ngaøy aáy”. Tuyeát
maëc boä tang phuïc “ngaây thô” nöûa kín nöûa hôû, vôùi neùt maët coù “veû buoàn laõng maïn”
(vì nhôù nhaân tình chöù khoâng phaûi vì thöông ngöôøi cheát) ñaõ gaây moät hieäu quaû laï
luøng: caùc vò tai to maët lôùn ñi ñöa ñaùm chæ nhìn vaøo veû kheâu gôïi cuûa Tuyeát ñeå maø
caûm ñoäng, cöù nhö thöïc söï caûm ñoäng tröôùc noãi buoàn tang toùc vaäy.
- Ñaùm ma thaät to, to ñeán nöôùc “coù theå laøm cho ngöôøi cheát naèm trong quan
taøi cuõng phaûi mæm cöôøi sung söôùng”. Ngöôøi ta ñaõ lôïi duïng ñaùm ma ñeán möùc cao
nhaát ñeå khoe giaøu khoe sang vaø khoe loøng hieáu thaûo giaû vôø cuûa mình! Neáu nhö
mong muoán cuûa taát caû ñaùm con chaùu cuûa ngöôøi cheát kia laø, trong ñaùm ma naøy, ñöa
söï giaû doái, bòp bôïm ñoàng thôøi cuõng laø söï taøn nhaãn, baát nhaân, ñeåu giaû cuûa mình leân
ñeán möùc hoaøn toaøn, thì quaû thaät chuùng ñaõ ñaït ñöôïc moät caùch troïn veïn, xuaát saéc.
Nhöng chöa heát ñaâu, döôùi maét Vuõ Troïng Phuïng, caùi luõ ngöôøi giaû doái
khoâng chæ bao goàm moät nhoùm nhoû aáy ñaâu. Chuùng ñoâng ñaûo laém. Chuùng laø toaøn xaõ
hoäi.
Baét ñaàu laø ñaïi dieän boä maùy caûnh saùt, nghóa laø ñaïi dieän cuûa Nhaø nöôùc:
thaày Min Ñô vaø thaày Min Toa. Taùc giaû ñaõ noùi ñeán veû möøng rôõ hí höûng cuûa hai thaày
khi ñöôïc nhaø chuû ñaùm ma thueâ laøm ngöôøi giöõ traät töï. Lí do cuûa söï möøng rôõ duy nhaát
chæ laø vì hoï ñang khoâng coù vieäc gì ñeå laøm, vaø ñang “buoàn raàu nhö nhaø buoân saép vôõ
nôï”. Thöù ñeán laø caùc vò tai to maët lôùn, lôùp “tinh hoa” cuûa giôùi thöôïng löu xaõ hoäi, maët
n
muõi long troïng, ngöïc ñeo ñaày ñuû thöù “boäi tinh”. Trong ñaùm ma naøy, söï caûm ñoäng
.v
cuûa hoï khoâng phaûi vì töôûng nhôù ñeán ngöôøi ñaõ khuaát, cuõng khoâng vì tieáng keøn ñöa
ma naõo ruoät bi ai, maø chæ vì… ñöôïc ngaém khoâng maát tieàn laøn da traéng thaäp thoø
trong laøn aùo moûng cuûa coâ Tuyeát.
4 h
Söï xuaát hieän cuûa hai teân ñaïi bòp trong dòp naøy laïi khieán ngöôøi ta “caûm
ñoäng” ñeán cöïc ñieåm: Xuaân Toùc Ñoû vaø sö cuï Taêng Phuù. Vì sao? Vì vôùi saùu chieác xe
2
keùo vaø nhöõng voøng hoa ñoà soä, hai keû naøy ñaõ laøm cho ñaùm ma theâm long troïng, to
c
taùt. Ñeán baø cuï coá Hoàng, coù leõ ngöôøi löông thieän nhaát trong caùi gia ñình vöøa hö hoûng
o
vöøa ñaïi bòp aáy, cuõng caûm ñoäng ñeán hôùt haõi leân.
ih
Nhöõng ngöôøi ñi ñöa ñaùm thaät ñoâng ñaûo. Baèng ñieäp khuùc “Ñaùm cöù ñi…”
ñöôïc nhaéc laïi ñeán maáy laàn, taùc giaû nhö muoán noùi: ñaùm ma thaät laø to, thaät laø ñoâng,
u
thieân haï tha hoà maøchieâm ngöôõng ñeå thaáy roõ söï to taùt cuûa noù. Nhöng cöù tìm thöû xem
trong ñaùm ngöôøi ñoâng ñaûo aáy coù ai laø ngöôøi ñang thöïc söï “ñi ñöa ñaùm”, nghóa laø
V
thöïc söï coù chuùt tieác thöông ñoái vôùi ngöôøi cheát maø hoï ñang ñöa tieãn? Khoâng coù ai
caû. Taát caû moïi ngöôøi ñaøn oâng cuõng nhö ñaøn baø, giaø cuõng nhö treû, tuy ñang giöõ moät
veû nghieâm chænh, nhöng ñeàu ñang noùi moät ñieàu gì ñoù, laøm moät ñieàu gì ñoù, nghó moät
ñieàu gì ñoù khoâng dính daùng ñeán ngöôøi cheát vaø ñaùm ma caû. Trai thanh gaùi lòch thì
chim nhau, bình phaåm, cheâ bai nhau, ghen tuoâng nhau, heïn hoø nhau… nhöng taát caû
ñeàu “baèng veû maët buoàn raàu cuûa nhöõng ngöôøi ñi ñöa ma”.
Thaät laø nhaãn taâm, thaät laø voâ lieâm sæ. Ta seõ nghó theá. Nhöng vôùi Vuõ Troïng
Phuïng, coù nghe ñöôïc nhöõng lôøi maø boïn hoï noùi vôùi nhau môùi thaáy söï voâ lieâm sæ aáy
coøn trô traùo ñeán möùc naøo. Vaø nhaø vaên ñaõ ñöa ra moät soá lôøi aáy.
“Ñaùm cöù ñi…” nghóa laø söï voâ lieâm sæ aáy khoâng heà kheùp laïi, noù coøn keùo
daøi.
Ñeán luùc ñaùm khoâng “cöù ñi” nöõa maø döøng laïi ñeå haï huyeät. Vuõ Troïng
Phuïng coøn hieán cho ngöôøi ñoïc hai chi tieát ñaëc saéc, ñaåy caûnh ñöa ñaùm naøy leân ñeán
- .v n
ñænh ñieåm. Chi tieát thöù nhaát laø caûnh caäu Tuù Taân baét beû töøng ngöôøi moät laøm nhöõng
ñoäng taùc, giöõ nhöõng tö theá ñau buoàn ñeå cho caäu ta.. chuïp aûnh. Chi tieát thöù hai laø
oâng phaùn moïc söøng, caùi keû giaû doái vaø voâ lieâm sæ nhaát trong gia ñình naøy, ñaõ khoùc
4h
ñeán töôûng chöøng ngaát ñi. Tuy vaäy, giöõa luùc oaèn ngöôøi khoùc loùc, chính oâng ta ñaõ giuùi
vaøo tay Xuaân Toùc Ñoû moùn tieàn naêm ñoàng vì ñaõ coù coâng goïi oâng ta laø “ngöôøi choàng
2
moïc söøng” (chính laø caùi coâng giaùn tieáp khieán cho oâng giaø ñaõ cheát). Thaät laø nhöõng
kòch só thöôïng haïng cuûa nhöõng taán troø ñôøi. Hai chi tieát aáy ñoùng laïi moät caùch troïn
o c
veïn vaø saéc saûo chöông saùch noùi veà söï giaû doái cuûa ngöôøi ñôøi.
Nhöõng ñieàu Vuõ Troïng Phuïng vieát trong chöông saùch laø chuyeän thaät ö? Leõ
ih
naøo… Nhöõng ñieàu aáy toaøn laø hö caáu ö? Nhöng nhöõng ñieàu aáy ñeàu hôïp lí laém maø,
vaø hình nhö ñeàu coù thaät caû. Ngoøi buùt Vuõ Troïng Phuïng ñuùng laø saéc nhö dao. Ñaèng
u
sau nhöõng lôøi noùi nhö ñuøa, söï thaät cuûa ñôøi soáng cöù hieän ra loà loä treân ñoù noåi leân hai
ñieàu lôùn nhaát: söï taøn nhaãn vaø söï doái traù.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
