Nghiên cứu khoa học " Xác định tính chất nguyên liệu gỗ rừng trồng phục vụ công nghiệp dăm, ghép thanh với Keo và Bạch đàn "

Chia sẻ: Nguye Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ván dăm và ghép thanh là những loại ván nhân tạo đ-ợc sử dụng nhiều để sản xuất đồ mộc thông dụng. Ván dăm và ván ghép thanh có nhiều loại khác nhau tùy thuộc vào mục đích sử dụng. Để tạo ván ghép thanh không phủ mặt, ng-ời ta th-ờng sử dụng một số loại gỗ có độ co rút thấp, có khả năng bám dính tốt với keo, lõi giác không phân biệt, mầu sáng đồng đều, có khả năng trang trí bề mặt đẹp, thớ gỗ thẳng, dễ gia công cắt gọt, các thanh ghép ít bị...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu khoa học " Xác định tính chất nguyên liệu gỗ rừng trồng phục vụ công nghiệp dăm, ghép thanh với Keo và Bạch đàn "

1 X¸c ®Þnh tÝnh chÊt nguyªn liÖu gç rõng trång phôc vô c«ng nghiÖp d¨m, ghÐp thanh víi Keo vμ B¹ch ®μn NguyÔn Träng Nh©n ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam 1.Giíi thiÖu chung V¸n d¨m vµ ghÐp thanh lµ nh÷ng lo¹i v¸n nh©n t¹o ®−îc sö dông nhiÒu ®Ó s¶n xuÊt ®å méc th«ng dông. V¸n d¨m vµ v¸n ghÐp thanh cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau tïy thuéc vµo môc ®Ých sö dông. §Ó t¹o v¸n ghÐp thanh kh«ng phñ mÆt, ng−êi ta th−êng sö dông mét sè lo¹i gç cã ®é co rót thÊp, cã kh¶ n¨ng b¸m dÝnh tèt víi keo, lâi gi¸c kh«ng ph©n biÖt, mÇu s¸ng ®ång ®Òu, cã kh¶ n¨ng trang trÝ bÒ mÆt ®Ñp, thí gç th¼ng, dÔ gia c«ng c¾t gät, c¸c thanh ghÐp Ýt bÞ biÕn d¹ng do t¸c ®éng cña khÝ hËu. Trong thùc tÕ s¶n xuÊt, cã nhiÒu tr−êng hîp sö dông lo¹i gç cã gi¸c, lâi ph©n biÖt, tuy nhiªn, tû lÖ lâi gi¸c trong mét thanh ghÐp th−êng ®−îc quy ®Þnh cô thÓ. Khi sö dông gç trßn, th−êng sö dông lo¹i gç cã ®−êng kÝnh tõ 14cm trë lªn, chiÒu dµi tõ 0,5m trë lªn. §Ó s¶n xuÊt v¸n d¨m, cã thÓ sö dông nhiÒu lo¹i gç nguyªn liÖu nh− gç trßn, b×a b¾p tõ gç xÎ, mïn c−a, phoi bµo... Gç th−êng cã khèi l−îng thÓ tÝch n»m trong kho¶ng tõ 400-600kg/m3. NÕu sö dông gç trßn lµm nguyªn liÖu th−êng cã chiÒu dµi tõ 1 mÐt trë lªn, tïy thuéc lo¹i m¸y b¨m d¨m vµ ®−êng kÝnh tõ 4-6cm trë lªn. Gç th−êng cã mÇu s¸ng, ®é pH dao ®éng trong kho¶ng 6-6.5, Ýt hoÆc kh«ng cã nhùa, Ýt mÊu m¾t, tû lÖ vá chiÕm kh«ng qu¸ 10% tÝnh theo khèi l−îng kh«. V¸n d¨m ®Ó s¶n xuÊt ®å méc th«ng th−êng cã khèi l−îng thÓ tÝch trung b×nh tõ 650kg/m3, ®é bÒn uèn tÜnh lín h¬n 140kg/m2, ®é bÒn khi kÐo vu«ng gãc víi bÒ mÆt v¸n lín h¬n 3kg/cm2. §Ò tµi cÊp Bé “X¸c ®Þnh tÝnh chÊt nguyªn liÖu gç rõng trång phôc vô c«ng nghiÖp d¨m, ghÐp thanh víi Keo vµ B¹ch ®µn” ®−îc thùc hiÖn tõ th¸ng 1 n¨m 2000 ®Õn th¸ng 12 n¨m 2002. Môc ®Ých cña ®Ò tµi nh»m x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm c©y gç vµ mét sè tÝnh chÊt c«ng nghÖ cña gç Keo l¸ trµm (Acacia auriculiformis) ë §¹i L¶i, gç B¹ch ®µn (Eucalyptus urophylla) ë Phó Thä, gç Keo lai ë Suèi Hai khi sö dông lµm nguyªn liÖu s¶n xuÊt v¸n d¨m vµ v¸n ghÐp thanh phôc vô ®å méc th«ng dông. 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu X¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm c©y gç sö dông ph−¬ng ph¸p “kh«ng ph¸ hñy c©y”, bao gåm ®−êng kÝnh ngang ngùc, tû lÖ vá, gi¸c, lâi. X¸c ®Þnh mét sè th«ng sè c«ng nghÖ cña gç nguyªn liÖu b»ng ph−¬ng ph¸p thùc nghiÖm bao gåm ®é b¸m dÝnh, ®é pH vµ c¸c th«ng sè kh¸c theo c¸c tiªu chuÈn hiÖn hµnh. X¸c ®Þnh khèi l−îng thÓ tÝch cña gç nguyªn liÖu theo ph−¬ng ph¸p thay thÕ n−íc (cho¸n n−íc). TiÕn hµnh thùc nghiÖm t¹o v¸n ghÐp thanh theo ph−¬ng ph¸p nèi ngãn. §èi víi v¸n d¨m, t¹o lo¹i v¸n th«ng dông. Th«ng qua mét sè tÝnh chÊt c¬ vËt lý chñ yÕu cña v¸n ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sö dông c¸c lo¹i gç Keo l¸ trµm, B¹ch ®µn urophylla vµ gç Keo lai lµm nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt c¸c lo¹i v¸n ®· nªu. 3.TiÕn hμnh thùc nghiÖm LÊy sè liÖu vÒ c©y vµ gç mÉu thÝ nghiÖm Keo l¸ trµm t¹i §¹i L¶I, tØnh VÜnh Phóc, gç Keo Lai t¹i Suèi Hai, S¬n T©y, gç B¹ch ®µn urophylla t¹i Phï Ninh, tØnh Phó Thä.
2 Khi lÊy sè liÖu c©y gç, tiÕn hµnh ®o ®−êng kÝnh ngang ngùc cña toµn bé sè c©y gç cña 3 l«, mçi l« cã diÖn tÝch 100m2. ë mçi l«, dïng khoan sinh tr−ëng khoan lÊy mét sè mÉu. Ngay sau khi khoan, c¸c mÉu ®−îc cuén trong giÊy Parafin chuyªn dïng nh»m tr¸nh bay h¬i n−íc. TiÕn hµnh ph©n lo¹i c©y gç theo c¸c cÊp ®−êng ngang ngùc. Trong thùc tÕ s¶n xuÊt, ®Ó t¹o v¸n ghÐp thanh hoÆc ®å méc d¹ng nan, th−êng sö dông gç trßn cã ®−êng kÝnh tõ 14cm trë lªn ®Ó lµm gç xÎ. C¸c lo¹i gç cã ®−êng kÝnh nhá h¬n 14 cm th−êng ®−îc sö dông lµm nguyªn liÖu b¨m d¨m giÊy xuÊt khÈu hoÆc lµm nguyªn liÖu s¶n xuÊt v¸n d¨m. MÉu khoan sinh tr−ëng ®−îc ®−a vÒ phßng thÝ nghiÖm c¾t thµnh c¸c khóc nhá cã chiÒu dµi t−¬ng tù nhau, khi chia nhá, sao cho c¸c khóc gç n»m trän trong c¸c phÇn vá, gi¸c vµ lâi. Dùa vµo chiÒu dµi cña c¸c khóc gç nhá ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ vá, gi¸c, lâi. C¸c khóc gç nhá ®−îc x¸c ®Þnh khèi l−îng t−¬i, khèi l−îng kh« kiÖt vµ l−îng cho¸n n−íc. Dùa vµo khèi l−îng c¸c khóc gç ®Ó x¸c ®Þnh khèi l−îng thÓ tÝch cña vá, gç gi¸c vµ gç lâi. T¹i ®Þa ®iÓm lÊy sè liÖu c©y ®øng, tiÕn hµnh lÊy gç nguyªn liÖu. C¸c khóc gç trßn ®−îc c¾t theo chiÒu dµi 1m ®−îc x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm h×nh d¹ng bao gåm ®é cong, ®é trßn, ®é thon. C¸c khóc gç ®−êng kÝnh lín h¬n 14cm ®−îc xÎ thµnh gç xÎ theo ph−¬ng ph¸p xÎ suèt, sau ®ã, ®−îc c¾t thµnh ph«i thanh ghÐp theo chiÒu dÇy 3 cm, chiÒu réng 5cm, chiÒu dµi 30cm ®−îc sÊy kh« ®Õn ®é Èm W50% - §é nhít: >4000 mPas - Geltime: 60-100 s - pH: 6 – 6.5
3 V¸n ghÐp thanh ®−îc kiÓm tra chÊt l−îng theo c¸c th«ng sè ®é bÒn mµng keo (®é b¸m dÝnh) vµ ®é cong tÊm v¸n ghÐp theo chiÒu dµi vµ chiÒu réng. MÆt kh¸c, tÊm v¸n ghÐp thanh còng ®−îc ®¸nh gi¸ th«ng qua mÇu s¾c cña gç, m¾t gç trªn bÒ mÆt tÊm v¸n. C¸c lo¹i gç Keo l¸ trµm, Keo lai, B¹ch ®µn urophylla khai th¸c ë ®Þa ®iÓm thÝ nghiÖm cã ®−êng kÝnh nhá h¬n 14cm ®−îc sö dông lµm v¸n d¨m. C¸c khóc gç trßn cã chiÒu dµi 1m, ®é Èm cña gç kh«ng thÊp h¬n 60% ®−îc b¨m thµnh d¨m. KÝch th−íc cña d¨m nh− sau, d¨m líp trong cã chiÒu dÇy 0,3-0,5mm, chiÒu réng 2,5-3,0mm, chiÒu dµi 20mm. D¨m líp mÆt kÝch th−íc trung b×nh chiÒu dµy 0,3-0,5mm, chiÒu réng 0,5mm, chiÒu dµi 3-5mm. Sau ®ã, d¨m ®−îc sÊy kh«, d¨m líp mÆt cã ®é Èm W=3 ÷ 4%, líp lâi cã ®é Èm W= 1÷2%. V¸n d¨m thÝ nghiÖm cã 3 líp, tû lÖ d¨m gi÷a c¸c líp ngoµi vµ trong lµ 20/60/20 (%). Sö dông keo urea-formadehyde (DYNORIT 10-410V) lµm chÊt kÕt dÝnh ®Ó t¹o v¸n d¨m thÝ nghiÖm. Sö dông keo theo h−íng dÉn sö dông nh− sau: D¨m líp mÆt tÝnh theo phÇn khèi l−îng: Keo Dynorit 10-410V 100 N−íc 12 D¨m líp lâi tÝnh theo phÇn khèi l−îng: Keo Dynorit 10-410V 100 N−íc 12 Dung dÞch NH4Cl (20%) 10 V¸n d¨m thÝ nghiÖm kh«ng sö dông chÊt chèng Èm. Khi t¹o v¸n, Ðp ë nhiÖt ®é 145-1500C, thêi gian kÐo dµi t=15-16 phót kÓ c¶ thêi gian t¨ng ¸p lùc, gi÷ ¸p lùc vµ h¹ ¸p lùc, ¸p lùc Ðp trung b×nh 25N/mm2. Dù kiÕn v¸n d¨m thÝ nghiÖm cã khèi l−îng thÓ tÝch trung b×nh 650g/cm3, chiÒu dÇy trung b×nh s=15-16 mm. Lo¹i v¸n d¨m thÝ nghiÖm cã l−îng keo tèi thiÓu ë líp trong chiÕm 8%, líp ngoµi chiÕm 12% tÝnh theo l−îng d¨m vµ keo kh«. Sau khi Ðp, v¸n thÝ nghiÖm ®−îc gi÷ æn ®Þnh, sau ®ã x¸c ®Þnh c¸c tÝnh chÊt chñ yÕu bao gåm ®é bÒn uèn tÜnh, ®é d·n në chiÒu dµy khi ng©m n−íc 24 giê, ®é bÒn khi kÐo vu«ng gãc víi bÒ mÆt v¸n. 4. KÕt qu¶ nghiªn cøu C©y gç nguyªn liÖu lµm thÝ nghiÖm cã c¸c cÊp tuæi kh¸c nhau. B¹ch ®µn urophylla cã hai cÊp tuæi 6 vµ 8 n¨m, Keo l¸ trµm cã c¸c cÊp tuæi 6, 8 vµ 10 n¨m, Keo lai cã c¸c cÊp tuæi 4, 6 vµ 9 n¨m. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh tû lÖ (%) theo cÊp ®−êng kÝnh ngang ngùc tÝnh theo tæng sè c©y gç cã trªn diÖn tÝch trung b×nh 100m2 cña c¸c lo¹i gç B¹ch ®µn urophylla, Keo l¸ trµm, Keo lai ®−îc ghi ë B¶ng 1. B¶ng 1. Tû lÖ (%) theo cÊp ®−êng kÝnh ngang ngùc CÊp Tû lÖ (%) theo cÊp ®−êng kÝnh cña c¸c lo¹i gç ®−êng B§ B§ Uro Klai Klai Klai Kltrµm Kltrµm Kltrµm kÝnh (cm) Uro 8 tuæi 4 tuæi 6 tuæi 9 tuæi 6 tuæi 8 tuæi 10 tuæi 6 tuæi
4 KÕt qu¶ x¸c ®Þnh tû lÖ (%) vá, gi¸c lâi cña gç B¹ch ®µn urophylla, Keo l¸ trµm, Keo lai ®−îc ghi ë B¶ng 2. B¶ng 2. Tû lÖ (%) vá, gi¸c, lâi Thµnh Tû lÖ (%) vá, gi¸c, lâi cña c¸c lo¹i gç PhÇn B® Uro B® Uro Klai Klai Klai Kltrµm Kltrµm Kltrµm 8 tuæi 6 tuæi 4 tuæi 6 tuæi 9 tuæi 6 tuæi 8 tuæi 10 tuæi Vá 5.07 4.78 5.34 5.07 5.0 9.96 9.23 8.69 Gi¸c 23.00 18.80 48.48 37.89 21.52 33.32 27.23 25.71 Lâi 71.93 76.42 46.18 57.04 73.48 56.72 63.54 65.60 KÕt qu¶ x¸c ®Þnh khèi l−îng thÓ tÝch (g/cm3) vá, gi¸c, lâi cña gç B¹ch ®µn urophylla, Keo l¸ trµm, Keo lai ®−îc ghi ë B¶ng 3. B¶ng 3. Khèi l−îng thÓ tÝch (g/cm3) vá, gi¸c, lâi cña c¸c lo¹i gç Khèi l−îng thÓ tÝch (g/cm3) vá, gi¸c, lâi cña c¸c lo¹i gç Thµnh PhÇn B® Uro B® Uro Klai Klai Klai Kltrµm Kltrµm Kltrµm 8 tuæi 6 tuæi 4 tuæi 6 tuæi 9 tuæi 6 tuæi 8 tuæi 10 tuæi Vá 0.310 0.350 0.365 0.362 0.461 0.32 0.310 0.352 Gi¸c 0.540 0.502 0.441 0.457 0.552 0.520 0.535 0.631 Lâi 0.405 0.416 0.397 0.425 0.527 0.517 0.526 0.603 KÕt qu¶ x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm h×nh thÓ khóc gç trßn chiÒu dµi l=1 m cña gç B¹ch ®µn urophylla, Keo l¸ trµm, Keo lai ®−îc ghi ë B¶ng 4. B¶ng 4. H×nh thÓ khóc gç trßn chiÒu dµi l=1m cña c¸c lo¹i gç Néi H×nh thÓ gç trßn cña c¸c lo¹i gç dung B® Uro B® Uro Klai Klai Klai Kltrµm Kltrµm Kltrµm 8 tuæi 6 tuæi 4 tuæi 6 tuæi 9 tuæi 6 tuæi 8 tuæi 10 tuæi §é thon 0.008 0.01 0.009 0.011 0.017 0.015 0.010 0.012 (cm/m) §é trßn 0.1 0.07 0.06 0.05 0.07 0.09 0.05 0.05 §é cong 1.42 1.68 1.31 1.70 1.81 1.89 1.86 2.30 (%) KÕt qu¶ x¸c ®Þnh tû lÖ xÎ (%) gç trßn thµnh ph«i thanh ghÐp kÝch th−íc chiÒu dÇy 3cm. chiÒu réng 5cm, chiÒu dµi 30cm ph©n theo cÊp ®−êng kÝnh tõ 14 ®Õn nhá h¬n 16cm, tõ 16cm ®Õn nhá h¬n 20cm, tõ 20cm ®Õn nhá h¬n 30cm cña c¸c lo¹i gç B¹ch ®µn urophylla, Keo l¸ trµm, Keo lai ghi ë B¶ng 5. B¶ng 5: Tû lÖ xÎ (%) gç trßn thµnh ph«i thanh cña c¸c lo¹i gç Lo¹i gç Tû lÖ xÎ (%) theo cÊp ®−êng kÝnh (cm) Tõ 14 ®Õn nhá h¬n Tõ 16 ®Õn nhá h¬n Tõ 20 ®Õn nhá h¬n 16 20 30 B¹ch ®µn urophylla 28.10 31.06 32.80 Keo lai 25.72 29.10 33.60 Keo l¸ trµm 21.23 25.66 27.24
5 KÕt qu¶ x¸c ®Þnh ®é b¸m dÝnh (kg/cm2) cña c¸c lo¹i gç B¹ch ®µn urophylla, Keo l¸ trµm, Keo lai víi keo PVAc ®−îc ghi ë B¶ng 6. B¶ng 6. §é b¸m dÝnh (kg/cm2) cña c¸c lo¹i gç víi keo PVAc §é b¸m dÝnh (kg/cm2) cña c¸c lo¹i gç Néi dung B® Uro Bddd Klai Klai Klai Kltrµm Kltrµm Kltrµm 8 tuæi Uro 4 tuæi 6 tuæi 9 tuæi 6 tuæi 8 tuæi 10 tuæi 6 tuæi §é b¸m 74.42 67.03 45.72 66.50 71.50 50.23 55.08 68.36 dÝnh KÕt qu¶ x¸c ®Þnh ®é pH cña c¸c lo¹i gç B¹ch ®µn urophylla, Keo l¸ trµm, Keo lai ®−îc ghi ë B¶ng 7. B¶ng 7. §é pH cña c¸c lo¹i gç Néi C¸c lo¹i gç dung B® Uro B® Uro Klai Klai Klai Kltrµm KltTrµm Kltrµm 8 tuæi 6 tuæi 4 tuæi 6 tuæi 9 tuæi 6 tuæi 8 tuæi 10 tuæi §é pH 4.10 4.70 6.10 6.30 6.30 5.90 6.0 5.8 KÕt qu¶ x¸c ®Þnh tÝnh chÊt v¸n d¨m 3 líp c¸c lo¹i gç B¹ch ®µn urophylla, Keo l¸ trµm, Keo lai, sö dông chÊt kÕt dÝnh Dynorit 10-410V ®−îc ghi ë B¶ng 8. B¶ng 8. TÝnh chÊt c¬ vËt lý chñ yÕu cña v¸n d¨m TÝnh chÊt C¸c lo¹i gç lµm nguyªn liÖu v¸n d¨m B® Uro B® Uro Klai Klai Klai Kltrµm Kltrµm Kltrµm 8 tuæi 6 tuæi 4 tuæi 6 tuæi 9 tuæi 6 tuæi 8 tuæi 10 tuæi §é Èm 7.68 7.68 8.89 8.96 7.99 7.51 7.72 7.73 (%) ChiÒu dµy 15.45 15.28 16.04 15.37 13.74 15.51 15.67 15.42 (cm) KLTT 0.68 0.67 0.67 0.67 0.66 0.66 0.67 0.65 (g/cm3) §é hót 36.36 38.01 37.01 35.52 39.92 28.69 36.35 35.66 n−íc (%) §é d·n në 14.54 14.01 15.09 13.39 14.17 13.09 14.28 14.22 chiÒu dµy (%) §é bÒn 167.51 170.44 133.5 160.0 168.3 153.9 161.13 167.08 uèn tÜnh (Kg/cm2) §é bÒn 3.39 3.17 3.12 3.10 3.55 3.30 3.38 3.40 kÐo vu«ng gãc mÆt v¸n (kg/cm2) 5. NhËn xÐt 1. B¹ch ®µn urophylla trång t¹i Phï Ninh, tØnh Phó Thä
6 ë ®Þa ®iÓm Phï Ninh, phÇn lín gç B¹ch ®µn urophylla ë rõng trång c«ng nghiÖp ®−îc khai th¸c lµm nguyªn liÖu s¶n xuÊt giÊy khi ®Õn ®é tuæi 8 n¨m. Theo sè liÖu ë b¶ng 1, c¸c c©y gç 6 tuæi cã ®−êng kÝnh nhá h¬n 14cm chØ chiÕm 27.74% tæng sè c©y trªn diÖn tÝch 100m2, ®−êng kÝnh tõ 14cm ®Õn nhá h¬n 16m chiÕm 17,57%, ®−êng kÝnh tõ 16cm ®Õn nhá h¬n 20cm chiÕm 42.78%, vµ tõ 20cm ®Õn nhá h¬n 25cm chiÕm 11.91%. Trong khi ®ã c©y 8 tuæi cÊp ®−êng kÝnh t−¬ng øng chiÕm 47.69%; 26.39%; 18.36%; 7.87%. C¸c sè liÖu ®· nªu kh«ng ®¹i diÖn cho toµn bé cÊp tuæi cña gç B¹ch ®µn urophylla mµ chØ lµ sè liÖu c©y gç lÊy ®Ó thÝ nghiÖm tiÕp theo. C©y cã cÊp tuæi 8 n¨m ®−êng kÝnh nhá h¬n c©y cã cÊp tuæi 6 n¨m, cã thÓ do ®Þa ®iÓm kh¸c nhau. Gç B¹ch ®µn urophylla cã lâi gi¸c ph©n biÖt, theo sè liÖu ë b¶ng 2, ë cÊp tuæi 6 n¨m, tû lÖ gç gi¸c lµ 23.00%, gç lâi lµ 71.93%. Lo¹i gç 8 n¨m, tû lÖ gç gi¸c, gç lâi tuÇn tù lµ 18.8% vµ 76.42%, nh− vËy, tû lÖ gç lâi ®¹t cao. C¸c mÉu khoan sinh tr−ëng ë cÊp tuæi nµy kh«ng ph¸t hiÖn ®−îc hiÖn t−îng rçng ruét. Tû lÖ gç lâi cao, sÏ Ýt ph©n biÖt vÒ mÇu s¾c gç lâi vµ gç gi¸c trªn mét tÊm v¸n ghÐp thanh. Gç B¹ch ®µn urophylla ë cÊp tuæi 6 vµ 8 n¨m cã khèi l−îng thÓ tÝch trung b×nh, khèi l−îng thÓ tÝch phÇn gç gi¸c cao h¬n khèi l−îng thÓ tÝch phÇn gç lâi. Theo sè liÖu ë b¶ng 3, ë cÊp tuæi 6 n¨m, khèi l−îng thÓ tÝch gç gi¸c lµ 0.54g/cm3, khèi l−îng thÓ tÝch gç lâi lµ 0.405g/cm3. Gç B¹ch ®µn urophylla cÊp tuæi 8 n¨m cã khèi l−îng thÓ tÝch gç gi¸c lµ 0.502g/cm3, khèi l−îng thÓ tÝch gç lâi lµ 0.416g/cm3. Khèi l−îng thÓ tÝch cña gç B¹ch ®µn urophylla n»m trong kho¶ng nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt v¸n d¨m. Sù ph©n biÖt vÒ khèi l−îng thÓ tÝch gi÷a gç lâi vµ gç gi¸c cña gç B¹ch ®µn urophylla kh«ng nhiÒu, kÕt hîp víi tû lÖ lâi chiÕm phÇn lín, mÆt kh¸c, tû lÖ gi¸c thÊp h¬n 10%, v× vËy nguyªn liÖu dÔ ®ång nhÊt khi t¹o v¸n d¨m. C¸c sè liÖu ë b¶ng 4 cho thÊy, gç B¹ch ®µn urophylla ë d¹ng gç trßn chiÒu dµi 1 m cã h×nh thÓ trßn ®Òu, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi khi c−a xÎ còng nh− khi b¨m d¨m. C¸c sè liÖu ë b¶ng 6 vµ 7, cho thÊy, gç B¹ch ®µn urophylla cã kh¶ n¨mg b¸m dÝnh tèt víi keo d¸n th«ng dông lo¹i PVAc, ®é b¸m dÝnh th«ng qua lùc tr−ît mµng keo lo¹i gç 6 n¨m ®¹t 67.03kg/cm2 cßn lo¹i 8 n¨m ®¹t 74.42kg/cm2. Tuy nhiªn, ®é pH cña gç B¹ch ®µn urophylla thÊp h¬n so víi yªu cÇu khi s¶n xuÊt v¸n d¨m (pH=6.5) lo¹i 6 n¨m pH=4.2; lo¹i 8 n¨m pH=4.7, møc ®é pH nh− trªn lÖch vÒ phÝa axÝt, v× vËy, khi t¹o v¸n d¨m cÇn ®iÒu chØnh ®é pH cña keo cho thÝch hîp. Do h×nh thÓ c©y gç ®ång ®Òu, nªn, khi t¹o ph«i thanh kÝch th−íc dÇy 3 cm, réng 5cm, dµi 30cm ®¹t tû lÖ tuÇn tù theo cÊp ®−êng kÝnh nh− sau: theo sè liÖu ë b¶ng 5, cÊp ®−êng kÝnh tõ 14 cm ®Õn nhá h¬n 16 cm ®¹t tû lÖ xÎ ph«i 28.10%, cÊp ®−êng kÝnh tõ 16 cm ®Õn nhá h¬n 20cm ®¹t tû lÖ xÎ ph«i 31.06%, cÊp ®−êng kÝnh tõ 20cm ®Õn nhá h¬n 25cm ®¹t tû lÖ xÎ ph«i 32.8%. C¸c ph«i thanh gç B¹ch ®µn urophylla Ýt c¸c lo¹i m¾t chÕt, Ýt c¸c vÕt biÕn mÇu, gç cã mÇu hång nh¹t. Khi t¹o v¸n ghÐp thanh b»ng ph−¬ng ph¸p nèi ngãn, tÊm v¸n kh«ng biÕn d¹ng, cã thÓ sö dông gç b¹ch ®µn urophylla kh«ng cÇn vËt liÖu v¸n trang trÝ bÒ mÆt v¸n ghÐp thanh. Khi t¹o v¸n d¨m 3 líp, khèi l−îng thÓ tÝch trung b×nh 650-670kg/m3, chiÒu dÇy trung b×nh 15- 16cm. Theo sè liÖu ë b¶ng 8, v¸n d¨m gç B¹ch ®µn urophylla cã chÊt l−îng tèt, t−¬ng ®−¬ng víi c¸c lo¹i v¸n sö dông ®Ó s¶n xuÊt ®å méc hiÖn ®ang l−u hµnh trªn thÞ tr−êng. Lo¹i v¸n d¨m gç B¹ch ®µn urophylla 6 n¨m tuæi cã ®é d·n në dÇy ®¹t 14.14%, ®é bÒn uèn tÜnh ®¹t 167.51 kg/cm2, ®é bÒn kÐo vu«ng gãc mÆt v¸n ®¹t 3.39 kg/cm2. 2. Gç Keo lai trång t¹i Ba V×, tØnh Hµ T©y ë ®Þa ®iÓm Ba V×, tØnh Hµ T©y, phÇn lín c¸c c©y gç Keo lai trång tËp trung ë ®é tuæi 4, 6 n¨m, riªng Keo lai 9 n¨m tuæi ®−îc trång xen kÏ víi mét sè loµi keo kh¸c. Theo sè liÖu ë b¶ng 1, c©y gç 4 tuæi cã ®−êng kÝnh nhá h¬n 14cm chiÕm 100% tæng sè c©y trªn diÖn tÝch 100m2. C©y gç 8 tuæi cã ®−êng kÝnh nhá h¬n 14cm chiÕm 31.48%, tõ 14cm ®Õn nhá h¬n 16cm chiÕm 28.84%, tõ 16cm ®Õn nhá h¬n 20cm chiÕm 34.92%, vµ lo¹i tõ 20cm ®Õn nhá h¬n 25cm chiÕm 4.76%. Trong khi ®ã c©y 9 tuæi cÊp ®−êng kÝnh tõ 20-30cm chiÕm 100%. (C¸c sè liÖu ®· nªu kh«ng ®¹i diÖn cho toµn bé cÊp tuæi cña gç Keo lai mµ chØ lµ sè liÖu c©y gç lÊy ®Ó thÝ nghiÖm tiÕp theo). Gç Keo lai cã lâi gi¸c ph©n biÖt. Theo sè liÖu ë b¶ng 2, ë cÊp tuæi 4 n¨m, tû lÖ gç gi¸c lµ 48.48%, gç lâi lµ 46.18%. Lo¹i gç 6 n¨m, tû lÖ gç gi¸c, gç lâi tuÇn tù lµ 37.89% vµ 57.04%, vµ lo¹i
7 9 n¨m lµ 21.52% vµ 73.48%. Nh− vËy, tû lÖ gç lâi t¨ng dÇn theo tuæi c©y. Víi tû lÖ gç lâi gç gi¸c ë cÊp tuæi 4 vµ 6 n¨m kh«ng ph©n biÖt nhiÒu nªn thuËn lîi cho s¶n xuÊt v¸n d¨m. Keo lai 9 n¨m tuæi, tû lÖ lâi ®¹t cao, thuËn lîi cho s¶n xuÊt gç xÎ. Tuy nhiªn, ë cÊp tuæi 9 n¨m, mét sè mÉu gç cã hiÖn t−îng gi¶m khèi l−îng thÓ tÝch ë phÇn t©m gç (gç bÞ xèp), hiÖn t−îng nµy sÏ g©y gi¶m tû lÖ sö dông gç. Gç Keo lai ë cÊp tuæi 4, 6 vµ 9 n¨m cã khèi l−îng thÓ tÝch thÊp, khèi l−îng thÓ tÝch phÇn gç gi¸c cao h¬n cña phÇn gç lâi. Theo sè liÖu ë b¶ng 3, ë cÊp tuæi 4 n¨m, khèi l−îng thÓ tÝch gç gi¸c lµ 0.441g/cm3, khèi l−îng thÓ tÝch gç lâi lµ 0.397g/cm3. ë cÊp tuæi 6 n¨m cã khèi l−îng thÓ tÝch cña gç gi¸c lµ 0.457g/cm3, cña gç lâi lµ 0.425g/cm3. ë cÊp tuæi 9 n¨m, khèi l−îng thÓ tÝch gç gi¸c lµ 0.552g/cm3 cña gç lâi lµ 0.527g/cm3. Khèi l−îng thÓ tÝch cña gç Keo lai n»m trong kho¶ng nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt v¸n d¨m. Sù ph©n biÖt vÒ khèi l−îng thÓ tÝch gi÷a gç lâi vµ gç gi¸c kh«ng nhiÒu, mÆt kh¸c, tû lÖ gi¸c thÊp h¬n 10%, v× vËy nguyªn liÖu gç Keo lai rÊt phï hîp ®Ó s¶n xuÊt v¸n d¨m. C¸c sè liÖu ë b¶ng 4 cho thÊy, gç Keo lai ë d¹ng gç trßn chiÒu dµi 1m cã h×nh thÓ trßn ®Òu, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi khi c−a xÎ còng nh− khi b¨m d¨m. C¸c sè liÖu ë b¶ng 6 vµ 7, cho thÊy, gç Keo lai cã kh¶ n¨ng b¸m dÝnh tèt víi keo d¸n th«ng dông lo¹i PVAc, ®é b¸m dÝnh th«ng qua lùc tr−ît mµng keo lo¹i gç 4 n¨m tuæi ®¹t 45.72kg/cm2 cßn lo¹i 6 n¨m tuæi ®¹t 66.50kg/cm2, lo¹i 9 n¨m tuæ ®¹t 71.50kg/cm2. §é pH cña gç Keo lai phï hîp so víi yªu cÇu khi s¶n xuÊt v¸n d¨m (pH=6-6.5) lo¹i 4 n¨m pH=6.10; lo¹i 6 n¨m pH=6.3, lo¹i 9 n¨m ®¹t pH=6.3. Do h×nh thÓ c©y gç ®ång ®Òu, nªn khi t¹o ph«i thanh kÝch th−íc dÇy 3cm, réng 5cm, dµi 30cm ®¹t tû lÖ tuÇn tù theo cÊp ®−êng theo sè liÖu ë b¶ng 5 nh− sau, cÊp ®−êng kÝnh tõ 14cm ®Õn nhá h¬n 16 cm ®¹t tû lÖ xÎ ph«i 25.72%, tõ 16cm ®Õn nhá h¬n 20cm ®¹t tû lÖ xÎ ph«i 29.10%, tõ 20cm ®Õn nhá h¬n 25cm ®¹t tû lÖ xÎ ph«i 33.68%. Do hiÖn t−îng xèp ë phÇn ruét, tû lÖ xÎ ph«i thanh gç keo lai thÊp h¬n so víi gç B¹c ®µn urophylla. C¸c ph«i thanh gç Keo lai 9 tuæi cã nhiÒu m¾t kÓ c¶ m¾t sèng vµ m¾t chÕt, cã c¸c vÕt biÕn mÇu, gç cã mÇu tr¾ng nh¹t. Khi t¹o v¸n ghÐp thanh b»ng ph−¬ng ph¸p nèi ngãn, tÊm v¸n kh«ng biÕn d¹ng. Khi s¶n xuÊt ®å méc, v¸n ghÐp thanh gç keo lai cÇn ®−îc trang trÝ bÒ mÆt b»ng c¸c vËt liÖu phñ mÆt kh¸c nhau. Khi t¹o v¸n d¨m 3 líp, khèi l−îng thÓ tÝch trung b×nh 650-670kg/m3, chiÒu dÇy v¸n trung b×nh 15-16cm, theo sè liÖu ë b¶ng 8, v¸n d¨m gç Keo lai cÊp tuæi 6 vµ 9 n¨m cã chÊt l−îng tèt, t−¬ng ®−¬ng víi c¸c lo¹i v¸n sö dông ®Ó s¶n xuÊt ®å méc hiÖn ®ang l−u hµnh trªn thÞ tr−êng hiÖn t¹i, lo¹i v¸n d¨m gç keo lai 4 n¨m cã ®é bÒn uèn tÝnh thÊp h¬n. Lo¹i v¸n d¨m gç Keo lai 4 n¨m tuæi cã ®é d·n në dÇy ®¹t 15.09%, ®é bÒn uèn tÜnh ®¹t 133.5kg/cm2, ®é bÒn kÐo vu«ng gãc mÆt v¸n ®¹t 3. 12kg/cm2. Lo¹i v¸n d¨m gç Keo lai 6 n¨m tuæi cã ®é d·n në dÇy ®¹t 13.39%, ®é bÒn uèn tÜnh ®¹t 160kg/cm2, ®é bÒn kÐo vu«ng gãc mÆt v¸n ®¹t 3.10 kg/cm2. Lo¹i v¸n d¨m gç Keo lai 9 n¨m tuæi cã ®é d·n në dÇy ®¹t 14.17%, ®é bÒn uèn tÜnh ®¹t 168.3kg/cm2, ®é bÒn kÐo vu«ng gãc mÆt v¸n ®¹t 3.55kg/cm2. 3.Gç Keo l¸ trµm trång t¹i §¹i L¶I, tØnh VÜnh Phóc ë ®Þa ®iÓm §¹i L¶i, Keo l¸ trµm ë rõng trång tËp trung ®ang ®−îc nghiªn cøu g©y trång, ch−a ph¶i lµ rõng trång c«ng nghiÖp ®ang ë ®é tuæi kh¸c nhau. Theo sè liÖu ë b¶ng 1, c©y gç 6 tuæi cã ®−êng kÝnh nhá h¬n 14cm chiÕm 80%, tõ 14cm ®Õn nhá h¬n 16cm chiÕm 20% (tÝnh theo tæng sè c©y trªn diÖn tÝch 100m2). C©y gç 8 tuæi cã ®−êng kÝnh nhá h¬n 14cm chiÕm 60%, tõ 14cm ®Õn nhá h¬n 16cm chiÕm 13.33%, tõ 16cm ®Õn nhá h¬n 20cm chiÕm 26.67%, vµ tõ 20cm ®Õn nhá h¬n 25cm kh«ng cã. C©y 10 tuæi cã cÊp ®−êng kÝnh nhá h¬n 14cm chiÕm 6.67%, tõ 14cm ®Õn nhá h¬n 16cm kh«ng cã, tõ 16cm ®Õn nhá h¬n 20cm chiÕm 6.67%, tõ 20cm ®Õn nhá h¬n 25cm chiÕm 86.86%. (C¸c sè liÖu ®· nªu kh«ng ®¹i diÖn cho toµn bé cÊp tuæi cña gç Keo lai mµ chØ lµ sè liÖu c©y gç lÊy ®Ó thÝ nghiÖm tiÕp theo).
8 Gç Keo l¸ trµm cã lâi gi¸c ph©n biÖt. Theo sè liÖu ë b¶ng 2, ë cÊp tuæi 6 n¨m, tû lÖ gç gi¸c lµ 33.32%, gç lâi lµ 56.72%. Gç 8 n¨m tuæi, tû lÖ gç gi¸c, gç lâi tuÇn tù lµ 27.23 % vµ 63.54%, lo¹i 10 n¨m tuæi lµ 25.71% vµ 65.60%. Nh− vËy tû lÖ gç lâi t¨ng dÇn theo tuæi c©y. Gç Keo l¸ trµm ë cÊp tuæi 6, 8 vµ 10 n¨m cã khèi l−îng thÓ tÝch thuéc lo¹i trung b×nh, khèi l−îng thÓ tÝch phÇn gç gi¸c cao h¬n phÇn gç lâi. Theo sè liÖu ë b¶ng 3, ë cÊp tuæi 6 n¨m, khèi l−îng thÓ tÝch gç gi¸c lµ 0.520g/cm3, gç lâi lµ 0.517g/cm3. ë cÊp tuæi 8 n¨m khèi l−îng thÓ tÝch gç gi¸c lµ 0.535g/cm3, gç lâi lµ 0.526g/cm3. ë cÊp tuæi 10 n¨m khèi l−îng thÓ tÝch gç gi¸c lµ 0.631g/cm3, gç lâi lµ 0.603g/cm3. Khèi l−îng thÓ tÝch cña gç Keo l¸ trµm 6 vµ 8 n¨m tuæi n»m trong kho¶ng nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt v¸n d¨m. Sù ph©n biÖt vÒ khèi l−îng thÓ tÝch gi÷a gç lâi vµ gç gi¸c kh«ng nhiÒu, mÆt kh¸c, tû lÖ gi¸c thÊp h¬n 10%, v× vËy nguyªn liÖu gç Keo l¸ trµm phï hîp ®Ó s¶n xuÊt v¸n d¨m. C¸c sè liÖu ë b¶ng 4 cho thÊy, gç Keo l¸ trµm ë d¹ng gç trßn chiÒu dµi l=1m cã h×nh thÓ trßn ®Òu, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi khi c−a xÎ còng nh− khi b¨m d¨m. C¸c sè liÖu ë b¶ng 6 vµ 7, cho thÊy, gç cã kh¶ n¨ng b¸m dÝnh tèt víi keo d¸n th«ng dông lo¹i PVAc, ®é b¸m dÝnh th«ng qua lùc tr−ît mµng keo, lo¹i gç 6 n¨m tuæi ®¹t 50.23 kg/cm2 , lo¹i 8 n¨m tuæi ®¹t 55.08 kg/cm2, lo¹i 10 n¨m tuæi ®¹t 68.36 kg/cm2. §é pH cña gç Keo l¸ trµm phï hîp víi yªu cÇu khi s¶n xuÊt v¸n d¨m (pH=6-6.5) lo¹i 6 n¨m tuæi pH=5.9; lo¹i 8 n¨m tuæi pH=6, lo¹i 10 n¨m tuæi ®¹t pH=5.8. Do h×nh thÓ c©y gç ®ång ®Òu, nªn khi t¹o ph«i thanh kÝch th−íc dÇy 3 cm, réng 5cm, dµi 30cm ®¹t tû lÖ tuÇn tù theo cÊp ®−êng theo sè liÖu ë b¶ng 5 nh− sau, ®−êng kÝnh tõ 14cm ®Õn nhá h¬n 16cm ®¹t tû lÖ xÎ ph«i 21.23%, tõ 16cm ®Õn nhá h¬n 20cm ®¹t 25.66%, vµ tõ 20cm ®Õn nhá h¬n 25cm ®¹t 27.24%. Do hiÖn t−îng nøt vì gç xÎ, tû lÖ xÎ ph«i thanh gç keo l¸ trµm thÊp h¬n so víi gç B¹ch ®µn urophylla vµ gç Keo lai. C¸c ph«i thanh gç Keo l¸ trµm Ýt m¾t h¬n so víi gç Keo lai, gç cã lâi mÇu hång h¬i vµng. Khi t¹o v¸n ghÐp thanh b»ng ph−¬ng ph¸p nèi ngãn, tÊm v¸n kh«ng biÕn d¹ng. Khi s¶n xuÊt ®å méc, v¸n ghÐp thanh gç Keo l¸ trµm kh«ng cÇn trang trÝ bÒ mÆt b»ng c¸c vËt liÖu phñ mÆt. V¸n d¨m 3 líp cã khèi l−îng thÓ tÝch trung b×nh 650-670kg/m3, chiÒu dÇy v¸n trung b×nh 15-16cm. Theo sè liÖu ë b¶ng 8, v¸n d¨m gç Keo l¸ trµm cÊp tuæi 6 8 vµ 10 n¨m cã chÊt l−îng tèt, t−¬ng ®−¬ng víi c¸c lo¹i v¸n sö dông ®Ó s¶n xuÊt ®å méc hiÖn ®ang l−u hµnh trªn thÞ tr−êng. Lo¹i v¸n d¨m gç 6 n¨m tuæi cã ®é d·n në dÇy ®¹t 13.09%, ®é bÒn uèn tÜnh ®¹t 153.9kg/cm2, ®é bÒn kÐo vu«ng gãc mÆt v¸n ®¹t 3.30kg/cm2. Lo¹i v¸n d¨m gç 8 n¨m tuæi cã ®é d·n në dÇy ®¹t 14.28%, ®é bÒn uèn tÜnh ®¹t 161.13kg/cm2, ®é bÒn kÐo vu«ng gãc mÆt v¸n ®¹t 3.38kg/cm2. Lo¹i v¸n d¨m gç 10 n¨m tuæi cã ®é d·n në dÇy ®¹t 14.22%, ®é bÒn uèn tÜnh ®¹t 167kg/cm2, ®é bÒn kÐo vu«ng gãc mÆt v¸n ®¹t 3.4 kg/cm2. 6. KÕt luËn Gç B¹ch ®µn urophylla ë Phï Ninh, ë cÊp tuæi 6, 8 n¨m, gç Keo lai ë cÊp tuæi 9 n¨m vµ gç Keo l¸ trµm¶¬ §¹i L¶I cÊp tuæi 8, 10 n¨m khi sö dông lµm gç xÎ t¹o v¸n ghÐp thanh, do gç cã thí th¼ng, b¸m dÝnh tèt víi keo d¸n th«ng dông, gç mÒm, dÔ gia c«ng c¾t gät, tÊm v¸n ghÐp thanh Ýt biÕn d¹ng, v× vËy, ®©y lµ nh÷ng lo¹i nguyªn liÖu tèt ®Ó s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh. Do gç cã mÇu s¾c ®ång ®Òu, t−¬ng ®èi ®Ñp, v× vËy gç B¹ch ®µn urophylla, gç Keo l¸ trµm cã thÓ t¹o v¸n ghÐp thanh kh«ng phñ mÆt, cßn gç Keo lai, do gç cã nhiÒu mÊu m¾t, cã nhiÒu vÕt biÕn mÇu, ®o ®ã chØ nªn t¹o v¸n ghÐp thanh cã phñ mÆt. Gç B¹ch ®µn urophylla kh«ng ph¸t hiÖn xèp ruét, gç Keo lai 9 tuæi cã mét sè mÉu cã hiÖn t−îng xèp ruét, gç Keo l¸ trµm cã hiÖn t−îng nøt vì khi xÎ suèt v× vËy ¶nh h−ëng ®Õn tû lÖ xö dông gç. Gç B¹ch ®µn urophylla ë cÊp tuæi 6, 8 n¨m, gç Keo lai cÊp tuæi 6, 9 n¨m, gç Keo l¸ trµm cÊp tuæi 6, 8, 10 n¨m do gç cã khèi l−îng thÓ tÝch tõ thÊp ®Õn trung b×nh, tû lÖ vá thÊp, tuy lµ nh÷ng lo¹i gç cã gi¸c lâi ph©n biÖt nh−ng khèi l−îng thÓ tÝch gç lâi vµ gç gi¸c Ýt chªnh lÖch, gç mÒm, dÔ b¨m d¨m, chÊt l−îng v¸n d¨m th«ng dông ®¹t chÊt l−îng t−¬ng ®−¬ng víi v¸n cïng lo¹i trªn thÞ tr−êng, v× vËy, ®©y lµ nh÷ng nguyªn liÖu tèt ®Ó s¶n xuÊt v¸n d¨m. Gç Keo lai, gç Keo l¸
9 trµm cã ®é pH phï hîp , cßn gç B¹ch ®µn urophylla cã tÝnh axÝt râ rµng, v× vËy, khi t¹o v¸n cÇn ®iÒu chØnh m«i tr−êng keo thÝch hîp. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Koichi Yamoto, 2002, X¸c ®Þnh tÝnh chÊt vµ sö dông gç rõng trång mäc nhanh loµi Acacia ë viÖt Nam, Trung t©m hîp t¸c quèc tÕ l©m nghiÖp NhËt B¶n, sè 9, n¨m. 2. H.A. Berlin, 1969, lý thuyÕt vÒ b¸m dÝnh cña c¸c vËt liªu Polime, Nhµ xuÊt b¶n Ho¸ häc, Moscova. 3. NguyÔn Träng Nh©n, 2000, Nghiªn cøu t¹o v¸n ghÐp thanh gç trµm b«ng vµng lµm nguyªn liÖu s¶n xuÊt ®å méc, B¸o c¸o tæng kÕt §Ò tµi Bé NN&PTNT. 4.TS Ph¹m V¨n Ch−¬ng, 2004, C«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n nh©n t¹o” TËp 1, V¸n d¸n vµ v¸n nh©n t¹o ®Æc biÖt, Nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp. 5. N.A.Gontrarop, 1990, Kü thuËt t¹o s¶n phÈm gç, Nhµ xuÊt b¶n c«ng nghiÖp rõng, Moscova. 6. Høa ThÞ HuÇn, 1999, Nh÷ng ®Æc ®iÓm trong sÊy vµ b¶o qu¶n gç B¹ch ®µn, Trµm b«ng vµng, Kû yÕu héi th¶o chuyÓn giao Khoa häc C«ng nghÖ trong n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, Nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp. 7.TrÇn Ngäc ThiÖp, 1992, C«ng nghÖ xÎ méc, Tr−êng §¹i häc L©m nghiÖp.