Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học của đàn bò Holstein Friesian nuôi tại Trung tâm sữa và giống bò Hà Nội

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

85
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Một cuộc khảo sát được tiến hành nghiên cứu một số đặc điểm sinh học của bò Holstein Friesian (HF) gia súc nuôi tại Trung tâm Hà Nội để sản xuất sữa và chăn nuôi bò sữa. Kết quả cho thấy năng suất nhẹ trung bình là 3131-3525 kg/305 ngày tiết sữa, thấp hơn so với HF lớn lên ở các khu vực khác như Mộc Châu và Lâm Đồng. Nhìn chung, các thông số huyết học còn trong giới hạn bình thường, ngoại trừ sự tập trung của bạch cầu cao hơn (11,79 ± 0,35 thousand/mm3). Tỷ lệ mắc...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học của đàn bò Holstein Friesian nuôi tại Trung tâm sữa và giống bò Hà Nội

T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 2 sè 1/2004 Nghiªn cøu mét sè ®Æc ®iÓm sinh häc cña ®µn bß Holstein Friesian nu«i t¹i Trung t©m s÷a vµ gièng bß Hµ Néi Some biological characteristics of Holstein Friesian cattle raised at the Hanoi Center for milk production and dairy cattle breeding Mai ThÞ Th¬m Summary A survey was carried out to study some biological characteristics of Holstein Friesian (HF) cattle raised at the Hanoi Center for milk production and dairy cattle breeding. Results showed that the average mild yield was 3131-3525 kg/305 days of lactation, which was lower than that of HF raised in other areas such as Moc Chau and Lam Dong. In general, blood parameters were in normal ranges, except that the concentration of leukocytes was higher (11.79 ± 0.35 thousand/mm3). The incidence of diseases such as mastitis and parasites was high in these cattle. Key words : Holstein Friesian, cattle, milk, diseases 1. §Æt vÊn ®Ò nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa tr−íc m¾t mµ cßn Ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a vµ s¶n xuÊt cã ý nghÜa rÊt lín vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn s÷a lµ mét trong nh÷ng h−íng chiÕn l−îc −u gãp phÇn vµo viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc ph¸t tiªn trong ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp triÓn ngµnh ch¨n nu«i bß s÷a ë ViÖt Nam. hiÖn nay cña ViÖt Nam. C¶ n−íc phÊn ®Êu 2. Néi dung vµ ph−¬ng ph¸p ®Õn n¨m 2010 n©ng tæng ®µn bß s÷a lªn nghiªn cøu 200.000 con víi s¶n l−îng s÷a t−¬i ®¹t 230- §Ò tµi tiÕn hµnh nghiªn cøu mét sè néi 320.000 tÊn (§Þnh h−íng ph¸t triÓn ch¨n nu«i dung sau : 2000-2010, Bé N«ng nghiÖp vµ PTNN). - Theo dâi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt s÷a cña QuyÕt ®Þnh 167-2001/Q§/TTg cña Thñ ®µn bß Holstein Friesian t−íng ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 26/10/2001 - T×nh h×nh søc khoÎ vµ bÖnh tËt cña ®µn ®· t¹o ra b−íc ngoÆt míi trong lÞch sö ph¸t bß Holstein Friesian triÓn ch¨n nu«i bß s÷a ë n−íc ta. Phong trµo §Ó thùc hiÖn c¸c néi dung trªn chóng ch¨n nu«i bß s÷a ph¸t triÓn m¹nh ë nhiÒu t«i sö dông ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu hiÖn tØnh, thµnh trong c¶ n−íc. hµnh th−êng dïng trong nghiªn cøu ®¹i gia Cïng víi c¶ n−íc Hµ Néi ®ang phÊn ®Êu sóc. Sè liÖu ®−îc xö lý theo ph−¬ng ph¸p ®Èy m¹nh ch¨n nu«i bß s÷a t¹i c¸c khu vùc thèng kª sinh häc trªn phÇm mÒm Excel 5.0 ngo¹i thµnh. Tuy nhiªn, tr−íc m¾t chóng ta 3. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn cßn nhiÒu khã kh¨n nh− viÖc s¶n xuÊt con 3.1. Søc s¶n xuÊt s÷a cña ®µn bß Holstein gièng cho n¨ng suÊt cao víi sè l−îng lín kh«ng ph¶i dÔ. NÕu nu«i thÝch nghi ®−îc bß Friesian s÷a Holstein Friesian (HF) thuÇn, vÊn ®Ò con 3.1.1. Thêi gian cho s÷a cña ®µn bß gièng sÏ ®−îc gi¶i quyÕt dÔ h¬n. Tõ n¨m Holstein Friesian 1998 trung t©m s÷a vµ gièng bß Hµ Néi ®· KÕt qu¶ ®iÒu tra thêi gian cho s÷a nhËp bß HF thuÇn tõ Méc Ch©u vÒ nu«i t¹i cña ®µn bß HF trong 3 n¨m lÇn l−ît lµ: Trung t©m nh»m n©ng cao n¨ng suÊt s÷a vµ 316; 320 vµ 311 ngµy. Nh− vËy thêi gian cung cÊp con gièng cho c¸c vïng phô cËn. v¾t s÷a cña ®µn bß c¸i nu«i t¹i Trung ViÖc theo dâi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña ®µn bß t©m chªnh lÖch nhau kh«ng ®¸ng kÓ. 48
T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 2 sè 1/2004 B¶ng 1 : Thêi gian cho s÷a cña bß Holstein Friesian (ngµy) N¨m n X ± mx Min Max 2000 28 316±5,61 307 326 2001 39 320±6,97 313 339 2002 42 311±7,83 301 325 KÕt qu¶ nµy chøng tá r»ng thêi gian cho s÷a hemoglobin lµ 7,25g%. KÕt qu¶ nµy còng cña ®µn bß thuÇn ®−a tõ Méc Ch©u vÒ nu«i t¹i n»m trong ph¹m vi sinh lý b×nh th−êng cña bß Trung t©m trong 3 n¨m t−¬ng ®æi æn ®Þnh. s÷a. Khi nghiªn cøu trªn ®µn bß HF t¹i Sao KÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i t−¬ng §á-Méc Ch©u, L−¬ng V¨n L·ng (1983) cho ®−¬ng víi kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ biÕt sè l−îng hång cÇu lµ 5,19-5,96 NguyÔn V¨n Th−ëng (1997) vµ TrÇn Träng triÖu/mm3, b¹ch cÇu 8,95 ngh×n/mm3 vµ Thªm (1986). C¸c t¸c gi¶ nµy th«ng b¸o thêi Hemoglobin lµ 9,60-10,86 g%. Nh− vËy sè gian cho s÷a cña ®µn bß lai trong mét chu kú l−îng hång cÇu trong m¸u cña bß HF nu«i t¹i tõ 291-342 ngµy. Trung t©m s÷a vµ gièng bß Hµ Néi t−¬ng 3.1.2. S¶n l−îng s÷a trong mét chu kú cho ®−¬ng ®µn bß s÷a nu«i ë Sao §á-Méc ch©u, s÷a 305 ngµy nh−ng sè l−îng b¹ch cÇu l¹i cao h¬n. Nguyªn S¶n l−îng s÷a trong mét chu kú 305 nh©n cña hiÖn t−îng nµy lµ do chóng t«i ngµy cña ®µn bß HF ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 2. nghiªn cøu chØ tiªu sinh lý m¸u trªn ®µn bß S¶n l−îng s÷a 305 ngµy cña ®µn bß HF HF lÇn 1 vµ lÇn 2 vµo th¸ng 5 vµ th¸ng 6, khi trung b×nh qua 3 n¨m ®¹t: 3131; 3341 vµ ®µn bß míi ®−a tõ Méc Ch©u vÒ, h¬n n÷a 3525 kg t−¬ng øng víi c¸c n¨m 2000, 2001 trong 2 th¸ng nµy ë c¸c vïng phô cËn ®ang cã vµ 2002. Nh− vËy s¶n l−îng s÷a ®¹t cao dÞch bÖnh dÉn ®Õn hµm l−îng b¹ch cÇu t¨ng. nhÊt n¨m 2002 vµ thÊp nhÊt n¨m 2000. Nh×n chung chØ tiªu sinh lý m¸u cña ®µn bß Theo NguyÔn V¨n Th−ëng (1997) s¶n l−îng HF ë Trung t©m s÷a vµ gièng bß Hµ Néi ®Òu s÷a trªn chu kú 305 ngµy cña ®µn bß HF n»m trong biªn ®é cho phÐp vµ giíi h¹n sinh thuÇn lµ 3800-4000 kg ë phÝa B¾c vµ 4500- lý b×nh th−êng cña gia sóc cho s÷a ë ®iÒu 4600 kg ë c¸c tØnh phÝa Nam. Nghiªn cøu kiÖn khÝ hËu nhiÖt ®íi. trªn ®µn bß HF nu«i ë t¹i L©m §ång, Ph¹m 3.2.2. Tû lÖ m¾c bÖnh cña ®µn bß Holstein Ngäc ThiÖp cho biÕt s¶n l−îng s÷a trªn chu Friesian kú cho s÷a 305 ngµy ®¹t 5059,4 kg. KÕt qu¶ Ph©n tÝch sè liÖu b¶ng 4 chóng ta thÊy nghiªn cøu cña chóng t«i thÊp h¬n so víi r»ng tû lÖ m¾c bÖnh cña ®µn bß HF ë Trung c¸c th«ng b¸o trªn, ®iÒu ®ã minh chøng t©m s÷a vµ gièng bß Hµ Néi t−¬ng ®èi cao. r»ng víi khÝ hËu nãng Èm ë khu vùc ngo¹i §µn bß ®−îc nhËp vÒ th¸ng 5/1998, ®©y lµ thµnh Hµ Néi, nguån thøc ¨n kh«ng phong thêi ®iÓm kh«ng thÝch hîp cho ®µn bß ®−îc phó vµ mÊt c©n ®èi ®· lµm cho ®µn bß ch−a nu«i ë cao nguyªn Méc Ch©u, n¬i cã khÝ ph¸t huy tèt tiÒm n¨ng sinh häc cña chóng. hËu m¸t mÎ, cã nguån thøc ¨n xanh t−¬ng 3.2. T×nh h×nh søc khoÎ vµ bÖnh tËt cña ®èi dåi dµo, phong phó. ë khu vùc ngo¹i ®µn bß Holstein Frisian thµnh Hµ Néi vµo thêi ®iÓm nµy nhiÖt ®é 3.2.1. Hµm l−îng hång cÇu, b¹ch cÇu vµ m«i tr−êng cao vµ ®é Èm cao ®· ¶nh h−ëng Hemoglobin rÊt lín ®Õn søc khoÎ cña ®µn bß. Trong 6 KÕt qu¶ vÒ chØ tiªu nµy ®−îc thÓ hiÖn ë th¸ng n¨m 1998 ®µn bß m¾c bÖnh ngo¹i b¶ng 3. khoa chiÕm tû lÖ cao nhÊt 25,28%, bÖnh néi Sè liÖu b¶ng 3 cho thÊy ®µn bß HF ë khoa lµ 17,24% cßn thÊp nhÊt lµ ký sinh Trung t©m cã sè l−îng hång cÇu trung b×nh lµ trïng 4,59% vµ ®Æc biÖt lµ tû lÖ bß chÕt 6,00 triÖu/mm3, b¹ch cÇu 11,79 ngh×n/mm3 vµ chiÕm tíi 9,19%. Tû lÖ bß chÕt qu¸ cao 49
B¶ng 2 : S¶n l−îng s÷a trong mét chu kú 305 ngµy (kg) N¨m n X Cv(%) Min Max 2000 28 3131 14,43 2923 4529 2001 39 3341 18,11 2937 4660 2002 42 3525 22,04 3252 4951 B¶ng 3: KÕt qu¶ mét sè chØ tiªu sinh lý m¸u cña bß Holstein Friesian (n=12) ChØ tiªu LÇn 1 LÇn 2 X ± mx Hång cÇu (triÖu/mm3) 5,85 ± 0,27 6,15 ± 0,16 6,00 ± 0,21 B¹ch cÇu (ngh×n/mm3) 12,88 ± 0,29 16,71± 0,42 11,79± 0,35 Hemoglobin (g%) 7,20 ± 0,03 7,30± 0,31 7,25± 0,17 B¶ng 4: C¸c lo¹i bÖnh th−êng gÆp ë ®µn bß Holstein Friesian N¨m 4/1999 1999 2000 2001 2002 Lo¹i bÖnh 1.BÖnh s¶n khoa - S¸t nhau 1 3 4 - Viªm tö cung 2 3 3 - S¶y thai, ®Î non 3 4 2 - Viªm vó 6 5 4 Sè con m¾c bÖnh 12 15 13 Tû lÖ m¾c bÖnh (%) 42,85 38,46 30,95 2.BÖnh néi khoa - Viªm phæi 6 2 3 4 2 - Tiªu ch¶y 4 3 2 4 3 - Ch−íng h¬i 3 2 2 2 2 - Viªm tiÕt niÖu 2 1 2 1 1 Sè con m¾c bÖnh 15 8 9 11 9 Tû lÖ m¾c bÖnh (%) 17,24 10,12 8,41 10,00 7,31 3. BÖnh ngo¹i khoa - B¹i liÖt 2 3 2 6 3 - Viªm mãng 8 4 4 4 4 - S−ng khíp 11 6 3 7 6 - ¸p xe 1 3 4 3 3 Sè con m¾c bÖnh 22 16 13 20 16 Tû lÖ m¾c bÖnh (%) 25,28 20,25 12,14 18,18 13,80 4. BÖnh ký sinh trïng - Sè con m¾c bÖnh 4 3 3 5 4 - Tû lÖ (%) 4,59 3,79 2,80 4,54 3,25 Tæng sè bß chÕt 8 5 1 2 1 Tû lÖ chÕt (%) 9,19 6,32 0,93 1,81 0,81 50
®· lµm tæn thÊt lín cho Trung t©m. Ph©n §µn bß s÷a HF thuÇn nu«i t¹i Trung t©m tÝch sè liÖu cho thÊy víi thêi tiÕt kh«ng s÷a vµ gièng bß Hµ Néi ch−a ph¸t huy ®−îc thuËn lîi, bß th−êng m¾c c¸c bÖnh viªm tiÒm n¨ng sinh häc cña chóng. phæi, tiªu ch¶y, viªm mãng, ®Æc biÖt lµ s−ng - Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt s÷a cña bß HF ë khíp. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn tû lÖ bß chÕt Trung t©m thÊp h¬n bß cïng gièng nu«i ë cao lµ do ®µn bß míi nhËp vÒ ch−a thÝch Méc Ch©u, L©m §ång bëi v× ®iÒu kiÖn m«i nghi víi khÝ hËu nãng Èm ë khu vùc ngo¹i tr−êng, khÝ hËu ë Hµ Néi kh«ng thÝch hîp thµnh Hµ Néi vµ kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu víi bß HF thuÇn, h¬n n÷a nguån thøc ¨n dinh d−ìng dÉn ®Õn gi¶m søc ®Ò kh¸ng cña xanh kh«ng phong phó vµ dinh d−ìng ch−a gia sóc ®èi víi bÖnh tËt. V× vËy sè l−îng bß ®¸p øng ®Çy ®ñ nªn ®µn bß HF cã s¶n l−îng chÕt nhiÒu nhÊt khi míi nhËp vÒ (riªng s÷a 305 ngµy thÊp (3131-3525 kg). th¸ng 5-6/1998 chÕt 5 con). §Õn n¨m 1999, - Søc khoÎ vµ bÖnh tËt cña ®µn bß HF sau h¬n mét n¨m søc khoÎ cña ®µn bß ®· míi ®−a tõ Méc Ch©u vÒ ®ang æn ®Þnh dÇn. kh¸ h¬n, tû lÖ m¾c c¸c lo¹i bÖnh ®· gi¶m C¸c chØ tiªu vÒ sinh lý m¸u ë møc ®é b×nh dÇn, ®Æc biÖt lµ bÖnh néi khoa chØ cßn th−êng, chØ cã sè l−îng b¹ch cÇu cao 10,12%, bÖnh ngo¹i khoa vÉn gi÷ ë møc cao (11,79±0,35 ngh×n/mm3). Tû lÖ bß chÕt ë chiÕm 20,25% vµ tû lÖ chÕt gi¶m xuèng cßn n¨m ®Çu rÊt cao chiÕm 9,19% gi¶m xuèng 6,32%. ë c¸c n¨m tiÕp theo nh− n¨m 2000, cßn 0,81% n¨m 2002. Tû lÖ m¾c c¸c lo¹i 2001 vµ ®Õn n¨m 2002 nh×n chung søc khoÎ bÖnh cña ®µn bß HF gi¶m dÇn qua c¸c n¨m, cña ®µn bß ®· t−¬ng ®èi æn ®Þnh, bÖnh néi riªng bÖnh s¶n khoa vÉn chiÕm tû lÖ cao. khoa chØ cßn 7,31-10,00%, bÖnh ngo¹i khoa 4.2. §Ò nghÞ gi¶m xuèng cßn 12,14-18,18% vµ tû lÖ chÕt HiÖn t¹i, víi c¬ së h¹ tÇng, ®iÒu kiÖn cña ®µn bß gi¶m ®¸ng kÓ (0,93, 1,81 vµ nu«i d−ìng ch−a tèt, Trung t©m chØ nªn 0,81%). Riªng trong 3 n¨m (2000-2002) nu«i bß lai h−íng s÷a. bÖnh s¶n khoa vÉn ë møc cao (42,85- 30,95%), trong ®ã bÖnh viªm vó chiÕm tû lÖ Tµi liÖu tham kh¶o cao nhÊt. L−¬ng V¨n L·ng, (1983). "§¸nh gi¸ mét sè ®Æc Víi ®iÒu kiÖn vÖ sinh chuång tr¹i nh− ®iÓm vÒ kh¶ n¨ng sinh s¶n, sinh tr−ëng vµ s¶n xuÊt s÷a cña bß Holstein Friesian (Cu hiÖn nay vµ khi ®ang cßn v¾t s÷a b»ng tay Ba) trong qu¸ tr×nh nu«i thÝch nghi 1970- ®· lµm chÊn th−¬ng bÇu vó nªn rÊt dÔ nhiÔm 1979 t¹i Trung t©m gièng bß s÷a Hµ Lan, khuÈn dÉn ®Õn tû lÖ bß viªm vó cao. MÆt Sao §á- Méc Ch©u- S¬n La". LuËn ¸n Phã kh¸c hÇu nh− khÈu phÇn dinh d−ìng cho bß tiÕn sÜ N«ng nghiÖp, 1983. s÷a hiÖn nay ë nhiÒu n¬i ®Æc biÖt lµ ë c¸c NguyÔn V¨n Th−ëng, (1997). "§Þnh h−íng ph¸t triÓn bß s÷a vµ s÷a ë ViÖt Nam trong thêi n«ng hé ®ang mÊt c©n ®èi trÇm träng, thøc gian tíi", Ch¨n nu«i, Sè 4, tr 5-6. ¨n tinh vÉn chiÕm tû lÖ qu¸ cao. Trung t©m TrÇn Träng Thªm, (1986). "Mét sè ®Æc ®iÓm vµ s÷a vµ gièng bß Hµ Néi còng n¨m trong kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña c¸c nhãm bß lai gi÷a t×nh tr¹ng ®ã nªn bß ®Î th−êng bÞ s¸t nhau bß laisind víi bß s÷a gèc Hµ Lan". LuËn ¸n Phã tiÕn sÜ khoa häc N«ng nghiÖp, 1986. dÉn ®Õn viªm tö cung vµ cuèi cïng lµm cho Ph¹m Ngäc ThiÖp, (2003). "Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ kho¶ng c¸ch gi÷a 2 løa ®Î dµi, tæng s¶n sinh tr−ëng, sanh s¶n vµ s¶n xuÊt s÷a cña bß l−îng s÷a trªn mét ®êi gia sóc thÊp ®· ¶nh Holstein Friesian nu«i t¹i L©m §ång". LuËn h−ëng lín ®Õn hiÖu qu¶ cña ngµnh ch¨n v¨n th¹c sÜ khoa häc N«ng nghiÖp. nu«i bß s÷a. Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT, (2002). HiÖn tr¹ng vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn bß s÷a ë ViÖt 4. KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ Nam thêi kú 2002 – 2010. 4.1. KÕt luËn 51
T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 2 sè 1/2004 55