Nghiên cứu những biến đổi điện tâm đồ trong bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 3 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> NGHIÊN CỨU NHỮNG BIẾN ĐỔI ĐIỆN TÂM ĐỒ<br /> TRONG BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH<br /> Trần Quốc Hoàn*, Hồ Thượng Dũng*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Giới thiệu. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là nguyên nhân tử vong xếp thứ tư trên thế giới. COPD được<br /> định nghĩa là quá trình viêm làm giới hạn vĩnh viễn đường dẫn khí, luôn luôn tiến triển và không phục hồi hoặc<br /> phục hồi một phần khi điều trị. Việc chẩn đoán được xác định bằng hô hấp ký và nghiệm pháp này còn dùng để<br /> phân bậc mức độ tắc nghẽn đường dẫn khí. COPD thường làm thay đổi điện học của tim mà chúng ta có thể thấy<br /> được qua ECG bề mặt. Mục đích của chúng tôi là nghiên cứu, đánh giá vai trò của những biến đổi ECG trong<br /> chẩn đoán và tiên lượng COPD và mối liên hệ giữa chúng với các phân bậc của GOLD.<br /> Chất liệu và phương pháp nghiên cứu. Chúng tôi phân tích 290 bản ECG của bệnh nhân có bệnh phổi<br /> mạn trong đó có 196 bệnh nhân mắc COPD và đánh giá các thông số FEV1, FEV1/FVC, XQ ngực chuẩn, độ cao<br /> của sóng P, trục và vôn thế của sóng P và QRS, block nhánh, kiểu qR ở aVR, kiểu rS ở V5, V6, phì đại thất phải,<br /> và thay đổi ST-T.<br /> Kết quả. Trong 196 bệnh nhân COPD, chúng tôi thấy những thay đổi ECG nói chung chiếm 61,3%.<br /> Những thay đổi ECG hay gặp nhất đó là rS ở V5, V6 chiếm 47,5%, p “phế” 42%, qR ở aVR 37,2%, biến đổi STT 35,8%, block nhánh 28,6% và điện thế QRS thấp 12,8%. Trục lệch phải và trục lệch trái của QRS chiếm<br /> 16,3% và 13,8%, tương ứng. Cuối cùng, các biến đổi ECG ấy có mối tương quan nghịch một cách rõ rệt với các<br /> phân bậc của GOLD.<br /> Kết luận. Trong COPD, các biến đổi ECG nên được tầm soát nhằm bổ sung cho các dấu hiệu lâm sàng khác<br /> trong chẩn đoán và tiên lượng điều trị.<br /> Từ khoá: Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, biến đổi ECG.<br /> <br /> SUMMARY<br /> EVALUATING THE DIAGNOSTIC VALUE OF ECG CHANGES<br /> IN CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASE.<br /> Tran Quoc Hoan, Ho ThuongDung * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - No 3- 2014: 135-140<br /> Introduction. Chronic obstructive pulmonary disease is the fourth leading cause of mortality worldwide. It<br /> is defined as a persistent airflow limitation usually progressive and not fully reversible to treatment. The<br /> diagnosis of chronic obstructive pulmonary disease and severity of disease is confirmed by spirometry. Chronic<br /> obstructive pulmonary disease produces electrical changes in the heart which shows characteristic<br /> electrocardiogram pattern. The aim of this study was to observe, evaluate diagnostic values of electrocardiogram<br /> changes in chronic obstructive pulmonary disease patients and relationship between those changes with the<br /> grades of GOLD.<br /> Material and Methods. We analyzed 290 electrocardiogram findings in the patients with clinically chronic<br /> pumonary disease, 196 of whom suffering from chronic obstructive pulmonary disease and evaluated the forced<br /> expiratory volume in the first second, ratio of forces expiratory volume in the first second to the fixed vital<br /> capacity, chest radiographs as well as electrocardiogram changes such as p wave height, P and QRS axises and<br /> voltages, bundle branch block (includes right bundle branch block and left bundle branch block), qR pattern in<br /> aVR, rS pattern in V5,V6, right ventricular hypertrophy, ST-T changes.<br /> * Bệnh viện Thống nhất Tp. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: BS. CKII. Trần Quốc Hoàn ĐT: 0984989902<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Nội Khoa Toàn Quốc năm 2014<br /> <br /> Email: hermybin@gmail.com<br /> <br /> 135<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 3 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Results. The 196 patients with COPD, we found electrocardiogram changes in 61.3% (122 ps) patients,<br /> while 38.7% (74 ps) had normal electrocardiogram. The most frequent electrocardiogram changes observed were<br /> rS pattern in V5, V6 (47.5%), p pulmonale (42%), qR pattern in aVR (37.2%), ST-T changes (35.8%), bundle<br /> branch block (28.6%), and low QRS (12.8%). Right axis deviation and left axis deviation were observed in 16.3%<br /> and 13.8% patients, respectively. Eventually, Of the 196 patients with COPD, incidence of those<br /> electrocardiographic features showed significant negative correlations with FEVl/FVC ratio as well as with the<br /> grades of GOLD.<br /> Conclusion. Diagnostic values of electrocardiogram in patients with chronic obstructive pulmonary disease<br /> suggest that chronic obstructive pulmonary disease patients should be screened electrocardiographically in<br /> addition to other clinical investigations.<br /> Key words: Electrocardiographic changing; Chronic Obstructive Pulmonary Disease;<br /> trong COPD vừa có thể là biến chứng vừa có thể<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> là bệnh đồng mắc chiếm tỷ lệ cao nhất và là<br /> Trong thực hành lâm sàng, hô hấp và tuần<br /> nguyên nhân gây tử vong chính của COPD. Tuy<br /> hoàn là hai cơ quan có mối liên quan mật thiết<br /> nhiên, qua tham khảo từ ATS, EURS, WHO, USvới nhau. Sự thay đổi của cơ quan hô hấp thì<br /> NHLBI, AHA, NYHA; chúng tôi cũng chỉ thu<br /> sớm hay muộn đều dẫn đến thay đổi cơ quan<br /> được khiêm tốn các khuyến cáo, các công trình<br /> tuần hoàn và ngược lại. Bệnh phổi tắc nghẽn<br /> nghiên cứu liên quan giữa tim mạch và COPD<br /> mạn tính (COPD), một bệnh lý ảnh hưởng mạn<br /> và còn ít hơn trong các nghiên cứu về ECG trong<br /> tính cơ quan hô hấp một cách nặng nề đang<br /> COPD. Do vậy, đây là lĩnh vực mà GOLD đang<br /> ngày càng gia tăng có tính thời sự toàn cầu.<br /> khuyến cáo cần nghiên cứu thêm để bổ sung cho<br /> COPD là một bệnh tiến triển được đặc trưng bởi<br /> các phiên bản sắp tới. Vì những lý do đó chúng<br /> sự tắc nghẽn và giới hạn đường thở có hay<br /> tôi đưa ra mục tiêu nghiên cứu một khía cạnh<br /> không phục hồi hoàn toàn hoặc một phần.<br /> quan trọng trong COPD như sau:<br /> COPD liên quan chặt chẽ đến đáp ứng viêm của<br /> 1, Khảo sát những biến đổi ECG trong bệnh<br /> phổi khi tiếp xúc lâu dài với thuốc lá, bụi bẩn và<br /> nhân COPD. 2, Khảo sát mối liên hệ giữa các<br /> các chất ô nhiễm không khí khác. COPD là một<br /> biến đổi ECG và các phân bậc GOLD 2012.<br /> bệnh lý có đặc điểm khó thở ngày càng tăng, tốc<br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> độ tùy từng cá thể. Các bàn luận về COPD được<br /> cập nhật hàng năm của GOLD.<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Qua một thập kỷ, mặc dù sự nỗ lực của<br /> nhóm các chuyên gia GOLD, mọi biện pháp và<br /> nỗ lực cũng chỉ dừng lại ở mức độ làm giảm<br /> triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống; làm<br /> giảm đợt cấp và cải thiện tỷ lệ tử vong.<br /> Năm 2000, GOLD đề xuất phân loại mức độ<br /> nặng của bệnh theo giai đoạn suy giảm của FEV1<br /> nhưng thực ra theo thời gian người ta phát hiện<br /> ra rằng bảng phân loại này không hoàn toàn liên<br /> quan rõ rệt đến mức độ trầm trọng của khó thở,<br /> giới hạn gắng sức và tình trạng suy giảm sức<br /> khỏe. Vì vậy, hằng năm các chuyên gia của<br /> GOLD đều đề nghị hệ thống phân loại tốt hơn.<br /> GOLD 2011 đã đưa ra vai trò bệnh tim mạch<br /> <br /> 136<br /> <br /> 196 bện nhân COPD được chẩn đoán từ<br /> 12/2011-12/2012 (trong tổng 290 bệnh nhân bệnh<br /> phổi mạn).<br /> <br /> Phương pháp tiến hành<br /> Test chức năng phổi và tính toán FEV1 và<br /> FEV1/FVC. Chẩn đoán và đánh giá mức độ tắc<br /> nghẽn theo GOLD 2012. Điện tâm đồ được đo 12<br /> chuyển đạo tiêu chuẩn. Các cân lâm sàng khác<br /> khi cần thiết.<br /> Các đặc tính được nghiên cứu gồm: P “phế”,<br /> trục sóng P, phức bộ QRS và biên độ của chúng,<br /> block nhánh, kiểu qR ở aVR, kiểu rS ở V5, V6,<br /> thay đổi ST- T.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Nội Khoa Toàn Quốc năm 2014<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 3 * 2014<br /> Nhập và xử lý số liệu<br /> Phần mềm Microsoft office-Exel. Version<br /> 2010. Mọi khác biệt được xem là có ý nghĩa<br /> thống kê khi xác suất p < 0,05.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Các biển đổi điện tâm đồ trong trong bệnh<br /> phổi tắc nghẽn mạn tính<br /> Bảng 1. Các biến đổi nhịp tim trong COPD<br /> Các loại nhịp tim<br /> Nhịp xoang bình thường<br /> Nhịp nhanh xoang<br /> Nhịp chậm xoang<br /> Ngoại tâm thu nhĩ<br /> Ngoại tâm thu thất<br /> Rung nhĩ/cuồng nhĩ<br /> Nhịp nhanh thất<br /> Tổng<br /> <br /> Số lượng<br /> 74<br /> 82<br /> 01<br /> 11<br /> 09<br /> 16<br /> 01<br /> 196<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 38,7%<br /> 41,2%<br /> 0,3%<br /> 5,6%<br /> 5,1%<br /> 8,1%<br /> 0,3%<br /> 100%<br /> <br /> Bảng 2. Các biến đổi ECG trong COPD<br /> Thông số<br /> <br /> Thời gian<br /> <br /> Biên độ<br /> <br /> Trục<br /> <br /> Thời gian<br /> Điện thế ngoại<br /> biên<br /> <br /> Trục QRS<br /> <br /> qR ở aVR<br /> Kiểu rS ở V5,<br /> V6<br /> Biến đổi ST/T<br /> Biến đổi ECG<br /> <br /> Trạng thái<br /> Số lượng<br /> Sóng P<br /> Bình thường<br /> 136<br /> Kéo dài<br /> 60<br /> Bình thường<br /> 84<br /> P “phế”<br /> 82<br /> Khác<br /> 30<br /> 0<br /> 111<br /> > 60<br /> Bình thường<br /> 8<br /> 0<br /> 77<br /> ≤ 60<br /> Phức bộ QRS<br /> Bình thường<br /> 140<br /> Block nhánh<br /> 56<br /> Bình thường<br /> 171<br /> Thấp<br /> 25<br /> Trung gian<br /> 134<br /> RAD<br /> 32<br /> LAD<br /> 27<br /> Vô định<br /> 3<br /> Có<br /> 73<br /> Không<br /> 123<br /> Có<br /> 93<br /> Không<br /> 103<br /> Bình thường<br /> 127<br /> Thấp/dẹt/ ngược<br /> 69<br /> chiều<br /> Có<br /> 181<br /> Không<br /> 15<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> 69<br /> 31<br /> 43<br /> 42<br /> 15<br /> 56,6<br /> 4,1<br /> 39,3<br /> 71,4<br /> 28,6<br /> 87,2<br /> 12,8<br /> 68,3<br /> 16,3<br /> 13,8<br /> 1,6<br /> 37,2<br /> 62,8<br /> 47,5<br /> 52,5<br /> 64,8<br /> 35,2<br /> 92,4<br /> 7,6<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> So sánh các biến đổi điện tâm đồ theo phân<br /> bậc GOLD<br /> Bảng 3. Rối loạn nhịp theo phân bậc GOLD<br /> Rối loạn<br /> Nhịp xoang thường<br /> Nhịp xoang nhanh<br /> Nhịp xoang chậm<br /> Khác<br /> TỔNG<br /> <br /> GOLD II<br /> 30(51%)<br /> 24(41%)<br /> 2(3,3%)<br /> 3(4,7%)<br /> 59<br /> <br /> GOLD III<br /> 38(32%)<br /> 53(45%)<br /> 0(0%)<br /> 28(23%)<br /> 119<br /> <br /> GOLD IV<br /> 8(44%)<br /> 6)33%)<br /> 0(0%)<br /> 4(23%)<br /> 4<br /> <br /> Bảng 4. Tương quan giữa các biến đổi khác của ECG<br /> với FEV1<br /> FEV1<br /> P “phế”<br /> Block nhánh P<br /> Trục QRS lệch P<br /> Nhịp tim nhanh<br /> <br /> R<br /> -0,05<br /> -0,02<br /> -0,16<br /> -0,16<br /> <br /> P<br /> < 0,05<br /> < 0,05<br /> < 0,05<br /> < 0,05<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Bệnh nhân COPD có nguy cơ tim mạch cao.<br /> Điện tâm đồ (ECG) cung cấp nhiều thông tin có<br /> giá trị về bệnh tim và có giá trị tiên lượng. Trong<br /> nghiên cứu của chúng tôi, nhịp nhanh xoang<br /> chiếm tỷ lệ 41,2%. Trong nghiên cứu của Miriam<br /> J. Warnier và cộng sự, nhịp nhanh xoang chiếm<br /> 50% cao hơn rõ rệt trong nhóm không COPD<br /> 36%. Greenber, Yisachar J và cộng sự tìm thấy<br /> trong một phân tích gộp rằng nhịp nhanh xoang<br /> là tình trạng rối loạn nhịp phổ biến nhất trong<br /> bệnh nhân COPD nhập viện, nó chiếm 61%<br /> trường hợp.<br /> Nhịp nhĩ đa ổ theo các tác giả này, chiếm 617%; rung nhĩ hoặc cuồng nhĩ chiếm 2,5-18% và<br /> nhịp nhanh nhĩ chiếm 16% bệnh nhân. Nghiên<br /> cứu của chúng tôi có rung nhĩ/cuồng nhĩ chiếm<br /> 8,6% và ngoại tâm thu nhĩ chiếm 5,6%; đặc biệt<br /> có xuất hiện ngoại tâm thu thất 5.1% trường hợp.<br /> Chỉ có một trường hợp nhịp chậm xoang và một<br /> trường hợp nhịp nhanh kịch phát thất (0,3%).<br /> Nhóm nhịp tim bất thường xuất hiện phần lớn<br /> trong COPD so với nhịp tim bình thường (61,3%<br /> và 38,7%), p < 0,05. Theo Jenten MT và cộng sự,<br /> rối loạn nhịp có liên quan đến tỷ lệ tử vong cả<br /> tim mạch và tất cả các nguyên nhân trên tất cả<br /> các giai đoạn của bệnh COPD. Rối loạn nhịp<br /> xuất hiện trong COPD thường được lý giải: (1)<br /> Thiếu ô xy trường diễn trong COPD làm co mao<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Nội Khoa Toàn Quốc năm 2014<br /> <br /> 137<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 3 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> mạch phổi gây tăng áp phổi tăng tiền gánh của<br /> tim và tăng nhịp tim để tăng nhu cầu ô xy cho tổ<br /> chức. (2)Thuốc lá và COPD làm tăng nguy cơ<br /> tim mạch trong đó có rối loạn nhịp, (3) Đồng<br /> vận β2 thường được dùng trong COPD cũng góp<br /> phần làm tăng gánh hệ tim mạch do kích thích<br /> hệ tim mạch. Những thuốc này làm tăng tần số<br /> tim và huyết áp, làm tăng nguy cơ thiếu máu cục<br /> bộ cơ tim, tai biến mạch máu não và các rối loạn<br /> nhịp tim như rung nhĩ, nhịp nhĩ đa ổ và các rối<br /> loạn nhịp khác.<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, P “phế”<br /> chiếm tỉ lệ khá cao (42%). Đây là một kiểu biến<br /> đổi điện tim tương đối chuyên biệt của COPD.<br /> Trong nghiên cứu Spodicks, 13.9% bệnh nhân<br /> COPD có sóng P ≥ 0.25mV, Carid và Wilcken,<br /> 15,5%, trong khi Scott và cộng sự ; Pinto và cộng<br /> sự ghi nhận cùng tỷ lệ 32,7%. Kết quả của chúng<br /> tôi thì tương đồng với Rachaiah. Nhiều tác giả<br /> xem P “phế” là dấu hiệu tiên lượng COPD: Sóng<br /> P “phế” được dùng như một dấu hiệu gián tiếp<br /> của dày thất phải (Winternitz, I935; Hecht, I937;<br /> Katz, 1946; Wood, 1948; Kilpatrick, 1951.<br /> Lepeschkin, I951; Phillips, 1958). Một số tác giả<br /> khác đề nghị: P “phế” là do thay đổi vị trí tim<br /> quay dọc do phổi căng phồng và đẩy cơ hoành<br /> xuống thấp (Spodick,1959; Caird và Wilcken,<br /> I962; Phillips,I958). Ram Abhishek Sharma trong<br /> một nghiên cứu đề nghị rằng nếu sóng P “phế”<br /> xuất hiện thì có thể kết luận COPD ở giai đoạn<br /> nặng và được điều trị ngay cả khi không thực<br /> hiện được hô hấp kí và nếu sóng P “phế” xuất<br /> hiện; bệnh nhân có thể bắt đầu điều trị cả<br /> corticosteroids và đồng vận beta 2 hoạt động kéo<br /> dài dạng hít. Trục sóng P chuyển sang phải (trục<br /> P>+600) xuất hiện quá nửa trường hợp (56,6%).<br /> Đây là một trong hai thông số của sóng P có giá<br /> trị đánh giá tim mạch trong COPD, chúng gián<br /> tiếp đánh giá tình trạng dày giãn tim phải và<br /> tăng áp phổi và như vậy cũng đánh giá được<br /> tình trạng tắc nghẽn đường dẫn khí. Tỷ lệ trục P<br /> > +600 trong các nghiên cứu khác: 80% bởi<br /> Zuckermann và cộng sự (1948) và 48,6% bởi S.<br /> Padmavati và Veena Raizada(1972) . Trục P lệch<br /> <br /> 138<br /> <br /> phải được dùng để định nghĩa dày nhĩ phải<br /> (Caird and Wilcken, I962; Coelho và cộng sự,<br /> 1962). Trong khi đó các tác giả khác cho rằng do<br /> thay đổi tư thế tim và liên quan chặt chẽ đến tắc<br /> nghẽn khi được kiểm định bởi test hô hấp kí và<br /> X-quang (Calatayud và cộng sự, 1970; Tibblin, và<br /> Rose, 1968).<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, trục QRS<br /> lệch phải có tỷ lệ 16,3%. Trục QRS lệch phải<br /> theo một số tác giả là dấu hiệu dày và giãn<br /> thất phải và là biểu hiện tâm phế mạn (Phillips<br /> và Burch, 1963; Oram và Davies, 1967). Theo<br /> các tác giả, mối liên quan này là rất chặt chẽ và<br /> là dấu hiệu gián tiếp của tăng áp động mạch<br /> phổi. Trong một nghiên cứu so sánh trục lệch<br /> phải ở 1123 trường hợp dày thất phải của ba<br /> nhóm bệnh nhân, tỷ lệ trục lệch phải vượt trội<br /> hơn hẳn trong nhóm tâm phế mạn (53,4%) so<br /> với hai nhóm suy tim xung huyết và hẹp hai lá<br /> (47,3% và 20,7% tương ứng, Raizada và<br /> Padmavati, 1971). Các tác giả còn cho rằng<br /> trong COPD, dày và giãn thất phải thường<br /> xuất hiện đồng thời và điều đó càng làm cho<br /> tầm quan trọng của dấu hiệu trục lệch phải<br /> trong vấn đề đánh giá tim mạch trong COPD.<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, dạng rS ở<br /> V5-6 chỉ tỷ lệ 47,5% so sánh với S. Padmavati và<br /> Veena Raizada, 1997 (77,8%), sự khác biệt có ý<br /> nghĩa thống kê (p < 0,05). Theo nhiều tác giả (A.<br /> O. Obasohan và cộng sự, 2005. Gabriel<br /> Gregoratos, MD, 2004) cho rằng sự thay đổi ECG<br /> trong COPD là những biến cố động, vì vậy sự<br /> khác biệt về phân bố các biến cố giữa kết quả của<br /> chúng tôi và các tác giả khác có lẽ là do họ lấy<br /> kết quả ECG trong thời kỳ bệnh nhân vào phòng<br /> cấp cứu, còn của chúng tôi bệnh nhân phần lớn<br /> đã ra khỏi tình trạng suy hô hấp cấp. Trong<br /> nghiên cứu của Assad và cộng sự, cho thấy sự<br /> thay đổi rõ rệt của thông số này giữa ghi nhận<br /> lần đầu vào viện và lần cuối khi xuất viện.<br /> Nhiều tác giả cho rằng phần lớn sự xuất hiện<br /> sóng S nổi trội trong V5-6 được xem như dấu<br /> hiệu khác của dày thất phải (Spodick, 1959;<br /> Selvester và Rubin,1965). Silver và Calatayud<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Nội Khoa Toàn Quốc năm 2014<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 3 * 2014<br /> (1971), trong một nghiên cứu 173 bệnh nhân<br /> COPD với suy giảm chức năng hô hấp nặng tìm<br /> thấy rằng sự đặc hiệu tốt nhất khi biên độ của<br /> QRS là ≤ 0,5mV và R/S ở V6 ≤ 1. Kết quả kiểu<br /> này trong nghiên cứu của chúng tôi là 37,2%.<br /> Đây cũng là một dấu hiệu tương đương dày thất<br /> phải theo nhiều tác giả (Kilpatrick, 1951; Myers<br /> và cộng sự, 1948; Coelho và cộng sự, 1962;<br /> Padmavati, 1970), và họ cho rằng khi xuất hiện<br /> kiểu này cho thấy có mối liên hệ chặt chẽ với<br /> dấu hiệu kinh điển của dày thất phải ở mức xác<br /> suất 5% và phải được coi là dày thất phải ngay<br /> cả khi vắng mặt các dấu hiệu kinh điển. Kết<br /> quả điện thế thấp trong nghiên cứu của chúng<br /> tôi là 12,8%. Trong khi đó các tác giả khác<br /> (Murphy và Hutcheson, 1974 58,3%, Suma K.S,<br /> 2006 28%). Theo các tác giả Silver và<br /> Calatayud, Mark và Snider cho rằng điện thế<br /> QRS thấp là do sự tăng lượng khí ứ trệ ở phổi<br /> tạo ra tư thế tim vuông góc với mặt phẳng trán<br /> đồng thời sự căng phồng không khí giữa điện<br /> cực và thành tim làm tăng điện trở gây nên<br /> giảm biên độ QRS. Điều này chứng tỏ bệnh<br /> nhân có khí phế thũng nặng và như vậy điện<br /> thế QRS thấp được xem như dấu hiệu đánh giá<br /> tiên lượng rất giá trị.<br /> Bloch nhánh trong nghiên cứu của chúng tôi<br /> chiếm tỷ lệ 29%.Theo Padmavati và Raizada<br /> (1972) thu được kết quả 15,4% và hai tác giả có<br /> nhận xét rằng block nhánh thường xuất hiện<br /> cùng với dạng qR trong cùng một bản ghi ECG.<br /> Các tác giả này còn nhận thấy block nhánh<br /> thường xuất hiện thoáng qua trong phần lớn các<br /> trường hợp phì đại thất phải kinh điển. Tuy<br /> nhiên, theo Lazović. B và cộng sự, april- 2013;<br /> Block nhánh phải không hoàn toàn (nghiên cứu<br /> của chúng tôi, 20/196, 10,2%) là dấu hiệu sớm<br /> của COPD vì người ta đã chứng minh rằng một<br /> tình trạng COPD trầm trọng không thể tạo ra<br /> một dấu hiệu ECG như thế. Theo Richard N.<br /> Fogoros, M.D. 2011, block nhánh phải hiện diện<br /> phần lớn ở người khỏe mạnh nhưng gia tăng<br /> xuất hiện theo tuổi. Ở tuổi 80, hơn 11% người<br /> xuất hiện Block nhánh phải. Tuy nhiên, khi tồn<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> tại với COPD thì Block nhánh phải lại liên quan<br /> đến mức độ trầm trọng của bệnh. Điều này được<br /> giải thích là do tăng áp suất thất phải mạn tính<br /> hoặc tăng áp suất động mạch phổi cấp tính như<br /> trong trường hợp thuyên tắc động mạch phổi. Ở<br /> đây, cũng theo các tác giả này khi Block nhánh<br /> phải phối hợp với Block nhánh trái thì rất dễ xảy<br /> ra Block AV hoàn toàn, một loại rối loạn nhịp<br /> nguy hiểm cần thiết sự trợ giúp của máy tạo<br /> nhịp. Như vậy, khi xuất hiện Block nhánh nhất<br /> thiết chúng ta phải đi tìm bệnh lý tim kèm theo<br /> hoặc huyết khối phổi và cần thiết sử dụng các<br /> phương tiện như ECHO, MRI và nhiều kỹ thuật<br /> khác để nhanh chóng đưa ra các phương án điều<br /> trị kịp thời thích hợp. Cuối cùng, trong COPD<br /> kèm Block nhánh chúng ta có thể coi như là sự<br /> diễn tiến nặng của bệnh và có nguy cơ tim mạch<br /> kèm theo.<br /> Thay đổi ST-T trong nghiên cứu của chúng<br /> là 35% so sánh với 57,7% của S. Padmavati và<br /> Veena Raizada. Biến đổi ST-T, nó là dấu hiệu<br /> thay đổi không ổn định nhất trong tất các các<br /> dấu hiệu ECG. Sóng T ngược chiều ở các chuyển<br /> đạo trước tim phải minh chứng cho dãn và căng<br /> quá mức thất phải (Coelho và cộng sự, I962;<br /> Armen, Kantor, và Weiser, I958). Tuy nhiên<br /> trong nghiên cứu của Padmavati và Veena<br /> Raizada lại chứng tỏ chẳng có mối liên hệ nào<br /> giữa T ngược chiều V1-3 với dày và giãn thất<br /> phải. Nhiều tác giả cũng cho rằng thay đổi này<br /> của sóng T gặp trong nhiều bệnh lý như bệnh lý<br /> bệnh cơ tim thiếu máu cục bộ, thuyên tắc phổi…<br /> và nói như Phillip S. Cuculich, Andrew M. Kates<br /> 2009, có đến ít nhất 20 lý do thay đổi ST-T.<br /> Các biến đổi của ECG trong COPD ít khi đơn<br /> độc (6%). Đại đa số bệnh COPD đều có từ ≥ 2<br /> biến đổi ECG. Sự biến đổi đơn độc thì ít đặc hiệu<br /> hơn sự phối hợp trên một dấu hiệu.<br /> Nhịp nhanh xoang trong các phân đoạn của<br /> GOLD chiếm tỷ lệ khá cao (41%, 45%, 33% trong<br /> mỗi nhóm), phân bậc càng cao xuất hiện rối loạn<br /> nhịp như rung nhĩ/cuồng nhĩ, nhanh thất<br /> (những rối loạn nhịp chết người) càng nhiều<br /> hơn. Các thông số ECG như P “phế”, trục P lệch<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Nội Khoa Toàn Quốc năm 2014<br /> <br /> 139<br /> <br />