Nghiên cứu phát triển một số ngành công nghiệp hỗ trợ dệt may của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế: Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:201

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 1 cuốn sách "Phát triển công nghiệp hỗ trợ dệt may của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế" trình bày nội dung hai chương đầu bao gồm: Cơ sở lý luận về phát triển công nghiệp hỗ trợ dệt may, thực trạng công nghiệp hỗ trợ dệt may của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu phát triển một số ngành công nghiệp hỗ trợ dệt may của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế: Phần 1

lOAI THUÖNG PHAT TRIEN CONG NGHIEP HÔ TR(T DÊT MAY CÚA VIÊT NAM ■ ■ ■ TRONG BÔICÂNH HÔINHÂP QUÔC TÊ M U EN GY >C U Ê U NHA XUAT BAN CHINH TRI QUOC GIA
B ien m u c tren xu ät bän phäm cua Thtf v ien Q uöc gia V iet N am Nguyen Thi Dung Hüe Phät trien cöng nghiep hö trd det may cüa Viet Nara trong böi canh höi nhäp quoc te / Nguyin Thi Dung Hue. - H. : Chinh tri quoc gia, 2013. - 300tr. ; 21cm DTTS ghi: Trtfdng dai hoc Ngoai thUdng. - Thii muc tr. 287-294 1. Det may Cöng nghiep hö trö 3. Höi nhäp quö: 2. te 4. Viet Nam 338.409597 - dcl4 CTB0134p-CI? 334.7 Mä sö: ’ CTQG - 20:3
TRUONG DAI HQC NGOAITHUONG TS. NGUYEN TH| DUNG HUÉ PHÁT TRIEN CÓNG NGHIÉP HÓ TRff DÉT MAY CÚA VIÉT NAM ■ ■ ■ TRONG BÓICÁNH HÓINHÁP QUÓC TÉ NHÁ XUÁT BÁN CHÍNH TRI QUOC GIA - Sl/THÁT HÁ NQI-2013
DANH MUC TU'VIET TÂT TIÊNG ANH Chûf Tieng Anh T ie n g V iê t viêt tàt ASEAN Association of Southeast Hiêp hôi câc quôc già Asian Nations Dông Nam À APEC Asia-Pacific Economic Dién dàn Hdp tac Cooperation Kinh te châu A - Thâi Binh Diidng AFTA ASEAN Free Trade Area Khu vue Mâu dich Tu do ASEAN A PO Asian Productivity Tô chûc Nâng suât Organization châu A ATC Agreement on Textiles Hiêp dinh vê Hàng and Clothing Dêt may CEPT Common Effective Hiêp dinh Thue quan Preferential Tariff Uu dâi CMT Cut - Make - Trim Hoat dông gia công hàng xuàt khau EPA Environmental Tô chûc Bào vê môi Protection Agency trUdng Mÿ EU European Union Lien minh châu Au FDI Foreign Direct Investment Dau tu trUc tiêp nUôc ngoài 5
GATT General Agreement on Hiep dinh chung ve Tariffs and Trade Thue quan vä Mäu dich GDP Gross Domestic Product Töng san phäm quöc nöi ITMA International Exhibition of Höi chö May möc Textile Machinery cöng nghiep det may the giöi JETRO Japan External Trade Tö chüc Xüc tien mäu Organization dich Nhät Ban MITI Ministry of International Bö Cöng nghiep vä Trade and Industry ThUdng mai quöc te METI Ministry of Economy, Bö Kinh te, Thüdng Trade and Industry mai vä Cöng nghiep MNC Multi-national Cöng ty Da quöc gia Corporation MFN Most Favoured Nation Nguyen täc Toi hue quöc UNIDO United Nations Industrial Tö chüc Phät trien Cöng Development Organization nghiep Lien höp quöc VINATEX Vietnam’s National Textile Tong Cöng ty Det and Garment Group May Viet Nam VITAS Vietnam’s Textile & Hiep höi Det May Apparel Association Viet Nam WTO World Trade Organization Tö’ chüc ThUdng mai the giöi 6
L 01NHÁ XUflT BflN Dét may lá mót ngánh cóng nghiép quan trong trong thdi ky dáu cüa quá trinh cóng nghiép hóa. hién dai hóa cua Viét Nam. Vói nhüng ldi the riéng biét nhü vón dáu tu khóng lón, thdi gian thu hói vón nhanh, thu hút nhiéu lao dóng, có diéu kién md róng thi trüdng trong va ngoái nüóc, có sü tham gia tó chüc san xuát. cüa nhiéu thánh phán kinh te khác nhau, ngánh dét may Viét Nam hién dang düóc xem lá ngánh sán xuát müi nhon vá phát trién khá hiéu quá. Dáy lá ngánh cung cá'p các mát háng thiet yeu cho xa hói, giái quyét viéc lám cho mót lüc lüdng lón lao dóng, dong thdi dá mang lai nguon thu ngoai té lón tü xuát kháu vá dóng góp mót nguón thu dáng ké cho ngán sách nhá nuóc. Trong nhüng nám qua, ngánh dét may thüdng xuyén sü dung khoáng 24% lao dóng trong khu vüc cóng nghiép (khoáng 2 triéu lao dóng trüc tiép), dóng góp tói 319-6 GDP cüa cóng nghiép che bien vá 14,8% tong kim ngach xuát kháu (dúng thú hai chi sau xuát kháu dáu thó), thu ve nguón ngoai té lón, dóng góp váo sü phát trién cüa dá't nUóc. Trong xu thé' hói nháp, ngánh dét may tren the giói dang có sü canh tranh gay gát giüa các quóc gia nhám chiém linh thi trüdng, dát ra thách thüc to lón dói vói ngánh dét may Viét Nam. Hdn nüa, trong cd cáu phát trien cüa ngánh dét may cüng dang ton tai nhiéu bát cap nhü: phán lón vón vá lao dóng táp 7
trung váo cóng doan may, chu yéu lá may gia cóng, trong khi các cóng doan khác nhü kéo sói, dét, nhuóm,... d trong tinh trang manh mún, lac háu; phán lón nguyén liéu dét may Viét Nam phái nháp kháu,... Sü mát cán dói giüa khá náng sán xuát nguyén liéu dáu váo yéu kém vá toe dó phát trién nhanh, manh cüa ngánh may mác dá khién cho cóng nghiép dét may Viét Nam trd nén phu thuóc vá dé bi tón thüdng bdi nhüng bién dóng cüa thi trüdng thé giói, súc canh tranh yéu, giá thánh cao vi phu thuóc quá nhiéu nguyén phu liéu nháp kháu. Nhám cung cap cho ban doc mót só" kién thüc cd bán vé sü phát trién cüa cóng nghiép hó trd dét may d mót só’ quóc gia trén thé giói, thüc trang cüa cóng nghiép hó trd dét may Viét Nam vá nhüng chính sách, dinh hüóng chung cüa Nhá nüóc cho ngánh cóng nghiép dét may, quy hoach phát trién cóng nghiép hó trd dét may, Nhá xuát bán Chính tri quóc gia - Sü thát giói thiéu cuón sách Phát trién cóng nghiép hó trú dét may cüa Viét Nam trong bói cánh hói nháp quóc té cüa TS. Nguyén Thi Dung Hué. Nói dung cuón sách góm ba chüdng: - Chüdng I: Cd sd ly luán vé phát trién cóng nghiép hó trd dét may. - Chüdng II: Thüc trang cóng nghiép hó trd dét may cüa Viét Nam trong bói cánh hói nháp quóc té. - Chüdng III: Mót só giái pháp phát trién cóng nghiép hó trd dét may cüa Viét Nam trong bói cánh hói nháp quoc té. Xin giói thiéu cuón sách vói ban doc. Tháng 1 nam 2013 NHÁ XUÁT BÁN CHÍNH TRI QUOC GIA - SU THÁT
Chirong I CO SO LY LUÁN VÉ PHÁT TRIEN CONG NGHIÉP HÓ TRO OÉT MAY I. CÓNG NGHIÉP HÓ TRO 1. Khái n iem v é c ó n g n g h iép hó trd a) S u x u á t h ié n c u a t h u á t n g ü “c ó n g n g h ié p hó t r o ” “Cóng nghiép hó trd” hay “Cóng nghiép phu trd” tiéng Anh la “supporting industry”, da difdc các doanh nghiép N hát Bán sü dung tü láu trutdc khi trd th án h mót th u á t ngü chính thúc. T h u á t ngü náy trd nén thóng dung d N hát Bán váo khoáng nhü ng nám 1980 khi diídc Chính phü N hát Bán sü dung trong các van bán, tai liéu cüa minh vá sau dó diídc sü dung róng rái d các niídc cháu Á. Mac dú vay, th u á t ngü náy ván rá t md hó vá khóng có dinh nghía thóng nhát. “Cóng nghiép hó trd” theo nghía róng chi mót hé thóng san xuát, cung cap nhüng yeu to dáu váo cho quá trinh san xuát san p h á m cuoi cüng, theo nghía hep lá ngánh cóng nghiép chi cung cap h n h kién, p h u tüng vá cóng cu cho mót so ngánh cóng nghiép nhát dinh, diéu náy hoán toan phu thuóc váo ngiidi sü dung. 9
Trên thUc té, công nghiêp hô trd cua ngành công nghiêp giày da cung cap câc phu kiên cua giày, da dà qua xü lÿ, mây moc thiét bi xü lÿ da và dich vu thiét ke. Công nghiêp hô trd cua công nghiêp xe mây cung câ'p câc nguyên liêu dàu vào, quy trinh sân xuât ra chüng và câc dich vu cho câc nhà làp râp xe mây. Tuy nhiên, công nghiêp hô trç) cüng cô thê dUdc hiêu rông hdn th é và không cô ranh gidi eu thé. Dieu này cô nghïa là, dé hoach dinh dtfçJc chinh sâch. pham vi cua công nghiêp hô trç) phâi difdc câc nhà hoach dinh chinh sâch quy dinh eu thê và mang tinh chat chien lüdc nhàm bâo dam sü tUdng thich giüa dinh nghîa vdi mue dich cua chinh sâch. Vi du, Thâi Lan hiêu công nghiêp hô trd là câc doanh nghiêp sàn x u a t lin h p h u kiên diCôc s ù d u n g trong câc công doan làp râp cuôi cùng cua câc ngành công nghiêp sân xu a t ôtô, m ây môc và diên tü. Trong khi do, Bô N àng lüdng Mÿ lai cho ra n g công nghiêp hô trd là n h ü n g ngành công nghiêp cung cap nguyên liêu và quy trin h cân thiét dê sân xu a t ra sân p h â m triiôc kh i chung d it de dita ra thi triCbng. T h u â t ngü hiên dang dUdc sü dung d câc nUôc Dông Ä bat nguon tù N h â t Ban vào khoâng giüa n h ü n g nam 1980. Tài liêu chinh thûc dàu tiên sü dung th u â t ngü này là Sâch trâng vê Hçfp tâc kinh tê nam 1980 cüa Bô Công nghiêp và ThUdng mai Quôc té (MITI)' N h â t Ban. Trong tài liêu này, th u â t ngü “công nghiêp hô trd” dUdc düng dé 1. Tù thâng 1-2001 doi tên thành Bô Kinh té, ThUdng mai và Công nghiêp (METI). 10
chi “các doanh nghiép vüa va nhó có dóng góp cho viéc p h á t trien cd sd ha tá n g cóng nghiép d các ntfdc cháu A trong tru n g vá dái h a n ” hay “các doanh nghiép vüa vá nhó san xuát linh phu kién”. Muc dích cúa MITI tai thdi diém dó lá thúc dáy quá trin h cóng nghiép hóa vá p h á t trién doanh nghiép vüa vá nhó d các niíóc ASEAN, dác biét lá ASEAN 4 góm nifóc Indónéxia. Malaixia, Philíppin vá Thái Lan. Hai nám sau. MITI giói thiéu t h u á t ngü náy vói các nüóc cháu Á trong Ké hoach p h á t trié n cóng nghiép ch áu A mdi (dude biét den vói tén goi New AID Plan). Dáy lá mót chiídng trin h hdp tác kinh té toán dién tré n ba phUdng dién: vién trd, dáu tu vá th u d n g mai. Trong khuón kho cüa ké hoach, Chiídng trin h p h á t trién cóng nghiép hó trd cháu A ra ddi nám 1993 nhám giái quyét các van dé vé th á m h u t thUdng mai, n ú t có chai cüa cd sd h a táng, th iéü h u t lüc lüdng lao dóng chuyén nghiép d các niíóc ASEAN 4 vá th úc dáy hdp tác cóng nghiép giüa N h á t Bán vói các nUóc náy. Trong chUdng trin h náy, cóng nghiép hó trd chính thúc dude dinh nghía lá các n g á n h cóng nghiép cung cap n h ü n g g i cán th iét n h ii nguyén uát liéu thó, lin h p h u kién vá háng hoá tií bán, cho các ngánh cóng nghiép láp ráp. Trong dinh nghia náy, ph a m vi cüa cóng nghiép hó trd dUdc md róng, tü các doanh nghiép vüa vá nhó th á n h các n gánh cóng nghiép san x u á t h á n g hoá tru n g gian vá h á n g hoá tu bán cho cóng nghiép láp rá p má khóng p h á n biét quy mó doanh nghiép (Hinh 1.1). 11
Hình 1.1: Pham vi cua công nghiêp hô trd theo MITI Sân Xuâ't phâ’m khâ’u, cuoi — ► sir dung cùng trong nifóc Phu tùng Khuôn Nguyên và linh Dùc Rèn nhifa liêu kiên Công nghiêp hô trd Nguôn: Kenichi Ohno, 2007. Viêt Nam tiê’p nhân th u â t ngü “công nghiêp hô trd” tUdng dôi muôn. TrUdc dây, khi tâp tru n g p h â t triên công nghiêp nàng trong thdi kÿ kinh tê kê hoach tâp trung, mac dù các ngành này cüng dôi hôi liidng dâu vào trên quy mô md rông, nhUng Viêt Nam không chû ÿ dên khâi mêm công nghiêp hô trd vi linh phu kiên dùng cho sân phâm cuoi cùng cúa các ngành công nghiêp nàng nhu mày nông nghiêp, xe dap và ôtô dudc sân x u à t trong cùng mot doanh nghiêp theo cd câ\i tich hdp chiêu doc. Ngay câ khi t h u â t ngü “công nghiêp hô trd ” dude giói th iê u vói h àu h é t các nUôc ch âu A tai cuôc hop cüa To chûc N àng s u â t châu Á (APO) và D iên d à n Hdp tâc 12
kinh te châu Á - Thái Binh Dudng (APEC), Viêt Nam khi dô dang d giai doan dâu cûa quà trinh doi môi vân không chu ÿ den vi con phái dôi phó vói n h ü n g van de cap bách khác nhu p h á t trien nông nghiêp, caí cách kinh té vá xoá dói, giâm nghèo. Khi các nhà dàu tu nuóc ngoài b â t dàu vào Viêt Nam tù giüa n h ün g nâm 1990, ho gap nhiéu khô k h â n trong viêc t i n kiêm các nhà cung cap san phâm dâu vào dàp ûng du:fc yêu càu. N hàm giüp Viêt Nam câi thiên môi triidng kinh doanh và dâu tu, N h â t Bàn dà hô trd thông qua Di: àn Ishikaw a (1995) và Sàng kiên chung Viêt Nam - Mhât Ban (2003). N hüng ehiidng trin h này m ang lai ldi r h cho câ hai niíóc: Viêt Nam cô thê th u h ü t nhiê'u dàu tu nUâc ngoài hdn và càc doanh nghiêp niíóc ngoài dang boat dông tai Viêt Nam diidc hUdng môi trUdng kinh dcanh tôt hdn. Sài g kiên chung Viêt Nam - N h ât Bán, khdi xiíóng nâm 2(03, nhàm tàng ciïdng süc canh tra n h kinh te cüa Viêt Nim thông qua viêc thuc dây dông dâu tu nUâc ngoài vào Viit Nam. Trong Kê hoach hành dông cüa Sàng kiên, mue diu tiên trong danh mue các hành dông càn thüc hiên là “p h á t triên, giói thiêu và tà n dung công nghiêp hô trd d V êt N am ”. Dieu này cho thay Viêt Nam dà b à t dâu ÿ thûc tä n quan trong cûa công nghiêp hô trd trong quà trin h cing nghiêp hoà và th u h ü t dâu tu nude ngoài. Tuy nhiên, rong suot thdi gian thuc hiên giai doan 1 cüa Sàng kien k
tông thè p h â t triên công nghiêp hô trd, lâp cd sd dü liêu vê công nghiêp hô trd và th à n h lâp k h u công nghiêp cho công nghiêp hô trd. Dê dâp ûng yêu càu trê n mot câch hiêu quâ, càn phâi th â u hiêu bàn c h at cùa công nghiêp hô trd, câc khâi niêm liên quan và lüa chon mot dinh nghîa dày dû vê công nghiêp hô trd dê làm cd sd cho viêc th iê t kê chinh sâch toàn diên cho sU p h â t triên cüa n gành công nghiêp này. b) Câc k h â i n iêm liên q u a n Cùng vói th u â t ngü “công nghiêp hô trd ”. mot sô khài niêm k hâc cüng dUdc sü d u n g dê chî n g àn h công nghiêp chuyên cung câ’p dâu vào nhü: công nghiêp liên q u a n và hô trd, th à u phu. công nghiêp p hu thuôc, công nghiêp linh p h u kiên và ngUdi cung câ’p. • Công nghiêp liên quan và hô trd Trong cuon sâch Lçfi thê canh tranh cùa câc quôc gia cüa giâo sU Porter Michael E. thuôc TrUdng Dai hoc Harvard, th u â t ngü “công nghiêp liên quan và hô trd” sü dung n hu là mot yêu tô quyêt dinh cüa ldi thê canh tra n h quôc gia. Mô hinh viên kim cUdng (Hinh 1.2) gôm bon yêu tô chinh liên kêt chàt che vói nhau tao ldi th ê canh tra n h và cô thê âp dung vói moi quôc gia và ngành công nghiêp. Bon yêu tô này bao gôm: diêu kiên yêu tô dàu vào, diêu kiên vê càu, công nghiêp liên quan hô trd, chiên lUdc, câü trüc và dôi thü canh tranh. 14
Hìih 1.2: Mô hình cüa Porter ve loi th é canh tranh cua các quoc gia Nguôn: P o rter M ichael E., 1990. Trmg dó, yéu tô" “công nghiêp liên quan và hô trçf” düdc dnh nghìa là “su’ ton tai cua ngành công nghiêp cung cap uà ngành công nghiêp liên quan cô nâng lue canh tranh (uôc tê". Ong chia yéu tô" này thành hai phân, gôm công nfhiêp hô trçf và công nghiêp liên quan. Công nghiêp hô trd ao ra lçli thê' cho các ngành công nghiêp ha nguon vi chûn; sân xuât ra nhüng dàu vào düdc sii dung rông rái và cô tim quan trong trong viêc câi tiên và quôc té hoà, con côrç nghiêp liên quan là nhüng ngành trong dô doanh nghiêp cô thé phô’ hdp hoâc chia sè các hoat dông trong i cùng cluôi già tri khi ho canh tranh vói nhau, hoâc là nhüng îgành sân xuát ra các sân phäm cô tinh chat bô sung cio nhau. Ba yêu to con lai là: (i) chién lüçJc, cö cáu và doi hü canh tranh cua doanh nghiêp là nhüng yéu to 15
cho bièt dièu kièn th àn h làp, tò chùc, quan ly cùa doanh nghièp và bàn chàt cùa càc dòì th ù canh tra n h trong nUóc; (ii) cac dièu kièn ve càu là dàc dièm ve càu trong nuóc dòì vói cac sàn phäm, dich vu do doanh nghièp cung càp; (iii) càc dièu kièn ve nhàn to’ ngu y càc dièu kièn cd bàn (bao gom lao dóng lành nghè, von, cd sd ha tàng) can thièt de có thè canh tra n h trong mót ngành cóng nghièp nào dó. Ngoài bòri yèù tò cd bàn này, Porter cüng nh àn m anh dèn vai trò cüa chinh phù vi theo òng, vièc thUc thi càc chinh sàch mà khòng xem xét sU ành huóng cùa chùng dèh càc yèu tò" canh tra n h thì chàng khàc gì vièc huy hoai Idi thè cùa quòc già. • Thàu phu Tù “th àu phu” dUdc sù dung càch dày khoàng vài chuc nàm nhUng khòng dUdc dinh nghìa cu thè. Dinh nghìa gan dày n h à t cùa Tò chùc P h à t trièn cóng nghièp Lièn hdp quòc (UNIDO) ve thàu phu là “thod thuàn giìia hai ben - nhà thàu chinh uà nhà thàu phu. N hà thàu chinh giao cho mot hoac vài doanh nghièp son xuàt hnh p h u kièn hoàc cum linh kièn v à i hoac cung càp dich vu cóng nghièp càn thiét cho vièc sdn xuat chuòi sàn phàm cuòi cùng cùa m inh. N hà thàu ph u thiic hièn cóng vièc tuàn theo sti chi dinh cùa nhà thàu chinh”. Khòng nhvf còng nghièp hò trò, th àu phu nhàn manh vào càc cam kèt và quan hè lau dài giüa doanh nghièp lón và nhà th à u phu mà khòng bao góm càc loai hình giao dich khàc, nhà sàn xuàt tai cho hoàc mua ngoài. 16
• Cóng nghiép p h u thuóc T h u á t ngü “cóng nghiép phu thuóc” düdc sü dung róng rái ó An Dó tíí nh ü n g nám 1950. T h u á t ngü náy düdc dinh nghia trong lu á t (P h át trien va Diéu chinh) cóng nghiép nám 1951 lá “hoat dóng trong lin h viic cóng nghiép có lién quan den hoác có d it d in h lien quan den viec che tao hoác sán x u á t lin h kién, p h u tüng, cum lin h kién, cóng cu hoác háng hoá trung gian, hoác cung cap dich vu, v.v.”. T h u á t ngü chi düdc biét dén ó An Do có thé vi kinh té An Dó khi dó chüa md cüa dói vói kinh té toán cáu. Mót só nhá hoach dinh chính sách An Dó da tü n g có gáng giói thiéu th u á t ngü náy ra thé giói bén ngoái, nhUng t h u á t ngü náy da khóng phó dung bén ngoái lánh tho An Do. Nguyén n h á n có thé lá cóng nghiép phu thuóc dutdc xép lá mót phán cüa cóng nghiép quy mó nhó, do dó, h á u n h ü khóng tim th áy sU qu an tám , chính sách hoác chien lüdc riéng cho sü p h á t trien cüa ngánh cóng nghiép náy, ké cá d Án Dó. • Cóng nghiép linh p h u kién Khóng có dinh nghía riéng biét cho th u á t ngü “cóng nghiép linh phu kién”, n hü n g th u á t ngü náy thiídng düdc hiéu lá n h ü n g ngánh cóng nghiép sán xu át ph u tüng, linh kién vá düdc sü dung róng rái trong ngánh cóng nghiép láp rá p n h ü xe máy, otó vá dién tü. Dáy lá t h u á t ngü có pham vi hep n h á t, vi nó khóng bao góm các dáu váo khác có th é có trong kh ái niém ve cóng nghiép hó trd 17
n h u dich vu, cóng cu, máy móc va nguyén liéu. Cóng nghiép linh phu kién có thé dude xem la tru n g tám cüa cóng nghiép hó trd, lá yéü tó quan trong cho viéc dánh giá nói día hoá. • Ngiidi cung cáp Cüng gióng nhu “cóng nghiép linh ph u kién”, “ngUdi cung cap” khóng dude dinh nghía cu thé, chi dUdc hiéu chung lá ngUdi bán các hán g hoá vá dich vu cho ngánh cóng nghiép. T h u á t ngü náy dude sü dung róng rái d Malaixia vá các nUóc Nam A dé chi các doanh nghiép vüa vá nhó hoat dong nh u nhá th á u phu cüa các doanh nghiép lón. Khóng gióng vói “cóng nghiép phu trd”, “ngUdi cung cáp” dúng dé chi tün g doanh nghiép ddn le thay vi chi mot ngánh cóng nghiép tong thé. Vé' cd bán, nhüng ngUdi cung cap lá mót bó p h á n cüa cóng nghiép hó trd, có vai tro quyet dinh cho sü p h á t trién cüa ngánh cóng nghiép náy. c) D in h n g h ia “cóng n g h iép hó tr o ” Cóng nghiép hó trd vá các dinh nghia lién quan cung nhán m anh tám den quan trong cüa các ngánh cóng nghiép san xuat dáu váo cho th á n h phám . Tuy nhién, mói dinh nghía xác dinh mót pham vi khác n h a u cho ngánh cóng nghiép náy. Vi du n h u dinh nghia cóng nghiép lién quan vá hó trd, th á u phu phác hoa mot pham vi r á t róng, bao góm toán bó n g án h cóng nghiép cung cáp. NgUdc lai, cóng nghiép linh phu kién hay ngUdi 18
cung cap lai phâc hoa mot pham vi hep hdn. “Công nghiêp hô trd” là mot t h u â t ngü md hô, nêü không cô mot dinh nghla eu thé thi không th é xâc dinh düdc dô là n g à n h công nghiêp nào và phu trd câi gi, cho ai. Do vây, p h a m vi cüa công nghiêp hô trd nêu trong câc chinh sâch, chiên lUdc công nghiêp r a t khâc nh au , tùy thuôc vào k hâi niêm và mue dich sü dung cüa câc n h à hoach dinh chinh sâch. T h u â t ngü dUdc dinh nghla càng eu thé thi viêc hoach din h chinh sâch càng trd nên dê dàng hdn và cô tinh khâ thi cao hdn. Hinh 1.3 m m h hoa ba khâi niêm ve công nghiêp hô trd và câc pham vi tUdng ûng. Khâi niêm h a t nnân, dân dén pham vi hep n hât, dinh nghîa rang công nghiêp hô trd là nhü ng ngành công nghiêp cung câp linh kiên, p h u tùng và câc công eu sân x u â t ra câc lin h kiên, p h u tùng này. Câc nuôc dang p h â t triên nhii Thaï Lan xâc dinh pham vi cüa công nghiêp hô trd theo pham vi này. Trong khi do, N h â t Ban, vôi ldi thê vê công nghê, tiêp cân công nghiêp hô trd theo nghîa rông 1. Theo dô, công nghiêp hô trd dUdc dinh nghla là nhüng ngành công nghiêp cung câp linh kiên, p h u tùng, công eu dê sân x u â t linh kiên p h u tùng này và câc dich vu sân x u â t nhiC hâu cân, kho bài, p h â n phoi, bâo hiem . Côn dinh nghîa công nghiêp hô trd theo pham vi rông 2 là nhüng ngành cung câp toàn bô dâu vào vât chât, gôm lin h kiên, p h u tùng, công eu, m ây môc và nguyên vât lieu. Câc quôc gia vôi ldi thê’ vê dich vu sân xu àt n h u Mÿ lai xâc dinh ph am vi công nghiêp hô trd cüa minh theo nghîa rông 2 này. 19
Hình 1.3: Các pham vi cua còng nghiêp ho trd San phàm cuoi cùng lipràp Uprapchuahcdncftinh Hang h o i trung gian r, z Phy tùng Djch vu sàn xuat 3 Linh ki$n Hàucàn Khobai t Phân pnôi Hàng hoà tu bàn B è o hiém Cöngev ? o M ó èymc î N guyèn lieu Thép Hoâchâl Nguôn: VDF, 2007 Trong bôi cânh cüa Viêt Nam hiên nay, vói nguón ngân sách có han, nén móng công nghiêp chUa p h át tn ê n , dông thdi duói àp lüc hôi nhâp và canh tra n h quóc té, khài niêm pham vi rông 2 là phù hdp hdn câ dé huy dông dildc moi nguón liic cho sd phát trién cùa công nghiêp hô trd. Vi vây, cô thé dé xuàt mot dinh nghîa phù hdp vói mue dich nghiên cùu và hoach dinh chính sách cho Viêt Nam nh u sau: công nghiêp hô trç) là m ot nhôm các hoat dông cung cap nguyên vât lieu và các dàu vào trung gian (gôm m ày môc, công eu, linh kiên và p h u tùng) cho các ngành công nghiêp làp râp và chébien. 20
2. D àc d iêm cüa c ô n g n g h iêp hô tr d a) T ính d a cap Các doanh nghiêp tham gia công nghiêp hô trçi nàm ò các vi tri khác nhau trong chuôi già tri sân xuát ra san phám cuô’i cùng. Bat cù mot sân pharn nào dêu trai qua mot quà trinh sân xuât, bât dàu tù nguyên liêu thô, qua các giai doan khác nhau cho teli khi già tri dude tích lüy váo th á n h phán cuòi cùng. Trong chuôi già tri náy, các nhá cung cap dUöc phán loai theo cap do, vi tri ho tham gia vào hê thông. Trèn n h a t là nhà làp ráp san pham cuoi cùng, tiep dó là lan lUOt là càc nhà cung càp cap mot, cá’p hai, cap ba, v.v. (Hình 1.4). Hình 1.4: Phân loai công nghiêp hô tro theo hê thông ngành sân xuât 21