Nghiên cứu tác động của việc áp dụng mô hình thống kê tài chính chính phủ vào kế toán công tại Việt Nam trong tiến trình hội nhập

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết giới thiệu phần tổng quan cơ sở lý thuyết khá đầy đủ về mô hình GFS trong mối quan hệ với kế toán công Việt Nam, đồng thời kiểm định cơ bản các nhân tố tác động khi áp dụng mô hình này. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 3 nhóm nhân tố trong 10 biến độc lập về tình hình tài chính, kế toán công mà Việt Nam cần cân nhắc giải quyết trong thời gian tới nhằm hướng đến một nền tài chính minh bạch và hiệu quả. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu tác động của việc áp dụng mô hình thống kê tài chính chính phủ vào kế toán công tại Việt Nam trong tiến trình hội nhập

NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA VIỆC ÁP DỤNG MÔ HÌNH THỐNG KÊ TÀI CHÍNH CHÍNH PHỦ VÀO KẾ TOÁN CÔNG TẠI VIỆT NAM TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP EFFECTS OF THE APPLICATION OF THE GOVERNMENT FINANCE STATISTICS ON VIETNAMESE PUBLIC SECTOR ACCOUNTING IN THE INTERNATIONAL ECONOMIC INTEGRATION TS. Phạm Quang Huy Trường Đại học Kinh Tế Thành phố Hồ Chí Minh Tóm tắt Số liệu thống kê của một quốc gia có nguồn gốc từ hệ thống tài chính và kế toán khu vực công cung cấp cũng như xử lý. Đây là cơ sở để các đối tượng sử dụng như chính phủ các quốc gia, chính quyền hay ban lãnh đạo đơn vị ra các quyết định kinh tế cần thiết. Một trong những mô hình được Quỹ tiền tệ thế giới và nhiều tổ chức toàn cầu triển khai chính là Thống kê tài chính chính phủ (GFS). Để thực hiện thành công tại Việt Nam thì chính phủ cần có sự kết hợp đồng bộ với chuyển đổi các nội dung trong kế toán công. Trên thực tế, Việt Nam vẫn chưa có nghiên cứu về sự tác động của việc áp dụng này thông qua các cơ sở lý thuyết khoa học một cách rõ ràng. Sử dụng phương pháp tổng hợp về các công trình nghiên cứu và định lượng hóa phần cơ bản, bài viết đã giới thiệu phần tổng quan cơ sở lý thuyết khá đầy đủ về mô hình GFS trong mối quan hệ với kế toán công Việt Nam, đồng thời kiểm định cơ bản các nhân tố tác động khi áp dụng mô hình này. Kết quả nghiên cứu cho thấy có 3 nhóm nhân tố trong 10 biến độc lập về tình hình tài chính, kế toán công mà Việt Nam cần cân nhắc giải quyết trong thời gian tới nhằm hướng đến một nền tài chính minh bạch và hiệu quả. Từ khóa: kế toán công, thống kê tài chính chính phủ, mô hình GFS, tài chính công, minh bạch Abstract The official statistics of a country are derived from the financial system and public accounting sector which they give the provision and treatment. This is the basis for bodies to use such as the national government, state agencies or the board of management who make necessary economic decision. One of these models which are used and implemented by International Monetary Fund as well as some global organizations is the model of Government Financial Statistics (GFS). To perform successfully in Vietnam, the government needs the combination completely together with converting the content of public sector accounting. In fact, Vietnam has a little study about the impact of the application of this model through scientific theoretical basis explicitly. Using the method of synthesis and quantitative method in some basic parts, the aim of this article presented an overview basis rather comprehensive to theory GFS model in relation to the public accounting in Vietnam; and basic inspection some factors that impact the application of this model. The study results showed that there are 3 groups of 10 independent variables of the financial situation, public accounting that Vietnam should consider to be addresses in the near future to move forwards a transparent and efficient financial background. Key words: public accounting, government financial statistics, GFS model, public finance, transparency 307
1. Giới thiệu Theo chuẩn mực quốc tế, các nhà khoa học đã khẳng định rằng, một trong những vai trò quan trọng của khu vực công chính là yếu tố về việc lập báo cáo tài chính và thống kê các chỉ tiêu của quốc gia (Mortimer, 2001). Trong lĩnh vực nghiên cứu và khoa học trên thế giới ở giai đoạn hiện nay, đã và đang có khá nhiều khái niệm khác nhau được đưa ra để hiểu như thế nào là một khu vực công. Nhìn chung, có thể hiểu khu vực công là một khái niệm được dùng để xác định một tập hợp gồm có các cơ quan quản lý nhà nước của quốc gia, các tổ chức và doanh nghiệp công và cả hệ thống ngân hàng trung ương. Đây được xem là một thành phần cơ bản và không thể thiếu của nền kinh tế và cuộc sống xã hội. Thông qua khu vực này, chính phủ chịu trách nhiệm chính và thực hiện việc phân phối hàng hóa và dịch vụ công đến mọi miền trong cả nước. Nói cách khác, khu vực công được xem là một bộ phận hoặc một thành phần của nền kinh tế có liên quan đến việc cung cấp các sản phẩm công cơ bản. Khu vực công đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển chung của một quốc gia mà chính phủ cũng cần có sự quan tâm về mặt điều hành, hướng dẫn, ưu tiên một số lĩnh vực và thúc đẩy quá trình thực thi nhiệm vụ đạt được sự hữu hiệu. Khu vực công luôn là thành tố thiết yếu trong nền kinh tế một vùng, lãnh thổ cũng và không thể thiếu trong bất kỳ quốc gia nào và đóng một số vai trò cơ bản sau: • Thứ nhất, hướng đến sự phát triển của kinh tế: hiện nay, một tỷ trọng không nhỏ tại các nước thì sự phát triển kinh tế phụ thuộc khá lớn vào sự phát triển của các ngành công nghiệp cơ bản và công nghiệp nặng, chẳng hạn như sắt, thép, vận tải biển, khai thác mỏ…bởi những ngành này sẽ cung cấp nguyên liệu thô cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Để vận hành được những doanh nghiệp trong lĩnh vực này thì cần một lượng vốn khổng lồ và điều này chỉ có thể được tài trợ bởi hệ thống tài chính khu vực công của chính phủ. • Thứ hai, hướng đến sự phát triển vùng, khu vực: các doanh nghiệp thuộc khu vực tư nhân thường sẽ bỏ qua sự quan tâm đối với những vùng nghèo khó hoặc lạc hậu, nhưng đối với các đơn vị công thì lại được giao hoàn thành đầy đủ các nhiệm vụ trên tất cả mọi vùng trong cả nước. Bằng cách này, khu vực công giúp giảm dần và hướng đến loại bỏ sự mất cân bằng giữa các khu vực và mang lại sự phát triển chung cho quốc gia. • Thứ ba, tạo việc làm cho nhân công: các khu vực công thì cũng cần một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức làm việc với số lượng không nhỏ. Ngoài ra trong khu vực công cũng cần tuyển dụng nhân sự với đa dạng các trình độ khác nhau. Điều này sẽ cung cấp một lượng việc làm khá lớn cho các cá nhân trong xã hội. • Thứ tư, không vì mục đích lợi nhuận: các tổ chức trong khu vực công đang hoạt động trong nhiều lĩnh vực, cung cấp các hàng hóa, dịch vụ công cho xã hội mà không có sự quan tâm, cân nhắc đến mức lợi nhuận mà tổ chức có thể đạt được. • Thứ năm, bảo vệ một số rủi ro cơ bản trong quá trình hoạt động: một số ngành nghề mang tính chất đặc thù do điều kiện vật chất, cơ sở hạ tầng cũng như nguồn vốn nên một số lĩnh vực đòi hỏi sự độc quyền nhất định. Đồng thời, một số rủi ro cơ bản trong hoạt động sẽ được nhà nước, chính phủ có thể đảm bảo. 308
Đi vào chi tiết, trong công trình nghiên cứu của nhiều quốc gia đang hoặc đã phát triển, tài chính công của một nước vẫn chưa cung cấp thông tin đáng tin cậy bởi do hệ thống kế toán công chưa được thay đổi phù hợp với quy định chung của quốc tế cũng như ứng dụng được những công cụ tích hợp vào cùng hệ thống (Pedregal, 2010). Ngoài ra, hiện tại ở Việt Nam hệ thống kế toán công vẫn chưa thật sự hình thành, mỗi đơn vị công khác nhau lại đang sử dụng một chế độ kế toán có sự khác biệt, chưa có chuẩn mực chung cho khu vực công (Fenella, 2009). Do đó, việc thống kê số liệu tài chính toàn chính phủ vẫn còn có nhiều nội dung chưa thể thực hiện, hoặc giả như có thể tính toán thì cũng sẽ đem lại sự khó hiểu cho người đọc những thông tin này do tính chất không nhất quán về cơ sở kế toán. Thêm vào đó, tài khoản kế toán quốc gia về ngân sách nhà nước luôn có mối quan hệ chặt chẽ với việc thống kê trong từng cấp độ của chính phủ. Việc này cho thấy tài chính chính phủ để cho việc thống kê đạt được tính hiệu quả thì cần phải kết hợp với hệ thống kế toán khu vực công (Thushyanthan, 2013). Với những nội dung trên có thể thấy rằng việc nghiên cứu ứng dụng mô hình thống kê tài chính chính phủ vào kế toán công là phù hợp với khoảng trống nghiên cứu hiện nay tại Việt Nam. 2. Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu 2.1. Cơ sở lý thuyết và khung phân tích Tại các nước thuộc khu vực châu Phi, họ tin rằng khi áp dụng mô hình GFS sẽ hướng đến việc tác động vào quá trình áp dụng chuẩn mực kế toán công của quốc gia (Timothy, 2015). Họ đưa ra một bộ các nhân tố được thay đổi nếu áp dụng theo một quy trình chuẩn chung trong tài chính của đất nước, đó là khung 5 nhân tố SPART. Đi vào chi tiết, họ giải thích rằng, khi các nước có một chế độ thống kê rõ ràng về những thông tin do hệ thống kế toán khu vực công sẽ có thể đáp ứng được 5 tính chất: • Áp dụng một cách đồng bộ và trọn vẹn bộ chuẩn mực kế toán công quốc tế (Standards). • Các tổ chức công đảm bảo hoạt động hướng đến sự tiết kiệm và kinh tế (Public organization). • Trách nhiệm giải trình của khu vực công sẽ được gia tăng (Accountability). • Các đơn vị công sẽ quản trị được những rủi ro trong quá trình hoạt động (Risk Management). • Tăng sự sự minh bạch thông tin trình bày trên báo cáo tài chính khu vực công (Transparency). Trên cơ sở các yếu tố tác động đó, nhiều nước và tổ chức thế giới lựa chọn việc thống kê lĩnh vực tài chính của chính phủ thông qua phần mềm FreeBalance do Quỹ tiền tệ quốc tế hướng dẫn giúp chính phủ các nước thiết lập (Kawika và cộng sự, 2015). Chương trình này hiện nay được khá nhiều nước sử dụng, chẳng hạn như Kosovo, Mongolia, East Timo, Canada, Mỹ… Kết cấu của phần mềm hệ thống này chính là được tích hợp kể cả các trường hợp chung và đặc biệt trong kế toán ngân sách, hành chính sự nghiệp và các đơn vị đặc thù. Ngoài ra, để đáp ứng theo yêu cầu của bộ chuẩn mực IPSAS, chương trình còn cho phép người sử dụng có 309
thể lựa chọn cơ sở kế toán thực hiện ghi nhận các giao dịch là cơ sở dồn tích hoặc tiền mặt. Việc áp dụng chương trình này hướng đến một số ưu điểm sau: • Được sử dụng cho hầu hết các loại hình chính phủ có quy mô từ lớn đến nhỏ. • Cung cấp 1 hệ thống tài khoản quốc gia phù hợp chuẩn quốc tế để phục vụ công tác thống kê. • Các khoản mục và mục lục của quốc gia được ghi chép một cách tách biệt và dễ dàng theo dõi. • Cung cấp một số nội dung về việc trách nhiệm giải trình của ban quản lý và lãnh đạo đơn vị. • Đối với việc hạch toán và lập báo cáo thì chương trình cho phép linh hoạt theo từng quốc gia. Theo Arvind và Annette (2015), đối với các đơn vị công trong quá trình hoạt động, bên cạnh chương trình trên, Quỹ tiền tệ thế giới và Ngân hàng thế giới cũng đề xuất các nước nếu muốn xây dựng hệ thống kế toán công hiện đại, chính phủ có thể sử dụng hệ thống tài khoản kho bạc quốc gia (Treasury Single Account - TSA). Nội dung này được các tổ chức nghiên cứu thừa nhận rằng sẽ cung cấp thông tin đáng tin cậy cao cho việc đưa ra quyết định khi căn cứ vào các thống kê, tính kiểm soát cao của hệ thống giúp có thể tích hợp một cách đầy đủ các chuẩn mực quốc tế vào các khoản mục mà kho bạc phụ trách toàn quốc gia (Rosa & Vicente & Santiago, 2016). Theo nhà khoa học Vincent và các cộng sự (2007), nếu các nước thực hành việc tích hợp toàn bộ hệ thống GFS vào hệ thống kế toán công của một quốc gia mà chủ yếu chính là kế toán kho bạc và ngân sách thì việc lập các báo cáo tài chính cũng như báo cáo quyết toán sẽ được thực hiện một cách nhanh chóng, hướng đến việc có thể tiếp tục thực hiện theo những chuẩn quốc tế như lập kế hoạch tài chính trung dài hạn hoặc kế toán công quốc gia theo sơ đồ sau: Sơ đồ 1: Quan hệ giữa GFS với việc lập dự toán trong kế toán công 310
Nguồn: Vincent (2007) Qua sơ đồ trên có thể thấy rằng, GFS khi được áp dụng sẽ kết hợp một cách chặt chẽ giữa thông tin kinh tế vĩ mô, chương trình của quốc gia định kỳ hàng năm và trung dài hạn, lập dự toán ngân sách sẽ tác động trực tiếp đến kế toán công (Allan, 2011). Qua đây sẽ giúp hệ thống kế toán được bền vững, thông tin nhanh chóng, đáng tin cậy cũng như có sơ sở tra cứu dễ dàng. Dựa vào những thông tin do hệ thống GFS cung cấp, kế toán tiến hành xử lý rồi sau đó lại chuyển về hệ thống để làm cơ sở cho những quy trình tiếp theo (Nwosu & Okafor, 2015). Điều cần lưu ý chính là hệ thống này sẽ cung cấp được cho đơn vị sử dụng một hướng đi để xem xét các chính sách công theo ba khía cạnh gồm chương trình nghị sự chung, theo nhiệm vụ và chức năng của các đơn vị công, và theo từng khu vực quản lý trong các bang, địa phương hay tỉnh thành, quận huyện. Nội dung này khái quát trình bày theo sơ đồ của 3 nhóm chức năng trên như sau: Sơ đồ 2: Quy trình điều hành chính sách công quốc gia theo ba cơ sở chính 311
Nguồn: Nwosu & Okafor, 2015 Với 3 cơ sở cho ban lãnh đạo đơn vị công lựa chọn cho hệ thống báo cáo của tổ chức mình, chương trình có thể cung cấp một bộ dữ liệu đầy đủ gồm 10 báo cáo chính chủ yếu như sau: Mục tiêu chiến lược chính phủ; Kế hoạch phê duyệt chương trình quốc gia; Mục tiêu phân cấp dịch vụ bộ ngành; Sứ mệnh của từng chương trình; Chỉ số đầu ra và đo lường hoạt động; Quy trình phân phối đầu ra dịch vụ; Quản trị ngân sách hiệu quả trong năm tài chính; Bảng tính toán chi phí hoạt động; Quản trị nguồn lực hiệu quả; Báo cáo hoạt động và quản lý tài sản nguồn lực (Samuel và cộng sự, 2015). Tóm lại, các chính sách công thuộc về vấn đề kinh tế vĩ mô của một quốc gia sẽ được xử lý một cách trọn vẹn trong quá trình xử lý nghiệp vụ của hệ thống kế toán công với sự tác động tích cực của hệ thống GFS. Nó sẽ tạo 4 chiều tác động đến tài chính của một nước, gồm việc đạt được sự hữu hiệu tối ưu trong các chỉ tiêu công, cung cấp sản phẩm dịch vụ công chất lượng, gia tăng tính cạnh tranh của quốc gia và cung cấp thông tin tin cậy đến người sử dụng một cách nhanh chóng. Do đó, khung phân tích chính của bài viết chính là xem khi áp dụng hệ thống GFS của Việt Nam sẽ tác động như thế nào đến kế toán công và sẽ thông qua những yếu tố nào. 2.2. Phương pháp nghiên cứu Theo báo cáo ngân sách Hoa Kỳ cần phải khẳng định rằng hệ thống GFS là một hệ thống lập báo cáo mang tính thống kê, cung cấp thông tin cho từng lĩnh vực của một quốc gia và nó không phải là một chế độ kế toán công. Tuy nhiên, việc nghiên cứu hệ thống GFS tác động đến kế toán công là phù hợp theo cơ sở lý thuyết trên bởi nó có mối quan hệ chặt chẽ giữa ba bộ phận là GFS, GFMIS và IPSAS sẽ tiến hành đồng bộ trong một chính phủ. Theo lý luận chung này, giả thuyết nghiên cứu đề xuất là: 312
HO: Áp dụng thống kê tài chính chính phủ tác động cùng chiếu tích cực đến việc áp dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế tại Việt Nam. Để kiểm định giả thuyết này thì câu hỏi nghiên cứu đặt ra chính là: nhân tố nào tác động đến việc áp dụng hệ thống thống kê tài chính chính phủ tại Việt Nam. Từ đó, phương pháp nghiên cứu sử dụng trong bài viết là phương pháp hỗn hợp, có sự kết hợp giữa định tính và định lượng. Trong phương pháp định tính, bài viết chủ yếu sử dụng phương pháp tổng hợp tài liệu cho phần tổng quan tài liệu nghiên cứu để cung cấp những cơ sở lý luận chung cho nghiên cứu. Đối với phương pháp định lượng, bài viết đã tiến hành khảo sát 81 kế toán viên (tổng số mẫu phát ra là là các cán bộ công chức đang công tác tại một số đơn vị công để hỏi xem tính tác động của GFS đến công tác kế toán của đơn vị. 3. Thực trạng tại Việt Nam về Thống kê tài chính chính phủ Xét về lĩnh vực kế toán công hiện nay tại Việt Nam, có thể thấy rằng Việt Nam chưa ban hành bộ chuẩn mực kế toán riêng cho khu vực công. Mỗi nhóm đơn vị công hiện nay đang thực hiện theo một chế độ kế toán mang tính đặc thù và khác nhau, chẳng hạn như kế toán các đơn vị hành chính sự nghiệp, kế toán bảo hiểm xã hội, hoặc kế toán ngân sách và kho bạc nhà nước… Tuy nhiên, theo định hướng trong thời gian tới, Việt Nam sẽ có bộ chuẩn mực kế toán công quốc gia theo hướng tiếp cận quốc tế. Bởi do điều này nên dẫn đến việc thống kê tài chính chính phủ hiện nay vẫn còn gặp phải những khó khăn nhất định do hệ thống sổ sách, báo cáo và các chỉ tiêu trong từng nhóm đơn vị cũng có những điểm khác nhau nhất định. Cùng với khía cạnh kế toán công thì thực trạng về vấn đề thống kê tài chính của chính phủ Việt Nam hiện nay cũng có những điểm cần xem xét. Cụ thể, ngày 29.01.2014, Thủ tướng chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 10/CT-TTg về việc tăng cường công tác thống kê Bộ ngành. Chính phủ thừa nhận rằng các số thống kê trong thời gian qua chưa đạt được sự chất lượng về mặt thông tin tài chính kế toán công. Chính phủ cho rằng vấn đề thống kê ảnh hưởng đến công tác chỉ đạo và điều hành kinh tế xã hội của đất nước nhưng thật sự vẫn chưa như mong đợi. Do đó, nếu kết nối hai vấn đề trên tại Việt Nam hiện nay, mối quan hệ giữa hệ thống GFS với hệ thống kế toán công quốc gia vẫn chưa được xác định một cách đầy đủ và bài bản. Trên trang web của cơ quan Tổng cục thống kê, hiện tại trong mục “Khu vực tài chính chính phủ” đang trình bày về các vấn đề chung liên quan đến công tác thống kê như: những yêu cầu tiên quyết của chất lượng qua môi trường pháp lý, các nguồn lực về cơ sở vật chất, tính thống nhất, phạm vi thống kê, phân loại ngành nghề… Tuy nhiên, có thể thấy vẫn chưa có sự phân tích về tính kết nối giữa GFS và IPSAS. Điều này lại càng được khẳng định cho vấn đề nghiên cứu khi trong hội thảo của Bộ tài chính vào ngày 14.07.2014 khi Kho bạc nhà nước tổ chức để học hỏi kinh nghiệm từ các tổ chức quốc tế như Quỹ tiền tệ quốc tế, Cố vấn quản lý tài chính công Đông Nam Á và Chuyên gia tư vấn Australia. Việt Nam hiện tại đang đứng trước những cơ hội lớn cũng như nhiều thách thức trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa mạnh mẽ. Trong lĩnh vực tài chính tại Việt Nam hiện nay, hệ thống mục lục ngân sách và chỉ tiêu báo cáo hiện hành qua nhiều năm đổi mới đã có rất nhiều bổ sung, sửa đổi để dần chuyển hướng tiếp cận theo nội dung của chuẩn mực kế toán công quốc tế, dù rằng nhìn chung các báo cáo ngân sách nhà nước vẫn phù hợp với điều kiện 313
và yêu cầu quản lý và giám sát của Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều chỉ tiêu, khái niệm vẫn chưa phù hợp với thông lệ quốc tế. Chẳng hạn như vật tư đối với kế toán Việt Nam và hàng tồn kho theo quốc tế cũng có định nghĩa và cách hạch toán khác nhau. Vì vậy, nhiệm vụ đổi mới công tác thống kê thu, chi quỹ ngân sách nhà nước phù hợp với chuẩn mực quốc tế về kế toán công và thống kê tài chính chính phủ theo mẫu của Quỹ tiền tệ quốc tế là một yêu cầu cấp thiết được Chính phủ Việt Nam rất quan tâm. Bộ tài chính hiện nay cũng mong rằng có thể Việt Nam có thể tăng cường năng lực xây dựng Báo cáo thống kê tài chính Chính phủ và qua đó góp phần hỗ trợ thực hiện các cải cách tài chính công của các đơn vị có liên quan. Theo đó, Việt Nam đang tiến hành soạn thảo Sổ tay thống kê tài chính Chính phủ phiên bản mới cập nhật. Ngoài ra, chính phủ Việt Nam cũng xác định rõ những khía cạnh công việc sẽ thực hiện gồm: định dạng mẫu báo cáo Thống kê tài chính Chính phủ; liên kết giữa Thống kê tài chính Chính phủ và Chuẩn mực kế toán công quốc tế; Phân loại Thống kê tài chính Chính phủ; Thống kê tài chính Chính phủ và nợ công. 4. Kết quả nghiên cứu và một số gợi ý chính sách 4.1. Kết quả nghiên cứu Bài viết chỉ nêu một số ít kết quả nghiên cứu chính để phục vụ cho việc đưa ra gợi ý chính sách cho nghiên cứu. Theo đó, với những thực trạng trên và quá trình khảo sát thì phần thống kê mô tả của một số câu hỏi được kết xuất theo phần mềm như sau: N Minimum Maximum Mean Std. Deviation T1-Dự án về hệ thống GFS là cần thiết cho kế toán công 81 1 5 3.19 1.034 T2-Hệ thống GFS gắn liền với hệ thống pháp luật 81 1 5 3.27 1.048 T3- Hệ thống GFS gắn liền với tính minh bạch thông tin 81 1 5 3.27 1.074 T4-Hệ thống GFS hỗ trợ công tác tài chính kế toán công 81 1 5 3.38 .982 T5-Hệ thông GFS gắn chặt quy trình lập và hoàn tất ngân sách 81 1 5 3.31 .989 T6-Hệ thống GFS có quan hệ tính chất trách nhiệm giải trình 81 1 5 3.37 1.062 Valid N (listwise) 81 Để chứng minh thêm sự độc lập trong các câu hỏi, tác giả tiến hành thực hiện phân tích phương sai (ANOVA). Để thực hiện, tác giả đã sử dụng công cụ One way ANOVA để kiểm định về mặt giá trị trung bình. Trong trường hợp này, các biến sử dụng cho công cụ này lần lượt là các yếu tố theo từng phần của bảng câu hỏi. Kết quả kiểm định của phát biểu chủ yếu được thể hiện với chi tiết như sau: Sum of Mean Squares df Square F Sig. C1-GFS tác động trực tiếp đến kế toán công Việt Nam Between Groups 2.652 1 2.652 2.492 .008 Within Groups 296.970 279 1.064 Total 299.623 280 Các nhân tố tác động khi áp dụng hệ thống GFS vào kế toán công Việt Nam được xác định bao gồm 7 tác động vào ba nhóm theo kết quả như sau: 314
Rotated Component Matrixa Component 1 2 3 Ke hoach chi tieu trung dai han (1) .501 .194 .186 Don vi thuoc khu vuc cong (2) .786 .016 .298 Thong ke so lieu chung quoc gia (3) .882 .360 .066 Quan tri rui ro (4) .643 .108 .091 Tinh minh bach (5) .043 .040 .862 Gia tang trach nhiem gia trinh (6) -.015 .456 .678 Ap dung chuan muc ke toan cong (7) .119 -.011 .760 Kiem soat chat luong thong tin tai chinh (8) .124 .764 .285 Doi ngu nhan vien ke toan va tai chinh cong (9) .176 .884 -.148 Cong bo thong tin tai chinh, ke toan cong qua cac mau bieu (10) .364 .689 .215 Dựa theo kết quả phân tích nhân tố, có thể đặt ra tên của những nhân tố này gồm (i) các vấn đề thuộc quản lý chung tài chính, kế toán công; (ii) các lợi ích khi áp dụng chuẩn mực kế toán công vào kế toán quốc gia và (iii) những khía cạnh cần xem xét thêm khi đi vào áp dụng GFS trong mối quan hệ với kế toán khu vực công Việt Nam. Với kết quả nghiên cứu này thì khẳng định rằng có sự tác động của việc áp dụng GFS đến hệ thống kế toán công của một quốc gia. Việc tác động này sẽ ảnh hưởng đến nhiều nội dung trong kế toán công, cụ thể theo từng mảng sau: (i) khuôn khổ pháp lý và cơ chế phối hợp giữa các lĩnh vực công khác nhau tại Việt Nam để tạo ra nền tảng chung; (ii) chuyên môn và nghiệp vụ kế toán theo từng khoản mục để vừa đáp ứng yêu cầu của chế độ kế toán và tạo sự dễ dàng trong việc tích hợp vào báo cáo để có số liệu thống kê đúng thời điểm cần thiết; (iii) nguồn nhân lực kế toán công có đủ kiến thức về kế toán lẫn cơ chế thống kê; (iv) hệ thống công nghệ thông tin tích hợp trong lĩnh vực kế toán với chế độ báo cáo thống kê để tạo sự dễ dàng truy xuất dữ liệu; (v) vấn đề về kiểm soát và bảo mật thông tin. 4.2. Một số gợi ý cho Việt Nam Theo những nhân tố đã xác định được khi xem xét tác động của việc áp dụng hệ thống GFS vào kế toán công của một quốc gia, kết quả cho thấy rằng việc ứng dụng là hoàn toàn phù hợp với xu hướng chung của quá trình hội nhập hiện nay. Dựa vào những kết quả thu được, bài viết xin hướng đến một số điểm mà Việt Nam cần xem xét khi áp dụng GFS trong thời gian tới để tích hợp tốt nhất vào hệ thống kế toán khu vực công, gồm: - Thành lập nhóm nghiên cứu các nội dung chuyên sâu về hệ thống GFS tại các quốc gia. - Triển khai chi tiết từng nội dung của GFS trong mối quan hệ với kế toán khu vực công. - Thực hiện theo từng nhân tố đã xác định trong bài viết để có một kết quả đồng bộ. 315
- Áp dụng mô hình quản trị ngân sách để giảm rủi ro trong công tác điều hành ngân sách. - Xem xét việc ứng dụng các mô hình kinh tế vĩ mô về tài chính công vào lĩnh vực kế toán. - Nâng cao chất lượng của việc kiểm soát các thông tin do báo cáo chính phủ cung cấp. - Đối chiếu giữa các phần hành trong thống kê tài chính với kế toán công để tạo ra điểm chung. Tóm lại, vấn đề nghiên cứu về việc kiểm tra sự tác động khi Việt Nam áp dụng hệ thống thống kê tài chính chính phủ vào hệ thống kế toán công của quốc gia có một ý nghĩa vô cùng quan trọng. Bài viết đã cung cấp được những nội dung cần quan tâm khi tiến hành cân nhắc áp dụng thông qua 5 mảng vấn đề chính với 7 điểm gợi ý cho chính phủ quốc gia có thể triển khai các nghiên cứu chi tiết cho từng mảng nội dung và giải pháp này trong thời gian tới. TÀI LIỆU THAM KHẢO Allan, D. B (2011). Why Governments Should Use the Government Finance Statistics Accounting System. Abacus, vol. 47, no. 4, pp. 411-445. Arvind, K., Annette, V. J (2015). The impact of Treasury supply on financial sector lending and stability. Journal of Financial Economics, vol. 118, no. 3, pp. 561-571. Fenella, M. S (2009). Government financial liabilities beyond public sector net debt. Economic & Labour Market Review, vol. 3, no. 1, pp. 43–50. Kawika, P., Michael, L. H & Fred, T (2015). The Government Finance Database: A Common Resource for Quantitative Research in Public Financial Analysis. PLOS One Review, vol. 10, no. 6. Mortimer, A. D (2001). Behavioral aspects of government financial management. Managerial Auditing Journal, vol. 16, no. 8, pp. 451–457. Nwosu, M. E & Okafor, O. H (2015). Financial Management in Local Government: The Nigeria Experience. International Journal of Financial Research, vol. 4, no. 4. Pedregal, D. J (2010). Should quarterly government finance statistics be used for fiscal surveillance in Europe?. International Journal of Forecasting, vol. 26, no. 4, pp. 794–807. Rosa, M. D., Vicente, M & Santiago, M (2016). Government financial statistics and accounting in Europe: is ESA 2010 improving convergence?. Public Money & Management, vol. 36, no. 3, pp. 165-172. Samuel, G. H., Andrei, S., Jeremy, C. S., Robert, W. V (2015). Banks as patient fixed-income investors. Journal of Financial Economics, vol. 117, no. 3, pp. 449-460. Thushyanthan, B & Lars, P. F (2013). Fiscal Decentralization and Economic Growth in OECD Countries Is There a Relationship?. Public Finance Review, vol. 41, no. 4, pp. 421-445. Timothy, C. I (2015). Defining the Government's Debt and Deficit. Journal of Economic Surveys, vol. 29, no. 4, pp. 711-732. Vincent, C. B., Richard, G. & Vasilis S (2007). Dynamic Budgetary Adjustments in the Australian State Government Finance Sector: An Econometric Approach. Journal of Economics and Management, vol. 3, no. 2. 316