Những bài văn nghị luận xã hội – Phần 3

Chia sẻ: Nguyễn Thi A | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

190
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong chương trình học Ngữ văn lớp 10 không thể thiếu thể loại văn nghị loại xã hội. Một thể loại gắn liền với học sinh trong thời gian học THPT. Và lớp 10 là giai đoạn đầu tìm hiểu về thể loại văn này. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về văn nghị luận.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Những bài văn nghị luận xã hội – Phần 3

Ngữ văn lớp 10: Những bài ăn nghị luận xã hội – Phần 3
Nghị luận xã hội: Không thầy đố mày làm nên Dân tộc ta vốn có truyền thống tôn sư trọng đạo. Để tỏ lòng tôn trọng, biết ơn thầy giáo và ghi nhận vai trò to lớn của thầy giáo đối với sự thành đạt của mỗi cá nhân, tục ngữ ta có câu: Không thày đố mày làm nên Nhưng cũng lại có truyền thống hiếu học. Không chỉ học thầy, chúng ta còn học bạn: Học thầy không tầy học bạn Hai câu tục ngữ đều nói lên tinh thần hiếu học, nhưng thể hiện hai quan niệm dường như mâu thuẫn. Vậy chúng ta nên hiểu việc học thầy học bạn như thế nào cho đúng? Và bản thân chúng có mâu thuẫn hay không? Xét cho cùng thì hai câu tục ngữ trên không hề mâu thuẫn vì cả hai câu đều nói về vai trò và tác dụng của người dạy đối với người học. Nhưng hai câu tục ngữ lại có chỗ khác nhau do sự tách biệt người dạy là thầy giáo và người dạy là bạn bè ở hai câu. Do sự tách biệt trong so sánh ở hai câu mà hai câu tục ngữ bị đẩy về hai thái cực. "Không thầy đố mày làm nên" thì tuyệt đối hoá vai trò của người thầy. "Học thầy không tầy học bạn" lại tuyệt đối hoá vai trò của người bạn. Đề cao việc dạy, nhấn mạnh việc học, cả hai tục ngữ đều đúng, nhưng cả hai câu đều có điểm chưa thoả đáng. Câu "Không thầy đố mày làm nên" chưa thoả đáng vì quá đề cao vai trò của người thầy, tuyệt đối hoá tác dụng của người thầy đối với cuộc đời, sự nghiệp của người học. Không ai có thể phủ nhận được vai trò quan trọng của thầy giáo đối với sự thành đạt, "làm nên" của học trò, nhưng không thể vì thế mà người thầy hoàn toàn quyết định. Người học trò trưởng thành, "làm nên" một phần lớn nhờ công ơn chỉ đạo, hướng dẫn, dạy bảo của người thầy giáo, nhưng phần quyết định vẫn là sự
nỗ lực chủ quan tự thân vận động của chính họ để học hỏi và tiếp thu tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng kỹ xảo... trong kho tàng tri thức chung của nhân loại. Trong quá trình tự vận động đó, có nhiều điều họ tiếp nhận từ gia đình, bạn bè, xã hội chứ không phải chỉ từ người thầy. Câu tục ngữ "Học thầy không tầy học bạn" chưa thoả đáng vì quá hạ thấp vai trò của người thầy, quá đề cao tác dụng của bạn bè trong việc học. Trong học tập, thầy giáo là người chủ đạo, học trò là người chủ động, bạn bè là người hỗ trợ, giúp đỡ, "xúc tác". Vì vậy nói "học thầy không tầy học bạn" là thái quá, hạ thấp người thầy, quá đề cao vai trò, tác dụng của việc học hỏi bạn bè, xem học bạn hơn học thầy. "Học thầy không tầy học bạn" là sai. Vì thế chúng ta phải biết tôn trọng thầy cô trong suốt quãng đường cắp sách tới trường ~(^_^)~ Suy nghĩ của em về tình mẫu tử trong "trong lòng mẹ" của Nguyên Hồng Nói đến Nguyên Hồng, người ta nhớ ngay một giọng văn như trút cả bao xúc động đắng đót vào trong những câu chuyện của ông. Hồi ký “Những ngày thơ ấu” là kỷ niệm xót xa của cậu bé Hồng, mang theo cái dư vị đắng chát của tuổi thơ khát khao tình mẹ. Cho đến tận bây giờ, khi đọc lại những trang viết này, người đọc vẫn lây lan cảm giác của cậu bé sớm phải chịu thiếu thốn tình cảm, để rồi chợt nhận ra: tình mẫu tử là nguồn sức mạnh thiêng liêng và diệu kỳ, là nguồn an ủi và chở che giúp cho đứa trẻ có thể vượt lên bao đắng cay tủi nhục và bất hạnh. Đoạn trích Trong lòng mẹ là hồi ức đan xen cay đắng và ngọt ngào của chính nhà văn - cậu bé sinh ra trong một gia đình bất hạnh: người cha nghiện ngập rồi chết mòn, chết rục bên bàn đèn thuốc phiện, người mẹ cùng túng
phải đi tha phương cầu thực, cậu bé Hồng đã phải sống trong cảnh hắt hủi ghẻ lạnh đến cay nghiệt của chính những người trong họ hàng. Cậu bé phải đối mặt với bà cô cay nghiệt, luôn luôn “tươi cười” – khiến hình dung đến loại người “bề ngoài thơn thớt nói cười – mà trong nham hiểm giết người không dao”. Đáng sợ hơn, sự tàn nhẫn ấy lại dành cho đứa cháu ruột vô tội của mình. Những diễn biến tâm trạng của bé Hồng trong câu chuyện đã được thuật lại bằng tất cả nỗi niềm đau thắt vì những ký ức hãi hùng kinh khiếp của tuổi thơ. Kỳ diệu thay, những trang viết ấy lại giúp chúng ta hiểu ra một điều thật tự nhiên giản dị: Mẹ là người chỉ có một trên đời, tình mẹ con là mối dây bền chặt không gì chia cắt được. Trước khi gặp mẹ: Nói một cách công bằng, nếu chỉ nhìn vào bề ngoài cuộc sống của cậu bé Hồng, có thể nói cậu bé ấy vẫn còn may mắn hơn bao đứa trẻ lang thang vì còn có một mái nhà và những người ruột thịt để nương tựa sau khi cha mất và mẹ bỏ đi. Nhưng liệu có thể gọi là gia đình không khi chính những người thân – mà đại diện là bà cô ruột lại đóng vai trò người giám hộ cay nghiệt. Tấm lòng trẻ thơ ấy thật đáng quí. Đối với bé Hồng, bao giờ mẹ cũng là người tốt nhất, đẹp nhất. Tình cảm của đứa con đã giúp bé vượt qua những thành kiến mà người cô đã gieo rắc vào lòng cậu “Vì tôi biết rõ, nhắc đến mẹ tôi, cô chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi, một người đàn bà đã bị cái tội là goá chồng, nợ nần cùng túng quá, phải bỏ con cái đi tha phương cầu thực. Nhưng đời nào lòng thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến…” Nhưng ta cũng nhận ra những vết thương lòng đau nhói mà bé Hồng đã sớm phải gánh chịu. Sự tra tấn tinh thần thật ghê gớm. Sức chịu đựng của một cậu bé cũng có chừng mực. Ta chứng kiến và cảm thương cho từng khoảnh khắc đớn đau, cậu đã trở thành tấm bia hứng chịu thay cho mẹ những ghẻ
lạnh, thành kiến của người đời: “Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay” Dù đã kìm nén hết mức nhưng những lời độc ác kia vẫn đạt được mục đích khi đã lấy được những giọt nước mắt tủi nhục của một đứa trẻ không đủ sức tự vệ . Ta chợt ghê sợ trước loại người như bà cô – họ vẫn lẩn quất đâu đó quanh ta, với trò tra tấn gặm nhấm dần niềm tin con trẻ. Liệu ta có hoà chung giọt nước mắt này chăng: “Nước mắt tôi ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hoà đầm đìa ở cằm và cổ”. Càng thương cho cậu bé Hồng, ta lại càng căm uất sự ghẻ lạnh của người đời trước những số phận bất hạnh. Từ nhận thức non nớt, cậu bé ấy cũng đã kiên quyết bảo vệ mẹ mình, bất chấp những thành kiến ác độc: “Chỉ vì tôi thương mẹ tôi và căm tức sao mẹ tôi lại vì sợ hãi những thành kiến tàn ác mà xa lìa anh em tôi, để sinh nở một cách giấu giếm… Tôi cười dài trong tiếng khóc”. Dường như khoảnh khắc cười dài trong tiếng khóc kia chứa chất sự phẫn nộ và khinh bỉ không cần giấu giếm Trong thâm tâm, liệu rằng cậu bé ấy có khi nào oán trách mẹ mình đã nhẫn tâm bỏ con không? Có lẽ không bao giờ, bởi lẽ niềm khao khát được gặp lại mẹ lúc nào cũng thường trực trong lòng cậu bé. Ta xúc động biết bao nhiêu trước khoảnh khắc hồi hộp lo lắng của cậu bé khi sợ mình nhận nhầm mẹ. Linh cảm và tình yêu dành cho mẹ đã không đánh lừa cậu, để đền đáp lại là cảm giác của đứa con trong lòng mẹ - cảm giác được chở che, bảo bọc, được thương yêu, an ủi. Hình ảnh mẹ qua những trang viết của nhà văn thật tươi tắn sinh động, là sự diệu kỳ giúp cậu bé vượt lên nỗi cay đắng của những ngày xa mẹ. Mỗi khi đứng trước mẹ, có lẽ mỗi một người trong chúng ta cũng sẽ cảm nhận được tình me giống như cậu bé Hồng: “Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi thì tôi oà lên khóc rồi cứ thế nức nở”. Không khóc sao được, khi những uất ức nén nhịn có dịp
bùng phát, khi cậu bé có được cảm giác an toàn và được chở che trong vòng tay mẹ. Thật đẹp khi chúng ta đọc những câu văn, tràn trề cảm giác hạnh phúc:“Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy mẹ có một êm dịu vô cùng”. Mẹ đã trở về cùng đứa con thân yêu, để cậu bé được thoả lòng mong nhớ và khát khao bé nhỏ của mình. Có lẽ không cần phải bình luận thêm nhiều Nghị luận xã hội: Hãy sống hết mình Ngày mai mới chỉ là ngày đầu tiên của chuỗi ngày còn lại trong đời bạn. Bạn có nhiều dự đinh cho ngày mai. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu ngày mai không đến? Vì vậy, hãy ghi nhớ câu nói này: “Hãy sống hết mình hôm nay vì có thể ngày mai bạn sẽ chết”. Bạn không hề an toàn đâu. Tử thần luôn rình rập bạn. Tai nạn giao thông, động đất, bệnh tật,… đe dọa bạn ở mọi nơi. Bạn không thể biết được khi nào bạn lìa đời. Vậy nên nếu bây giờ bạn có đặt mình vào hoàn cảnh bên bờ vực của cái chết, điều đó cũng không phải là ngớ ngẩn lắm đâu. Cái quan trọng là điều này sẽ làm bạn nhận ra được nhiều việc. “Cái chết”- cụm từ nghe thật sắc nhọn và lạnh lẽo. Ít ai trong chúng ta dám nói “Tôi không sợ chết”. Nó không đơn giản chỉ là nỗi đau đớn về thể xác. Vấn đề là chúng ta để lại được gì cho cuộc đời. Liệu có những ai khóc thương ta? Liệu cuộc sống có bị xáo trộn gì không nếu ta mất đi? Dĩ nhiên bạn không muốn mình chỉ là một gợn sóng thoáng qua dòng đời rồi mất tăm. Ít ra phải có gì đó chứng minh là bạn đã từng sống, từng yêu thương và được yêu thương, chứng minh là mọi người rất đau khổ khi mất một người quan trọng như bạn. Vậy bạn phải làm gì đây để điều đó xảy ra nếu bạn… lỡ có
chết thật? Một nghịch lí của hầu hết chúng ta là đến lúc gần chết rồi mới bắt đầu hối tiếc, mới chiêm nghiệm lại, nghiêm khắc với bản thân và khát khao muốn cống hiến. Vậy sao ta không làm việc đó ngay bây giờ? Khi chúng ta ra đời, mọi người xung quanh cười, còn ta khóc. Phải sống sao cho khi chúng ta chết đi, mọi người khóc, còn ta cười. Hãy suy nghĩ xem nếu ngày mai không đến thì bây giờ bạn sẽ làm gì để có thể cười được, để bạn hài lòng với cuộc sống của mình. Câu trả lời là cứ sống hết mình theo đúng nghĩa bạn hiểu. Nhưng đừng chỉ hết mình cho bản thân để biến mất khỏi cuộc đời như những hạt bụi vô danh, phủi là bay đi. Hãy nghĩ đến gia đình, bạn bè, cho xã hội, bạn sẽ được mãi mãi khắc sâu trong trái tim những người đang sống. Những gì làm được hôm nay thì cứ làm đi, đừng để đến ngày mai vì có thể cơ hội của bạn sẽ chẳng còn nữa đâu. Nói lời yêu thương thật nhiều. Tha thứ và xin tha thứ. Đi đến những nơi chưa đến. Tận hưởng niềm hạnh phúc khi giúp đỡ người khác. Nếu vậy thì “ngày cuối cùng” của bạn luôn rực rỡ và đáng là “ngày cuối cùng”. Cứ dần dần đi hết từng “ngày cuối cùng” đi, chuỗi những ngày cuối cùng của bạn sẽ thật trọn vẹn. Đừng đợi dịp trả ơn cuộc đời cho đến những ngày cuối đời, vì bạn đâu biết khi nào ngày đó đến. Nên hiểu những ngọt ngào của cuộc sống, những nụ cười, niềm vui và cả những giọt nước mắt không phải là một điểm đến mà đó là một lộ trình luôn bên cạnh bước chân bạn. Hãy cảm nhận một cách sâu sắc nhất từng lộ trình của mình, để bất cứ lúc nào số phận đột ngột đẩy bạn ra khỏi con đường đời, bạn sẽ không phải ngoái nhìn điểm đến của mình trong nuối tiếc.