Những vấn đề lý luận về di sản thừa kế theo pháp luật dân sự Việt Nam: Phần 2

Di sản thừa kế theo pháp luật dán sự Việt Nam..<br /> <br /> Phần III<br /> THANH TOÁN<br /> VÀ PHÂN CHIA DI SẢN THỪA KẾ<br /> Nếu việc xác định di sản thừa kế là khâu đầu tiên cần<br /> thiết và quan trọng, là việc làm có ý nghĩa quyết định cho<br /> các bước tiếp theo trong quan hệ pháp luật về thừa kế, thì<br /> thanh toán và phân chia di sản là khâu cuốỉ cùng, và<br /> cũng là kết quả của quá trình thực hiện các nội dung đó.<br /> Bản thân nó cũng đòi hỏi, những yêu cầu riêng biệt, đồng<br /> thời nó cũng có tính quyết định thể hiện kết quả đạt ở<br /> mức nào trong việc thực hiện các nội dung của quan hệ<br /> thừa kế trên thực tế. Trước khi thực hiện việc phân chia<br /> di sản thừa kế là một loạt các công việc phải làm của<br /> những người thừa kế.<br /> •<br /> <br /> •<br /> <br /> •<br /> <br /> •<br /> <br /> A<br /> <br /> I. THANH TOÁN DI SẢN THỪA KẾ<br /> Khi trong gia đình có người nằm xuống thì việc đầu tiên<br /> của những ngưòi thân, họ mạc là việc lo mai táng “mồ yên,<br /> mả đẹp ” cho ngưòi đã mất, tiếp đến là những công việc<br /> khác liên quan đến di sản thừa kế mà ngưòi chết để lại.<br /> Những ngưòi thừa kế cần có sự bàn bạc,thoả thuận trong<br /> việc quản lý di sản, ngưòi phân chia di sản, cách thức phân<br /> 252<br /> <br /> Phần III. Thanh toán và phán chia di sấn thừa kế<br /> <br /> chia di sản... Bởi vậy, họ thưòng họp mặt nhũng ngưòi thừa<br /> kế để thông nhất các vấn đề cần thiết nêu trên.<br /> 1. Họp mặt những người thừa kế<br /> <br /> Họp mặt những người thừa kế hay không là phụ thuộc<br /> vào ý chí của ngưòi thừa kế, điều đó có nghĩa là pháp luật<br /> không buộc phải thực hiện việc họp mặt này. Tuy nhiên,<br /> nếu những người thừa kế xét thấy cần phải họp mặt để dễ<br /> dàng đi đến thống nhất về việc cử người quản lý di sản,<br /> ngưòi phân chia di sản; nghĩa vụ của từng người thừa kế<br /> nếu người để lại di sản không định đoạt trong di chúc và cơ<br /> bản nhất là thống nhất cách phân chia di sản(1>.<br /> Để cho những thoả thuận đó là bằng chứng pháp lý<br /> trong việc xem xét và giải quyết những tranh chấp có thể<br /> xảy ra, thì mọi thoả thuận trong buổi họp mặt những ngưòi<br /> thừa kế phải được lập thành văn bản, trong văn bản này<br /> phải có đầy đủ chữ ký của những người thừa kế. Đối với<br /> những người không có, hạn chế hoặc chưa có năng lực hành<br /> vi dân sự thì người đại diện theo pháp luạt của họ thay mặt<br /> họ ký vào văn bản họp mặt những người thừa kế.<br /> Nếu trong một gia đình hoà thuận, thương yêu, gắn bó<br /> thì vấn đề chia thừa kế cho ai và họ được hưởng bao nhiêu,<br /> ai là người quản lý di sản dùng vào việc thò cúng... sẽ<br /> không mấy khó khăn. Trên thực tế việc quản lý di sản cũng<br /> (UĐiều 648<br /> <br /> Bộ luật Dân sự năm 2005.<br /> 253<br /> <br /> Di sản thừa kế theo pháp luật dân sự ViệtNam...<br /> <br /> như phân chia di sản thưòng được những người tlừa kê<br /> thoả thuận phân chia một cách hoà thuận và nhường nhịn<br /> lẫn nhau. Bỏi vậy những tranh chấp về thừa kế sẽ không<br /> xảy ra đôi với những gia đình này.<br /> Việc họp mặt những ngưòi thừa kế mà không đem đến<br /> những kết quả của việc bàn bạc của những người tlừa kế<br /> thì nguy cơ dẫn đến những tranh chấp về di sản thừa kế,<br /> về những người được hưởng di sản thừa kế rất dễ xẻy ra.<br /> Tuỳ từng trường hợp cụ thể mà cuộc họp mặt ihững<br /> người thừa kế cần bàn bạc, thoả thuận những vấn đề gì.<br /> Nếu người để lại di sản không chỉ định ngưòi quản lý,<br /> người phân chia di sản, ngưòi công bố di chúc... thì Tấn đề<br /> quản lý di sản, người phân chia di sản phải được đưs ra để<br /> bàn bạc, thống nhất đối với những vấn đề này để có ngưòi<br /> quản lý di sản trong thòi gian di sản chưa được phân chia<br /> nhằm tránh được mất mát, hư hỏng, tẩu tán, giấu diếm di<br /> sản thừa kế... những ngưồi thừa kế có thể thống nhất cách<br /> phân chia di sản nếu họ quyết định phân chia di sản trong<br /> thời gian này.<br /> Quyền và nghĩa vụ của người quản lý di sản và người<br /> phân chia di sản có thể do những người thừa kế cùng nhau<br /> thoả thuận như: về thòi gian quản lý, thù lao được hưởng,<br /> bảo quản di sản, bồi thưòng thiệt hại... Nếu không thoả<br /> thuận thì quyền và nghĩa vụ của những ngưòi này được xác<br /> định và thực hiện theo quy định tại Điều 638 và Điều 639<br /> BLDS năm 2005.<br /> ^<br /> 254<br /> <br /> Phần III. Thanh toán và phân chia di sản thừa kế<br /> <br /> 2. Người phân chia di sản<br /> <br /> Là người trong thực tế đứng ra tổ chức, thực hiện việc<br /> phân chia di sản cho những ngưòi thừa kế theo di chúc<br /> hoặc theo sự thoả thuận của những người thừa kế.<br /> Một trong những quyền của người lập di chúc được<br /> Điều 648 BLDS năm 2005 quy định là chỉ định ngưòi giữ<br /> di chúc, ngưòi quản lý di sản và ngưòi phân chia di sản.<br /> Người phân chia di sản không bắt buộc phải nằm trong<br /> diện thừa kế mà có thể là một người bất kỳ nào đó theo ý<br /> chí của người lập di chúc hoặc do thoả thuận của những<br /> người thừa kế. Người phân chia di sản có thể đồng thòi là<br /> người quản lý di sản nhưng cũng có thể là hai ngưòi khác<br /> nhau, mỗi người thực hiện một công việc.<br /> Người phân chia di sản phải chia di sản theo đúng ý chí<br /> của ngưòi để lại di sản đã thể hiện trong di chúc theo Điều<br /> 684 BLDS năm 2005.<br /> Nếu người lập di chúc không xác định cách phân chia<br /> di sản cho ai, bao nhiêu, tài sản nào, hoặc đôi với phần tài<br /> sản không được định đoạt trong di chúc, phần tài sản liên<br /> quan đến phần di chúc không có hiệu lực pháp luật, phần<br /> tài sản bị từ chôl... được áp dụng chia thừa kế theo pháp<br /> luật thì ngưòi phân chia di sản phải phân chia theo đúng<br /> thoả thuận của những thừa kế viên.<br /> Người phân chia di sản chỉ được hưởng thù lao đối với<br /> công việc quản lý và phân chia di sản nếu được ngưòi lập<br /> 255<br /> <br /> Di sẩn thừa kế theo pháp luật dân sự Việt Nam...<br /> <br /> di chúc cho phép. Mức thù lao được hưởng được xác định<br /> theo ý chí của ngưòi để lại di sản. Nếu trong di chúc không<br /> xác định việc hưởng thù lao và mức thù lao, nhưng nếu có<br /> sự thoả thuận của những thừa kế viên thì ngưòi phân chia<br /> di sản vẫn được hưởng thù lao theo sự thoả thuận đó.<br /> Hiện nay, luật dân sự của nước ta mới chỉ quy định<br /> ngưòi quản lý di sản là ngưòi phân chia di sản mà chưa quy<br /> định thòi điểm bắt đầu kiểm kê di sản cho đến khi kết thúc<br /> kiểm kê di sản thừa kế trong vòng bao nhiêu ngày.<br /> Chúng tôi cho rằng, việc quy định này có ý nghĩa lớn<br /> trong việc đánh giá tình hình di sản thừa kế của người để<br /> lại di sản. Nếu để quá lâu thì khả năng thất lạc, mất mát,<br /> hư hỏng, tẩu tán di sản xảy ra càng lớn. Hơn nữa, có nhiều<br /> trưòng hợp di sản của ngưòi quá cố thuộc về rất nhiều<br /> người thừa kế mà chưa được xác định tài sản nào thuộc về<br /> ai, bởi vậy ý thức bảo quản di sản của họ bị hạn chế nhiều<br /> so với việc đã xác định kiểm kê di sản và trao quyền cho<br /> ngưòi đó đó quản lý khối di sản đó.<br /> Bộ luật Dân sự của đa sô" các nước trên thế giới đều<br /> quy định về vấn đề thanh toán di sản trước khi chia di<br /> sản thừa kế.<br /> Bộ luật Dân sự của Pháp tại Điều 870 quy định: “các<br /> <br /> đồng thừa k ế cùng phải trả các món nợ và các nghĩa vụ<br /> khác của di sản, mỗi người theo tỉ lệ phần mình được<br /> hường’. Theo điều luật này thì những món nợ và nghĩa vụ<br /> phát sinh trong các quan hệ pháp luật mà trưốc khi chết<br /> 256<br /> <br />