Những vấn đề quan tâm để triển khai Basel II trong quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam

<br /> <br /> CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH- TIỀN TỆ <br /> <br /> Những vấn đề quan tâm để triển khai Basel II<br /> trong quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng<br /> thương mại Việt Nam<br /> Tô Ngọc Hưng<br /> Phạm Quỳnh Trang<br /> Ngày nhận: 21/09/2018 <br /> <br /> Ngày nhận bản sửa: 17/10/2018 <br /> <br /> Ngày duyệt đăng: 23/10/2018<br /> <br /> Một trong những vấn đề đặt ra đối với hệ thống ngân hàng Việt Nam<br /> hiện nay là tình trạng rủi ro tín dụng (RRTD) dẫn đến nợ xấu bởi<br /> trình độ quản trị còn hạn chế, thiếu chuyên nghiệp, thông tin thiếu<br /> minh bạch và không đầy đủ. Vì vậy, để quản trị RRTD có hiệu quả<br /> cần phải xây dựng một mô hình quản trị theo chuẩn mực quốc tế.<br /> Các nguyên tắc Basel về quản trị RRTD chính là nền tảng xây dựng<br /> mô hình quản trị RRTD tại các ngân hàng thương mại (NHTM) Việt<br /> Nam. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cũng đã đề ra một lộ<br /> trình áp dụng Basel II đối với hệ thống NHTM thông qua việc ban<br /> hành Công văn số 1601/NHNN- TTGSNH ngày 17/3/2014. Theo đó,<br /> lộ trình thực hiện Basel II được đưa ra từ năm 2015 đến 2018 với 10<br /> NHTM được lựa chọn thí điểm. Dự kiến đến cuối năm 2018, 10 ngân<br /> hàng thí điểm sẽ hoàn thành triển khai Basel II, sau đó sẽ mở rộng áp<br /> dụng với các NHTM khác trong cả nước, đến năm 2020 cơ bản các<br /> NHTM có mức vốn tự có theo chuẩn mực Basel II, trong đó có ít nhất<br /> 12- 15 NHTM áp dụng thành công Basel II. Trong bối cảnh Việt Nam<br /> hội nhập ngày càng sâu rộng như hiện nay, các NHTM của Việt Nam<br /> cần thúc đẩy việc nghiên cứu và kịp thời áp dụng các tiêu chuẩn của<br /> Basel II trong quản trị rủi ro ngân hàng nói chung và quản trị rủi ro<br /> tín dụng nói riêng. Xuất phát từ thực tiễn đó, bài viết tập trung vào<br /> các nội dung: (i) Các yêu cầu về quản trị RRTD theo Basel II; (ii)<br /> Đánh giá thực trạng quản trị RRTD tại 10 ngân hàng thí điểm triển<br /> khai Basel II; (iii) Đánh giá và đưa ra những vấn đề cần quan tâm<br /> nhằm thúc đẩy việc triển khai quản trị RRTD theo Basel II trong hệ<br /> thống NHTM Việt Nam.<br /> Từ khóa: Rủi ro tín dụng, quản trị rủi ro tín dụng, basel II<br /> <br /> © Học viện Ngân hàng<br /> ISSN 1859 - 011X<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br /> Số 197- Tháng 10. 2018<br /> <br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> 1. Những yêu cầu của Basel<br /> II trong quản trị rủi ro tín<br /> dụng ngân hàng thương mại<br /> ăm 1988,<br /> BCBS (Ủy<br /> ban Basel<br /> về Giám sát<br /> ngân hàng) đã<br /> giới thiệu một khung RRTD<br /> (Basel I) xác định các tiêu<br /> chuẩn về vốn để hạn chế rủi<br /> ro kinh doanh của các ngân<br /> hàng và tăng cường hệ thống<br /> tài chính. Để đáp ứng các yêu<br /> cầu phát triển liên tục trong<br /> ngành ngân hàng, các quy<br /> định này đã được sửa đổi vào<br /> quý 4/2003, một hiệp ước về<br /> vốn mới (Basel II) được ban<br /> hành. Những quy định về<br /> quản trị RRTD của Basel II<br /> bao gồm các nội dung: (i) Yêu<br /> cầu về vốn tối thiểu; (ii) Yêu<br /> cầu về phương pháp tiếp cận;<br /> (iii) Yêu cầu về xây dựng các<br /> hệ thống.<br /> Thứ nhất, với nội dung yêu<br /> cầu về vốn tối thiểu: Basel II<br /> yêu cầu sử dụng trọng số tín<br /> dụng tương ứng với mỗi loại<br /> tài sản. Để đo lường mức độ<br /> rủi ro tương ứng của mỗi loại<br /> tài sản có, mỗi danh mục tài<br /> sản có của NHTM được gán<br /> một trọng số rủi ro nhất định<br /> để tính tài sản có theo mức<br /> độ rủi ro. Việc áp dụng trọng<br /> số rủi ro trong tính toán tỷ lệ<br /> an toàn vốn sẽ công bằng hơn<br /> trong so sánh tỷ lệ an toàn<br /> vốn tối thiểu của hệ thống<br /> các NHTM tại các nước khác<br /> nhau; đồng thời khích lệ ngân<br /> hàng nắm giữ các tài sản có<br /> thanh khoản cao. Basel II chia<br /> tài sản có của ngân hàng thành<br /> 5 nhóm với quy định một cách<br /> <br /> 2<br /> <br /> Số 197- Tháng 10. 2018<br /> <br /> tương đối về trọng số rủi ro.<br /> Tổng tài sản có rủi ro của<br /> NHTM tính bằng công thức:<br /> TCRA= ∑ WiAi, trong đó: Wi<br /> là trọng số rủi ro, Ai là loại tài<br /> sản có, TCRA là tổng tài sản<br /> có theo rủi ro.<br /> Thứ hai, với nội dung yêu<br /> cầu về phương pháp tiếp cận.<br /> Theo Basel II, ngân hàng có<br /> thể lựa chọn một trong các<br /> cách tiếp cận sau: (i) Phương<br /> pháp tiêu chuẩn; (ii) Phương<br /> pháp xếp hạng nội bộ.<br /> Phương pháp tiêu chuẩn (SA)<br /> yêu cầu các ngân hàng phân<br /> loại các rủi ro thành các hạng<br /> mục giám sát dựa trên các đặc<br /> điểm có thể quan sát được<br /> và sau đó thiết lập trọng số<br /> rủi ro cố định theo mỗi hạng<br /> mục giám sát. Phương pháp<br /> tiêu chuẩn cho phép sử dụng<br /> đánh giá tín dụng bên ngoài<br /> để nâng cao độ nhạy cảm rủi<br /> ro so với Basel I. Nếu không<br /> có trọng số rủi ro bên ngoài,<br /> phương pháp này yêu cầu<br /> trong hầu hết trường hợp, sử<br /> dụng trọng số rủi ro 100%.<br /> Phương pháp xếp hạng nội<br /> bộ (Internal Ratings BaselIRB) là phương pháp trong đó<br /> các NHTM tự mình đánh giá<br /> các thành phần rủi ro và mức<br /> độ rủi ro của danh mục tài<br /> sản có của mình để xác định<br /> mức vốn tín dụng an toàn tối<br /> thiểu. Phương pháp IRB về<br /> xác định tài sản có rủi ro dựa<br /> trên các tham số rủi ro của<br /> ngân hàng, bao gồm: PD (xác<br /> suất không trả nợ), LGD (tỷ<br /> trọng tổn thất ước tính), EAD<br /> (rủi ro không trả nợ), M (kỳ<br /> hạn), ρ (tương quan tài sản),<br /> CI (khoảng tin cậy). IRB được<br /> chia thành hai phương pháp:<br /> <br /> (i) IRB cơ bản (FIRB) và (ii)<br /> IRB nâng cao (AIRB). Theo<br /> cả hai phương pháp FIRB và<br /> AIRB, các ngân hàng cung<br /> cấp cho cơ quan thanh tra,<br /> giám sát ước tính nội bộ về<br /> PD. Đối với các ngân hàng<br /> áp dụng phương pháp FIRB,<br /> các thông số khác sẽ được xác<br /> định bởi cơ quan thanh tra,<br /> giám sát. Các ngân hàng sử<br /> dụng phương pháp AIRB sẽ<br /> tính toán tất cả các thông số<br /> rủi ro (PD, LGD, EAD và thời<br /> hạn hiệu lực (M) bằng cách sử<br /> dụng mô hình nội bộ của họ).<br /> Khi tính PD, LGD, EAD và<br /> M, một ngân hàng có thể dựa<br /> vào dữ liệu dài hạn có được từ<br /> kinh nghiệm của họ, hoặc từ<br /> các nguồn khác bên ngoài nếu<br /> ngân hàng có thể chứng minh<br /> nguồn dữ liệu đó phù hợp với<br /> hoạt động của mình. Phương<br /> pháp cơ bản và nâng cao IRB<br /> khác nhau chủ yếu ở đầu vào<br /> được cung cấp bởi một ngân<br /> hàng dựa trên ước lượng của<br /> ngân hàng đó và dựa trên<br /> những yếu tố được các cơ<br /> quan giám sát xác định.<br /> Thứ ba, yêu cầu về xây dựng<br /> các hệ thống. Basel II yêu cầu<br /> có một sự chuẩn hóa, hay còn<br /> gọi là sự thống nhất chung<br /> về kết cấu dữ liệu thể hiện<br /> trong việc thu thập dữ liệu,<br /> tổng hợp và hợp chuẩn dữ liệu<br /> liên quan đến hoạt động tín<br /> dụng. Một số yêu cầu đối với<br /> dữ liệu tín dụng, bao gồm: (i)<br /> Thông tin về sản phẩm: Hệ<br /> thống kiến trúc dữ liệu phải<br /> đảm bảo cung cấp được thông<br /> tin về tất cả các loại sản phẩm<br /> mà ngân hàng đang áp dụng;<br /> (ii) xây dựng dữ liệu: cơ sở<br /> dữ liệu phải đảm bảo cho việc<br /> <br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br /> <br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> tính toán chính xác các chỉ số<br /> xác suất vỡ nợ (PD), mất vốn<br /> do vỡ nợ (LGD), rủi ro vỡ nợ<br /> (EAD); (iii) dữ liệu phải cung<br /> cấp được quá trình lịch sử: dữ<br /> liệu liên quan đến rủi ro, đánh<br /> giá phân loại, xác suất vỡ nợ,<br /> khả năng mất vốn và thu hồi<br /> nợ ngoại bảng.<br /> 2. Thực trạng quản trị rủi<br /> ro tín dụng tại 10 ngân hàng<br /> thí điểm triển khai Basel II<br /> Thứ nhất, yêu cầu về vốn tối<br /> thiểu.<br /> Có thể thấy, tỷ lệ an toàn vốn<br /> của 10 ngân hàng trên luôn<br /> cao hơn mức 9% từ năm 2014<br /> đến nay, ngoại trừ BIDV năm<br /> 2016. Dù giữ mức đủ vốn<br /> an toàn theo đúng quy định<br /> nhưng nhìn chung tỷ lệ CAR<br /> của 10 ngân hàng đang có xu<br /> hướng giảm dần từ 2014 đến<br /> nay. Để tăng vốn tự có, các<br /> ngân hàng Việt Nam đã cố<br /> gắng tăng cả vốn cấp 1 và vốn<br /> cấp 2. Tuy nhiên, các ngân<br /> hàng đang gặp khó khăn trong<br /> việc tăng vốn cấp 1 vì ngành<br /> Ngân hàng không còn dễ thu<br /> hút vốn đầu tư như trước. Đa<br /> số các ngân hàng hiện nay<br /> đang phụ thuộc nhiều vào biện<br /> pháp ngắn hạn là tăng vốn<br /> cấp 2 thông qua phát hành trái<br /> <br /> phiếu. Thiếu vốn đang là vấn<br /> đề mà tất cả các ngân hàng<br /> khi triển khai Basel II phải đối<br /> mặt.<br /> Thứ hai, về phương pháp<br /> tiếp cận. 10 NHTM thuộc<br /> diện triển khai thí điểm Basel<br /> II đều đã có hệ thống xếp<br /> hạng tín dụng nội bộ triển<br /> khai từ trước năm 2013 cho<br /> danh mục khách hàng doanh<br /> nghiệp. Do vậy, yêu cầu về<br /> 5 năm dữ liệu đối với nhóm<br /> khách hàng doanh nghiệp là<br /> khả thi. Tuy nhiên, rất nhiều<br /> ngân hàng chưa triển khai hệ<br /> thống xếp hạng tín dụng nội<br /> bộ cho nhóm khách hàng cá<br /> nhân. Hơn nữa, trước đây các<br /> NHTM xây dựng hệ thống<br /> xếp hạng tín dụng nội bộ chủ<br /> yếu phục vụ mục tiêu tuân thủ<br /> quy định của NHNN nên chất<br /> lượng dữ liệu lưu trữ trong hệ<br /> thống thường không đảm bảo<br /> chất lượng cần thiết. Điều này<br /> dẫn tới việc có đủ 5 năm dữ<br /> liệu trước năm 2018 đối với<br /> một số danh mục đòi hỏi việc<br /> thu thập dữ liệu bằng thủ công<br /> đối với một số phân khúc<br /> khách hàng, tối thiểu là từ<br /> năm 2013 đến khi có hệ thống<br /> lưu trữ các dữ liệu này một<br /> cách tập trung.<br /> Mặc dù đã có bước chuẩn<br /> bị về dữ liệu nói trên, các<br /> <br /> NHTM phần lớn đều chưa<br /> có cơ cấu tổ chức phù hợp<br /> để quản trị dữ liệu. Phần lớn<br /> các dữ liệu cho quản lý rủi ro<br /> hiện nay là sản phẩm của quá<br /> trình kinh doanh thay vì xuất<br /> phát từ nhu cầu quản lý rủi<br /> ro. Việt Nam cũng chưa có<br /> tổ chức chuyên xếp hạng tín<br /> dụng doanh nghiệp một cách<br /> chuyên nghiệp và đáng tin cậy<br /> để cung cấp thông tin hữu ích<br /> cho việc đo lường rủi ro ở các<br /> NHTM.<br /> Thứ ba, về yêu cầu xây dựng<br /> hệ thống. Để có thể áp dụng<br /> được phương pháp chuẩn hóa<br /> (SA) và tiến tới là phương<br /> pháp nội bộ (IRB), các ngân<br /> hàng cần có hạ tầng kỹ thuật<br /> phát triển và cơ sở dữ liệu đầy<br /> đủ, chính xác. Vì vậy, nhiều<br /> ngân hàng đã thực hiện nâng<br /> cấp hoặc thay mới hệ thống kỹ<br /> thuật từ năm 2014. Tuy nhiên,<br /> việc đầu tư nâng cấp cơ sở hạ<br /> tầng kỹ thuật không phải dễ<br /> dàng đối với các ngân hàng<br /> Việt Nam nói chung vì chi phí<br /> cao. Mặt bằng cơ sở kỹ thuật<br /> hiện nay của các ngân hàng<br /> Việt Nam vẫn chưa đồng bộ<br /> và cần cải thiện hơn nữa. Hạ<br /> tầng công nghệ thông tin của<br /> các NHTM chưa phát triển,<br /> chủ yếu mới chỉ hỗ trợ các ghi<br /> nhận về giao dịch và kế toán,<br /> <br /> Bảng 1. Tỷ lệ an toàn vốn của 10 ngân hàng thí điểm áp dụng Basel II giai đoạn 2014- 2017<br /> Ngân hàng<br /> <br /> CTG<br /> <br /> VCB<br /> <br /> BID<br /> <br /> SCB<br /> <br /> TCB<br /> <br /> ACB<br /> <br /> MBB<br /> <br /> MSB<br /> <br /> Đơn vị: %<br /> VIB<br /> VPB<br /> <br /> 2014<br /> <br /> 10,40<br /> <br /> 11,61<br /> <br /> 9,27<br /> <br /> 9,39<br /> <br /> 15,65<br /> <br /> 14,08<br /> <br /> 10,07<br /> <br /> 15,73<br /> <br /> 17,7<br /> <br /> 11,03<br /> <br /> 2015<br /> <br /> 10,50<br /> <br /> 11,04<br /> <br /> 9,01<br /> <br /> 9,95<br /> <br /> 14,74<br /> <br /> 12,80<br /> <br /> 11,70<br /> <br /> 25,53<br /> <br /> 18,00<br /> <br /> 12,20<br /> <br /> 2016<br /> <br /> 9,70<br /> <br /> 10,57<br /> <br /> 8,80<br /> <br /> 9,70<br /> <br /> 13,10<br /> <br /> 13,90<br /> <br /> 12,90<br /> <br /> 14,00<br /> <br /> 13,50<br /> <br /> 13,03<br /> <br /> 2017<br /> <br /> 10,00<br /> <br /> 11,63<br /> <br /> 10,91<br /> <br /> -<br /> <br /> 12,68<br /> <br /> 11,49<br /> <br /> 12,00<br /> <br /> 19,48<br /> <br /> 13,07<br /> <br /> 12,60<br /> <br /> Nguồn: Báo cáo thường niên của các ngân hàng<br /> <br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br /> <br /> Số 197- Tháng 10. 2018<br /> <br /> 3<br /> <br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> việc đầu tư các giải pháp công<br /> nghệ thông tin mới nhằm hỗ<br /> trợ luồng công việc và ghi<br /> nhận thêm các dữ liệu về rủi<br /> ro sẽ yêu cầu rất nhiều thời<br /> gian, nguồn lực và chi phí của<br /> các ngân hàng. Chi phí liên<br /> quan cũng là một thách thức<br /> không nhỏ.<br /> Bên cạnh đó, về hệ thống xếp<br /> hạng tín dụng nội bộ tại các<br /> NHTM còn khá nhiều khe<br /> hở. Việc đo lường rủi ro tín<br /> dụng, các NHTM đang triển<br /> khai theo phương pháp xếp<br /> hạng tín dụng nội bộ mà bản<br /> chất của phương pháp này đó<br /> là phương pháp chuyên gia,<br /> dựa vào số liệu quá khứ kết<br /> hợp với kinh nghiệm của ngân<br /> hàng, hầu như không sử dụng<br /> phương pháp định lượng cho<br /> nên không đảm bảo tính khách<br /> quan và minh bạch.<br /> 3. Những vấn đề cần quan<br /> tâm nhằm thúc đẩy việc<br /> triển khai quản trị rủi ro tín<br /> dụng theo Basel II trong hệ<br /> thống ngân hàng thương mại<br /> Việt Nam<br /> Thứ nhất, giải quyết vấn đề<br /> thiếu vốn trong dài hạn. Để<br /> giải quyết vấn đề thiếu vốn<br /> trong dài hạn, một số ngân<br /> hàng đã nghiên cứu và đề cập<br /> đến việc chuyển đổi mô hình<br /> hoạt động từ “capital heavy”<br /> sang “capital light” (từ mô<br /> hình kinh doanh sử dụng<br /> nhiều vốn sang mô hình kinh<br /> doanh dựa ít vào vốn). Một số<br /> giải pháp đưa ra để thực hiện<br /> việc chuyển đổi trên:<br /> (i) Tối thiểu hóa RWA (tổng<br /> tài sản tính theo RRTD). Để<br /> tối thiểu hóa RWA, các ngân<br /> <br /> 4<br /> <br /> Số 197- Tháng 10. 2018<br /> <br /> hàng thường có xu hướng nỗ<br /> lực tính chính xác hơn RWA.<br /> Nguyên lý là trong những<br /> phương pháp tính RWA,<br /> thường những phương pháp<br /> có mức độ phức tạp thấp hơn,<br /> điển hình là phương pháp<br /> chuẩn hóa, sẽ cho RWA cao<br /> hơn so với phương pháp có độ<br /> phức tạp cao hơn (do nguyên<br /> tắc thận trọng của Basel).<br /> Theo đó việc thực hiện tính<br /> toán rủi ro theo phương pháp<br /> nâng cao, sử dụng các mô<br /> hình định lượng nội bộ sẽ cho<br /> phép tính toán RWA chính<br /> xác và qua đó nhiều khả năng<br /> kết quả RWA sẽ là thấp nhất.<br /> Việc tính chính xác hơn RWA<br /> có thể được thực hiện ở mọi<br /> hoạt động, trong đó tập trung<br /> vào 2 khâu gồm: (1) Thực<br /> hiện thông tin đầy đủ hơn về<br /> RWA tại bộ phận kinh doanh<br /> trực tiếp; và (2) Hạn chế hao<br /> hụt thông tin khi truyền tải<br /> giữa bộ phận kinh doanh trực<br /> tiếp và bộ phận tính toán<br /> RWA trong ngân hàng.<br /> (ii) Các giải pháp mang tính<br /> kinh doanh, bao gồm: (1) Tập<br /> trung vào việc tinh chỉnh lại<br /> thiết kế, chính sách sản phẩm,<br /> điều khoản trong hợp đồng để<br /> làm sao việc cung cấp các sản<br /> phẩm này có hiệu quả hơn về<br /> mặt vốn, hay nói cách khác là<br /> RWA thu được từ việc cung<br /> cấp các sản phẩm này là thấp<br /> nhất. Theo đó, Ban khách<br /> hàng có chức năng thiết kế<br /> sản phẩm sẽ ngồi lại với các<br /> đơn vị tính toán CAR, thanh<br /> khoản để cùng nhau tìm ra<br /> cách điều chỉnh hay thiết kế<br /> các sản phẩm có hiệu quả về<br /> vốn hơn. (2) Nâng cao hiệu<br /> quả khách hàng: Nhóm giải<br /> <br /> pháp này nhằm cơ cấu lại<br /> khách hàng, giúp ngân hàng<br /> thoát khỏi những khách hàng<br /> có lợi nhuận không tương<br /> xứng và cũng đồng nghĩa với<br /> việc không đáp ứng yêu cầu<br /> về vốn. Các NHTM cần có<br /> những chính sách quyết liệt<br /> về việc cơ cấu lại khách hàng,<br /> sàng lọc những khách hàng<br /> yếu kém.<br /> Thứ hai, xây dựng hệ thống<br /> xếp hạng tín dụng nội bộ.<br /> Trước thực tế Việt Nam thiếu<br /> hụt những tổ chức xếp hạng<br /> tín nhiệm chuyên nghiệp như<br /> hiện nay, các NHTM cần chủ<br /> động trong việc xây dựng một<br /> hệ thống xếp hạng tín nhiệm<br /> cho từng nhóm đối tượng<br /> khách hàng. Cụ thể:<br /> (i) Nâng cao chất lượng đánh<br /> giá, đo lường rủi ro hoạt<br /> động cấp tín dụng cho khách<br /> hàng doanh nghiệp, trong đó<br /> tập trung hơn vào các nhân<br /> tố sau: (1) Các nhân tố vỡ<br /> nợ tài chính bao gồm: khả<br /> năng sinh lời, khả năng thanh<br /> khoản, hiệu quả hoạt động,<br /> đòn bẩy tài chính, cấu trúc tài<br /> sản và nguồn vốn, khả năng<br /> thanh toán và các chỉ tiêu<br /> tăng trưởng. (2) Các nhân tố<br /> vỡ nợ phi tài chính bao gồm:<br /> trình độ và chất lượng nhân sự<br /> cấp quản lý (chất lượng, kinh<br /> nghiệm, trình độ,…); môi<br /> trường nội bộ (nhân sự nội bộ,<br /> quy chế hoạt động, kế hoạch<br /> kinh doanh,…); đặc điểm hoạt<br /> động kinh doanh (nguồn cung<br /> cấp đầu vào, thị trường đầu<br /> ra,…); mối quan hệ với các tổ<br /> chức tín dụng (hành vi trả nợ<br /> trong quá khứ, mức độ hợp<br /> tác trong việc cung cấp thông<br /> tin); khả năng tiếp cận nguồn<br /> <br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br /> <br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> vốn của doanh nghiệp, các<br /> nhân tố ngành (chu kỳ ngành,<br /> hỗ trợ từ Chính phủ,…); mức<br /> độ nhạy cảm với biến động<br /> của thị trường (mức độ ảnh<br /> hưởng đến doanh thu, thu<br /> nhập và dòng tiền của doanh<br /> nghiệp trước những biến động<br /> của giá nguyên liệu đầu vào,<br /> đầu ra và tỷ giá); thông tin tín<br /> dụng (CIC).<br /> (ii) Thành lập các bộ phận<br /> chuyên trách thực hiện kiểm<br /> soát kết quả và đánh giá xếp<br /> hạng tín dụng. Ít nhất mỗi<br /> năm một lần, hệ thống xếp<br /> hạng tín dụng nội bộ phải<br /> được xem xét, sửa đổi, bổ<br /> sung trên cơ sở số liệu, thông<br /> tin khách hàng thu thập được<br /> trong năm.<br /> Thứ ba, xây dựng và hoàn<br /> thiện hệ thống công nghệ<br /> thông tin. Hai nội dung quan<br /> trọng cần phải giải quyết đối<br /> với hệ thống công nghệ thông<br /> tin (CNTT) tạo cơ sở cho việc<br /> áp dụng Basel II gồm: (1)<br /> Phát triển hạ tầng CNTT; và<br /> (2) hoàn thiện hệ thống cơ sở<br /> dữ liệu.<br /> (1) Phát triển hạ tầng CNTT:<br /> Việc ứng dụng và triển khai<br /> Basel II đòi hỏi một hạ tầng<br /> CNTT hiện đại, vì vậy các<br /> NHTM cần phải phát triển<br /> hơn nữa hạ tầng CNTT nhằm<br /> góp phần thúc đẩy nhanh quá<br /> trình triển khai Basel II và<br /> minh bạch hóa thông tin, quản<br /> lý thông tin một cách hiệu<br /> quả, an toàn. Các nội dung<br /> của giải pháp này bao gồm:<br /> - Đầu tư cơ sở hạ tầng CNTT<br /> tạo nền tảng cho phát triển<br /> ngân hàng số, trong đó: (i)<br /> Tiếp tục đẩy mạnh phát triển<br /> ứng dụng công nghệ vào các<br /> <br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br /> <br /> dịch vụ ngân hàng điện tử,<br /> dịch vụ thẻ,... nhằm nâng cao<br /> giá trị, khả năng thích ứng và<br /> đổi mới sản phẩm, dịch vụ<br /> ngân hàng trên nền tảng công<br /> nghệ hiện đại.<br /> (ii) Các dự án, cấu phần công<br /> nghệ cần được nâng cấp<br /> như: Core Banking, Digital<br /> Banking… Tích hợp, thiết<br /> kế phát triển phần mềm, hệ<br /> thống, phát triển quy trình,<br /> nâng cao sự tiện dụng, tiện<br /> lợi, bảo mật và các trải<br /> nghiệm mới về công nghệ cho<br /> khách hàng.<br /> - Phát triển hệ thống CNTT<br /> tiên tiến gắn với chiến lược<br /> kinh doanh, trong đó: (i) Phát<br /> triển hệ thống CNTT để đưa<br /> ra các sản phẩm, dịch vụ gắn<br /> chặt với chiến lược và định<br /> hướng kinh doanh của ngân<br /> hàng. Thực hiện triển khai các<br /> dự án tự động hóa các hoạt<br /> động kinh doanh cốt lõi như<br /> tín dụng, phát hành và thanh<br /> toán LC, chuyển tiền và kiều<br /> hối… nhằm rút ngắn thời gian<br /> tác nghiệp, nâng cao hiệu<br /> quả công việc của nhân viên<br /> và giảm thiểu rủi ro lỗi tác<br /> nghiệp trong hoạt động. (ii)<br /> Triển khai hệ thống quản lý<br /> khách hàng hiện đại để giúp<br /> các nhân viên có thể chăm<br /> sóc khách hàng chu đáo và<br /> đảm bảo tính bảo mật, hiệu<br /> quả trong khai thác sử dụng<br /> thông tin cũng như cảnh báo<br /> kịp thời về các khả năng rủi ro<br /> có thể xảy ra. (iii) Tăng cường<br /> ứng dụng công nghệ thông tin<br /> phục vụ công tác quản lý rủi<br /> ro, quản trị nguồn lực để nâng<br /> cao chất lượng quản trị ngân<br /> hàng. Tăng cường các biện<br /> pháp đảm bảo an ninh, an toàn<br /> <br /> và hoạt động liên tục cho hệ<br /> thống CNTT của tổ chức tín<br /> dụng. Tuân thủ các tiêu chuẩn<br /> về an ninh thông tin quốc tế<br /> như PCI DSS trong lĩnh vực<br /> thanh toán thẻ, hay ứng dụng<br /> công nghệ xác thực nhiều<br /> yếu tố của công ty bảo mật<br /> hàng đầu thế giới như RSA.<br /> (iv) Xây dựng kho lưu trữ dữ<br /> liệu bằng thiết bị điện tử Data<br /> Warehouse để hỗ trợ việc<br /> phân tích dữ liệu và lập báo<br /> cáo phân tích, đưa ra quyết<br /> định phù hợp nhất đối với<br /> người sử dụng.<br /> (2) Hoàn thiện hệ thống cơ sở<br /> dữ liệu. Các NHTM phải xây<br /> dựng được hệ thống cơ sở dữ<br /> liệu theo thời gian thực. Điều<br /> này cho phép các NHTM có<br /> thể thu thập được thông tin<br /> và dữ liệu cần thiết cho hoạt<br /> động phân tích ở bất kỳ thời<br /> điểm nào. Tuy nhiên, việc xây<br /> dựng được hệ thống trên theo<br /> thời gian thực không hề đơn<br /> giản. Trên thực tế, để phát<br /> triển hệ thống trên cần đảm<br /> bảo các điều kiện: (i) thống<br /> nhất chế độ báo cáo; (ii) hệ<br /> thống phân tích báo cáo tự<br /> động; (iii) nâng cao khả năng<br /> tìm kiếm dữ liệu và chia sẻ<br /> thông tin giữa các NHTM.<br /> Đối với RRTD, các NHTM<br /> cần có hệ thống thông tin và<br /> kỹ thuật phân tích có khả năng<br /> đo lường được rủi ro trong tất<br /> cả các hoạt động nội bảng và<br /> ngoại bảng của bảng cân đối<br /> tài sản. Hiệu quả của quy trình<br /> đo lường RRTD phụ thuộc<br /> nhiều vào chất lượng của hệ<br /> thống thông tin quản lý. Khi<br /> xây dựng một thệ thống thông<br /> tin phục vụ việc quản trị<br /> RRTD, các NHTM phải đáp<br /> <br /> Số 197- Tháng 10. 2018<br /> <br /> 5<br /> <br />