Những yếu tố ảnh hưởng đến học tập kỹ năng giao tiếp của sinh viên điều dưỡng

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013<br /> <br /> NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HỌC TẬP KỸ NĂNG GIAO TIẾP  <br /> CỦA SINH VIÊN ĐIỀU DƯỠNG <br /> Nguyễn Trung Nam*, Nguyễn Văn Thắng**, Lora Claywell*** <br /> <br /> TÓMTẮT <br /> Đặt vấn đề: Kỹ năng giao tiếp là một năng lực đặc biệt đã được khẳn định bằng quá trình được đào tạo và <br /> rèn luyện của bản thân(2). Năng lực giao tiếp của một người chịu ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố cá nhân, môi <br /> trường và xã hội. Do đó, việc khảo sát các yếu tốảnh hưởng đến học tập kỹ năng giao tiếp là một hoạt động rất <br /> cần thiết.  <br /> Mục  tiêu:  Nghiên cứu này nhằm xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến học tập kỹ năng giao tiếp của <br /> sinh viên và đo lường được mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố. <br /> Phương pháp: Cắt ngang mô tả.  <br /> Kết quả: Trongnghiên cứunày, những yếu tố ảnh hưởng đến học tập kỹ năng giao tiếp bao gồm: kỹ năng <br /> sống của sinh viên như sự tự tin, tính hòa đồng, sự bối rối, khả năng bắt chuyện, cách chuyển vấn đề giao tiếp và <br /> khả năng trình bày. Yếu tố cá nhân như, năng lực giao tiếp của giáo viên, phương pháp dạy của giáo viên, giọng <br /> nói của giáo viên và thái độ giao tiếp của nhân viên bệnh viện. Yếu tố môi trường như phương tiện ‐ trang thiết <br /> bị dạy học kỹ năng giao tiếp và môi trường sống riêng lẻ ở nhà trọ trong dân cư.  <br /> Kết luận: Nghiên cứu những yếu tố ảnh hưởng đến học tập kỹ năng giao tiếp của sinh viên Điều dưỡng đã <br /> xác định được một số yếu tố ảnh hưởng đến học tập kỹ năng giao tiếp của sinh viên Điều dưỡng và mức độ ảnh <br /> hưởng của các yếu tố đó.  <br /> Từ khóa:Yếu tố, ảnh hưởng, kỹ năng giao tiếp, dạy và học. <br /> <br /> ABSTRACT <br />  FACTORS THAT AFFECT THE LEARNING OF COMMUNICATION SKILLS <br />  OF NURSING STUDENTS <br /> Nguyen Trung Nam, Nguyen Van Thang, Lora Claywell <br />  * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 4 ‐ 2013: 242‐ 247 <br /> Background: The communication skills are special competence that has been confirmed by the educational <br /> process and practice of themself(2). The communication competence was affected by a lot of factors such as personal <br /> factors, environmental factors and social factors. Therefore, finding factors that affect the learning communication <br /> skills is a necessary operation. <br /> Objectives:  The  study  aimed  to  determine  the  factors  that  affect  the  learning  of  communication  skills  of <br /> nursing students and to measure the level of influence of each factor. <br /> Methods: Cross sessional survey.  <br /> Results: In this study, the factors affect the learning of communication skills of nursing student include: life <br /> skills  of  nursing  students  such  as  belief,  social  character,  and  confusion.  Ability  of  contact,  ability  of  transfer <br /> communication  problem  and  ability  of  presentation.  Personal  factors  such  as,  communication  competence  of <br /> teachers, teaching method of teachers, voice of teachers, communication attitude of medical staffs. Environmental <br /> factors such as educational equipment and living at guest house of students.  <br /> * Trường Cao đẳng Y tế Quảng Nam  **Đại học Y Dược TP. HCM  ***Friendship Bridge Association‐USA <br /> Tác giả liên lạc: CN Nguyễn Trung Nam  ĐT: 0935881025 <br /> Email: nguyenthilong1985@yahoo.com.vn <br /> <br /> 242<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Conclusion:  The study of factors that affect the learning of communication skills of nursing students <br /> determined  some  factors  that  affect  the  learning  of  communication  skills  of  nursing  students  and  level  of <br /> influence of it. <br /> Keywords: factors, affect, communication skills, teaching and learning <br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu <br /> <br /> Kỹ năng giao tiếp (KNGT) là năng lực đặc <br /> biệt  quan  trọng  trong  đời  sống  xã  hội,  trong <br /> lĩnh vực nghề nghiệp và đặc biệt trong y học. <br /> Theo Roberts L and Bucksey SJ (2007), hầu hết <br /> các  đơn  từ  khiếu  kiện  của  người  bệnh,  người <br /> nhà bệnh nhân đối với nhân viên y tế chủ yếu <br /> xuất  phát  từ  các  lỗi  giao  tiếp  là  chính(6).  Giao <br /> tiếp  tốt  của  nhân  viên  y  tế  nói  chung  và  của <br /> Điều  dưỡng  nói  riêng  sẽ  hạn  chế  được  tổn <br /> thương  cho  người  bệnh(6).  Giao  tiếp  tốt  của <br /> người  Điều  dưỡng  giúp  giảm  được  lo  âu,  sợ <br /> hãi, buồn phiền của người bệnh. Thậm chí giao <br /> tiếp tốt có thể khai thác được những thông tin <br /> thầm kín, khó nói hoặc e ngại của người bệnh. <br /> Theo Painter R (2010), giao tiếp kém của người <br /> Điều  dưỡng  có  thể  là  nguyên  nhân  dẫn  đến <br /> tổn  thương  và  tử  vong(5).  Đặc  biệt,  thời  gian <br /> mà  người  điều  dưỡng  dành  cho  giao  tiếp  với <br /> bệnh  nhân  khá  nhiều.  Theo  nghiên  cứu  của <br /> Westbrook  JL,  Duffield  C,  Li  L  and  Creswick <br /> NJ (2011), người Điều dưỡng tốn khoảng 37% <br /> thời  gian  của  họ  cho  việc  chăm  sóc  người <br /> bệnh. Trong đó, 19% là dành cho giao tiếp với <br /> người bệnh(7). <br /> <br /> Xác định được những yếu tố ảnh hưởng đến <br /> học tập KNGT của sinh viên điều đưỡng. <br /> <br /> Trong  nghiên  cứu  này,  chúng  tôi  đi  sâu <br /> phân tích các yếu tố về kỹ năng sống sinh viên, <br /> các  yếu  tố  về  môi  trường  học  tập,  về  năng  lực <br /> giảng dạy của giáo viên gây ảnh hưởng đến quá <br /> trình học tập KNGT của sinh viên. Đây là những <br /> yếu  tố  mà  chúng  tôi  cho  rằng  có  thể  gây  ảnh <br /> hưởng  đến  học  tập  KNGT  của  sinh  viên.  Mục <br /> đích chính là để tìm ra các yếu tố gây ảnh hưởng <br /> đến quá trình học tập KNGT của sinh viên. Xác <br /> định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đó. Do <br /> đó, chúng tôi nhận thấy rằng nó thật sự rất quan <br /> trọng và cần thiết để tiến hành đề tài nghiên cứu <br /> “Những yếu tố ảnh hưởng đến học tập kỹ năng giao <br /> tiếp của sinh viên Điều dưỡng”. <br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học<br /> <br /> Đánh  giá  mức  độ  ảnh  hưởng  của  từng  yếu <br /> tố, từng nhóm yếu tố. <br /> So sánh sự khác biệt về mức độ ảnh hưởng <br /> của các yếu tố. <br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> Sinh viên các lớp Cao đẳng  Điều  dưỡng  tại <br /> Trường Cao đẳng Y tế Quảng Nam. <br /> <br /> Địa điểm và thời gian nghiên cứu <br /> Nghiên cứu được tiến hành từ tháng 6 năm <br /> 2012 đến tháng 7 năm 2013 tại Trường Cao đẳng <br /> Y tế Quảng Nam.  <br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> Nghiên cứu cắt ngang mô tả.  <br /> <br /> Cỡ mẫu nghiên cứu <br /> Sử  dụng  phương  pháp  chọn  mẫu  phi  xác <br /> suất theo cỡ mẫu tối thiểu tương ứng với mười <br /> quan  sát  cho  một  biến  số.  Với  bộ  câu  hỏi  khảo <br /> sát gồm 53 biến số nên cỡ mẫu tối thiểu là 530. <br /> <br /> Phương pháp chọn mẫu <br /> Với  số  lượng  sinh  viên  Cao  đẳng  Điều <br /> dưỡng  của  hai  khóa  học  (2010  ‐2013)  và  khóa <br /> học (2011‐2014) là 700 sinh viên. Để tăng tính giá <br /> trị  cho  nghiên  cứu  chúng  tôi  quyết  định  chọn <br /> toàn bộ số sinh viên của hai khóa học trên đưa <br /> vào nghiên cứu. <br /> <br /> Phương pháp thu thập số liệu <br /> Khảo  sát  thử  nghiệm  10%  số  phiếu  và  Test <br /> bộ  câu  hỏi  với  hệ  số  Cronbach’s  Alpha  bằng <br /> phần mềm IBM‐SPSS version 19.0 <br /> Chỉnh sửa bộ câu hỏi cho phù hợp với đề tài <br /> và kết quả test Cronbach’s Alpha cho bộ câu hỏi <br /> đã được chỉnh sửa <br /> <br /> 243<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Phần câu hỏi khảo sát về kỹ năng sống của sinh <br /> viên Điều dưỡng: Cronbach’s Alpha = 0,73. <br /> Phần câu hỏi khảo sát về mức độ ảnh hưởng <br /> của các yếu tố: Cronbach’s Alpha = 0,78. <br /> Tiến  hành  thu  thập  số  liệu  dựa  vào  bộ  câu <br /> hỏi đã được chỉnh sửa.  <br /> <br /> Kiểm tra sai lệch thông tin <br /> Giải  thích  vấn  đề  nghiên  cứu  cho  sinh  viên <br /> trước khi phát phiếu 1 tuần. <br /> Hướng  dẫn  sinh  viên  trả  lời  từng  câu  hỏi <br /> trong phiếu khảo sát. <br /> Phát  bộ  câu  hỏi  khảo  sát  cho  sinh  viên  vào <br /> cuối buổi học. <br /> Nhắc nhỡ sinh viên tự trả lời câu hỏi độc lập <br /> khi ở nhà. <br /> Sinh  viên  gửi  lại  bộ  câu  hỏi  khảo  sát <br /> sau 1 tuần. <br /> <br /> Xử lý phân tích dữ liệu <br /> Làm sạch số liệu sau khi thu về phiếu khảo <br /> sát. Kết quả thu được 647 phiếu khảo sát đạt yêu <br /> cầu mà nghiên cứu đề ra. Nhập và phân tích số <br /> liệu bằng phần mềm SPSS version 19.0. <br /> Xác định yếu tố ảnh hưởng và mức độ ảnh <br /> hưởng dựa vào phân tích hồi qui, thống kê mô <br /> tả và kiểm định Chi ‐ Square tests giữa các yếu <br /> tố  trên  với  năng  lực  giao  tiếp  do  sinh  viên  tự <br /> đánh giá. So sánh sự khác nhau về mức độ ảnh <br /> hưởng của các yếu tố bằng kiểm định phi tham <br /> số  Kruskal‐Wallis  tests  và  kiểm  định <br /> Bonferroni tests. <br /> <br /> KẾT QUẢ <br /> Bảng 1. Đặc điểm chung của sinh viên Điều dưỡng <br /> Đặc tính<br /> Giới tính<br /> <br /> Tuổi<br /> <br /> 244<br /> <br /> Nam<br /> Nữ<br /> 19<br /> 20<br /> 21<br /> 22<br /> 23<br /> 24<br /> 25<br /> 26<br /> <br /> Tần số (n=647) Tỷ lệ (%)<br /> 22<br /> 3,40<br /> 625<br /> 96,60<br /> 1<br /> 0,15<br /> 232<br /> 35,86<br /> 237<br /> 36,63<br /> 140<br /> 21,64<br /> 33<br /> 5,10<br /> 2<br /> 0,31<br /> 1<br /> 0,15<br /> 1<br /> 0,15<br /> <br /> Đặc tính<br /> Tần số (n=647) Tỷ lệ (%)<br /> (2010-2013)<br /> 290<br /> 44,82<br /> Khóa học<br /> (2011-2014)<br /> 357<br /> 55,18<br /> Vùng núi<br /> 147<br /> 22,72<br /> Trung du<br /> 40<br /> 6,18<br /> Nơi sinh sống Đồng bằng<br /> 367<br /> 56,72<br /> Ven biển<br /> 80<br /> 12,36<br /> Thành thị<br /> 13<br /> 2,01<br /> Rất nghèo<br /> 6<br /> 0,93<br /> Nghèo<br /> 77<br /> 11,90<br /> Kinh tế gia đình<br /> Đủ ăn<br /> 554<br /> 85,63<br /> Khá giả<br /> 10<br /> 1,55<br /> Giàu có<br /> 0<br /> 0,00<br /> <br /> Bảng  1  cho  thấy  hầu  hết  sinh  viên  Điều <br /> dưỡng là nữ giới (96,6%). Độ tuổi của sinh viên <br /> Cao đẳng điều dưỡng năm thứ hai và năm thứ <br /> ba tập trung ở lứa tuổi 20, 21 và 22 tuổi. Nơi sinh <br /> sống  chủ  yếu  là  vùng  đồng  bằng.  Tuy  nhiên, <br /> sinh viên sinh sống ở vùng núi chiếm số lượng <br /> không  nhỏ  với  147  (22,72%)  tổng  số  sinh  viên. <br /> Đặc biệt sinh viên sống vùng thành thị rất ít chỉ <br /> có 13 (2,01%). Với 554 (85,63%) sinh viên có điều <br /> kiện  kinh  tế  gia  đình  đủ  ăn.  Đặc  biệt  không  có <br /> sinh viên nào có điều kiện kinh tế gia đình giàu <br /> có. <br /> Bảng 2. Đặc điểm chung của sinh viên ảnh hưởng <br /> đến học tập kỹ năng giao tiếp <br /> Các yếu tố<br /> β<br /> βs<br /> Tuổi<br /> 0,035<br /> 0,065<br /> Giới<br /> -0,155<br /> -0,056<br /> Nơi sống<br /> 0,001<br /> 0,002<br /> Kinh tế<br /> 0,094<br /> 0,074<br /> R = 0,114; R2 = 0,013; P = 0,07<br /> <br /> P<br /> 0,07<br /> 0,055<br /> 0,006<br /> 0,074<br /> <br /> β: Hệ số hồi qui; βs: Hệ số hồi qui chuẩn <br /> <br /> Bảng 2 cho thấy cả bốn yếu tố  về đặc điểm <br /> chungcủa  sinh  viên  điều  dưỡng  có  ảnh  hưởng <br /> rất yếu đến học tập KNGT của sinh viên với hệ <br /> số tương quan chung (R = 0,114). Bốn yếu tố về <br /> đặc  điểm  chung  của  sinh  viên  Điều  dưỡng  chỉ <br /> làm  ảnh  hưởng  1,3%  đến  học  tập  KNGT  của <br /> sinh viên với (R2 = 0,013). Nhưng sự ảnh hưởng <br /> này không có ý nghĩa thống kê với P = 0,07 <br /> Bảng 3. Kỹ năng sống của sinh viên ảnh hưởng đến <br /> học tập kỹ năng giao tiếp <br /> Kỹ năng sống<br /> Nói chuyện<br /> <br /> R<br /> R2<br /> β<br /> βs<br /> -0,007 -0,008 0,161 0,026<br /> <br /> P<br /> 0,85<br /> <br /> Chuyên Đề Điều Dưỡng Kỹ Thuật Y Học  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 4 * 2013 <br /> Kỹ năng sống<br /> β<br /> Tự tin<br /> 0,109<br /> Hòa đồng<br /> 0,084<br /> Bối rối<br /> -0,075<br /> Bắt chuyện<br /> 0,08<br /> Nhận biết tâm trạng -0,004<br /> Phụ thuộc cảm xúc -0,027<br /> Quan tâm ngôn ngữ<br /> 0,007<br /> không lời<br /> Quan tâm đến<br /> 0,02<br /> từ ngữ<br /> Đặt mình vào vị trí đối<br /> 0,000<br /> phương<br /> Cố hiểu đối phương -0,025<br /> Giải thích cho<br /> 0,007<br /> đối phương hiểu<br /> Kết thúc giao tiếp 0,037<br /> Chuyển vấn đề<br /> -0,053<br /> giao tiếp<br /> Chấp nhận ý<br /> 0,003<br /> đối phương<br /> Thuyết phục<br /> -0,013<br /> đối phương<br /> Thảo luận các<br /> -0,023<br /> vấn đề xã hội<br /> Thảo luận vấn đề<br /> -0,028<br /> riêng tư<br /> Quan tâm<br /> -0,005<br /> đến nỗi buồn<br /> Khai thác thông tin đối<br /> 0,003<br /> phương<br /> Kết hợp ngôn ngữ 0,026<br /> Khả năng trình bày 0,109<br /> Làm chủ giao tiếp<br /> 0,05<br /> Phản hồi thông tin -0,008<br /> 0,004<br /> Lắng nghe<br /> <br /> βs<br /> 0,153<br /> 0,114<br /> -0,098<br /> 0,135<br /> -0,005<br /> -0,045<br /> <br /> R<br /> 0,294<br /> 0,021<br /> 0,225<br /> 0,205<br /> 0,076<br /> 0,088<br /> <br /> R2<br /> 0,086<br /> 0,041<br /> 0,051<br /> 0,042<br /> 0,006<br /> 0,008<br /> <br /> P<br />