Đề bài: Phân tích đoạn thơ từ câu Không học được tiên ông phép ngủ... đến hết bài <br />
trong Sa hành đoản ca<br />
Bài làm<br />
Đây là những câu thơ nói về hình ảnh khác, những con người khác, được đặt trên nền <br />
cảnh của bức tranh bãi cát dài và người đi trên cát dài, nhằm thể hiện một tâm sự, một <br />
tâm trạng khác của tác giả.<br />
Đối lập với hình ảnh cô độc, trơ trọi của người đi tìm chân lý trên con đường mờ mịt, <br />
gian khổ là hình ảnh của đông đảo phường danh lợi đang tất tả ngược xuôi trên đường <br />
đời để mưu sinh, để tranh giành quyền lợi để hưởng thụ rượu ngon, thịt béo, để say sưa <br />
quên đi trách nhiệm cuộc đời. Tác giả chua xót nhận thấy người tỉnh thì ít, kẻ say thì <br />
nhiều và giống nhau, có ai cùng mình đi trên con đường cát bụi mờ mịt kia?<br />
Trong lòng tác giả hiện lên một khối mâu thuẫn lớn. Ông rất khinh bỉ những phường danh <br />
lợi tầm thường kia, nhưng ông cũng chợt nhận ra sự cô độc của mình. Phải chăng con <br />
đường mà ông dấn thân vào, lý tưởng mà ông đang theo đuổi và tìm kiếm là điều vô ích, <br />
chẳng ai thèm để ý quan tâm? Ông không có người ủng hộ, đồng cảm, đồng hành. Nỗi <br />
niềm ấy làm xao xác lòng ông, bóp chặt trái tim ông, giục ông trở về với hiện tại vô vị, <br />
cay đắng.<br />
Người đi trên cát dài bỗng nhiên dừng lại. Nỗi băn khoăn choán đầy tâm hồn. Và lần đầu <br />
tiên, người ấy đã phân vân tự hỏi, vậy là thế nào có nên đi tiếp hay từ bỏ nó, biết tính với <br />
nó sao đây? Nếu đi tiếp cũng không biết phải đi thế nào. Bởi vì, đường phẳng lì mờ mịt <br />
đường ghê sợ thì nhiều. Có lẽ đã đến bước đường cùng? Nỗi bế tắc và tuyệt vọng phủ <br />
trùm lên cả người đi, cả bãi cát dài. Người đi chỉ còn có thể cất lên tiếng hát về con <br />
đường cùng của mình.<br />
Trong cô độc, tuyệt vọng, người đi chỉ còn biết đứng lại trên bãi cát dài, vừa bất lực, vừa <br />
nuối tiếc. Bất lực vì không thể đi tiếp được, cũng chưa thể hay không thể quyết định sẽ <br />
làm gì dây. Trở thành phường danh lợi? Không được rồi. Đi hay ở ẩn ở núi phía Bắc, ờ <br />
biển phía Nam, độc thiện kỳ thân, giữ riêng mình trong sạch giữa cuộc đời ô trọc? Cũng <br />
không thể được. Nuối tiếc vì con đường gian khổ, mờ mịt nhưng đẹp đẽ quá, cao quý <br />
quá, đáng sống quá. Thì đành đứng chôn chân trên bãi cát. Đó là cả một khối mâu thuẫn <br />
lớn đè nặng lên tâm hồn tác giả.<br />
Trong tác phẩm, chúng ta thấy Cao Bá Quát đã sử dụng các đại từ nhân xưng khác nhau <br />
như khách, quân, ngã. Tất cả đều để chỉ bản thân tác giả.<br />
Tác giả muốn đặt mình vào các vị trí khác nhau để có cách khác nhau bộc lộ tâm trạng <br />
của chính mình trong tâm trạng mâu thuẫn.<br />
Trong bài ca, hình tượng người đi trên bãi cát dài được tác giả thể hiện không đơn nhất <br />
mà đa chiều. Khi thi được miêu tả như một khách thể, khi lại như một người đối thoại, <br />
khi lại như một chú thể tự thể hiện. Thậm chí có khi tác giả cho ẩn chủ thể. Mục đích là <br />
nhằm có những trình bày khác nhau về tâm trạng, thái độ khi đứng trước các hoàn cảnh <br />
khác nhau. Hay để trình bày những suy nghĩ khác nhau của người đi trên bãi cát dài tác <br />
giả trước những vấn đề bức bối đặt ra.<br />
Tác phẩm đã thể hiện những mâu thuẫn tư tưởng hết sức sâu sắc và tiêu biểu của thời <br />
đại lúc bấy giờ một cách nghệ thuật. Đó là xung đột giữa khát vọng sống cao đẹp với <br />
hiện thực đen tối, mờ mịt; giữa tinh thần xông pha, hỷ xả và lý tưởng của kẻ sĩ với thói <br />
đời cầu an hưởng lạc của người đời và những khó khăn gian khổ trên con đường đi tìm <br />
chân lý.<br />
Chủ đề tác phẩm là ca ngợi, những con người hi sinh quên mình vì lý tưởng, đề cao phẩm <br />
chất và trách nhiệm cao quý của kẻ sĩ đối với cuộc sống; đồng thời bộc lộ sự hoang <br />
mang, tuyệt vọng của con người không tìm ra lối đi.<br />
Bài ca khắc họa hình tượng cô độc, nhỏ nhoi nhưng lại hết sức kỳ vĩ của con người vừa <br />
quả quyết vừa tuyệt vọng trên con đường đi tìm chân lý đầy gian truân, mờ mịt. Lời ca <br />
vừa có âm thanh hết sức bi tráng, vừa mang những âm điệu hết sức u buồn. Nó chứa đựng <br />
sự phản kháng âm thầm đối với trật tự hiện hành, cảnh báo một sự thay đổi tất yếu trong <br />
tương lai.<br />
<br />