Phân tích nét tương đồng về giọng thơ Nguyễn Khuyến và Trần Tế Xương

Đề bài: Phân tích nét tương đồng về giọng thơ Nguyễn Khuyến và Trần Tế Xương<br /> Bài làm<br /> Trần Tế  Xương (hay Tú Xương) và Nguyễn Khuyến là hai nhà thơ  thuộc hai thời đại <br /> khác nhau, có những sự khác nhau rất nhiều về cuộc sống, công danh, Nguyễn Khyến là  <br /> một đại quan trong triều đình nhà Nguyễn, mà Tú Xương thì lại là một người vô cùng lận  <br /> đận về  đường công danh. Tuy nhiên, họ  là những nhà thơ  có cùng cách nhìn, cùng tư <br /> tưởng, cùng sự đánh giá về cuộc sống và xã hội. Họ đều sử dụng những lời thơ sắc bén <br /> của mình để đả kích bản chất tàn ác, nham hiểm của thực dân, cũng như sự suy yếu, bất <br /> lực, nhu nhược của triều đại phong kiến đương thời, cũng như bày tỏ sự đau xót trước sự <br /> suy tàn của Nho học. Tư  tưởng của họ, tấm lòng của họ, sẽ  còn sống mãi, như  những  <br /> vần thơ của họ trong lòng người đọc hôm nay và mãi về sau.<br /> Điểm chung đầu tiên của họ  là sự  đau xót trước cảnh đất nước suy tàn, thực dân tàn ác  <br /> khiến nhân dân lầm than, văn hóa phương Tây khiến cho nền Nho học nước nhà ngày  <br /> càng lụi tàn.<br /> Nguyễn Khuyến đã làm quan hơn mười năm trong triều đình nhà Nguyễn, ông hiểu rất rõ <br /> tình hình triều chính cũng như tình hình đất nước khi đó. Chính quyền nhà Nguyễn khi ấy  <br /> chỉ còn là một chính quyền tay sai, bù nhìn, chịu sự điều khiển của thực dân Pháp, tiếp tay  <br /> giúp cho chúng đàn áp nhân dân, tàn phá đất nước mình. Nho học vốn thâm sâu. Nguyễn  <br /> Khuyến mượn lời của người hát chèo để nói lên thực trạng khiến ông đau xót:<br /> “Vua chèo còn chẳng ra gì,<br /> Quan chèo vai nhọ khác chi thằng hề”<br /> (Lời vợ người hát chèo)<br /> Cùng với thực trạng nước mất nhà tan, đó là sự  suy tàn của Nho học, của những giá trị <br /> đạo đức. Xã hội bấy giờ thành một đống hổ lốn, không có tôn ti trật tự. Đồng tiền là thứ <br /> chi phối con người ta, khiến bao con người bán rẻ lương tâm, cũng như đẩy biết bao con  <br /> người vào bước đường cùng. Con người ta dường như không quan tâm đến nỗi nhục mất  <br /> nước, chỉ biết đến cái lợi mà lũ thực dân hứa  hẹn mang lại, họ vui vẻ tham gia những trò <br /> chơi mà thực dân tổ chức.<br /> “Cậy sức cây đu nhiều chị nhún,<br />  Tham tiền cột mỡ lắm anh leo<br /> Khen ai khéo vẽ cho vui thế<br /> Vui thế bao nhiêu nhục mấy nhiêu!”<br /> (Hội Tây)<br /> Tiếng cười sâu cay, lời đả  kích nhẹ  nhàng nhưng thấm thía, với mong muốn thức tỉnh <br /> những con người đang đắm chìm trong những thứ hão huyền mà bán rẻ lương tâm, bán rẻ <br /> những thứ giá trị đạo đức của toàn xã hội.<br /> Chán ngán trước xã hội đương thời, ông đồ  Tam Nguyên Yên Đổ  cũng tự  lấy bản thân <br /> mình ra làm thứ “mua vui”<br /> “Cũng chẳng giàu mà cũng chẳng sang,<br /> Chẳng gầy chẳng béo, chỉ làng nhàng.<br /> Cờ đương dở cuộc không còn nước,<br /> Bạc chửa thầu canh đã chạy làng.<br /> Mở miệng nói ra gàn bát sách,<br /> Mềm mồi chén mãi tít cung thang.<br /> Nghĩ mình lại gớm cho mình nhị<br /> Thế cũng bia xanh, cũng bảng vàng!”<br /> (Tự trào)<br /> Một cuộc đời công danh dở  dang vì thời cuộc, một đất nước không còn nơi để  những  <br /> người yêu nước như  nhà thơ  thể  hiện, tất cả  đã khiến cho ông trở  nên chán ngán. Ông <br /> nhận ra rằng dù có đỗ bao nhiêu khoa thi, có làm đến bao nhiêu chức quan, có tài giỏi đến <br /> mấy, mà tình trạng đất nước như hiện nay, thì cũng chỉ có thể bất lực xuôi tay, có trăn trở <br /> suy nghĩ thì cũng chỉ có thể trơ mắt nhìn.<br /> Còn Tú Xương, sinh ra và lớn lên trong giai đoạn khó khăn nhất của đất nước, cũng là <br /> cảnh thực dân xâm lược đã khiến cho ông rất bất mãn về  những thứ  chướng tai gai mắt <br /> xung quanh mình.Có những tiếng cười nhẹ nhàng nhưng sâu cay, chỉ  như  lời kể, nhưng  <br /> cũng là lời lên án:<br /> “Nhà kia lỗi đạo con khinh bố,<br /> Mụ nọ chanh chua vợ chửi chồng.”<br /> Mọi thứ  đạo lí trong xã hội bị  đảo lộn, con cái không còn kính trọng cha mẹ, người vợ <br /> không còn là người tam tòng tứ đức như xưa nữa.<br /> Cũng có những tiếng chửi bật ra trong giận dữ:<br /> Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu,<br /> Trăm nghìn vạn mớ để vào đậu.<br /> Phen này ắt hẳn gà ăn bạc,<br /> Đồng rụng đồng rơi lọ phải cầu.<br /> Lẳng lặng, mà nghe nó chúc sang,<br /> Đứa thời bán tước đứa mua quan,<br /> Phen này ông quyết đi buôn lọng,<br /> Vừa chùi vừa rao cũng đắt hàng.<br /> (Năm mới chúc nhau)<br /> Cũng ở đây, Tú Xương đã nói lên cái thực trạng mua quan bán chức. Cũng phải thôi, trong <br /> cái thời đại mà đồng tiền là một thứ vạn năng, thì con người ta ai cũng muốn có một chức  <br /> quan để vụ lợi cho bản thân mình. Bản thân Tú Xương là một người tài, vậy mà vô cùng <br /> lận đận trong việc thi cử, tám lần thi mà chẳng lần nào có thể vẻ vang. Vậy mà có những  <br /> thứ công tử bột, chẳng biết gì ngoài chơi bời, nhưng nhờ tiền bạc của cha mẹ mà cũng có  <br /> thể thi đỗ, được làm quan”<br /> “Cử nhân cậu ấm Kỉ,<br /> Tú tài con Đô Mĩ<br /> Thi thế mà cũng thi,<br /> Ối khỉ ơi là khỉ!”<br /> Về vấn đề này, Nguyễn Khuyến cũng không thể  kìm được tiếng chê bai của mình trong  <br /> bài thơ Tiến sĩ giầy:<br /> “Cũng cờ, cũng biển, cũng cân đai,<br /> Cũng gọi ông nghè có kém ai.<br /> Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng,<br /> Nét son điểm rõ mặt văn khôi.<br /> Tấm thân xiêm áo sao mà nhẹ,<br /> Cái giá khoa danh ấy mới hời.<br /> Ghế chéo, lọng xanh ngồi bảnh choẹ,<br />  Tưởng rằng đồ thật hoá đồ chơi!”<br /> Chỉ là thứ đồ chơi, thứ vụ lợi cho riêng mình, chứ làm quan đâu có phải vì muốn đem tài  <br /> ra giúp nước.<br /> Trước tình trạng đất nước rối ren, mọi giá trị  trong xã hội bị  đảo lộn, hai nhà thơ  dùng  <br /> những bài thơ  của mình, để  bày tỏ  nỗi đau xót trước hoàn cảnh khó khăn của đất nước,  <br /> đồng thời cũng là tiếng phê phán, châm biếm lũ thực dân và tay sai tàn ác, khiến cho nhân <br /> dân ta phải chịu biết bao lầm than, đau khổ. Những bài thơ cũng là tiếng lòng của những  <br /> nhà Nho yêu nước, rất muốn giúp đất nước, giúp nhân dân nhưng cũng đành bất lực. Tư <br /> tưởng lớn của họ, nhân cách cao đẹp của họ sẽ còn được ghi nhớ mãi trong lòng thế hệ <br /> chúng ta và cả mai sau.<br />