Phân tích những đặc sắc nghệ thuật trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình

Đề  bài: Phân tích những  đặc sắc nghệ  thuật trong truyện ngắn Những  đứa con <br /> trong gia đình<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> Viết về  đề  tài gia đình trong chiến tranh, truyện ngắn Những đứa con trong gia đình của <br /> Nguyễn Thi được coi là một tác phẩm thành công, góp phần vào sự thành công của cả tác  <br /> phẩm chính là nghệ thuật kể chuyện linh hoạt, độc đáo hấp dẫn.<br /> <br /> Tác phẩm kể chuyện một gia đình cách mạng, mọi thành viên đều là chiến sĩ diệt Mỹ kiên  <br /> cường. Thù nhà nợ nước thống nhất làm một. Tình gia đình và tình cách mạng hoà lẫn vào <br /> nhau: ba má Việt gặp và lấy nhau vì cùng cầm súng giết giặc. Họ  đều ngã xuống trong <br /> chiến đấu. Những đứa con của họ  (Việt và Chiến gắn bó với nhau trong tình ruột thịt và <br /> trong niềm tự hào về truyền thống cách mạng của gia đình. Người mẹ nuôi con lớn lên để <br /> rửa thù cho cha. Những đứa con giành nhau nhập ngũ để  trả  thù cho ba má... Một câu <br /> chuyện như thế  tuy cảm động nhưng khá nặng nề, dễ  đơn điệu và trùng lặp, nếu không <br /> sáng tạo một cách trần thuật độc đáo, linh hoạt.<br /> <br /> Tác giả đã chọn một lối trần thuật theo quan điểm của nhân vật, một chú lính trẻ tên Việt. <br /> Chú giải phóng quân này bị  trọng thương và lạc đồng đội, một mình nằm giữa chiến <br /> trường sau một trận ác chiến còn để lại khói lửa mịt mù và xác giặc ngổn ngang. Chú nhớ <br /> đồng đội, nhớ  chị, nhớ  chú Năm, nhớ  những ngày ba má còn sống, nhớ  những buổi bắn  <br /> chim, câu cá, bắt ếch, nhớ ngày cùng chị nhập ngũ và lên đường... câu chuyện được thuật  <br /> kể  qua dòng hồi  ức của chú khi đứt khi nối bởi vì chú nhiều lần ngất đi rồi lại tỉnh lại. <br /> Câu chuyện vì thế  không diễn ra theo trật tự thời gian, không gian tự  nhiên mà theo logic  <br /> chủ quan của tâm lí nhân vật nên hết sức biến hoá. Các sự việc, các nhân vật của gia đình <br /> hiện lên với màu sắc tình cảm đậm đà và hấp dẫn... Chuyện kể đến đâu thì tính cách nhân <br /> vật cũng hiện ra đến đây một cách sinh động và đậm nét.<br /> <br /> Đây không phải thủ pháp nghệ thuật nhưng không phải ai cũng sử dụng được thành công. <br /> Phải am hiểu sâu sắc tâm lí nhân vật... phải nhập vai nhân vật và nói được đúng giọng <br /> nhân vật..Đây là sở trường của Nguyễn Thi, nhà văn của người nông dân vùng đồng bằng  <br /> Nam Bộ.<br /> <br /> Bên cạnh nghệ thuật kể chuyện độc đáo, vừa phân tích, Nguyễn Thi vừa xây dựng được <br /> những tính cách nhân vật phong phú, hấp dẫn. Qua dòng hồi tưởng của Việt, một "đứa con  <br /> trong gia đình" cách mạng, ta thấy hiện lên các nhân vật: ba, má Việt, chú Năm, chị Chiến  <br /> và Rất dễ dàng nhận thấy cả năm nhân vật đều cùng chung bản chất, xét về phương diện <br /> phẩm chất cách mạng: yêu nước, căm thù giặc, thuỷ  chung với cách mạng và tự  hào  <br /> truyền thống mạng của gia đình.<br /> <br /> Ngoài ra, những nhân vật chính diện của Nguyễn Thi thường có một tính :chất chung này  <br /> gọi là: "Chất út Tịch", ấy là cái tinh thần kiên cường gan góc, thù ngùn ngụt, say mê chiến <br /> đấu, dường như sinh ra là để cầm súng giết giặc. Tuy nhiên mỗi người lại có một gương  <br /> mặt riêng, một tính cách khác nhau. Chỗ  đặc sắc của nghệ  thuật khắc hoạ  hình tượng <br /> nhân vật của Nguyễn Thi là ở Đáng chú ý hơn cả là ba nhân vật chú Năm, Chiến và Việt.<br /> <br /> Chú Năm đúng là một người nông dân Nam bộ, thật thà, vui tính, bộc trực, người này rất <br /> giàu tình cảm và trí tưởng tượng lãng mạn, nhất là khi nổi cảm hứng và cất tiếng hò: "Lúc  <br /> đó, gân cổ  chú nổi đỏ  lên, tay chú đặt lên vai Việt, đôi mắt chú mở  to, đọng nước, nhìn <br /> thẳng vào mặt Việt, đầu chú lắc lư, nhắn nhủ, làm chính Việt là nơi cụ  thể  để  chú gửi <br /> gắm những câu hò ấy, hoặc chính Việt là những câu hò đó. Theo từng câu hò, khi thì Việt  <br /> biến thành tấm áo quàng hoặc sông dài cá lội của chú, khi thì Việt biến thành người nghĩa  <br /> quân Trương Định, ngọn đèn Biển Gò Công, hoặc ngôi sao sáng ở Tháp Mười".<br /> <br /> Chiến là một cô gái mới lớn lên, tính khí còn rất "trẻ con": tranh công bắt ếch, tranh công  <br /> bắn tàu giặc với em... Ngay trước khi nhập ngũ để  trở  thành một giải phóng quân, vẫn  <br /> giành nhau với em để đi bộ đội trước... Nhưng khác với đứa em trai, cô có thể ngồi lì suốt <br /> một buổi chiều để  đánh vần cuốn sổ  ghi công đình của chú Năm ­ đây là cái chất gan lì <br /> thừa hưởng từ mẹ. Ba má mất cả, là chị nên sớm biết nhường nhịn em, sớm biết tính toán <br /> lo liệu việc nhà. Điều này thể hiện rất rõ trong giờ phút cùng em lên đường đánh giặc để <br /> trả  thù ba má. Không phải ngẫu nhiên mà Việt thấy chị nghĩ ngợi, nói năng "nghe in như <br /> má vậy" còn chú Năm thì thật sự tán phục "Khôn! Việc nhà nó thu được gọn thì việc nước <br /> nó mở được rộng, gọn bề gia thất, đặng bề nước noa.."<br /> <br /> Ngoài ra ở nhân vật này có một chất trẻ trung và cái duyên dáng của một cô thiếu nữ, thể <br /> hiện  ở  cái cử  chỉ  bịt miệng cười khi chú Năm cất tiếng hò, ở  nét lông mày cau lại, chéo  <br /> khăn hờ  ngang miệng, cặm cụi ngồi đánh vần cuốn sổ chú Năm, ở  cái tiếng "hứ  một cái  <br /> cóc" khi cậu em bảo mình nói năng hệt như má vậy...<br /> <br /> Việt thì tỏ  ra là một cậu con trai của đồng quê, tính hiếu động (suốt ngày lang thang bắn  <br /> chim, câu cá, bắt  ếch, lúc nào cũng có cái ná thun trong người, kể  cả  khi đã đi bộ  đội...),  <br /> hiếu thắng (Bắt ếch, bắn tàu giặc, ghi tên nhập ngũ bao giờ cũng tranh phần hơn). Là con <br /> trai, là em (quen được chiều chuộng) nên mọi việc đều được ỉ lại cho chị, cho chú; chỉ kém <br /> chị một tuổi, "trẻ con" hơn nhiều và vô tâm vô tính chẳng biết lo nghĩ gì, kể cả ngày nhập <br /> ngũ... Là trai, Việt thường che dấu tình cảm uỷ  mị, nhưng bản chất rất giàu tình cảm.  <br /> Nằm  ở  chiến trường, chú nhớ  má, nhớ  chú Năm, chị  Chiến, nhớ  thằng em nhớ  anh em  <br /> đồng đội. Chú "Ước gì bây giờ lại được gặp má. Phải, ví như má đang bơi xuồng, má sẽ <br /> ghé lại, xoa đầu Việt, đánh thức Việt dậy, rồi lấy xong cơm đi làm đồng để  dưới xuồng  <br /> lên cho Việt ăn...". Chú nhớ chị thương chị vô cùng, tuy vẫn giành phần hơn với chị, ở đơn  <br /> vị, chú giấu biệt chị đi vì chỉ sợ lộ ra họ sẽ lấy mất chị. Cách thể hiện tình cảm đích đáng  <br /> nhất ở Việt là đánh giặc. Đấy là cách thương má, thương ba, thương chị, thương chú Năm  <br /> của Việt cho nên khi đồng đội tìm thấy Việt nằm ngất đi ở chiến trường ngón tay chú vẫn  <br /> đặt trên cò súng và một viên đạn đã lên nòng sẵn sàng bắn vào quân giặc...<br /> <br /> Ngoài nghệ  thuật kể  truyện, ngoài thành công trong cách xây dựng nhân Những đứa con  <br /> trong gia đình còn có những đoạn văn tuyệt hay ấy là đoạn Việt nhớ lại ngày chị em Việt  <br /> ghi tên tòng quân và chuẩn bị lên đường.<br /> <br /> Đêm  ấy hai chị em trò chuyện với nhau, thu xếp chuyện nhà chuyện chuyện cửa, gửi lại  <br /> chú Năm bàn thờ  má và thằng em út, chuyện hứa hẹn, khuyên nhau... Chị  Chiến bỗng ăn <br /> nói nghiêm trang, xưng chị em (chứ không mày tao như mọi khi), bàn bạc, dặn dò em y hệt <br /> như  giọng của mẹ  xưa. Còn Việt thì vẫn rất trẻ  con, mặc cho chị lo toan tất cả. Nhưng  <br /> chú nhớ má vô cùng và tưởng như má cũng trở về để ngó coi chị em Việt tính chuyện nhà  <br /> chuyện cửa như thế nào trước lúc lên đường. Đây là một đoạn đối thoại rất sinh động, vui  <br /> và cảm động.<br /> <br /> Sáng hôm sau, trước lúc lên đường, chị em Việt khiêng bàn thờ má sang gửi bên chú Năm.  <br /> Việt thương chị  vô cùng, thương má vô cùng. Mối căm thù trĩu nặng trên vai như  một  <br /> trọng lượng cụ thể. Đây cũng là một đoạn văn có thể làm rơi nước mắt:<br /> <br /> "Chị Chiến ra đứng giữa sân, kéo cái khăn trên cổ xuống, cũng xắn tay áo để lộ hai bắp tay <br /> tròn vo sạm đỏ  màu cháy nắng, rồi dang cả  thân người to và chắc nịch của mình nhấc  <br /> bổng một đầu bàn thờ má lên. Việt ghé vào một đầu. Nào, đưa má sang ở tạm bên nhà chú. <br /> Chúng con đi đánh giặc trả  thù cho mà đến chừng nào nước nhà độc lập con lại đưa má  <br /> về. Việt khiêng trước. Chiến khiêng bịch bịch phía sau. Nghe tiếng chân chị  Việt thấy  <br /> thương chị. Lần đầu tiên Việt mới thấy lòng mình rõ như thế. Còn mối thù thằng Mĩ thì có <br /> thể sờ thấy được, vì nó đang đè nặng ở trên vai".<br /> <br /> Bài làm 2<br /> <br /> Mỗi tác phẩm văn học đều được các tác giả xây dựng với những đặc sắc nghệ thuật riêng. <br /> Nó là kết tinh về  tài năng của các nhà văn. Và tác phẩm "Những đứa con trong gia đình"  <br /> cũng để lại nhiều ấn tượng trong lòng người đọc với những đặc sắc nghệ thuật hấp dẫn.<br /> <br /> Trước hết, nghệ  thuật đặc sắc của "Những đứa con trong gia đình" là nghệ  thuật trần <br /> thuật mà Nguyễn Thi thể hiện trong tác phẩm này. Truyền ngắn được kể  theo ngôi số  3  <br /> nhưng lại nương theo điểm nhìn và giọng điệu của nhân vật Việt. Việt là một chiến sĩ  <br /> giải phóng quân, sau một trận chiến đấu ác liệt anh bị  thương nặng, lạc đồng đội, phải <br /> nằm lại nơi chiến trường. Việt ngất đi rồi tỉnh lại, tỉnh dậy rồi lại ngất đi. Tác giả  men  <br /> theo dòng hồi tưởng của nhân vật Việt để kể lại dưới hình thức lời nửa trực tiếp. Những  <br /> lời văn và giọng điệu kể chuyện dưới điểm nhìn của Việt. Với hình thức kể chuyện này  <br /> đê rlaij nhiều  ấn tượng sâu sắc. Nhà văn có thể  vừa nhập tâm vào thế  giới nội tâm của  <br /> nhân vật để  diễn tả  các cung bậc cảm xúc, accs trạng thái phức tạp, sâu kín của tâm  <br /> hồn.Qua cách trần thuật kể  chuyện như  vậy, Nguyễn Thi cũng tạo nên những trang văn  <br /> giàu chất trữ tình. Những trang văn đầy ắp cảm xúc của nhân vật Việt. Đấy cũng là lý do <br /> mà tác phẩm để  lại nhiều  ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Đồng thời, cách kể <br /> chuyện như  vậy cũng giúp nhà văn không bị  lệ  thuộc vào trình tự  thời gian. Các sự  kiện <br /> nhà văn có thể xáo trộn mà không phải tuân theo bất cứ một trình tự thời gian nào. Vừa có  <br /> quá khứ, hiện tại được đan xem vào trong những dòng cảm xúc của nhân vật. Dòng nội  <br /> tâm của nhân vật Việt khi đứt khi nối, các sự việc luôn được đan xen giữa quá khứ và hiện  <br /> tại rất tự nhiên và linh hoạt. Cũng từ điểm nhìn của nhân vật Việt mà Nguyễn Thi tạo nên <br /> cảm giác gần gũi thân thiện khách quan cho câu chuyện với độc giả.<br /> <br /> Nghệ thuật xây dựng nhân vật cũng là một thành công của tác phẩm. Cách xây dựng nhân <br /> vật của Nguyễn Thi cũng chẳng thể lẫn với bất cứ nhà văn nào khác. Chiến và Việt tuy  <br /> cùng sinh ra trong một gia đình nhưng cả hai nhân vật này lại có những tính cách rất trái  <br /> ngược nhau. Nguyễn Thi chú ý tô đậm đến từng tính cách của các nhân vật. Nếu như Việt <br /> hiện lên với những nét hồn nhiên tinh nghịch và có những hành động vô cùng đáng yêu. Thì <br /> chị  Chiến lại hiện lên là một cố  gái mới lớn với đầy những tinh tế  cùng lòng yêu nước  <br /> căm giặc, lo toan tính toán từng việc nhỏ nhất trong gia đình.<br /> <br /> Nguyễn Thi cũng thể  hiện biệt tài trong việc miêu tả  tâm lí nhân vật. Tâm lý của Việt <br /> trước đêm tòng quân, đặc biệt là lần tỉnh dậy thứ  tư. Khi bị  thương Việt hồi tưởng lại  <br /> nhiều kỉ niệm và ngay cả khi bị thương mà tinh thần chiến đấu vẫn luôn sục sôi. Để  rồi,  <br /> khi nghe thấy tiếng súng của quân ta thì Việt lại trở  về  đúng với tính cách của một đứa <br /> trẻ.<br /> <br /> Bên cạnh đó, "Những đứa con trong gia đình" còn thể  hiện ngôn ngữ  mang đậm hơi thở <br /> đời sống và giàu chất Nam Bộ. Tác giả kết hợp hài hòa giữa vốn ngôn ngữ  phổ  thông và <br /> với những sắc thái mang tính địa phương. Ví dụ  như  cách xưng hô "mày­tao", "má"...Sự <br /> xuất hiện của nhiều phương ngữ như vậy cho thấy tác phẩm mang đậm hơi hướng Nam <br /> Bộ  không thể  trộn lẫn. Nguyễn Thi sử dụng với mức độ  hợp lí, tinh tế  và linh hoạt. Do <br /> vậy, khi bước vào tác phẩm, tác giả  như  được tiếp xúc và nói chuyện với những con  <br /> người Nam Bộ. Và cũng phải sống và gắn bó sâu sắc với người dân Nam Bộ  thì tác giả <br /> mới am hiểu sâu sắc đến như vậy.<br /> Có thể thấy rằng, "Những đứa con trong gia đình" thành công với nhiều yếu tố nghệ thuật  <br /> sâu sắc. Và cũng chính những đặc sắc ấy mà Nguyễn Thi cho thấy ông lôi cuốn người đọc <br /> cùng với những trang văn hào hùng về một thời đấu tranh giải phóng dân tộc.<br /> <br />  <br />