intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Phân tích đặc sắc về nghệ thuật bài thơ Tiếng hát con tàu - Chế Lan Viên

Chia sẻ: Nguyễn Triềuu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

237
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiếng hát con tàu là bài thơ được sáng tác từ một sự kiện kinh tế - xã hội: cuộc vận động nhân dân đi xây dựng vùng kinh tế mới vào năm 1960. Bài thơ thể hiện tình yêu quê hương đất nước,một tình quân dân keo sơn. Chằng những vậy mà lời thơ của Chế Lan Viên đã được các nhà phê bình ví như “một người phụ  nữ đẹp ưa trang sức và biết cách trang điểm” nhà thơ thành công với phong cách sáng tác của mình. Để cảm nhận rõ nét đặc sắc về nghệ thuật bài thơ Tiếng hát con tàu, mời bạn đọc tham khảo 3 bài văn mẫu. 

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Phân tích đặc sắc về nghệ thuật bài thơ Tiếng hát con tàu - Chế Lan Viên

VĂN MẪU LỚP 12 PHÂN TÍCH ĐẶC SẮC VỀ NGHỆ THUẬT BÀI THƠ TIẾNG HÁT CON TÀU – CHẾ LAN VIÊN BÀI MẪU SỐ 1: Chế Lan Viên là một hồn thơ độc đáo bởi sức cảm, sức nghĩ biến hóa và phong phú khôn lường, thậm chí đến mức biến ảo. Ông nổi tiếng trước cách mạng với tập thơ Điêu tàn, sau đó ông tham gia họat động cách mạng và tiếp tục sáng tác. Thơ của ông giàu chất suy tưởng mang vẻ đẹp phong phú và đa dạng về hình ảnh. Ông để lại bài thơ “Tiếng hát con tàu” nhiều ấn tượng. Bài thơ thể hiện tình yêu quê hương đất nước, tình quân dân nam nữ keo sơn. Để làm nên những thành công ấy, Chế Lan Viên sử dụng nhiều nghệ thuật làm chất xúc tác cho tư tưởng bài thơ được thăng hoa mà trước hết là nghệ thuật xây dựng hình ảnh. Thật vậy, bài thơ được viết vào thời điểm những năm 1960, Đảng ta vận động thanh niên miền xuôi đi theo khai hoang phát triển kinh tế ở vùng Tây Bắc. Nhà thơ Chế Lan Viên không đi được vì đang nằm trên giường bệnh nhưng xuất phát từ lòng biết ơn, sự gắn bó với nhân dân với những kỉ niệm sâu nặng nghĩa tình của nhân dân trong những năm kháng chiến chống pháp, Chế Lan Viên đã làm bài thơ này để theo con tàu tâm tưởng đến với Tây Bắc. Con tàu trong bài thơ là biểu tượng cho khát vọng lên đường được đi xa ngao du tới những vùng đất xa xôi của Tổ quốc. Năng lượng ấy chính là tâm hồn yêu quê hương vô vàn để chạy con tàu đi xa hơn. Điểm nhấn chính về phương diện nghệ thuật của bài thơ là nghệ thuật xây dựng hình ảnh. Trước hết, ta phải kể đến Chế Lan Viên đã rất thành công trong việc sáng tạo hình ảnh. Có những hình ảnh được ông sáng tạo mang tính độc đáo, thể hiện ngay ở bốn câu thơ đề từ mở đầu bài thơ: “Tây Bắc ư? Có riêng gì Tây Bắc Khi lòng ta đã hoá những con tàu Khi Tổ quốc bốn bề lên tiếng hát Tâm hồn ta là Tây Bắc, chứ còn đâu” Tây Bắc vừa có nghĩa là địa điểm Tây Bắc là miền đất cực Tây của Tổ quốc mà nó còn là hiện thân của Tổ quốc. Nhà thơ đã sử dụng biện pháp tượng trưng biến một vùng đất cụ thể hạn hẹp thành một hình tượng có ý nghĩa khái quát mang tính biểu tượng vì nhà thơ tìm thấy mối liên hệ giữa mình và cuộc sống. Mình là một con tàu đang hăm hở đến với cụôc đời còn cuộc sống đang bừng lên một sức sống mới mãnh liệt đang mở rộng lòng chào đón sự trở về của mình. Cái tôi hòa hợp với cái ta cho nên Tây Bắc không chỉ bó hẹp trong một địa danh địa điểm mà nó hòa chung vào nhịp sống của đất nước. Chính nhan đề “Tiếng hát con tàu” cũng mang hình ảnh biểu tượng rõ ràng.Trước thời điểm nhà thơ viết bài này, chưa có một con đường nào lên Tây Bắc nên ta có thể hiểu con tàu ở đây biểu tượng cho khát vọng vươn tới những vùng đất xa xôi kia để đến với nhân dân đến với đất nước. Con tàu cũng chính là tâm hồn của nhà thơ. Địa danh Tây Bắc vừa mang ý nghĩa thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng. Để làm nổi bật được những hình ảnh biểu tượng ấy, Chế Lan Viên rất khéo léo và tinh tế sử dụng các biện pháp tu từ kết hợp với nghệ thuật sáng tạo hình ảnh để bài thơ thêm hấp dẫn hơn. Nhà thơ đã sử dụng biện pháp tu từ so sánh độc đáo, liên tiếp trùng điệp: “Ơi kháng chiến! Mười năm qua như ngọn lửa Nghìn năm sau, còn đủ sức soi đường Con đã đi nhưng con cần vượt nữa Cho con về gặp lại mẹ yêu thương Con gặp lại nhân dân như nai về suối cũ Cỏ đón giêng hai, chim én gặp mùa Như đứa trẻ thơ đói lòng gặp sữa Chiếc nôi ngừng bỗng gặp cánh tay đưa” Những hình ảnh so sánh liên tiếp như thế có tác dụng cụ thể hóa những ý nghĩa vốn trừu tượng: tình yêu quê hương đất nước, mối quan hệ khăng khít gắn bó máu thịt giữa nghệ thuật với cuộc sống nhân dân, nỗi nhớ tình yêu dạt dào mà sâu sắc. Biện pháp tu từ ẩn dụ cũng được Chế Lan viên sử dụng một cách rộng rãi kết hợp với biện pháp chuyển nghĩa cùng với hình ảnh phong phú làm cho bài thơ có vẻ đẹp tinh tế, rực rỡ hơn. Nhà thơ cũng dùng nhiều hình ảnh thơ sáng tạo theo bút pháp tả thực như bản sương giăng, đèo mây phủ, lửa hồng soi tóc bạc… Có khi lại sử dụng bút pháp tả thực đến từng chi tiết “Chiếc áo nâu suốt một đời vá rách” mà “anh du kích”, “mặc đêm đông còn ấy”, xét về giá trị vật chất thì chẳng đáng giá là bao, nhưng “Đêm cuối cùng, anh cởi lại cho con” thì về ý nghĩa tinh thần, chiếc áo đó bỗng trở nên vô giá. Bởi của chẳng đáng bao nhiêu nhưng tình thì rất nặng. Đây không còn thuần tuý là trao chiếc áo cho nhau mà đó chính là trao lại sự sống cho nhau. Thật cảm động biết bao! Trong cuộc cách mạng đầy hi sinh gian khổ, đã xuất hiện biết bao con người có tấm lòng vàng như thế. Những câu thơ của ông được cấu tạo bằng hình ảnh thường là chùm hoặc tầng tầng lớp lớp rất phong phú đa dạng. Nói tóm lại, với giọng điệu trữ tình mang đậm màu sắc triết lí và suy tưởng, hình ảnh thơ mang tính biểu tượng kết hợp với các biện pháp tu từ hiệu quả, Chế Lan Viên đã viết nên một bài thơ Tiếng hát con tàu tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của mình. Qua bài thơ, tiếng hát say mê của một tâm hồn muốn thóat khỏi cái tôi nhỏ bé để đến với cái ta rộng lớn càng được nhà thơ truyền tải rõ bằng tình yêu quê hương đất nước sâu sắc hơn. BÀI MẪU SỐ 2: Là một nhà thơ lớn, thơ CLV đã đi qua và chiếm lĩnh cả ba đỉnh cao ở ba thời kỳ tiêu biểu nhất của thơ ca Việt Nam thế kỉ XX: thời kỳ Thơ mới lãng mạn, Thơ ca Kháng chiến và thời kỳ Đổi mới sau 1986. Ông được đánh giá là một nhà thơ có phong cách đặc sắc và nổi bật. Phong cách nghệ thuật thơ Chế Lan Viên thể hiện ở 2 đặc điểm chủ yếu là tính trí tuệ, triết lý và khả năng sáng tạo hình ảnh. Là một nhà thơ ưa triết lý, CLV thường có những phát hiện sâu sắc, mới mẻ và bất ngờ về đối tượng. Thơ ông lấp lánh vẻ đẹp trí tuệ, con đường đến với người đọc của thơ CLV đi từ trí tuệ đến trái tim, bởi ông quan niệm "thơ không chỉ đưa ru mà còn thức tỉnh". Tuy nhiên, trí tuệ mà không khô khan, trừu tượng; trí tuệ nhưng luôn gắn liền với cảm xúc, là thứ trí tuệ của trái tim. Rất nhiều câu thơ trong "Tiếng hát con tàu" có hàm lượng trí tuệ cao, nhiều câu được đúc kết như những triết lý, quy luật. Có thể dẫn tới một vài ví dụ: - Chẳng có thơ đâu giữa lòng đóng khép Tâm hồn anh chờ gặp anh trên kia. - Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn! - Như xuân đến chim rừng lông trở biếc Tình yêu làm đất lạ hóa quê hương. Tính triết lý, trí tuệ đi liền với khả năng sáng tạo hình ảnh. Có thể nói CLV cảm nhận và suy nghĩ về mọi vấn đề bằng hình ảnh và thế giới nghệ thuật của thơ ông là thế giới của vô số những hình ảnh phong phú. Vì thế có người nhận xét thơ CLV mang vẻ đẹp của một người đàn bà đẹp ưa trang sức và biết trang sức. "Thơ không chỉ đưa ru mà còn thức tỉnh" - Blog Làm văn nghị luận Trong bài thơ này có những hình ảnh tả thực, chân thực: Chiếc áo nâu suốt một đời vá rách Đêm cuối cùng anh cởi lại cho con. Có những hình ảnh đẹp đẽ, lãng mạn: Tình yêu ta như cánh kiến hoa vàng Như xuân đến chim rừng lông trở biếc. Có khi cả khổ thơ là những hình ảnh sóng đôi liên tiếp: Con gặp lại nhân dân như nai về suối cũ Cỏ đón giêng hai, chim én gặp mùa Như đứa trẻ thơ đói lòng gặp sữa Chiếc nôi ngừng bỗng gặp cánh tay đưa. Và rất nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng, triết lý như Con tàu, Tây Bắc, vầng trăng, suối lớn mùa xuân... Tóm lại: Tính trí tuệ và khả năng sáng tạo hình ảnh luôn gắn liền với nhau tạo nên một vẻ đẹp riêng của thơ CLV. Nhờ hình ảnh mà trí tuệ không khô khan, trừu tượng; nhờ trí tuệ mà hình ảnh trở nên lấp lánh, đa nghĩa, lắng đọng và ám ảnh.

ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
24=>0