Phân tích tâm trạng của tác giả thể hiện trong bài thơ Tâm tư trong tù của Tố Hữu

Đề bài: Phân tích tâm trạng của tác giả thể hiện trong bài thơ Tâm tư trong tù của <br /> Tố Hữu<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> Đối với Tố Hữu, "chuyện thơ (...) là chuyện đời", "Thơ không phải chỉ là văn chương mà  <br /> chính là gan ruột"!) Đúng vậy, thơ  Tố  Hữu là sự  phơi trải tâm tư  của chính nhà thơ  với  <br /> cuộc đời. Toàn bộ tập thơ Từ ấy là tiếng lòng của một thanh niên khao khát lý tưởng, tự <br /> ca hát niềm vui lớn của mình khi bắt gặp lý tưởng cộng sản, được chiến đấu và hy sinh <br /> cho lý tưởng  ấy. Tập thơ  còn như  một cuốn nhật ký tâm hồn, ghi lại tất cả  những suy  <br /> nghĩ, tâm tư của một người cộng sản trẻ tuổi lần đầu tiên đối mặt với gian khổ, chốn lao  <br /> lúng. Tâm tư trong tù là một bài thơ như thế.<br /> <br /> Vào cuối tháng 4 năm 1939, trong một cuộc khủng bố của thực dân, lần đầu tiên Tố Hữu <br /> bị bắt và giam tại nhà lao Thừa phủ (Huế).<br /> <br /> Cũng như  nhiều chiến sĩ cộng sản khác, Tố  Hữu bắt đầu cho ra những bài thơ  viết từ <br /> ngục tối, từ 'xiềng xích" gông cùm. Văn học cách mạng thời kỳ này rất nhiều thơ tù. Mỗi  <br /> bài thơ là một bản quyết tâm thu, là những lời đầy tâm huyết, thể hiện bản lĩnh sắt đá và  <br /> niềm tin bất diệt vào ngày mai tươi sáng. Bản thân nhà thơ Tố Hữu, từ khi bước chân vào  <br /> cuộc đời hoạt động cách mạng cũng đã thấu hiểu hết nỗi nguy nan vất vả:<br /> <br /> Đời cách mạng từ khi tôi đã hiểu<br /> <br /> Dấn thân vô là phải chịu tù đày<br /> <br /> Là gươm kề tận cổ, súng kề tai<br /> <br /> Là thân sống chỉ coi còn một nửa<br /> <br /> Dẫu biết thế, dẫu đinh ninh là thế, nhưng khi đã rơi vào ngục thất, nhà thơ  vẫn không <br /> tránh khỏi cảm giác bàng hoàng trước sự khác biệt giữa hai thế giới trong và ngoài cánh <br /> cửa nhà tù:<br />  Cô đơn thay là cảnh thân tù<br /> <br /> Tai mở rộng và lòng sôi rạo rực<br /> <br /> Tôi lắng nghe tiếng đời lăn náo nức<br /> <br /> Ở ngoài kia sung sướng biết bao nhiêu!<br /> <br /> Đây âm u đôi ánh lạt ban chiều<br /> <br /> Len nhè nhẹ qua rào ô cửa nhỏ<br /> <br /> Đây lạnh lẽo bốn tường vôi khắc khổ<br /> <br /> Đây sàn lim, manh ván ghép sầm u...<br /> <br /> Đây chính là tâm trạng rất chân thật của nhà thơ, dẫu là một nhà thơ  cộng sản. Người  <br /> cộng sản cũng là con người như  bao con người khác, thậm chí phải người hơn người  <br /> khác. Họ cũng biết buồn đau, cũng cảm thấy cô đơn khi bị cách biệt với đồng bào, đồng <br /> chí, với cuộc sống bên ngoài. Ngoài kia là ánh sáng, là niềm vui náo nức; trong này là lạnh <br /> lẽo, sầm u. Ngoài kia là tự do, trong này là ngục tối. Nỗi cô đơn như thấm thía vào từng  <br /> đường gân thớ thịt người tù. Không phải ngẫu nhiên, đoạn thơ "Cô đơn thay là cảnh thân  <br /> tù...ở ngoài kia sung sướng biết bao nhiêu" được lập lại hai lần. Nó thể hiện nỗi đau khổ <br /> của người chiến sĩ trẻ  đang say sưa tung cánh trong không gian của chân lý và ánh sáng <br /> "Trên chín từng cao bát ngát trời"..., bỗng bị giam chặt giữa bốn bức tường chật h ẹp c ủa  <br /> ngục thất Chính trong cảnh ngộ bị cắt đứt với cuộc sống, nhà thơ càng thêm yêu tha thiết  <br /> cuộc sống. Hơn lúc nào hết, ông cảm thấy gắn bó máu thịt với cuộc đời và thính giác đã <br /> giúp ông liên hệ với cuộc đời. Lạ thay chính lúc này đây, thi sĩ cảm thấy nhưng âm thanh <br /> bên ngoài sao mà rộn rã, sao mà hân hoan, ríu rít đến thế!<br /> <br /> Ôi! hôm nay sao nhựa sống tràn trề<br /> <br /> Trong những tiếng nghe chừng quen thuộc quá<br /> <br /> Nghe gió xối trên cành cây ngọn lá<br />  Nghe mênh mang sức khỏe của trăm loài<br /> <br /> Tôi mơ hồ nghe tất cả bên ngoài<br /> <br /> Đang ríu rít giữa một trời rộng rãi<br /> <br /> Đang hút mật của đời xây hoa trải<br /> <br /> Hương tự do thơm ngát cả ngàn ngày.<br /> <br /> Mỗi âm thanh lại gợi lên theo nó những hình ảnh thật là sinh động và náo nức. Đó là tiếng  <br /> chim reo theo gió, tiếng dơi vội vã đập cánh lúc chiều buông, tiếng gió xối ào ào trên cành <br /> cây ngọn lá... Mọi âm thanh đều hối hả, đều gấp gáp, đều náo nức, sôi động hơn bao giờ <br /> hết. Phải chăng đó là sự cộng hưởng của "tiếng đời" và tiếng lòng của một con người tha  <br /> thiết yêu cuộc sống và khao khát tự  do. Nghĩa là thi sĩ đã nhận ra những dấu hiệu của  <br /> cuộc sống bên ngoài không chỉ bằng cái kênh của thính giác mà còn bằng những giây ăng  <br /> ten hết sức nhạy cảm của lòng mình. Thật vậy, phải có một tấm lòng yêu cuộc đời đến <br /> thế nào đó mới có thể lắng nghe và phân biệt được những âm thanh hết sức mơ hồ dễ bị <br /> chìm lấp trong không khí náo động của đời thường:<br /> <br /> Nghe chim reo trong gió mạnh lên triều<br /> <br /> Nghe vội vã tiếng dơi chiều đập cánh<br /> <br /> Nghe lạc ngựa dừng chân bên giếng lạnh<br /> <br /> Dưới đường xa, nghe tiếng guốc đi về<br /> <br /> Có những tiếng động tưởng không có gì đáng để ý của cuộc sống đời thường, vậy mà có  <br /> sức gợi đến kỳ lạ. Chẳng hạn như cái tiếng guốc đi về  dưới đường xa có gì quan trọng  <br /> đâu mà qua tâm hồn nhà thơ, nó đã gợi lên cả không khí yên ắng, vắng vẻ của thành phố <br /> Huế vô cùng thân thiết. Thực ra thì chính những chi tiết tưởng như vụn vặt ấy đã làm nên  <br /> cuộc đời này và khi phải xa cách nó, ta mới thấy da diết nhớ.<br /> <br /> Đọc bài thơ chúng ta rất dễ nhận ra bố cục hai phần của nó. Phần đầu là những cảm xúc  <br /> tuôn trào, những tình cảm bồng bột rất đỗi hồn nhiên, chân thật. Đoạn hai là những suy  <br /> nghĩ là sự bừng tỉnh của lý trí. Dường như dòng cảm xúc dâng trào lên mãnh liệt rồi qua <br /> đi, như  con sóng dềnh lên rồi lắng xuống nhường chỗ cho lý trí tỉnh táo suy xét. Một sự <br /> nỗ lực của ý chí cách mạng để  chế ngự  cảm xúc mà nhà thơ  cho là "không chính đáng".  <br /> Người thi sĩ ­ chiến sĩ chân thành và thẳng thắn kiểm điểm những suy nghĩ mềm yếu của <br /> mình. Õng phê phán một cách nghiêm khắc thái độ buồn, cô đơn và nhận thức không đúng <br /> khi so sánh nỗi buồn của cảnh thân tù với niềm vui sống bên ngoài. Nhà thơ tự thấy mình <br /> "ảo tưởng" và "ngây thơ" trong nhận thức, vì không hiểu được rằng trong xã hội ấy ở đâu <br /> chẳng là nhà tù, cả đất nước là một trại giam khổng lồ:<br /> <br /> Tôi chiều nay giam cấm hận trong lòng<br /> <br /> Chỉ là một giữa loài người đau khổ<br /> <br /> Tôi chỉ là một con chim non bé nhỏ<br /> <br /> Vứt trong lồng con giữa một lồng to.<br /> <br /> Như thể bị vào tù đâu phải tách biệt hẳn với đời. Nhà thơ  như  bỗng thấy thoát khỏi nỗi <br /> giày vò vì cô đơn. Nghị  lực như được củng cố, ý chí được nâng cao ông bỗng cảm thấy <br /> sục sôi một nhiệt huyết. cách mạng, cháy sáng một niềm tin ở ngày mai:<br /> <br /> Tôi chỉ một giữa muôn người chiến đấu<br /> <br /> Vẫn đứng thẳng trên đường đầy lửa máu<br /> <br /> Chân kiêu căng không thoái bộ bao giờ<br /> <br /> Và<br /> <br /> Tôi chưa chết nghĩa là chưa hết hận<br /> <br /> Nghĩa là chưa hết nhục của muôn đời<br /> <br /> Nghĩa là còn tranh đấu mãi không thôi.<br /> Dường như  xiềng xích, gông cùm, tù đày không còn có nghĩa gì khi người cộng sản đã <br /> quyết hiến dâng đời mình cho cách mạng, cho sự nghiệp giải phóng dân tộc Kết thúc bài <br /> thơ vẫn là âm thanh của cuộc sống bên ngoài dội vào, nhưng là một tiếng còi tàu giục giã, <br /> một tiếng kèn hiệu kêu gọi lên đường:<br /> <br /> Có một tiếng còi xa trong gió rúc.<br /> <br /> Tâm tư trong tù là một trong những bài thơ  tiêu biểu của Tố  Hữu viết trong thời gian bị <br /> xiềng xích. Nó đã ghi lại được một cách chân thực, hồn nhiên những diễn biến tâm trạng  <br /> và tâm tư của người cộng sản trẻ tuổi lần đầu tiên đối mặt với những thử thách của lao  <br /> tù. Bài thơ giúp cho ta biết yêu quý và nâng niu cuộc sống này, biết trân trọng một "tiếng  <br /> guốc đi về" trên hè phố, một tiếng "dơi chiều đập cánh" trước hiên nhà, một "tiếng gió  <br /> xối" trên vòm cây ngoài ngõ, biết khoan khoái khi được hít thở  "hương tự do" thơm ngát  <br /> trên bầu trời của quê hương mình, biết phấn đấu để bảo vệ và xây dựng nó.<br />