Phân tích từ "Hoa" trong bài Tây Tiến

Đề bài: Phân tích từ Hoa trong bài Tây Tiến<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> "Tây Tiến" là bài thơ  nổi tiếng của nhà thơ  xứ  Đoài Quang Dũng. Nói đến Tây Tiến, <br /> người ta nói đến một thứ  ngôn ngữ  thơ  tài hoa, đậm màu sắc bi tráng và lãng mạn. Bài <br /> thơ có nhiều hình ảnh đẹp, nhiều câu chữ xuất thần.<br /> <br /> Chữ "Hoa" xuất hiện ba lần trong toàn bài, đạt tới sự thăng hoa của cảm xúc nhưng nhiều  <br /> người chưa hiểu thật đúng và sâu sắc ý thơ.<br /> <br /> Chữ "Hoa" thứ nhất xuất hiện trong dòng thứ 4, khổ 1 của bài thơ gợi ra nhiều cách hiểu <br /> khác nhau:<br /> <br /> "Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!<br /> <br /> Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi<br /> <br /> Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi<br /> <br /> Mường Lát Hoa về trong đêm hơi"<br /> <br /> Chữ "Hoa" trong hình ảnh "Hoa về trong đêm hơi" ở câu thơ trên có nhiều người (nhất là  <br /> học sinh) hiểu theo nghĩa: Đoàn quân Tây Tiến về  Mường Lát trong đêm mang theo cả <br /> hương hoa rừng. Cách hiểu thứ hai nghiêng về  nghĩa vốn có của từ  "Hoa" nghĩa là bông  <br /> hoa rừng. Khi phân tích , bình giảng cũng có người hiểu theo nghĩa "Hoa" chính là hình <br /> ảnh  ẩn dụ  chỉ  các chiến sĩ Tây Tiến. Đôi khi người ta cũng cho rằng đó chỉ  là một thủ <br /> pháp lạ hóa ngôn từ của Quang Dũng mà thôi. Sách giáo khoa không có phần chú thích chữ <br /> này,và thực tế  cho thấy , khi tìm hiểu bài thơ, ít có nhà nghiên cứu, hay người viết nào  <br /> luận bàn thật sâu sắc từ này, vì chưa hiểu rõ nên người ta thường bỏ qua vẻ đẹp của nó.<br /> <br /> Nhìn lại một số các hiểu từ  "hoa" như trên, tôi cho rằng chưa thỏa đáng. Cách hiểu thứ <br /> nhất là cách hiểu suy diễn, vì ở đây không hề xuất hiện từ "hương", do đó không thể hiểu <br /> là "Hương hoa". Theo cách hiểu thứ  hai, đặt trong văn cảnh bài thơ, đoàn quân Tây tiến  <br /> về Mường Lát trong đêm, chữ "Hoa" với nghĩa là "Hoa rừng" tỏ ra không phù hợp vì trong <br /> đêm tối, nhất là đêm hơi, đêm sương nhà thơ dù tinh tế đến đâu cũng không thể nhìn thấy <br /> vẻ  đẹp của hoa. Cách hiểu thứ ba, mới nhìn có vẻ  hợp lý hơn hai cách trước, tuy nhiên, <br /> trong văn học, người ta thường lấy hoa làm biểu tượng cho vẻ  đẹp của người phụ  nữ, <br /> chứ không thấy "Hoa" là biểu tượng cho người lính bao giờ. Vì thế, cũng không nên hiểu  <br /> theo cách đó. Còn nếu nói, đó chỉ là thủ pháp lạ hóa về ngôn từ của nhà thơ, thì chỉ đúng <br /> phần nào, ví dụ lạ hóa đến mức nào, ngôn từ cũng phải mang trong nó một ý nghĩa, một <br /> hàm ý nào đó.<br /> <br /> Theo "Từ  điển tiếng việt" chữ  "Hoa" đứng một mình mang tới 7 nghĩa, nhưng áp vào <br /> trường hợp trên, tôi thấy không có từ nào phù hợp. Chữ "Hoa" trong từ ghép có tới 51 từ, <br /> trong đó chỉ có 2 từ là "Hoa đăng", "Hoa đèn" hay "Hoa chúc" (Từ điển Hán Việt­ Đào Duy  <br /> Anh) mang tính chất phù hợp hơn cả. Nhưng ta nên lý giải như  thế  nào để  đúng với bài <br /> thơ ?<br /> <br /> Đi tìm một cách luận giải hợp lý, tôi cho rằng để  hiểu chữ  "Hoa" thứ  nhất ta nên bàn  <br /> thêm về chữ "Hoa" thứ hai trong khổ thơ tiếp theo:<br /> <br /> "Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa<br /> <br /> Kìa em xiêm áo tự bao giờ<br /> <br /> Khèn lên man điệu nàng e ấp<br /> <br /> Nhạc về Viêng Chăn xây hồn thơ"<br /> <br /> Chữ  hoa  ở  đây đặt trong từ  "đuốc hoa" (hoa chúc), nghĩa là những ngọn đuốc trong đêm <br /> liên hoan của các chiến sĩ Tây Tiến với đồng bào dân tộc miền Tây. Ngọn đuốc đối với  <br /> những người lính hành quân trong rừng đêm vừa là phương tiện soi đường, vừa là một  <br /> thứ vũ khí đối phó với thú dữ. Trong bài " Việt Bắc", Tố Hữu cũng viết :<br /> <br /> "Dân công đỏ đuốc từng đoàn<br /> <br /> Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay"<br /> Trở  lại với chữ  "Hoa" thứ  nhất trong khổ  thơ  đầu của bài thơ  Tây Tiến, chúng ta cần <br /> hiểu theo nghĩa "Đuốc Hoa". Đây là cách hiểu chính xác hơn cả. Chữ  "Hoa" đạt tới sự <br /> thăng hoa trong cảm xúc Quang Dũng. Nhìn từ  xa đoàn quân Tây Tiến hành quân về <br /> Mường Lát mang theo những ngọn đuốc giống như một dòng sông hoa lung linh, ẩn hiện <br /> trong đêm sương. Cách hiểu điều này cũng phù hợp với nỗi nhớ mênh mang, chơi vơi của  <br /> nhà thơ   ở  những dòng thơ  đầu. Sự  lạ  hóa trong ngôn từ  của Quang Dũng thật tài hoa, <br /> mang đầy chất lãng mạn. Chính sự lạ hóa này làm cho hình ảnh đoàn quân Tây Tiến đẹp <br /> hơn, thơ hơn rất nhiều.<br /> <br /> Trong bài thơ  Tây Tiến, chữ  "Hoa" cũng xuất hiện trong đoạn thơ  miêu tả  vẻ  đẹp thơ <br /> mộng của sông nước miền Tây:<br /> <br /> "Người đi Châu Mộc chiều sương ấy<br /> <br /> Có thấy hồn lau nẻo bến bờ<br /> <br /> Có nhớ dáng người trên độc mộc<br /> <br /> Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa"<br /> <br /> Chữ  "Hoa" đã thể  hiện cảm nhận tinh tế  của nhà thơ  về  thiên nhiên. Hình  ảnh những <br /> bông hoa rừng đong đưa như làm duyên trên dòng nước lũ làm khổ thơ đẹp hơn rất nhiều,  <br /> Ba chữ "Hoa đong đưa" gợi một cảm xúc rất tình tứ  và duyên dáng. Viết về vẻ đẹp của  <br /> hoa rừng, ít nhà thơ nào viết được như vậy.<br /> <br /> Cả ba chữ "Hoa" trong bài thơ  Tây Tiến đều đẹp, hoa (1) đẹp vẻ huyền ảo, hoa (2) đẹp <br /> lung linh, và hoa (3) đầy duyên dáng.<br /> <br /> Tóm lại, tuy chữ: hoa" chỉ là một chữ nhỏ trong bài thơ Tây Tiến, song chỉ một chữ thôi,  <br /> Quang Dũng đã thể  hiện những cảm nhận thật tinh tế  và sự  thăng hoa tuyệt vời trong  <br /> cảm xúc. Nếu hiểu thật đúng và sâu sắc ý thơ, chúng ta sẽ  thấy bài thơ  hay và đẹp hơn  <br /> rất nhiều.<br /> <br />  <br />