Cảm nhận vẻ đẹp độc đáo, mới lạ của hình tượng người lính trong bài thơ Tây Tiến

Đề bài: Cảm nhận vẻ đẹp độc đáo, mới lạ của hình tượng người lính trong bài thơ <br /> Tây Tiến<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> Để  làm nổi bật vẻ  đẹp độc đáo của hình tượng người lính trong bài thơ  Tây Tiến, khi <br /> chọn dẫn chứng, người viết cần chú ý: những nét tả  người và tả  cảnh không tách rời <br /> nhau. Nói cảnh là để  nói người, cảnh có nhiều nét đối cực chính là cái nền làm nổi bật  <br /> những nét đối cực vốn có trong tâm hồn và tính cách người lính Tây Tiến. Có thể  nhận  <br /> thấy rõ những đặc điểm nổi bật của người lính Tây Tiến trong bài thơ  là can trường, <br /> mạnh mẽ và lãng mạn, hào hoa. Tuy nhiên, những đặc điểm (cũng là những phẩm chất)  <br /> này không tồn tại tách rời nhau. Một chi tiết, một hình  ảnh hoàn toàn có thể  được khai  <br /> thác từ những góc độ khác nhau để làm nổi bật những đặc điểm tưởng như đối lập nhau <br /> đó. Cần tránh cách phân tích chỉ  nhìn ra những đặc điểm xã hội học của đối tượng mà  <br /> quên mất chủ  thể  trữ  tình. Không có cách nhìn riêng, không có ngôn ngữ  thể  hiện riêng  <br /> của Quang Dũng, sự  độc đáo mang tính khách quan, vốn có của đối tượng miêu tả  sẽ <br /> không có cơ hội làm nên sự độc đáo của hình tượng như ta đã thấy trong bài thơ.<br /> <br /> Trong nền thơ ca cách mạng Việt Nam có nhiều tác phẩm xuất sắc ca ngợi hình ảnh đẹp  <br /> đẽ của “anh bộ đội Cụ Hồ”. Cùng với những bài thơ nổi tiếng được sáng tác trong thời kì <br /> kháng chiến chống thực dân Pháp như Đồng chí của Chính Hữu, Nhớ của Hồng Nguyên,  <br /> Cá nước của Tố  Hữu, Tây Tiến của Quang Dũng đã sớm tạo dựng được một bức chân <br /> dung sinh động về những người lính “vì nhân dân quên mình”.<br /> <br /> Hình ảnh người lính được khắc hoạ trong bài thơ Tây Tiến có hai đặc điểm nổi bật: can <br /> trường, mạnh mẽ và lãng mạn, hào hoa. Hai đặc điểm (hay là hai nét tính cách này) quyện <br /> chặt vào nhau không thể  tách rời. Sự  can trường được biểu lộ  một phần qua tinh thần  <br /> lãng mạn và ngược lại, tinh thần lãng mạn có một số mặt đã nằm ngay trong phẩm chất <br /> can trường, ngang tàng ấy. Sự  dung họp đẹp đẽ giữa hai nét đối cực này chưa hẳn đã là <br /> một hiện tượng phổ quát. Trong các bài thơ đã nêu trên của Chính Hữu, Hồng Nguyên, Tố <br /> Hữu, hình ảnh người lính thường hiện lên với vẻ đẹp chân chất, bình dị và cái quyết liệt,  <br /> hăng hái của họ cũng có những nét khác. Điều này cũng dễ hiểu vì người lính được “miêu  <br /> tả” trong đó là những người lính nông dân xuất thân từ  nơi nước mặn đồng chua, nơi <br /> những làng quê nghèo đất cày lên sỏi đá. Trong khi đó, các "nhân vật” của Quang Dũng lại <br /> có gốc gác thị thành và nhiều người trong số họ là học sinh, trí thức. Hiển nhiên các chàng  <br /> trai Hà Nội thanh lịch, hào hoa này có cách cảm thụ và trải nghiệm riêng đối với cuộc đời  <br /> kháng chiến. Đây là cơ sở đầu tiên khiến cho hình ảnh họ trong thơ Quang Dũng có một  <br /> vẻ đẹp riêng, độc đáo.<br /> <br /> Đã nói đến người lính cách mạng, không thể  không nói tới tinh thần quá cảm sẵn sàng  <br /> vượt qua mọi gian lao của họ. Để  thể  hiện điều đó, bằng sức mạnh của sự  hồi tưởng,  <br /> bằng bút pháp miêu tả  gân guốc và phóng túng, Quang Dũng đã tái hiện rất sinh động  <br /> trong Tây Tiến một hoàn cảnh đầy thử thách. Trên con đường hành quân về miền tây Tổ <br /> quốc, các chiến sĩ Tây Tiến đã phải chấp nhận sự thách thức của những đèo cao, vực sâu <br /> cực kì hiểm trở. Dốc rồi lại dốc, gập ghềnh, khúc khuỷu, chừng như muốn dẫn người ta  <br /> lên tới tận đỉnh trời. Có những lúc đoàn quân đi trong sương núi mịt mùng bủa vây tứ phía. <br /> Người càng mỏi mệt, núi rừng càng diễu võ giương oai, càng mượn lời thác gào lên <br /> những tiếng man dại giữa đại ngàn. Đó là chưa kể  sự  rình rập của thú dữ  đêm đêm. Đi <br /> vào nơi lam sơn chướng khí, những người lính chưa quen phong thổ phải đối diện hằng  <br /> ngày với hiểm hoạ  ghê sợ  của sốt rét, dịch bệnh khiến cho tóc không mọc nổi, da tái  <br /> xanh, “đánh trận tử  vong ít, sốt rét tử  vong nhiều” (Trần Lê Văn). Nhấn mạnh sự  khắc  <br /> nghiệt của hoàn cảnh chính là một cách Quang Dũng gián tiếp làm nổi bật sự quyết chí  <br /> của các chiến sĩ. Các câu thơ như: Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm / Heo hút cồn mây <br /> súng ngửi trời đâu phải chỉ đơn thuần tả  dốc. Sự thật nó đang tả  người vượt dốc và âm <br /> điệu trúc trắc ,“khổ  độc” của các câu thơ  như  muốn mô phỏng hơi thở  nặng nhọc của <br /> những người lính. Tất nhiên, trong bài thơ  cũng có những câu trực tiếp tả  người. Đó là <br /> những câu thơ nói về một cách chết, một kiểu chết thường gặp: Anh bạn dãi dầu không  <br /> bước nữa / Gục lên súng mũ bỏ quên đời! Thoạt đọc qua, ta ngỡ câu thơ  chỉ bộc lộ cảm <br /> xúc về  sự  mất mát, nhưng ngẫm nghĩ kĩ, ta hiểu ra trong  ấy chứa đựng nét miêu tả  về <br /> một tư  thế  hi sinh. Gian lao không làm các chiến sĩ sờn lòng. Nếu có chết, họ  cũng chỉ <br /> chịu chết trong tư thế đi lên, giữa lúc đang làm nhiệm vụ. Người lính đi vào cái chết như <br /> đi vào một giấc ngủ  bỏ  quên đời rất thanh thản. Họ  quả  là những người Nhẹ  xem tính  <br /> mệnh như màu cỏ cây, họ đã thực hiện chí làm trai của mình một cách hết sức trọn vẹn, <br /> thậm chí mang màu sắc lãng mạn nữa.<br /> <br /> Cũng thật lạ lùng, Thầy Tiến nhiều lần nói đến cái chết mà khí lực của bài thơ  vẫn rất  <br /> mạnh mẽ. Phải chăng điều này có nguyên nhân ở  tinh thần “dám chết” của các chiến sĩ? <br /> Hành quân vào miền đất dữ, họ  quá biết những hiểm nguy đang chờ  đón. Với ai đó, <br /> những nấm mồ viễn xứ nằm rải rác biên cương có thể đưa lại một ám ảnh ghê sợ, nhưng  <br /> với người lính Tây Tiến thì không. Thuở  ra đi họ  đã “hẹn  ước”: Đường lên thăm thẳm <br /> một chia phôi (cũng có nghĩa là Chí nhớn chưa về bàn­tay không ­ Thâm Tâm), bởi thế, họ <br /> sẵn sàng chấp nhận hy sinh không điều kiện, không tính toán. Chiến trường đi chẳng tiếc  <br /> đời xanh là một tâm niệm ­ cái tâm niệm của kẻ làm chủ được mình, tự ý thức được sâu  <br /> sắc hành động của mình. Can đảm mà chẳng hề mù quáng ­ đó là một phẩm chất rất đẹp  <br /> của người chiến sĩ Tây Tiến nói riêng và của người chiến sĩ cách mạng nói chung.<br /> <br /> Khó mà tách riêng ra đâu là nét can trường và đâu là nét lãng mạn, hào hoa trong một con <br /> người thống nhất. Sự  can trường đã nhuốm vẻ  lãng mạn của người lính Tây Tiến một  <br /> phần do nó được cảm nhận bằng hồn thơ  rất mực tài hoa, khoáng đạt, trẻ  trung. Rất  <br /> nhiều chi tiết miêu tả  đặc sắc trong bài thơ  cùng một lúc làm phát lộ  hai phẩm chất nói <br /> trên của các chiến sĩ. Phải rất giàu dũng khí cũng như rất giàu “hồn thơ”, người lính Tây  <br /> Tiến mới rung động được đến mức cực điểm với vẻ đẹp nguyên sơ, hùng vĩ của núi rừng  <br /> như thế này: Chiều chiều oai linh thác gầm thét / Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người.  <br /> Có những lúc người lính Tây Tiến thả  hồn bay lên với cảnh trí tuyệt vời thơ  mộng của  <br /> thiên nhiên. Ta hiểu lúc đó họ  đã chế  ngự  được hoàn cảnh khắc nghiệt để  thưởng thức <br /> những vẻ  đẹp hiếm thấy trong đời: Người đi Châu Mộc chiều sương  ấy / Có thấy hồn <br /> lau nẻo bến bờ / Có nhớ dáng người trên độc mộc / Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa. Có <br /> thể nói, trong mỗi người lính Tây Tiến có tồn tại một con người nghệ sĩ. Chẳng hề ngẫu <br /> nhiên khi ta thấy xuất hiện nhiều lần trong tác phẩm các chi tiết nói về “hoa", về “nhạc”, <br /> về "thơ” ­ những “vật liệu” hết sức cần thiết cho việc tô đậm phẩm chất lãng mạn trong  <br /> tâm hồn người chiến sĩ. Các anh đã chiến thắng hoàn cảnh đến hai lần khi trong những <br /> ngày gian khó vẫn tổ chức nhiều đêm lửa trại tưng bừng, náo nhiệt. Trong những đêm đó, <br /> nét đa tình, hào hoa của các chàng trai Hà Nội càng được bộc lộ rõ hơn bao giờ hết. Họ đã  <br /> reo lên sung sướng,  ngỡ  ngàng trước  sự  xuất hiện của  một dáng hồng sơn cước  và  <br /> nghiêng ngả  vui hết mình trong tiếng khèn, tiếng nhạc dặt dìu: Doanh trại bừng lên hội <br /> đuốc hoa / Kìa em xiêm áo tự bao giờ/Khèn lên man điệu nàng e ấp / Nhạc về Viên Chăn  <br /> xây hồn thơ.<br /> <br /> Ốm đau, bệnh tật đã khiến cho người lính Tây Tiến có một vẻ  ngoài thật kì dị. Đôi lần  <br /> họ  mượn ngay sự kỳ dị đó để  tạo cho mình một dáng dấp oai dữ rất riêng. Nhưng điều  <br /> đáng nói ở đây là chất mộng mơ, đa cảm chưa một lần bị biến dạng. Nó vẫn tồn tại như <br /> để nuôi giữ chất người đẹp đẽ ở các anh. Dáng kiều thơm nơi đô thành trong giấc mộng  <br /> của người chiến sĩ không nói về một trạng thái tinh thần “ốm yếu”, mà ngược lại, cho ta  <br /> hiểu thêm về bản lĩnh sống của các anh ­ những người không chịu đánh mất mình dù gặp <br /> phải hoàn cảnh khốc liệt như thế nào.<br /> <br /> Rung động trước vẻ  đẹp của hình tượng người lính trong bài thơ  Tây Tiến thực chất là  <br /> một rung động thơ. Dĩ nhiên, anh bộ  đội Tây Tiến ngoài đời rất gan dạ, rất hào hoa, <br /> nhưng phải nhờ “ngôn ngữ thơ” của Quang Dũng, hai phẩm chất kia mới nổi bật lên và <br /> gây được  ấn tượng sâu sắc cho người đọc đến như  thế. Tạo dựng một bức tranh thiên <br /> nhiên vừa hùng vĩ, dữ dội, vừa thơ mộng, trữ tình, tác giả đã thực sự làm một phép chiếu  <br /> ứng nhằm phơi mở toàn bộ vẻ đẹp tâm hồn của người chiến sĩ. Còn khi nhà thơ sử dụng  <br /> những cách nói tếu táo rất lính như súng ngửi trời, cọp trêu người, không mọc tóc... trong  <br /> “kể  việc” thì người đọc bỗng nhiên hình dung được rất rõ dáng vẻ  ngang tàng, đầy khí  <br /> phách của các chàng trai Tây Tiến đang vượt lên cười cợt với gian nan. Sử dụng một hệ <br /> từ vựng riêng khi nói về cái chết với những từ ngữ không bước nữa, bỏ quên đời, về đất, <br /> tác giả càng giúp ta thấu rõ tinh thần trượng phu của người lính chiến ­ rất anh hùng, rất <br /> lãng mạn khi coi cái chết “nhẹ tựa lông hồng”.<br /> <br /> Bài thơ Tây Tiến là nơi lưu giữ những kỉ niệm về một thời kháng chiến. Đi vào bài thơ, ta <br /> nghiêng mình trước vẻ  đẹp can trường, mạnh mẽ và lãng mạn, tài hoa của các chiến sĩ, <br /> đồng thời ta cũng nghiêng mình trước thơ, trước tâm hồn lớn lao, phong phú của chính  <br /> người thơ Quang Dũng. Độc giả khó ngăn nổi cảm giác thèm được thấy lại một thời thơ <br /> mà lúc đó người ta làm thơ như đã sống và thực sự đã sống đẹp như một bài thơ.<br />