Phân tích và tìm hiểu Chiếu Cầu Hiền

Chia sẻ: Cukcu Cukcu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

264
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Người làng Tả Thanh Oai (làng Tó), huyên Thanh Oai, tỉnh Hà Đông nay là huyện Thanh Trì, Hà Nội Ông sinh trưởng trong một gia đình giàu truyền thống thơ văn. Cha ông, Ngô Thì Sĩ, từng làm quan trong phủ chúa Trịnh . -Năm 1775 (29 tuổi), ông đỗ tiến sĩ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phân tích và tìm hiểu Chiếu Cầu Hiền

Phân tích và tìm hiểu Chiếu Cầu Hiền * Tác giả Ngô Thì Nhậm (1746-1803) Người làng Tả Thanh Oai (làng Tó), huyên Thanh Oai, tỉnh Hà Đông nay là huyện Thanh Trì, Hà Nội Ông sinh trưởng trong một gia đình giàu truyền thống thơ văn. Cha ông, Ngô Thì Sĩ, từng làm quan trong phủ chúa Trịnh . -Năm 1775 (29 tuổi), ông đỗ tiến sĩ. -Từng làm quan dưới triều Lê Cảnh Hưng (ông Lê Chiêu
Thống), từng được chúa Trịnh giao cho chức Đốc đồng trấn Kinh Bắc. -Năm 1786 Nguyễn Huệ đem quân ra bắc “phù Lê diệt Trịnh’ -Năm 1788, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế lấy niên hiệu là Quang Trung, đánh tan 20 vạn quan Thanh xâm lược, mở ra một trang sử mới của nước ta. -Ngô Thì Nhậm đi theo phong trào Tây Sơn, được vua Quang Trung phong làm Lại bộ tả thị lang, sau thăng chức Binh bộ thượng thư. ông có nhiều đóng góp cho phong trào Tây Sơn. Nhiều
văn kiện, giấy tờ quan trọng của triều Tây Sơn do ông soạn thảo. Chiếu cầu hiền do Ngô Thì Nhậm viết theo lệnh của Quang Trung. 2.VĂN BẢN *Hoàn cảnh và mục đích sáng tác -Chiếu cầu hiền được viết vào khoảng năm 1788 và 1789 khi tập đoàn Lê –Trịnh tan rã, Một số sĩ phu, tri thức của triều đại cũ kẻ thì ở ẩn để giữ lòng trung, kẻ thì tự vẫn, người thì hoang mang chưa tin vào tân triều. Không ít nhà Nho bất hợp tác, thậm chí chống lại Tây Sơn vì cho Quang Trung là người Nam Hà ít
hiểu biết về lễ nghi, chữ nghĩa thánh hiền. Cũng có một ngươi sáng suốt ủng hộ triều Tây Sơn -Bài chiếu ra đời nhằm mục đích thuyết phục đội ngũ tri thức của triều đại cũ ra cộng tác với triều đại Tây Sơn. -Bài chiếu thể hiện quan điểm đúng đắn, tấm lòng yêu nước thương dân, khao khát người hiền tài của Quang Trung. * BỐ CỤC: 3 phần Phần 1: Từ đầu đến ...sinh ra người hiền (Mối quan hệ giữa người hiền tài và thiên tử)
Phần 2: Tiếp đó đến... chính sự buổi đầu cho trẫm (Thái độ của Nho sĩ Bắc Hà với triều đại mới Tây Sơn, tấm lòng khiêm nhường nhưng cương quyết của Quang Trung trong việc cầu hiền Phần 3 còn lại (Con đường cầu hiền của vua Quang Trung) * CHỦ ĐỀ Tác giả khẳng định mối quan hệ giữa người hiền tài và thiên tử. Nêu rõ thái độ của Nho sĩ Bắc Hà trước sự kiện Nguyễn Huệ kéo quân ra Bắc diệt Trịnh, đồng thời thể
hiện tấm lòng khao khát người hiền tài của Vua Quang Trung. II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN 1.MỐI QUAN HỆ GIỮA NGƯỜI HIỀN VỚI THIÊN TỬSao sáng trên trời Người hiền Sao Bắc thần (Bắc Đẩu) Thiên Tử Sao ->chầu về Bắc đẩu Người hiền tài phải quy thuận về với nhà Vua -Sử dụng ý của Khổng Tử trong sách Luận ngữ (đối tượng thuyết phục là tri thức- lấy ý trong loại sách Kinh điển của Nho sĩ Bắc hà)
+Đặt vấn đề ngắn gọn, có hình ảnh +Lí lẽ giàu sức thuyết phục: người hiền không để đời dùng thì không đúng ý trời, phụ lòng người +Tác giả đứng trên quyền lợi của dân tộc, của đất nước để cầu hiền. 2.THÁI ĐỘ CỦA NHO SĨ BẮC HÀ KHI NGUYỄN HUỆ ĐEM QUÂN RA BẮC DIỆT TRỊNH VÀ TẤM LÒNG CỦA VUA QUANG TRUNG -Thực tế được tác giả nêu rõ: +Người cố chấp vì chữ Trung với triều đại cũ thì bỏ đi ở ẩn
+Người ở lại triều chính thì im lặng như những con ngựa bắt xếp hàng làm nghi trượng +Các quan lại cấp dưới làm việc cầm chừng +Có kẻ tự vẫn: ra bể vào sông. Dùng hình ảnh ẩn dụ: Lấy hình ảnh trong tứ thư, ngũ kinh (lấy ý từ kinh dịch: da bò bền...) Lấy hình ảnh đánh mõ giữ cửa, hàng trượng mã \Right.không nói thẳng, nhưng đủ để giới Nho sĩ Bắc hà hiểu và giật mình vì thực tế xác đáng. +Những người chống lại
(Tấm lòng của Quang Trung) -Mong đợi người hiền thiết tha: trẫm đang ghé chiếu lắng nghe, ngày đêm mong mỏi -Hay trẫm ít đức...(rất thành tâm, chân thực, khiêm nhường) -Giãi bày tâm sự: +Tình hình đất nước mới được tạo lập +Kỉ cương còn nhiều thiếu sót +Lại lo toan chuyện biên ải +Dân chưa hồi sức, lòng người chưa được thấm nhuần +Làm nên nhà lớn không phải chỉ một cây gỗ, xây nền thái
bình không chỉ dựa vào mưu lược của kẻ sĩ. *Chủ trương chiến lược đúng đắn: tập hợp tri thức xây dựng đất nước, xuất phát từ quyền lợi của dân và ý thức trách nhiệm của người đứng đầu vương triều Tây Sơn 3.CON ĐƯỜNG CẦU HIỀN CỦA QUANG TRUNG -Lời cầu hiền mang tính dân chủ: ban chiếu xuống ... cho phép dâng sớ tiến cử. -Không trách cứ những người có lời lẽ không dùng được, những người viển vông -Các quan được tiến cử những người có tài -Những người ở ẩn cho phép được dâng thư tự cử, chớ
nghĩ là đem ngọc bán rao. *Cách tiến cử dễ thực hiện: ba cách tiến cử 1 Tự mình dâng thư tỏ bày công việc 2 Các quan tiến cử 3 Dâng thư tự cử +Phân tích cơ hội: Thời vận ngày nay là lúc thanh bình, lúc người hiền gặp hội gió mây +Ra làm việc để cùng nhau cung kính, cùng nhau hưởng phúc lành tôn vinh. *Tác phẩm xuất sắc, tiêu biểu cho loại văn bản nghị luận trung đại
*Các luận điểm được đưa ra: +Người hiền có mối quan hệ với thiên tử +Thái độ hành động của tri thức Bắc hà +Thái độ của nhà vua +Tình hình đất nước, yêu cầu với người hiền +Cầu hiền +Tấm lòng thành tâm của người cầu hiền -Lập luận chặt chẽ, lời văn ngắn gọn -Vừa đề cao, vừa thuyết phục người hiền -Vừa châm biếm, vừa ràng buộc, vừa mở con đường cho người hiền ra giúp đời.
-Quang Trung + Hết lòng vì dân +Lo củng cố xã tắc +Lo chống giặc ngoại xâm +Thể hiện tư tưởng dân chủ tiến bộ +Tầm nhìn chiến lược + Chân thành cầu hiền III.CỦNG CỐ +Bài chiếu thể hiện tầm nhìn chiến lược của Quang Trung trong việc nhận thức về vai trò của người hiền tài với đất nước
+Ngô Thì Nhậm đã nắm được tư tưởng chiến lược đó của vua Quang Trung và đã thể hiện xuất sắc tư tưởng đó trong một bài chiếu ngắn gọn, súc tích. IV LUYỆN TẬP +Cầu hiền gần như là một quy luật với một triều đại mới ra đời +Văn học trung đại Việt Nam có những bài chiếu nổi tiếng: Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu) của Lí Thái Tổ; Chiếu để lại trước khi chết (Di chiếu) của Lí Nhân Tông +Về tính chất: Chiếu cầu hiền thuộc loại văn nghị luận- chính trị xã hội
+Về nghệ thuật: Chiếu coi trọng các yếu tố lập luận, luận cứ thuyết phục người đọc người nghe,ngôn từ và cảm xúc của tác giả