Phẫu thuật bướu trung thất qua nội soi lồng ngực

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> PHẪU THUẬT BƯỚU TRUNG THẤT QUA NỘI SOI LỒNG NGỰC<br /> Văn Tần*, Hoàng Danh Tấn*, Trần Công Quyền*, Hồ Nam*, Hồ Huỳnh Long*, Nguyễn Ngọc Bình*<br /> TÓM TẮT<br /> Bệnh lý ngoại khoa trung thất (TT) rất ña dạng. Ngày nay, nhờ phát triển kỹ thuật nội soi, một số bệnh lý<br /> TT có thể can thiệp phẫu thuật qua nội soi lồng ngực (NSLN).<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Lượng giá tính khả thi, an toàn và hiệu quả một số bệnh lý TT ñược phẫu thuật qua<br /> NSLN.<br /> Đối tượng: U hay u nang TT tiên phát, lành tính cần cắt bỏ tại BV Bình Dân.<br /> Phương pháp: Tiền cứu. Dùng bộ dụng cụ NS ổ bụng, thêm trocar lồng ngực. BN nằm nghiêng phải hay<br /> trái tùy vị trí khối u. Gây mê NKPQ 2 nòng, cho xẹp phổi bên mổ. Lỗ trocar cho camera ở khoảng gian sườn 4<br /> - 5, trên ñường nách giữa, các trocar khác ñặt ở vị trí thuận lợi theo hướng dẫn của camera.<br /> Kết quả: Trong thời gian từ năm 2000 ñến hết tháng 12 năm 2009, chúng tôi ñã mổ cho 78 BN bị u TT mà<br /> 49 trường hợp khối u ñược cắt bỏ, trong ñó 18 BN phẫu thuật cắt u ñược thực hiện qua NSLN. Trong 16 BN, u<br /> ñược cắt bỏ trọn, là u tiên phát, nam có 7, nữ có 9, tuổi từ 22 ñến 60, khối u ñược cắt bỏ trọn. Về vị trí, 7 u<br /> trung thất sau, 7 u trung thất trước, 4 u trung thất giữa. Về tính chất, 4 u nang, 14 u ñặc, ñường kính trung bình<br /> là 5.5 cm (3 – 15 cm). Về vi thể, 3 u tuyến hung (1 có nhược cơ), 3 u quái, 3 u bì, 4 u thần kinh 3 u mỡ và 2 u ác<br /> tuyến. Thời gian mổ trung bình là 90 phút, không truyền máu, không bị biến chứng và tử vong, không dùng<br /> kháng sinh. Vết mổ nhỏ, ít ñau, rút ống dẫn lưu lồng ngực sau 24 giờ và xuất viện sau 5 ngày. Trường hợp u<br /> tuyến hung bị nhược cơ, cường ñộ nhược cơ ñược cải thiện dần.Theo dõi: Tất cả 16 BN ñều ñược theo dõi,<br /> chưa thấy trường hợp nào bị u tái phát, trừ 2 trường hợp u di căn.<br /> Bàn luận: U TT là bệnh lý ngoại khoa khá ñặc biệt. Theo thứ tự, khối u TT nhiều nhất là u nang 21% rồi<br /> ñến u thần kinh 20%, u tuyến hung 19%, u lympho 13%, u tế bào mầm 10%.., về vị trí, u TT trên chiếm 54%, u<br /> TT sau chiếm 26%, u TT giữa chiếm 20%. Trên 50% là u ác khi mổ.Về ñiều trị, cắt bỏ trọn khối u qua nội soi<br /> không khó ñối với u hiền, ñặc và mọi u nang kích thước không giới hạn, kể cả u di căn ñộc nhất.<br /> Kết luận: NSLN ñiều trị u TT ñã ñược áp dụng song song với ñiều trị u phổi tại bệnh viện chúng tôi từ năm<br /> 1996. Kết quả cho thấy phẫu thuật thực hiện ñược, an toàn và hiệu quả, ñặc biệt là ñối với mọi u hiền hay u<br /> nang.<br /> Từ khóa: phẫu thuật bướu trung thất, nội soi lồng ngực.<br /> ABSTRACT<br /> SURGICAL TREATMENT OF MEDIASTINAL TUMORS BY VATS<br /> Van Tan, Hoang Danh Tan, Tran Cong Quyen, Ho Huynh Long, Ho Nam, Nguyen Ngoc Binh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh – Vol.14 - Supplement of No 4 – 2010: 552 - 558<br /> The nature of mediastinal tumor is very complicated. By developing VATs, all benign mediastinal tumors<br /> can be removed by thoracoscopy.<br /> Objectives: Assessment of the feasibility, the safety and the effectiveness of VATs for removing the<br /> mediastinal tumors at Binh Dan hospital.<br /> Materials: All benign mediastinal tumors or cysts removed by VATs from 2000 to February 2009 are<br /> studied.<br /> Method: A prospective study. A general anesthesia with double lumen intubation for one side lung<br /> collapse, the camera trocar is introduced in the middle axillary line on lateral position patient; the other<br /> trocars are directed by camera. As technique, a short video clip is showed.<br /> Results: From 2000 to February 2009, 78 patients having mediastinal tumors that 49 tumors were<br /> removed. In these cases, 18 were excised by VATs. There are 8 males and 10 females, aging from 22 to 60. As<br /> sites, 7 are in the posterior, 6 in the anterior and 3, in the middle mediastinum with 4 cysts and 14 solid. The<br /> median size is 5.5 cm (range 3 – 15 cm). As tissue diagnosis, there are 3 thymomas (1 myasthenis gravis), 3<br /> teratoma, 3 dermoid cysts, 4 neurologic tumor, 3 lipomas and 2 metastasic tumors. The median operative time<br /> is 90mn. Without antibiotic using, with 24 hours thoracic drainage, all patients are discharged 5 postoperative<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> 552<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> days.<br /> Discussion: The mediastinal tumor is a complicated neoplasm that cysts, neurologic tumors, thymoma,<br /> lymphoma, teratoma, seminoma and metastatic tumors can be met. About sites, the tumors can be found in 3<br /> compartiments. More than 50% of tumors are malignant at the operative time. About benign tumors, removing<br /> them by thoracospy is not difficult.<br /> Conclusion: In our hospital, thoracoscopic surgery of mediastinal tumors is applied parallel to lung<br /> tumors. The surgery for removing benign tumors was feasible, safe and effective.<br /> Key word: Mediastinal tumors, VATs.<br /> *<br /> <br /> Bệnh viện Bình Dân<br /> Địa chỉ liên lạc: GS. Văn Tần. Email: binhdanhospital@hcm.vnn.vn<br /> <br /> Bệnh lý ngoại khoa trung thất (TT) rất ña dạng:<br /> U bướu, chấn thương, viêm nhiễm. TT là một khối<br /> nằm trong lồng ngực, giũa 2 phổi, chứa nhiều tạng<br /> quan trọng như tim, các mạch máu lớn, thực quản,<br /> khí-phế quản. Muốn can thiệp phẫu thuật, phải mở<br /> rộng lồng ngực hay chẻ dọc xương ức, là những phẫu<br /> thuật lớn, mà hậu phẫu thường rất nặng nề. Ngày<br /> nay, nhờ phát triển kỹ thuật nội soi lồng ngực<br /> (NSLN) với camera và những dụng cụ chuyên dùng,<br /> một số bệnh lý TT có thể can thiệp ngoại khoa qua<br /> các lỗ nhỏ.<br /> Trong ñầu thập kỷ 21, nhờ học tập và thực hiện<br /> trên sinh vật rồi trên người Hồng Kông với GS<br /> Anthony Yim, GS Sidney Chung và CS(7,8,9), chúng<br /> tôi ñã thực hiện NSLN ñể ñiều trị cho một số bệnh lý<br /> ngoại khoa chọn lọc ở TT. 2 loại bệnh ñược ñiều trị<br /> qua NSLN là các u hiền và các u ác di căn, xâm lấn<br /> trung thất gây tràn dịch màng tim ép tim.<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Lượng giá tính khả thi,<br /> an toàn và hiệu quả ứng dụng NSLN cắt bỏ một số<br /> khối u TT.<br /> Đối tượng: Nhóm bệnh nghiên cứu gồm u ñặc<br /> hay u nang TT tiên phát mổ tại BV Bình Dân.<br /> Phương pháp: Tiền cứu nhóm bệnh ñược ñiều<br /> trị trong khoảng thời gian từ ñầu năm 2000 ñến hết<br /> năm 2009.<br /> Phẫu thuật NSLN ñược ứng dụng ñể thám sát<br /> rồi cắt bỏ khối u.<br /> Bộ nội soi ổ bụng thêm trocar lồng ngực ñược<br /> xử dụng. Lỗ trocar cho camera trên ñường nách giữa<br /> ở bệnh nhân nằm nghiêng qua khe liên sườn 4 - 5.<br /> Các trocar khác ñặt ở các vị trí thuận lợi theo hướng<br /> dẫn của camera.<br /> Các dữ liệu trước mổ về tuổi, giới...diễn biến<br /> cuộc mổ (thời gian, máu mất, tai biến...) và diễn biến<br /> hậu phẫu, giải phẫu bệnh, tái khám theo dõi sau xuất<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> viện ñược ghi nhận. Các số liệu ñược phân tích ñể<br /> rút ra kết quả ngắn và trung hạn.<br /> Kết quả: Từ tháng 1/2000 ñến tháng 12/2009,<br /> có 78 bệnh nhân bị u trung thất ñược mổ tại bệnh<br /> viện chúng tôi, trong ñó 49 trường hợp khối u ñược<br /> cắt bỏ nhưng chỉ có 18 bệnh nhân ñược thực hiện<br /> qua NSLN.<br /> Đặc ñiểm lâm sàng, cận lâm sàng và ñịnh bệnh<br /> Tuổi và giới<br /> Số bệnh nhân trên gồm 7 nam, 9 nữ, tuổi trung<br /> bình 35 (22 - 50), trừ 2 bệnh nhân bị u di căn ñều<br /> tuổi trên 55.<br /> Lâm sàng<br /> 7 BN không triệu chứng, phát hiện nhờ chụp<br /> hình phổi kiểm tra sức khỏe, 9 BN bị ñau ngực, khó<br /> thở và ho, trong ñó 1 BN có sốt và 1 BN bị nhược<br /> cơ.<br /> Cận lâm sàng<br /> - Xét nghiệm: Urê, creatinine, công thức bạch<br /> cầu, Hct ñều nằm trong giới hạn bình thường.<br /> - ECG: Các chuyển ñạo bình thường.<br /> - Hình ảnh: X quang và CT lồng ngực, xác<br /> ñịnh u trung thất, loại trừ phình ñộng mạch chủ thật<br /> và giả.<br /> - Nội soi khí-phế quản và thực quản ñể loại<br /> trừ u hệ hô hấp và u thực quản.<br /> - Chụp hình thực quản có cản quang ñể xác ñịnh<br /> thêm vị trí của khối u.<br /> Bảng 1. X quang phổi: Thẳng và nghiêng, CT scan<br /> cho thấy<br /> <br /> Vị trí khối u<br /> TT trước trên<br /> <br /> Số TH<br /> 8<br /> <br /> 553<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> TT sau<br /> <br /> 6<br /> <br /> TT giữa<br /> <br /> 4<br /> Tổng<br /> <br /> 18<br /> <br /> Bảng 2. Kích thước khối u<br /> Kích thước<br /> <br /> Số TH<br /> <br /> < 4 cm<br /> <br /> 5<br /> <br /> 4 – 6 cm<br /> <br /> 9<br /> <br /> > 6 cm<br /> <br /> 4<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 6 (dermoid cyst: 3,<br /> teratoma: 2)<br /> <br /> Neurinoma<br /> <br /> 4<br /> <br /> Lipoma<br /> <br /> 3<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 16 + 2 u di căn<br /> <br /> Phẫu thuật: (video)<br /> Bảng 4. Đường vào NSLN<br /> Đường<br /> vào/trocars<br /> <br /> 18<br /> <br /> - Định bệnh: Có 4 u nang, 14 u ñặc.<br /> Bảng 3. Bản chất khối u<br /> Vi thể<br /> <br /> Teratoma<br /> <br /> Số TH<br /> <br /> Ngực trái<br /> <br /> 10/ 3 - 4<br /> trocars<br /> <br /> Ngực phải<br /> <br /> 8/ 4 trocars<br /> <br /> Số TH<br /> <br /> Thymoma<br /> 3 (myasthenis gravis: 1)<br /> BN: Phạm Thị Ánh T. BA: 203/12466: U quái TT xâm lấn màng tim<br /> <br /> Trịnh Văn Th, 40. BA: 206/07908: U tuyến hung gây nhược cơ<br /> Hình 1. Cắt bỏ trọn u và màng tim/PTNSLN<br /> <br /> Trần Văn H, 35. BA: 206/15000. U mỡ TT trước.<br /> Hình 2. Cắt bỏ trọn u/PTNSLN<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> 554<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> Lê Van D. 60.BA: 207/13640: U quái TT trên.<br /> <br /> Vũ Thị Thu Ng. 44, BA: 206/18804: U quái TT trước<br /> Hình 4. Cắt bỏ trọn u/PTNSLN<br /> <br /> Trước mổ<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> Sau mổ<br /> <br /> 555<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> 556<br /> <br />