ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
NGUYỄN THỊ THU HIỀN
QUẢN LÝ BẢO HIỂM XÃ HỘI ĐỐI VỚI NGƢỜI LAO
ĐỘNG TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN ĐĂK GLEI,
TỈNH KON TUM
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 834 04 10
Đà Nẵng - Năm 2020
2
Công trình được hoàn thành tại
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS ĐỖ NGỌC MỸ
Phản biện 1: TS Nguyễn Hồng Cừ
Phản biện 2: PGS. TS Lê Quốc Hội
Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp
thạc sĩ quản lý kinh tế họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà
Nẵng vào ngày 02 tháng 03 năm 2020
Có thể tìm hiểu luận văn tại:
Trung tâm Thông tin-Học liệu, Đại học Đà Nẵng
Thư viện trường Đại học Kinh tế, ĐHĐN
1 MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
BHXH là một trụ cột trong hệ thống chính sách an sinh xã
hội của nước ta, BHXH đã trở thành công cụ giúp nhà nước điều tiết
xã hội trong nền kinh tế thị trường một cách hiệu quả, giúp gắn kết
phát triển kinh tế với thực hiện công bằng, tiến bộ và phát triển xã
hội bền vững. Với mong muốn đảm bảo cuộc sống tốt hơn cho người
lao động, cần quản lý tốt bảo hiểm xã hội cho người lao động. Việc
thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội là một trong những biện pháp
để đảm bảo vấn đề n sinh xã hội được thực thi, trên nguyên tắc:
tính nh n văn, bình đ ng, tương trợ và bảo hiểm. Việc thực hiện tốt
công tác quản lý về việc thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội s góp
phần đảm bảo quyền lợi của người lao động, bảo tồn qu bảo hiểm
xã hội và góp phần vào sự nghiệp an sinh xã hội của nước ta.
Hiện nay, tình trạng các đơn vị s dụng lao động và người
lao động có biểu hiện lạm dụng, trục lợi qu bảo hiểm, vi phạm pháp
luật v n đang diễn ra, và đó c ng là một trong những trăn trở lớn
nhất của những người thực hiện chính sách. Làm thế nào để tìm ra
những biện pháp ph hợp căn cứ những quy định của pháp luật và
của nhà nước để quản lý việc thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội
cho người lao động với tinh thần chi đúng và chi đủ
Bảo hiểm xã hội Huyện Đăk Glei trực thuộc sự quản lý của
Bảo hiểm xã hội Tỉnh Kon Tum c ng không nằm ngoài mục tiêu
chung của ngành Bảo hiểm xã hội. Với quy mô quản lý Bảo hiểm xã
hội trên địa bàn Huyện Đăk Glei là một huyện xa nhất của Tỉnh Kon
Tum, lại là huyện miền núi; Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Glei hiện
nay đang quản lý số lượng hơn 200 đơn vị tham gia BHXH trên địa
bàn. Trong những năm gần đ y nhận thức được tầm quan trọng của
2 các hoạt động về bảo hiểm xã hội, BHXH huyện Đăk Glei c ng rất
quan t m đến công tác quản lý BHXH đối với người lao động trên
địa bàn huyện. Tuy nhiên công tác quản lý BHXH đối với người lao
động v n còn nhiều hạn chế.
Từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý bảo hiểm
xã hội đối với người lao động tại Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Glei,
Tỉnh Kon Tum” làm đề tài luận văn thạc sĩ.
2. Mục tiêu nghiên cứu
c cứu tổng quát
Đề tài đánh giá thực trạng công tác quản lý BHXH đối với
người lao động tại BHXH huyện Đăk Glei, từ đó đưa ra giải pháp cụ
thể và hiệu quả trong việc thi hành chính sách bảo hiểm xã hội đối
với người lao động thuộc sự quản lý của Bảo hiểm xã hội huyện Đăk
Glei, để giảm thiểu tình trạng thất thoát qu BHXH do lạm dụng qu
và vi phạm pháp luật.
2.2. M c tiêu nghiên cứu c thể
- Khái quát lý luận Quản lý bảo hiểm xã hội đối với người
lao động.
- Đánh giá thực trạng Quản lý bảo hiểm xã hội đối với
người lao động tại tại Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Glei, Tỉnh Kon
Tum.
3. Câu hỏi nghiên cứu
- Thực trạng công tác quản lý BHXH đối với người lao động
tại BHXH huyện Đăk Glei đang diễn ra như thế nào? Công tác quản
lý đó có điểm mạnh, điểm yếu gì và nguyên nhân? Nguyên nhân nào
làm cho tình trạng trục lợi qu BHXH ngày càng tăng cao Có
những l h ng nào trong thực thi chính sách BHXH d n đến việc bội
chi qu BHXH
3
- Các giải pháp nào được đề xuất nhằm hoàn thiện công tác
quản lý BHXH đối với người lao động tại BHXH huyện Đăk Glei
tỉnh Kon Tum?
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu là công tác quản lý việc thực hiện
chính sách Bảo hiểm xã hội cho người lao động thuộc phạm vi chức
năng của chính quyền cấp huyện.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Phạm vi không gian: Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Glei -
tỉnh Kon Tum.
+ Phạm vi nội dung: Đề tài giới hạn thực trạng công tác quản
lý việc thực hiện chính sách Bảo hiểm xã hội cho người lao động trên
địa bàn huyện Đăkglei từ năm 2014 đến năm 2018, và đưa ra các giải
pháp mang tính ngắn hạn.
+ Phạm vi thời gian: Đề tài phân tích thực trạng quản lý
BHXH đối với người lao động tại BHXH Đăk Glei giai đoạn 2014 -
2018 và đề xuất giải pháp đến năm 2025.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
5 ư ng p p t u t p d liệu:
a. ứ c
b. c
5 2 ư ng p p p ân tíc :
5 3 ư ng p p t ống kê, so s n , đối chiếu:
5 4 ư ng p p tổng hợp:
6. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu
- Chỉ tiêu về số số người hưởng các chế độ về BHXH và số
tiền được hưởng , mức hưởng các chế độ BHXH trên địa bàn.
- Chỉ tiêu về tốc độ tăng đối tượng chi BHXH.
4
- Tỷ lệ số người tham gia BHXH và tốc độ tăng tỷ lệ qua các
năm, tỷ lệ ý kiến trả lời đánh giá về công tác quản lý chi BHXH, tỷ lệ
chi trả qu BHXH, tỷ lệ người được hưởng chế độ được chi trả kịp
thời, tỷ lệ phần trăm ý kiến đánh giá thời gian chi trả BHXH, tỷ lệ
phần trăm mức độ quan tâm về chế độ BHXH của các đối tượng.
7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- T ng hợp và hệ thống hóa những vấn đề lý luận về quản
lý bảo hiểm xã hội đối với người lao động.
- Đánh giá thực trạng quản lý bảo hiểm xã hội đối với
người lao động huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum để tìm ra những
điểm hạn chế, tồn tại. Đề xuất các giải pháp có tính khả thi nhằm
cải thiện công tác quản lý đối tượng này ở huyện Đăk Glei, tỉnh
Kon Tum.
8. Sơ lƣợc tài liệu nghiên cứu chính sử dụng trong nghiên
cứu
Trong luận văn này, tác giả đã s dụng một số tài liệu, tư
liệu tham khảo khác nhau để làm tiền đề cơ sở lý luận cho vấn đề
mình nghiên cứu như:
- Sách “Gi o trìn quản lý n à nước về kinh tế” của Mai
Văn Bưu, Đ Hoàng Toàn (2008), NXB Đại học kinh tế Quốc dân
- Sách “Gi o trìn Bảo hiểm xã hội” của Hoàng Mạnh Cừ,
Đ Thị Thu Hương (2011), NXB Tài chính [4].
9. Tổng quan tài liệu
Các công trình nghiên cứu có liên quan đến Bảo hiểm xã hội
của các tác giả trước đ y như:
Trong nghiên cứu “ t triển ệ t ống an sin ội c a
iệt am đến năm 2 2 ” của TS. Nguyễn Thị Lan Hương, ThS.
Đặng Kim Chung, ThS Lưu Quang Tuấn, ThS. Nguyễn Bích Ngọc,
5
CN. Đặng Hà Thu (2013) [12],
Luận văn thạc sĩ Hoàn thiện quản lý chi trả các chế độ bảo
hiểm xã hội tại thành phố Kon Tum tỉnh Kon Tum của thạc sĩ Võ
Đức D ng (2017),
Luận văn thạc sĩ Quản lý chi bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm
xã hội qu n Đống Đa, t àn p ố Hà Nội của thạc sĩ Đoàn Thị Hà
(2015), Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Luận văn Tiến sĩ Đảm bảo tài chính cho Bảo hiểm xã hội
Việt Nam của tác giả Ths. Nguyễn Thị Hào (2015), trường Đại học
Kinh tế Quốc Dân.
Luận văn thạc s Thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội bắt
buộc đối với người lao động tại doanh nghiệp vừa và nhỏ ở nước ta
hiện nay của tác giả Th.s Đặng Thị Hà Khuyên (2019), Viện Hàn
lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Học viện khoa học xã hội.
Luận văn quản lý công Quản lý n à nước về bảo hiểm xã hội
trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi của tác giả Hồ Tấn Tiến (2017), Học
viện hành chính Quốc gia.
10. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành
3 chương:
C ư ng : Cơ sở lý luận về quản lý BHXH đối với người lao
động
C ư ng 2: Thực trạng quản lý bảo hiểm xã hội đối với người
lao động tại tại Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Glei, Tỉnh Kon Tum
C ư ng 3: Các giải pháp hoàn thiện quản lý bảo hiểm xã hội
đối với người lao động tại tại Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Glei, Tỉnh
Kon Tum.
6 CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ BẢO HIỂM XÃ HỘI ĐỐI VỚI
NGƢỜI LAO ĐỘNG
1.1. KHÁI QUÁT VỀ QUẢN LÝ BẢO HIỂM XÃ HỘI ĐỐI VỚI
NGƢỜI LAO ĐỘNG
1.1.1. Một số khái niệm
a. Bảo hiểm xã hội và trợ c p bảo hiểm xã hội
Theo luật BHXH của Việt Nam (năm 2014): “Bảo hiểm xã
hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nh p c a
người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nh p do ốm đau, t ai
sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết,
trên c sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.”[15]
Trợ cấp BHXH
Trợ cấp BHXH là khoản tiền từ qu BHXH được bên BHXH
(cơ quan BHXH) chi trả cho mọi người được BHXH khi họ bị giảm
hoặc mất thu nhập bị giảm, mất khả năng lao động hoặc mất việc làm
và có đủ các điều kiện quy định.
Mối quan hệ chặt chẽ gi a các bên tham gia
b. Chính sách về BHXH
* Khái niệm
Chính sách bảo hiểm xã hội là một trong những chính sách
xã hội quan trọng, là trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, thực
hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm n định xã hội, góp phần
phát triển bền vững đất nước.
* Nội dung chính sách
- Bảo iểm ội bắt buộc
- Bảo iểm ội tự ngu ện
- Bảo iểm tế
7
- Bảo iểm t ất ng iệp
* Chính sách BHXH ngắn hạn
Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, chế độ
trợ cấp ốm đau, thai sản, tai nạn lao động là các chế độ BHXH ngắn
hạn thuộc loại hình BHXH bắt buộc.
c. Quả ý à ước về bảo hiểm xã hội
c1. Khái ni m quản lý
Theo F.W Taylor, “Quản lý là hoàn thành công việc c a
mìn t ông qua người k c và được biết một cách chính xác họ đ
hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất” [29].
c2. Quả ý N à ước và đặc đ ểm quả ý N à ước
* Khái ni m quả ý N à ước
Theo Giáo trình quản lý hành chính nhà nước: “Quản lý nhà
nước là sự t c động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực Nhà
nước đối với các quá trình xã hội và hành vi hoạt động c a con
người để duy trì và phát triển các mối quan hệ xã hội và tr t tự pháp
lu t nhằm thực hiện nh ng chức năng và n iệm vụ c a à nước
trong công cuộc xây dựng CNXH và bảo vệ tổ quốc XHCN”. [22]
* Đặc đ ểm quả ý N à ước
c3. Quản ý N à ước về bảo hiểm xã hội
“Quản lý n à nước đối với hoạt động bảo hiểm xã hội là
qu trìn n à nước sử dụng trong phạm vi quyền lực c a mình tác
động có tổ chức và điều chỉnh vào các quan hệ nảy sinh trong hoạt
động BHXH nhằm đảm bảo cho hoạt động BHXH diễn ra t eo đúng
qu định c a pháp lu t và thực hiện đúng c ức năng n iệm vụ c a
BHXH” [22].
1.1.2. Vai trò của quản lý BHXH
a. Đối với đối tượng thụ ưởng
8
b. Đối với người sử dụng lao động (SDLĐ)
c. Đối với hệ thống BHXH
d. Đối với hệ thống ASXH
e. Đối với xã hội
1.1.3. Chức năng của quản lý Nhà nƣớc về BHXH
a. Chức ă ập pháp
b. Chức ă à á
c. Chức ă ư á
1.1.4. Nguyên tắc quản lý
Quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội dựa trên các nguyên
tắc theo Luật BHXH số 58/2014/QH13 [15].
1.1.5. Công cụ quản lý
- Luật.
- Các biểu m u.
- Nguồn nhân lực.
- Hệ thống báo cáo.
1.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ BẢO HIỂM XÃ
HỘI ĐỐI VỚI NGƢỜI LAO ĐỘNG
1.2.1. Cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các quy định pháp
luật, chiến lƣợc, chính sách bảo hiểm xã hội đối với ngƣời lao
động
Nhà nước xây dựng và ban hành các văn bản pháp luật về
BHXH bao gồm Luật và các văn bản dưới luật để thực hiện chính
sách BHXH thống nhất trong phạm vi cả nước.
1.2.2. Tổ chức bộ máy quản lý thực hiện bảo hiểm xã hội;
đào tạo, bồi dƣỡng nguồn nhân lực làm công tác về bảo hiểm xã
hội
a. Tổ chức bộ máy thực hiện bảo hiểm xã hội
9
b Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực làm công tác về bảo
hiểm xã hội
1.2.3. Tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật, thực
hiện công tác thống kê, thông tin về bảo hiểm xã hội với ngƣời
lao động
a. Tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật
Công tác tuyên truyền, ph biến chính sách, pháp luật có vai
trò rất quan trọng, đ y là cầu nối để đưa các chủ trương, chính sách
của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với mọi người.
b. Thực hi n công tác thống kê
Công tác thống kê báo cáo là hoạt động thường xuyên theo
quy định định kỳ hoặc đột xuất của hệ thống BHXH Việt Nam. Công
tác thống kê báo cáo kịp thời chính xác giúp bộ máy quản lý nắm bắt
được số liệu chính xác, cụ thể để có những tham mưu, các quyết định
đúng đắn.
1.2.4. Quản lý thu và chi bảo hiểm xã hội với ngƣời lao
động, bảo toàn quỹ bảo hiểm xã hội
a. Quản lý thu
Qu BHXH hiện đang được thực hiện nhằm đạt mục tiêu là
một công qu độc lập với ng n sách nhà nước, nhằm đảm bảo về tài
chính để chi trả các chế độ BHXH cho người lao động.
b. Quản lý chi
Quản lý chi BHXH là việc thực hiện công tác chi trả các chế
độ BHXH nhằm mục tiêu chi đúng đối tượng, chi đủ số lượng và
đảm bảo đến tận tay đối tượng thụ hưởng theo đúng thời gian quy
định.
10
1.2.5. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật bảo
hiểm xã hội; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm trong
chấp hành pháp luật về bảo hiểm xã hội với ngƣời lao động
Mục đích của thanh tra, kiểm tra là rà soát chấn chỉnh, uốn
nắn những sai sót trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ về BHXH,
đảm bảo đúng quy định, kịp thời phát hiện những tồn tại, hạn chế để
có biện pháp khắc phục.
1.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CÔNG TÁC QUẢN LÝ
NHÀ NƢỚC VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI ĐỐI VỚI NGƢỜI LAO
ĐỘNG
1.3.1. Tình hình kinh tế xã hội của địa phƣơng
1.3.2. Hệ thống chính sách pháp luật của nhà nƣớc về Bảo hiểm
xã hội
1.3.3. Nhận thức của ngƣời sử dụng lao động và ngƣời lao động
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1
11 CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BẢO HIỂM XÃ HỘI ĐỐI VỚI
NGƢỜI LAO ĐỘNG TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN
ĐĂK GLEI, TỈNH KON TUM
2.1. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN KINH TẾ XÃ HỘI VÀ CÁC NHÂN
TỐ ẢNH HƢỞNG TỚI CÔNG TÁC QUẢN LÝ QUẢN LÝ BẢO
HIỂM XÃ HỘI ĐỐI VỚI NGƢỜI LAO ĐỘNG TẠI BHXH
ĐĂK GLEI
2.1.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội của huyện
Đăk Glei là huyện miền núi nằm về phía Bắc của tỉnh Kon
Tum, là huyện vùng cao biên giới và là c a ngõ cực Bắc của vùng Tây Nguyên, tọa độ địa lý trải dài từ 14051’40” đến 15025’20” vĩ Bắc, từ 107028’00” đến 108010’00” kinh Đông.
Đặc điểm kinh tế
Có thể nói, nền kinh tế ngày một phát triển, kéo theo các
doanh nghiệp ngày một tăng, số doanh nghiệp tham gia BHXH trên
địa bàn huyện tăng lên đáng kể.
2.1.2. Tác động của chính sách pháp luật
Hiện nay, BHXH đang hoạt động và được điều chỉnh bởi các
Luật như Luật BHXH, Luật BHYT, Luật An toàn vệ sinh lao động
và Luật việc làm.
2.1.3. Nhận thức của ngƣời sử dụng lao động và ngƣời
lao động
Nhận thức của chính người lao động về chính sách BHXH
c ng chưa đầy đủ nên còn có những trường hợp đồng ý với chủ s
dụng lao động trốn đóng, nợ đóng BHXH.
12 2.2. THỰC TRẠNG KẾT QUẢ QUẢN LÝ BẢO HIỂM XÃ HỘI
ĐỐI VỚI NGƢỜI LAO ĐỘNG TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI
HUYỆN ĐĂKGLEI, TỈNH KON TUM
2.2.1. Cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các quy định
pháp luật, chiến lƣợc, chính sách bảo hiểm xã hội đối với ngƣời
lao động
Luật BHXH số 58/2014/QH13 được Quốc hội thông qua
trong kỳ họp thứ 8 ngày 20 tháng 11 năm 2014 và chính thức có hiệu
lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2016 là luật mới nhất tại thời điểm hiện
tại về chế độ bảo hiểm cho người lao động được b sung, s a đ i để
thay thế cho Luật bảo hiểm xã hội 2006 đã hết hiệu lực.
2.2.2. Tổ chức bộ máy quản lý với ngƣời lao động
Cơ cấu t chức của BHXH huyện Đăk Glei: Ban giám đốc
gồm 2 người: 01 Giám đốc, 01 phó Giám đốc và 06 bộ phận chuyên
môn nghiệp vụ tại Văn phòng BHXH.
2.2.3. Tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật,
thực hiện công tác thống kê, thông tin về bảo hiểm xã hội với
ngƣời lao động
Song hành với các văn bản được ban hành, để đưa thông tin
đến với từng đối tượng tham gia BHXH, BHXH huyện Đăk Glei
luôn t chức các hoạt động tuyên truyền, triển khai Luật BHXH
2014.
2.2.4. Quản lý thu và chi bảo hiểm xã hội với ngƣời lao
động, bảo toàn quỹ
a. Quản lý thu BHXH vớ ườ ao động
a1. Quản lý số đố ượng tham gia
13
Số đơn vị
STT Khối quản lý Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018
1 2 3 3 4 5
2 8 12 13 16 25
3 85 85 85 84 86
4 12 12 12 12 12
5 Khối DN Nhà nước Khối DN ngoài quốc doanh Khối hành chính sự nghiệp, Đảng, đoàn thể Khối xã, phường, thị trấn Tổng cộng 107 112 113 116 128
Nguồn: BHXH huyện Đăk Glei
Bảng 2.9: Số ao động tham gia BHXH bắt buộc tại BHXH
huy Đăk G e a đoạ ăm 0 4 – 2018
Đ n vị tín : người
Số ngƣời lao động
STT Khối quản lý Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018
1 36 41 45 48 53
2 256 287 296 322 340
3 2012 2078 2116 2107 2125
4 148 160 167 150 155
5 Khối DN Nhà nước Khối DN ngoài quốc doanh Khối hành chính sự nghiệp, Đảng, đoàn thể Khối xã, phường, thị trấn Tổng cộng 2452 2566 2624 2627 2673
Nguồn: BHXH huyện Đăk Glei
a2. Quản lý tiền thu BHXH
14
Bảng 2.11: Tình hình thực hi n thu tiền BHXH tại BHXH
huy Đăk G e a đoạ ăm 0 4 -2018
Đ n vị tính: triệu đồng
Số phải thu Số đã thu Tỷ lệ (%) Năm
23,437 94.55% 2014 22,159
27,443 99.57% 2015 27,326
31,326 97.32% 2016 30,486
35,054 99.06% 2017 34,723
67,834 99.67% 2018 67,611
Nguồn: BHXH huyện Đăk Glei
a3. Quản lý nợ và đô đốc thu nợ
Bảng 2.12: Tình hình nợ đọng BHXH tại BHXH huy n
Đăk G e a đoạ ăm 0 4 -2018
Đ n vị tính: triệu đồng
Năm Số phải thu Số đã thu Số nợ đọng
2014 23,437 22,159 1,278 Tỷ lệ nợ đọng (%) 5.45
2015 27,443 27,326 117 0.43
2016 31,326 30,486 840 2.68
2017 35,054 34,723 331 0.94
2018 67,834 67,611 223 0.33
Nguồn: BHXH huyện Đăk Glei
b. Quản lý chi
b1. Quả ý đố ượ ưởng các chế độ BHXH
Hiện nay, BHXH huyện đang quản lý 4.344 người hưởng
chế độ BHXH thường xuyên, công tác quản lý đối tượng phối hợp
kịp tời với Bưu điện đảm bảo chặt ch , kịp thời đối tượng tăng, giảm
hằng tháng
15
b2. Quản lý chi các chế độ BHXH
Nhìn chung số tiền chi trả do qu BHXH đảm bảo chiếm tỷ
lệ cao hơn so với nguồn chi trả từ NSNN, bình quân số tiền chi trả từ
nguồn qu chiếm hơn 55%, còn lại nguồn NSNN chiếm khoảng hơn
40%. Mức tăng về số tiền chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH là do
tăng về số lượng đối tượng hưởng và do tác động của chính sách,
mức hưởng thay đ i theo chế độ được áp dụng theo luật Bảo hiểm,
các nghị định, thông tư hướng d n chi trả chế độ cho đối tượng được
hưởng lương hưu, trợ cấp.
d. Thực trạ câ đối thu – chi BHXH
Trong năm năm qua, BHXH huyện Đăk Glei đã thực hiện
tốt nguyên tắt quản lý tập trung, điều hành thống nhất qu BHXH
huyện, phân biệt rõ ràng việc quản lý của Nhà nước về BHXH và
quản lý sự nghiệp BHXH. T ng thu của BHXH luôn lớn hơn t ng
chi, do đó vấn đề cân bằng qu BHXH được giải quyết tương đối tốt.
BHXH huyện Đăk Glei đã có n lực không nhỏ trong việc thực hiện
tốt nguyên tắc cân bằng thu chi.
e. Đá á k ảo sát công tác tổ chức và thực hi n
quản lý BHXH
Mô hình chi trả BHXH cho các đối tượng được hưởng hiện
nay rất linh hoạt, thuận tiện cho các đối tượng c ng như cán bộ
BHXH huyện Đăk Glei và cán bộ bưu điện trực tiếp thực hiện chi
trả.
2.2.5. Thanh tra, kiểm tra; giải quyết khiếu nại, tố cáo
và xử lý vi phạm trong chấp hành pháp luật về bảo hiểm xã hội
với ngƣời lao động
Công tác thanh tra, kiểm tra
Công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật lao
16 động, pháp luật BHXH, khởi kiện các doanh nghiệp nợ BHXH ra
Tòa của các cơ quan chức năng thuộc UBND huyện và cơ quan
BHXH được xem là một giải pháp hữu hiệu để khắc phục nợ đọng
BHXH.
Những năm qua, tình hình doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT,
BHTN trên địa bàn huyện có xu hướng gia tăng về số lượng đơn vị
nợ c ng như số tiền nợ.
Công tác giải quyết, khiếu nại, tố cáo
BHXH huyện Đăk Glei phối hợp chặt ch với các ban,
ngành, đoàn thể chức năng có liên quan tiến hành kiểm tra, thanh tra
việc thực hiện các chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội của các đơn vị
SDLĐ đóng trên địa bàn và thu được nhiều kết quả tích cực; số tiền
thu được sau các cuộc thanh tra, kiểm tra đạt gần 50%; tỷ lệ nợ đọng
BHXH giảm mạnh. BHXH huyện Đăk Glei c ng chuyển gần những
hồ sơ doanh nghiệp nợ BHXH sang cơ quan chức năng để x lý.
Ngay sau đó, khoảng một phần ba doanh nghiệp trong đó đã chủ
động trả nợ BHXH, một số doanh nghiệp c ng bị x lý ở những nội
dung khác.
2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG
2.3.1. Thành tựu
- BHXH huyện đã hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch thu
BHXH, BHYT, BHTN (100%) và phát triển thêm số người tham gia
BHXH, BHYT, BHTN.
- T chức thực hiện tốt công tác giải quyết chế độ, chính
sách BHXH, với khối lượng công việc lớn và phức tạp nhưng v n
bảo đảm giải quyết kịp thời, đầy đủ, đúng chế độ quy định cho người
hưởng chế độ.
- Có sự kết hợp giữa các cấp các ngành trong việc thanh tra,
17
kiểm tra và giải quyết các nợ đọng BHXH tại các doanh nghiệp.
- BHXH huyện đã ứng dụng hiệu quả CNTT vào các hoạt
động chuyên môn, nghiệp vụ và quản lý, xây dựng quy trình giao
dịch điện t trong lĩnh vực BHXH, BHTN, BHYT.
- Đẩy mạnh cải cách hành chính trên mọi lĩnh vực công tác.
2.3.2. Hạn chế
Tính bền v ng c a Quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế c ưa
cao
- Số nợ và trốn tránh tham gia BHXH, BHYT của các đơn vị
s dụng lao động còn rất lớn.
- Chưa có cơ chế phù hợp cho hoạt động đầu tư Qu BHXH.
Độ bao ph c a chính sách bảo hiểm xã hội còn thấp
- Tỷ lệ tuân thủ tham gia BHYT đạt mức độ cao.
- Số người tham gia BHYT ngày một tăng trong khi số lượng
cơ sở KCB ban đầu phát triển hạn chế.
- Các văn bản quy phạm pháp luật có những quy định chưa
hợp lý tạo kẻ hở cho nhiều doanh nghiệp vi phạm quyền lợi người
lao động.
- Các t chức thanh tra của địa phương có thẩm quyền x
phạt vi phạm Luật BHXH, BHYT nhưng biên chế chưa đảm bảo.
Một bộ phận cán bộ, cc,vc trình độ, năng lực hạn chế, tác phong làm
việc còn chậm, giải quyết công việc cứng nhắc, trách nhiệm chưa
cao.
- Việc tuyên truyền, ph biến chính sách BHXH, BHYT tới
người lao động tại các doanh nghiệp còn làm hình thức, chưa có sự
ph biến sâu rộng để người lao động nắm rõ được các quyền, lợi ích
và thủ tục tham gia BHYT, BHXH.
- Việc tuyên truyền, ph biến chính sách BHYT toàn dân tới
18 các xã, phường, thôn, xóm, cụm d n cư để người dân nắm được
không được tiến hành thường xuyên.
2.3.3. Nguyên nhân
Nguyên nhân từ hệ thống văn bản pháp lu t
- Các văn bản pháp quy nhằm kiểm tra, kiểm soát và có chế
tài x phạt đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực BHXH hiệu
lực chưa đủ mạnh.
- Thủ tục hành chính liên quan đến việc đăng ký tham gia
BHXH v n còn nhiều phức tạp
Tổ chức thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế
- Các đơn vị s dụng lao động chưa hoàn thành hết trách
nhiệm và nghĩa vụ của mình với NLĐ.
- Ý thức tuân thủ pháp luật của một số chủ s dụng lao động
còn thấp.
- Việc quản lý đối tượng tham gia BHXH, BHYT chưa đáp
ứng được yêu cầu thực tế.
- Công tác phối hợp giữa cơ quan QLNN về BHXH (là Sở
LĐTB&XH và các Phòng LĐTB&XH) với các cơ quan t chức thực
hiện BHXH là BHXH tỉnh và BHXH các huyện, thành phố chưa thật
chặt ch trong việc kiến nghị và ra các quyết định x lý với các
trường hợp sai phạm.
- Việc ban hành và thực thi chính sách BHXH đã trải qua
một thời kỳ rất dài, nhưng cho đến nay nhận thức của XH về chính
sách BHXH còn hạn chế.
- Trong công tác quản lý BHXH của huyện Đăk Glei, chưa
nghiên cứu đưa ra các biện pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển cụ thể
số người tham gia BHXH, BHYT.
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2
19 CHƢƠNG 3
CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ BẢO HIỂM XÃ
HỘI ĐỐI VỚI NGƢỜI LAO ĐỘNG TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI
HUYỆN ĐĂKGLEI, TỈNH KON TUM
3.1. CÁC CƠ SỞ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
3.1.1. Căn cứ các nhân tố tác động
3.1.2. Định hƣớng phát triển
a. Đị ướng phát triển chính sách bảo hiểm xã hội
1- Tăng cường l n đạo, chỉ đạo công tác thông tin, tuyên
truyền, nâng cao nh n thức về chính sách BHXH
2- Hoàn thiện hệ thống pháp lu t về lao động, việc làm,
BHXH
3- Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về BHXH
4- âng cao năng lực quản trị và hiệu quả tổ chức thực hiện
chính sách BHXH, BHTN
5- Tăng cường vai trò l n đạo c a Đảng, phát huy vai trò
c a nhân dân, Mặt tr n Tổ quốc và c c đoàn t ể xã hội
b Đị ướng phát triển ngành bảo hiểm xã hội Vi t Nam
c Đị ướng phát triển kinh tế - xã hội và an sinh xã hội
của tỉnh Kon Tum
d Đị ướng phát triển kinh tế - xã hội của huy Đăk
Glei
3.1.3. Mục tiêu của Bảo hiểm xã hội huyện Đăk Glei, tỉnh
Kon Tum
20
3.2. CÁC GIẢI PHÁP
3.2.1. Hoàn thiện việc cụ thể hóa và tổ chức thực hiện
các quy định pháp luật, chiến lƣợc, chính sách bảo hiểm xã hội
đối với ngƣời lao động
- Chủ động tham mưu và đưa ra quyết định để điều chỉnh kịp
thời những bất cập trong quá trình thực hiện chính sách BHXH
- Nghiên cứu, đăng ký sáng kiến giải pháp hàng năm về nâng
cao chất lượng hậu kiểm
3.2.2. Hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý với ngƣời lao
động
- Ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra, đối soát hồ
s
- Xây dựng quy trình tổ chức thực hiện công việc, xây dựng
công việc có kế hoạch, có sự phối hợp gi a các tổ bộ ph n.
- Nghiên cứu sâu c c văn bản c a ngàn để kịp thời thích
ứng, giải quyết chế độ c ín s c đúng qu định pháp lu t.
3.2.3. Hoàn thiện tuyên truyền, phổ biến chính sách,
pháp luật, thực hiện công tác thống kê, thông tin về bảo hiểm xã
hội với ngƣời lao động
- Phân loại nhóm đối tượng tuyên truyền và nội dung tuyên
truyền phù hợp với từng nhóm đối tượng.
- Hướng d n thực hiện, cập nhật thông tin thay đ i về chính
sách BHXH, BHYT đến trực tiếp đơn vị s dụng lao động thông qua
email cá nhân.
- M i cán bộ viên chức của ngành là một tư vấn viên am
hiểu về quy định pháp luật, chính sách BHXH.
- Tích cực phối hợp với các phòng, ban ngành, UBND
phường ph biến pháp luật; các trường hợp vi phạm như nợ, nợ đọng
21
đưa lên các phương tiện thông tin đại chúng
- Đa dạng hóa công tác tuyên truyền, ph biến pháp luật,
chính sách BHXH, BHYT.
- Nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền của đội ng cán
bộ, viên chức, cộng tác viên.
- BHXH huyện cần chủ động phối hợp với Phòng Tư pháp,
Liên đoàn lao động, Trung t m văn hóa t chức các bu i tuyên
truyền về chính sách BHXH cho đối tượng là lực lượng lao động trực
tiếp trên địa bàn.
3.2.4. Hoàn thiện quản lý thu và chi bảo hiểm xã hội với
ngƣời lao động
a. Quản lý thu
- Phối hợp với các phòng, ban, ngành để khai thác đơn vị
mới dể gia tăng số lượng tham gia BHXH, BHYT.
- Đơn vị có dấu hiệu nợ đọng từ 3 tháng trở lên thì thực hiện
kiểm tra để có biện pháp x lý, tránh để tỷ lệ nợ đọng kéo dài.
- Theo dõi tiền lương đóng của các đơn vị để tránh tình trạng
tham gia ít hơn mức quy định, hoặc mức lương cao hơn so với thực
tế để hưởng chế độ.
- Công khai thông tin về số s BHXH để người lao động
nắm rõ thời gian tham gia, mức lương đóng BHXH của mình.
b. Quản lý chi
- Xây dựng quy trình hồ sơ giải quyết chế độ: giải quyết kịp
thời, đúng hạn; phân nhiệm cụ thể về quy trình phối hợp nội bộ; phân
loại các trường hợp cần phải xác minh.
- Đẩy mạnh thực hiện chi trả chế độ cho người lao động qua
tài khoản cá nh n để hạn chế số tiền trợ cấp bị chiếm dụng bằng
nhiều hình thức khác nhau.
22
- Ứng dụng CNTT trong quy trình giải quyết chế độ chính
sách BHXH cho người lao động.
3.2.5. Nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra;
giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm trong chấp hành
pháp luật về bảo hiểm xã hội với ngƣời lao động
Phối hợp với các Phòng LĐ TBXH, Liên đoàn lao động, Chi
cục thuế để thực hiện kiểm tra kiên ngành theo định kỳ
Cơ quan BHXH huyện cần chủ động, thường xuyên theo dõi,
rà soát, đôn đốc và phân loại các đơn vị nợ để có sự quản lý, tác
động bằng các giải pháp phù hợp nhằm hạn chế nợ phát sinh.
Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra trên cơ sở phối hợp
chặt ch với các cơ quan chức năng
Xây dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ việc thực hiện thẩm định,
giải quyết hồ sơ chế độ BHXH theo đúng quy trình hiện nay.
Đôn đốc, triển khai nhanh phương thức chi trả chế độ ốm
đau, thai sản, dưỡng sức qua tài khoản của người lao động để người
lao động thụ hưởng quyền lợi một cách nhanh chóng đồng thời hạn
chế tình trạng doanh nghiệp nhận tiền nhưng chậm chi trả lại cho
người lao động
3.2.6. Nâng cao chất lƣợng đỗi ngũ viên chức
Cần tiếp tục nâng cao, bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao trình
độ chuyên môn cho cán bộ công chức, viên chức, đảm bảo mọi cán
bộ, công chức, viên chức đều đạt tiêu chuẩn chuyên môn.
3.3. KIẾN NGHỊ
3 3 Đối với Chính Phủ
3 3 Đối với UBND tỉnh Kon Tum
3 3 3 Đối với BHXH tỉnh Kon Tum
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3
23 KẾT LUẬN
BHXH ngày càng đóng vai trò quan trọng, tích cực trong
việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị của Đảng. Tuy nhiên, trong
điều kiện KT khó khăn và khủng hoảng như hiện nay, việc thực hiện
Nghị quyết của Đảng về BHXH liên quan đến nhiều đối tượng, nhiều
doanh nghiệp và nhiều cơ quan chức năng. Mối quan hệ trong QLNN
về BHXH nhiều khi là sự xung đột về quyền lợi của Nhà nước và các
đối tượng doanh nghiệp, người s dụng lao động. Vì thế, việc giải
quyết và điều tiết mối quan hệ này nhiều khi rất khó khăn nên công
tác QLNN về BHXH trên địa bàn cả nước nói chung và địa bàn
huyện Đăk Glei nói riêng vừa là nhiệm vụ cấp bách, vừa là nhiệm vụ
chiến lược nhằm giải quyết và điều tiết mối quan hệ này, đồng thời,
nâng cao hiệu quả trong công tác QLNN về lĩnh vực này trong giai
đoạn hiện nay và những năm tiếp theo.
Với công tác quản lý BHXH như hiện nay, BHXH huyện
Đăk Glei đã thực hiện có hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với
hoạt động BHXH nhằm mục đích n định đời sống cho NLĐ tham
gia BHXH, phát hiện các trường hợp gian lận hưởng trợ cấp
BHXH…Song song với những thành tựu đạt được, BHXH huyện
Đăk Glei v n còn rất nhiều khó khăn phía trước như trong công tác
t chức thực hiện các quy định pháp luật, chính sách xã hội, công tác
thanh tra kiểm tra ...do đó tác giả đã mạnh dạn đưa ra một số đề xuất
giải pháp và khuyến nghị nhằm hoàn hiện hơn công tác quản lý
BHXH đối với người lao động. Trên cơ sở vận dụng t ng hợp các
phương pháp nghiên cứu, Luận văn “Hoàn thiện công tác quản lý
BHXH đối với người lao động tại BHXH huyện Đăk Glei” đã đạt
được những kết quả như sau đ y:
24
- Khái quát cơ sở lý luận về đề tài nghiên cứu là công tác
quản lý BHXH: khái niệm, đặc điểm, mục tiêu, vai trò của công tác
quản lý BHXH, c ng như nêu ra các nh n tố tác động đến quản lý
BHXH, nguyên tắc quản lý, nội dung nhà nước đối với bảo hiểm xã
hội và các tiêu chí đánh giá công tác quản lý BHXH. Ngoài ra,
nghiên cứu c ng chỉ ra được các yếu tố có sự ảnh hưởng tới hiệu quả
hoạt động quản lý bảo hiểm xã hội huyện Đăk Glei, đánh giá mức độ
hiệu quả của từng yếu tố trong tình hình hiện nay.
- Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận, phân tích thực trạng công
tác quản lý BHXH tại BHXH huyện Đăk Glei. Qua đó, xác định
được những thành tựu, hạn chế, những nguyên nhân của những mặt
hạn chế trong công tác quản lý chi BHXH tại BHXH huyện Đăk
Glei.
- Đề xuất những giải pháp, khuyến nghị nhằm hoàn thiện
công tác quản lý BHXH đối với người lao động tại BHXH huyện
Đăk Glei.
Với sự cố gắng và n lực hết mình, tác giả đã hoàn thành đề
tài “Hoàn thiện công tác quản lý BHXH tại BHXH đối với người lao
động huyện Đăk Glei”. Tuy nhiên do hạn chế về thời gian và kiến
thức, đề tài không thể tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót. Tác giả
rất mong muốn nhận được ý kiến đóng góp của Hội đồng, của thầy
cô giáo và các bạn quan t m để đề tài được hoàn thiện hơn nữa và
góp phần hoàn thiện hiệu quả công quản lý BHXH đối với người lao
động tại BHXH huyện Đăk Glei trong tương lai.
Một lần nữa, tác giả xin chân thành cảm ơn đến PGS. TS. Đ
Ngọc M đã tận tình hướng d n, chỉ bảo và đóng góp những ý kiến
quý báu trong quá trình tác giả thực hiện đề tài này.
