1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM
ĐÀO THANH HẢI
QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH TRUNG CẤP THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 9 14 01 14
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI, 2019
2
Công trình được hoàn thành tại : Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Phan Văn Nhân
2. PGS.TS. Nguyễn Đức Trí
Phản biện 1: ....................................................................
...................................................................
Phản biện 2: ....................................................................
...................................................................
Phản biện 3: ....................................................................
...................................................................
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Viện họp tại Viện Khoa học Giáo dục
Việt Nam, 101 Trần Hưng Đạo, Hà Nội
Vào hồi ..... giờ ..... ngày ..... tháng .... năm.....
Có thể tìm hiều luận án tại:
- Thư viện Quốc gia
- Thư viện Viện Khoa học giáo dục Việt Nam
3
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020 cũng khẳng định “Tập trung vào quản lý chất lượng
giáo dục. Bên cạnh đó phải đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, thi, kiểm tra và đánh giá chất
lượng giáo dục: “Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện theo
hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo năng lực tự học của người học... Đổi
mới kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng theo hướng đảm bảo
thiết thực, hiệu quả, khách quan công bằng; kết hợp kết quả kiểm tra đánh giá trong quá trình
giáo dục với kết quả thi.”
Theo Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI ngày 4/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo đã khẳng định: "Đổi mới căn bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra
và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan: “Việc thi, kiểm tra và đánh
giá kết quả giáo dục, đào tạo cần từng bước theo các tiêu chí tiên tiến được hội và cộng đồng
giáo dục thế giới tin cậy và công nhận. Phối hợp sử dụng kết quả đánh giá trong quá trình học với
đánh giá cuối kỳ, cuối năm học; đánh giá của người dạy với tự đánh giá của người học; đánh giá
của nhà trường với đánh giá của gia đình và của xã hội. Đổi mới phương thức thi và công nhận tốt
nghiệp trung học phổ thông theo hướng giảm áp lực và tốn kém cho xã hội mà vẫn bảo đảm độ tin
cậy, trung thực, đánh giá đúng năng lực học sinh, làm sở cho việc tuyển sinh giáo dục nghề
nghiệp và giáo dục đại học; Đổi mới phương thức đánh giá và công nhận tốt nghiệp giáo dục nghề
nghiệp trên cơ sở kiến thức, năng lực thực hành, ý thức kỷ luật và đạo đức nghề nghiệp. Có cơ chế
để tổ chức và cá nhân sử dụng lao động tham gia vào việc đánh giá chất lượng của cơ sở đào tạo.”
Hiện nay, hầu hết các trường đã chuyển đổi mục tiêu đào tạo trung cấp theo hướng thực hành.
Trong đó, đánh giá kết quả học tập của học sinh là một khâu quan trọng và cần thiết trong quy trình
đào tạo học sinh đang học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Tuy nhiên công tác thi, kiểm tra, đánh giá trên thực tế chậm được đổi mới. Do nội dung chương
trình giảng dạy còn nặng về lý thuyết, phương pháp dạy học lạc hậu, chưa phù hợp với đặc thù của
giáo dục nghề nghiệp, mặt khác do chưa khung trình độ quốc gia về giáo dục thống nhất trên
toàn quốc, nên hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh còn nhiều bất cập, các thang đo
(tiêu chí, chỉ số…).
Hiện nay, mạng lưới sở giáo dục TC phân bổ rộng khắp các tỉnh thành của cả nước, đa
dạng hóa về loại hình trường, ngành nghề, phương thức đào tạo và về nguồn lực.... theo hướng hội
nhập với xu thế chung của thế giới. Quy đào tạo tăng nhanh, từng bước đáp ứng nhu cầu học
tập của người dân. Chất lượng đào tạo đã những chuyển biến tốt về nhiều mặt. Các hoạt động
đánh giá, đảm bảo chất lượng bước đầu đã những tác động tích cực trong công tác quản lí và đào
tạo của các trường trên cả nước. Nhưng hệ thống giáo dục TC của nước ta hiện nay vẫn chưa tiếp
cận nhiều với trình độ tiên tiến của các nước trong khu vực và trên thế giới, chưa theo kịp yêu cầu
phát triển kinh tế - hội của đất nước, chưa thực sự gắn với nhu cầu sử dụng nguồn nhân lực
trình độ TC của các ngành, địa phương trên cả nước. Chính vậy, vấn đề đảm bảo nâng cao
chất lượng đào tạo TC đang được các cấp, các ngành hội đặc biệt quan tâm. Để HSTC sau
khi tốt nghiệp ra trường có thể làm việc được ngay tại vị trí sản xuất của doanh nghiệp thì chương
trình đào tạo của nhà trường cần phải đáp ứng được các yêu cầu đối với các vị trí công việc ở DN.
Để thể thực hiện được điều đó, nhà trường cần xác định mục tiêu, xây dựng chương trình, tổ
chức đào tạo đến kiểm tra đánh giá chất lượng đào tạo.
Chính vì lý do đã trình bày ở trên, tác giả đã lựa chọn đề tài Quản đánh giá kết quả học
tập của học sinh trung cấp theo tiếp cận năng lực”.
2. Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu sở lý luận, thực tiễn quản lý đánh giá KQHT của học sinh
trung cấp theo tiếp cận năng lực đề xuất các giải pháp quản nhằm nâng cao chất lượng quản
lý đánh giá KQHT.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1 Khách thể nghiên cu: Hot động đánh g KQHT của HS trường trung cp theo tiếp cn ng lực.
4
3.2 Đi ng nghn cứu: Quản lý đánh giá KQHT của HS trường trung cấp theo tiếp cận năng lực.
4. Giả thuyết khoa học
Thực trạng quản đánh giá kết quả học tập của học sinh trung cấp còn nhiều hạn chế trong
các khâu như: lập kế hoạch đánh giá KQHT, tổ chức chỉ đạo đánh giá KQHT, kiểm tra/giám sát
việc đánh giá KQHT, sao lưu và quản lý thông tin hậu đánh giá do các trường vẫn triển khai quản
theo phương thức truyền thống, chưa chi tiết kế hoạch đánh giá hàng năm toàn khóa, chưa
thiết lập được một cấu tổ chức đánh giá mang tính chuyên nghiệp, việc đánh giá được giao khoán
cho tổ môn giáo viên, chưa chặt chẽ trong việc thanh tra, kiểm tra kết quả đánh giá… Nếu đề
xuất được các giải pháp quản lý đánh giá kết quả học tập của học sinh trung cấp theo tiếp cận năng
lực phù hợp và có tính khả thi thì sau khi kết thúc khóa học, học sinh sẽ dễ đạt được chuẩn đầu ra
của chuyên ngành đào tạo.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu sở luận về quản đánh giá kết quả học tập của học sinh trung cấp theo
tiếp cận năng lực.
- Nghiên cứu thực tiễn về quản đánh giá kết quả học tập của học sinh trung cấp theo tiếp
cận năng lực.
- Đề xuất các giải pháp quản lý đánh giá kết quả học tập của học sinh trung cấp theo tiếp cận
năng lực
- Tổ chức khảo nghiệm các giải pháp kiểm tra tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp
đã đề xuất.
- Tổ chức thử nghiệm giải pháp.
6. Phạm vi nghiên cứu: Luận án tập trung nghiên cứu, phân tích thực trạng về quản đánh giá
kết quả học tập của học sinh các trường trung cấp Nội theo tiếp cận năng lực theo qui định
đánh giá về học chế tín chỉ để có cơ sở đề xuất các giải pháp cho phù hợp.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1 Phương pháp luận
- Phương pháp tiếp cận hệ thống: Hệ thống QL đánh giá KQHT của học sinh trung cấp theo
TCNL một hệ thống tính đồng bộ, giải quyết các vấn đề QL đánh giá KQHT dựa trên quan
điểm phát triển, mang tính khoa học, hiệu quả thực tiễn. Do vậy, công tác QL đánh giá KQHT
phải được xây dựng theo quan điểm hệ thống, không chồng chéo và mâu thuẫn lẫn nhau.
- Phương pháp tiếp cận chức năng: Các công việc của QL đánh giá KQTH của học sinh trung
cấp theo TCNL được thực hiện trong một chỉnh thể thống nhất, đảm bảo thực hiện theo các chức
năng của quản lý đánh giá KQHT.
- Phương pháp tiếp cận lịch sử: Quá trình nghiên cứu đối tượng, tìm hiểu để phát triển QL
đánh giá KQHT qua thời gian, không gian cụ thể với những điều kiện phợp nhưng vẫn đảm
bảo được các qui luật tất yếu và giữ được những giá trị truyền thống.
7.2 Phương pháp nghiên cứu
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết, hồi cứu tư liệu: Nghiên cứu sách, tài liệu, các văn
bản pháp quy có liên quan đến luận án, trên cơ sở đó phân tích, tổng hợp, khái quát hóa.
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra; Phương pháp điều tra
phỏng vấn; Phương pháp chuyên gia.
- Phương pháp thử nghiệm: Tiến hành thử nghiệm nhằm kiểm định tính khả thi hiệu quả
của quản lý đánh giá KQHT của học sinh trung cấp để kiểm chứng một biện pháp quản lý cụ thể.
- Phương pháp thống xử số liệu: Thu nhận thông tin xử bằng các phần mềm
SPSS.
8. Luận điểm bảo vệ
- Đánh giá KQHT theo tiếp cận năng lực là một trong những nội dung quan trọng thúc đẩy sự
phát triển của hoạt động QL đánh giá KQHT.
- QL đánh giá KQHT theo tiếp cận năng lực phương thức quản hiệu quả, giúp các nhà
QLGD đạt được hiệu quả mong muốn. tác động tới nhà trường phải thực hiện để đạt được các
mục tiêu quản lý đánh giá và nâng cao chất lượng dạy và học.
5
9. Đóng góp mới của luận án
- Luận án đã tổng quan được một số vấn đề bản về đối tượng nghiên cứu, góp phần phát
triển cơ sở lý luận về quản lý đánh giá KQHT theo tiếp cận năng lực.
- Hệ thống hóa cơ sở lí luận về quản lý đánh giá KQHT của học sinh trung cấp theo TCNL.
- Dựa trên sở phân tích, đánh giá thực trạng QL đánh giá KQHT của học sinh trung cấp
theo TCNL, góp phần đổi mới phương thức quản lý đánh giá KQHT vào công tác QLGD.
- Đề xuất các giải pháp và thử nghiệm giải pháp quản lý đánh giá KQHT để đổi mới phương
thức và tư duy quản lý đánh giá.
- Những kết quả nghiên cứu sở khoa học cho việc xây dựng các chính sách QLGD mang
tính thực tiễn trong việc quản lý đánh giá KQHT của ngành giáo dục.
10. Cấu trúc của luận án
- Mở đầu
- Chương 1: sở luận về quản đánh giá kết quả học của học sinh trung cấp theo tiếp
cận năng lực
- Chương 2: Thực tiễn về quản đánh giá kết quả học của học sinh trung cấp theo tiếp cận
năng lực
- Chương 3: Giải pháp quản lý đánh giá kết quả học của học sinh trung cấp theo tiếp cận năng
lực
- Kết luận và kiến nghị
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP THEO TIẾP
CẬN NĂNG LỰC
1.1. Tng quan nghiên cu các vấn đề
Quá trình phân tích, hệ thống các tài liệu nghiên cứu của các tác giả trong ngoài nước
được sắp xếp nghiên cứu liên quan đến các nội dung sau:
- Hướng nghiên cứu về đánh giá kết quả học tập.
- Hướng nghn cứu về quản lý đánh g kết quả học tập của học sinh theo tiếp cận ng lực.
Các tác giả đã cung cấp nhiều thông tin về các khía cạnh của chất lượng giáo dục đặc biệt
giáo dục phổ thông. Hầu hết các c giả thường đi sâu vào một số khía cạnh nào đó chẳng hạn
như khâu xây dựng ngân hàng đề thi, xây dựng các tiêu chí đánh giá, đề xuất phương án thi, hình
thức thi cho một số môn học... chưa đi sâu vào việc đánh giá kết quả học tập của học sinh trung cấp
theo hướng tiếp cận năng lực.
Các công trình nghiên cứu được đề cập trong phần này đã gián tiếp hoặc trực tiếp khẳng
định tầm quan trọng của việc đánh giá kết quả học tập của học sinh ở những mức độ nông sâu khác
nhau. Quan điểm về sự cần thiết của việc đánh giá kết quả học tập học sinh cũng tìm được tiếng nói
chung giữa tất cả các tác giả. Những nguyên nhân khách quan và chủ quan trong việc đánh giá cũng
bị hạn chế được các tác giả xem xét, phân tích, lí giải. Một số đề xuất được đưa ra nhằm khắc phục
những bất cập của thực trạng. Tuy nhiên, số lượng các công trình nghiên cứu sâu về quản đánh
giá kết quả học tập HS trung cấp theo TCNL chưa nhiều. Cho đến nay, vẫn chưa có một công trình
chuyên sâu, nổi bật nào về lĩnh vực này.
Các công trình nghiên cứu của các tác giả nước ngoài được thể hiện giải một cách
thuyết phục tầm quan trọng của việc đánh giá hoạt động học tập của học sinh và sinh viên. Ở phạm
vi hẹp hơn, khi nghiên cứu về tầm quan trọng trong công tác đánh giá kết quả học tập của học sinh,
các tác giả đã cung cấp một lượng tri thức phong phú và mới mẻ, cùng cách tiếp cận đa chiều. Tổng
quan các công trình này đã giúp nghiên cứu sinh thêm sở đxây dựng những tiêu chí, nội
dung cơ bản của việc quản lý đánh giá kết quả học tập HS trung cấp theo TCNL.
1.2. Mt s khái nim liên quan
1.2.1. Quản lí
Quản quá trình hình thành công việc thông qua con người, việc tổ chức khai thác
nguồn lực con người để đạt được mục tiêu cao nhất của tổ chức, tác động đến nhân nhóm