Quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam: Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:334

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phần 1 cuốn sách "Quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường" trình bày các nội dung: Tổng quan quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường, cơ sở kinh tế của quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam: Phần 1

TS. ĐẶNG XUÂN HOAN (Chủ biên) NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT TS. ĐẶNG XUÂN HOAN (Chủ biên) Số 6/86 Duy Tân, Cầu Giấy, Hà Nội, Tel: 080 49221, Fax: 080 49222 Email: suthat@nxbctqg.vn, Website: www.nxbctqg.vn TÌM ĐỌC SÁCH CỦA NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT QUẢN LÝ GS.TSKH. LÊ DU PHONG (Chủ biên) CÁC RÀO CẢN VỀ THỂ CHẾ KINH TẾ ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở VIỆT NAM NHÀ NƯỚC GS.TS. PHẠM VĂN ĐỨC (Chủ biên) TRONG NỀN TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VAI TRÒ CỦA CÁC TỔ CHỨC XÃ HỘI KINH TẾ THỊ TRƯỜNG TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG HIỆN ĐẠI TS. THỊNH VĂN KHOA QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP Ở VIỆT NAM HIỆN NAY Giá: 420.000đ NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT
Chịu trách nhiệm xuất bản GIÁM ĐỐC - TỔNG BIÊN TẬP PGS.TS. PHẠM MINH TUẤN Chịu trách nhiệm nội dung PHÓ GIÁM ĐỐC - PHÓ TỔNG BIÊN TẬP TS. ĐỖ QUANG DŨNG Biên tập nội dung: ThS. PHẠM THỊ KIM HUẾ TS. HOÀNG MẠNH THẮNG ThS. ĐÀO DUY NGHĨA TRẦN PHAN BÍCH LIỄU Trình bày bìa: ĐƯỜNG HỒNG MAI Chế bản vi tính: TRỊNH THỊ NGỌC QUỲNH Sửa bản in: HOÀNG NGỌC ĐIỆP NGUYỄN THỊ KIM THOA Đọc sách mẫu: PHÒNG BIÊN TẬP KỸ THUẬT VIỆT HÀ Số đăng ký kế hoạch xuất bản: 2266-2021/CXBIPH/17-23/CTQG. Số quyết định xuất bản: 429-QĐ/NXBCTQG, ngày 29/6/2021. Nộp lưu chiểu: tháng 7 năm 2021. Mã ISBN: 978-604-57-6902-7.
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
TS. ĐẶNG XUÂN HOAN (Chủ biên) QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG (Sách chuyên khảo) NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT Hà Nội - 2019
4 | QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG TẬP THỂ TÁC GIẢ TS. Đặng Xuân Hoan, Chủ biên GS.TS. Đinh Văn Tiến PGS.TS. Nguyễn Hoàng Hiển TS. Đỗ Thị Kim Tiên TS. Bùi Thị Thùy Nhi TS. Lê Toàn Thắng TS. Hoàng Ngọc Âu TS. Dìu Đức Hà TS. Đặng Thị Minh TS. Phạm Thị Thanh Hương TS. Nguyễn Xuân Thu TS. Phạm Thu Thủy TS. Nguyễn Thị Ngọc Mai TS. Nguyễn Quốc Huy TS. Vũ Thị Thu Hằng
Lời Nhà xuất bản |5 LỜI NHÀ XUẤT BẢN au hơn 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng ta S khởi xướng và lãnh đạo, đất nước ta có sự thay đổi mạnh mẽ, đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử về kinh tế, xã hội, văn hóa, đối ngoại... Những thành tựu đó đạt được là do nhiều nguyên nhân, trong đó chủ trương phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có vai trò vô cùng quan trọng. Với sự phát triển của kinh tế thị trường, quy mô nền kinh tế nước ta được mở rộng, hiệu quả, năng lực cạnh tranh và chất lượng tăng trưởng của nền kinh tế được nâng cao, đời sống của người dân được cải thiện; các mặt văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế chuyển biến tích cực; quan hệ đối ngoại rộng mở,... Nhưng việc kinh tế thị trường phát triển cũng kéo theo nhiều vấn đề tiêu cực như thất bại của thị trường trong việc phân bổ các nguồn lực, bất bình đẳng trong phân phối thu nhập, tình trạng cạnh tranh không lành mạnh...; văn hóa xã hội nhiều mặt bị suy thoái, tình trạng thương mại hóa xảy ra trong văn hóa, giáo dục, y tế; quan hệ đối ngoại rộng mở nhưng cũng kéo theo nhiều vấn đề phức tạp trong các mối quan hệ quốc tế... Chính vì vậy, để phát huy những mặt tích cực, khắc phục những mặt tiêu cực của kinh tế thị trường, vai trò quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường không những không suy giảm mà còn được tăng cường, mở rộng. Nhà nước tiến hành việc quản lý, can thiệp, điều tiết... không chỉ trong lĩnh vực kinh tế mà cả trong các lĩnh vực văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế, đối ngoại... để giảm thiểu
6 | QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG những thất bại, tiêu cực, phát huy những giá trị tích cực của kinh tế thị trường đối với các lĩnh vực kinh tế - xã hội; đồng thời đảm bảo cho nền kinh tế thị trường phát triển theo đúng định hướng đã đề ra. Nhằm giúp bạn đọc có thêm tài liệu tham khảo về phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản lần thứ hai cuốn sách chuyên khảo Quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường của tập thể tác giả do TS. Đặng Xuân Hoan chủ biên. Nội dung cuốn sách được kết cấu thành 3 phần sẽ cung cấp cho bạn đọc những vấn đề lý luận chung về quản lý nhà nước; tác động của kinh tế thị trường đến quản lý nhà nước; nội dung và những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong một số ngành, lĩnh vực như: kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế, thông tin, truyền thông, đối ngoại. Các nội dung được đề cập trong cuốn sách rất đa dạng, nhiều vấn đề có sự thay đổi liên tục cùng với sự vận động của nền kinh tế thị trường, nên cuốn sách khó tránh khỏi còn hạn chế, thiếu sót, Nhà xuất bản và các tác giả rất mong nhận được ý kiến đóng góp của bạn đọc để hoàn thiện nội dung cuốn sách trong lần xuất bản sau. Xin giới thiệu cuốn sách với bạn đọc. Tháng 4 năm 2020 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT
Lời mở đầu | 7 LỜI MỞ ĐẦU p hát triển kinh tế thị trường là xu thế tất yếu của các quốc gia vì mục tiêu phát triển. Tại Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta lựa chọn xây dựng và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đây là quan điểm phát triển phù hợp với điều kiện trong nước và quốc tế và cũng là quan điểm nhất quán của Đảng và Nhà nước ta xuyên suốt từ thập niên 80 của thế kỷ XX đến nay. Trong điều kiện kinh tế thị trường, Nhà nước là chủ thể duy nhất có khả năng quản lý mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, hoạch định và tổ chức thực hiện chính sách phù hợp với yêu cầu của các quy luật của kinh tế thị trường. Tuy nhiên, cũng như nhiều nước trong giai đoạn chuyển đổi, hiện nay Việt Nam vẫn còn không ít chính sách, pháp luật được ban hành còn thiếu căn cứ xác đáng, chưa phù hợp, thậm chí mâu thuẫn với các quy luật thị trường. Trong tổ chức thực hiện chính sách cũng phát sinh những vấn đề từ góc khuất của kinh tế thị trường chưa được làm rõ, tạo ra những quyết định mà lợi ích thấp hơn chi phí. Quản lý nhà nước đối với các ngành, lĩnh vực trong nền kinh tế thị trường đòi hỏi cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước phải hiểu sâu các quy luật của kinh tế thị trường và vận dụng nó nhằm đạt được hiệu quả cao nhất, hạn chế
8 | QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG những rủi ro phát sinh trong quá trình tổ chức quản lý, góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý. Hiện nay, đã có nhiều nghiên cứu về vai trò của nhà nước trong nền kinh tế thị trường, nhưng trong các nghiên cứu này chỉ mới xem xét vai trò của nhà nước trong nền kinh tế thị trường ở khía cạnh quản lý kinh tế và hướng tới mục tiêu kinh tế. Trong khi, quản lý nhà nước dù trong nền kinh tế kế hoạch hay kinh tế thị trường thì ngoài mục tiêu ổn định và phát triển kinh tế, nhà nước còn phải đảm bảo ổn định trật tự an ninh chính trị, an toàn xã hội, phát triển văn hóa, giáo dục,... Chính vì thế, quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường cần xem xét theo một lát cắt khác, tức là đặt hoạt động quản lý nhà nước nói chung (bao gồm quản lý nhà nước đối với các ngành và lĩnh vực) vào môi trường vận động linh hoạt và chịu sự tác động của lợi ích, chi phí, hiệu quả của kinh tế thị trường để xem xét về những "phản ứng" khi có sự tương tác giữa chúng. Trên cơ sở đó đánh giá mức độ tác động của quản lý nhà nước trong điều kiện ảnh hưởng của các quy luật của kinh tế thị trường, từ đó có những thay đổi cần thiết để đạt được hiệu lực, hiệu quả quản lý. Vượt ra ngoài các yếu tố mang tính quy trình, thủ tục, kỹ thuật của quản lý, quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường phải đặt trọng tâm vào xây dựng chiến lược, quy hoạch, và chính sách phát triển các ngành, lĩnh vực. Những bài học về thành công và thất bại của công tác quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường ở nhiều quốc gia là bài học kinh nghiệm tham khảo để Chính phủ Việt Nam đi đến quyết định lựa chọn xây dựng Chính phủ kiến tạo phát triển, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp nhiều hơn là mang tính hành chính, đề cao kiểm tra, thanh tra trước đây.
Lời mở đầu | 9 Với tư cách là trung tâm bồi dưỡng và đào tạo cán bộ, công chức hàng đầu của Việt Nam, nhằm góp phần nâng cao kiến thức về quản lý nhà nước trên các lĩnh vực trong nền kinh tế thị trường, tập thể các nhà khoa học thuộc Học viện Hành chính quốc gia và các chuyên gia ngoài Học viện biên soạn cuốn sách Quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường do TS. Đặng Xuân Hoan - Giám đốc Học viện Hành chính quốc gia làm chủ biên. Cuốn sách chuyên khảo gồm 9 chương, được chia thành 3 phần: Phần I: Tổng quan quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường; Phần II: Cơ sở kinh tế của quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường; Phần III: Quản lý một số ngành, lĩnh vực trong nền kinh tế thị trường. Trong quá trình nghiên cứu và biên soạn, mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng cuốn sách không tránh khỏi những khiếm khuyết và thiếu sót. Tập thể tác giả cuốn sách rất mong nhận được sự đóng góp quý báu của các nhà khoa học, các chuyên gia và bạn đọc để tiếp tục hoàn thiện hơn nữa cuốn sách tham khảo này và các công trình nghiên cứu trong tương lai. Trân trọng cảm ơn. TẬP THỂ TÁC GIẢ
10 | QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
C h ư ơ n g 1 : K i n h t ế t h ị t r ư ờ n g | 11 _____ Phần I _____ TỔNG QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
12 | QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
C h ư ơ n g 1 : K i n h t ế t h ị t r ư ờ n g | 13 Chương 1 KINH TẾ THỊ TRƯỜNG I. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM CỦA KINH TẾ THỊ TRƯỜNG 1. Khái niệm Thị trường hiểu theo nghĩa truyền thống là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa, bao gồm cả các yếu tố đầu vào và các yếu tố đầu ra của quá trình sản xuất. Trên thị trường, các nhà sản xuất, người tiêu dùng, những người buôn bán kinh doanh, cung cấp dịch vụ quan hệ với nhau thông qua hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa, dịch vụ. Về thực chất, thị trường là chỉ các hoạt động kinh tế được phản ánh thông qua trao đổi, lưu thông hàng hóa, dịch vụ, là mối quan hệ về kinh tế giữa người với người. Từ đó hình thành nên khái niệm kinh tế thị trường. Xét về bản chất, kinh tế thị trường là một nền kinh tế trong đó các hoạt động kinh tế diễn ra và vận hành dựa trên các quan hệ của thị trường, thể hiện mối quan hệ giữa người mua và người bán trong trao đổi hàng hóa, dịch vụ. Đứng trên góc độ khoa học kinh tế, kinh tế thị trường là kiểu tổ chức nền kinh tế dựa trên các nguyên tắc và tuân thủ những quy luật của thị trường. Kinh tế thị trường là mô hình kinh tế mở trong đó coi trọng và tuân thủ các quy luật vận động, điều tiết của thị trường, tôn trọng tự do cạnh tranh, tự
14 | QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG do hợp tác, mở rộng giao lưu thương mại, tạo cơ hội cho mọi chủ thể kinh tế tham gia thị trường, tìm kiếm lợi nhuận,... Kinh tế thị trường còn được hiểu là nền kinh tế hàng hóa khi đã đạt trình độ phát triển cao. Lúc này, mọi quan hệ kinh tế nằm trong quá trình tái sản xuất xã hội đã được tiền tệ hóa. Các yếu tố để sản xuất như vốn vật chất, vốn bằng tiền, tài nguyên, đất đai, công nghệ, quản lý, sức lao động, chất xám, các sản phẩm dịch vụ... đều trở thành đối tượng để các chủ thể có thể trao đổi, mua bán và định giá. Theo Adam Smith - cha đẻ của kinh tế học, kinh tế thị trường luôn luôn có khả năng tự điều chỉnh để duy trì trạng thái cân bằng. Tại đó, cung bằng với cầu, mua và bán gặp nhau để hình thành nên giá cả. Đồng thời, quá trình tự điều chỉnh của kinh tế thị trường mang lại hiệu quả như đảm bảo có năng suất và hiệu quả cao, giá thành hạ và chất lượng tốt; hàng hóa, dịch vụ phong phú và dư thừa... Kinh tế thị trường luôn có sự năng động, đổi mới về sản phẩm, quy trình sản xuất, ứng dụng tiến bộ của khoa học công nghệ. Khi kinh tế thị trường phát triển theo hướng tích cực, đời sống con người ngày một nâng cao, ngày một hiện đại hơn, tạo tiền đề cho sự phát triển của xã hội. 2. Lịch sử hình thành và phát triển của kinh tế thị trường Kinh tế thị trường là một mô hình tổ chức nền kinh tế trong đó các quan hệ kinh tế, mua bán, trao đổi hàng hóa... phát sinh, kết nối với nhau thành một hệ thống. Như phần trên đã phân tích, thực chất kinh tế thị trường chính là cách thức tổ chức hoạt động mua và bán diễn ra trong nền kinh tế, tại đó có sự tương tác giữa người mua với người bán, trao đổi
C h ư ơ n g 1 : K i n h t ế t h ị t r ư ờ n g | 15 thương lượng với nhau để hình thành nên giá cả của hàng hóa. Như vậy, có thể nói rằng từ khi hình thành các quan hệ trao đổi, mua bán và xuất hiện tiền tệ với vai trò trung gian, đó chính là những dấu hiệu ban đầu của mô hình kinh tế thị trường. Kinh tế thị trường đã có một lịch sử hình thành và phát triển rất dài, từ kinh tế hàng hóa ở mức sơ khai phát triển lên kinh tế thị trường trình độ cao như ngày nay. Có thể chia sự phát triển kinh tế thị trường thành 3 giai đoạn sau đây: Giai đoạn 1: Từ kinh tế tự nhiên chuyển sang kinh tế hàng hóa giản đơn Mô hình kinh tế đầu tiên mà loài người trải qua là kinh tế tự nhiên, tự cung tự cấp. Trong kinh tế tự nhiên, sản xuất nhỏ chiếm ưu thế. Về lý thuyết, kinh tế tự nhiên do nhiều đơn vị kinh tế thuần nhất hợp thành và mỗi đơn vị kinh tế ấy tiến hành mọi công đoạn để tạo ra những sản phẩm cuối cùng. Trong các nền kinh tế tự nhiên, ruộng đất là tư liệu sản xuất chủ yếu, nông nghiệp là ngành sản xuất cơ bản, công cụ và kỹ thuật canh tác thô sơ, dựa vào lao động chân tay của các cá nhân là chủ yếu, chỉ có trong một số trang trại của địa chủ hoặc phường hội mới có hiệp tác lao động giản đơn. Trong nền kinh tế dưới chế độ phong kiến, phân công lao động kém phát triển, cơ cấu ngành đơn điệu, mới chỉ có một số ngành nghề thủ công tách khỏi nông nghiệp, sản xuất chủ yếu hướng vào giá trị sử dụng, có tính chất tự cung, tự cấp. Bước đi tất yếu của sản xuất tự cung, tự cấp là tiến lên sản xuất hàng giản đơn. Điều kiện cho quá trình chuyển hóa này là sự phát triển của phân công lao động xã hội. Phân công lao động xã hội chính là cơ sở, là nền tảng cốt lõi của
16 | QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG kinh tế hàng hóa. Những người sản xuất ở những vùng khác nhau có những điều kiện tự nhiên khác nhau sẽ có khả năng và ưu thế trong sản xuất những sản phẩm khác nhau có hiệu quả hơn. Ngay trong một vùng, một địa phương, những người sản xuất cũng có những khả năng, điều kiện và kinh nghiệm sản xuất khác nhau. Mỗi người sản xuất chỉ tập trung sản xuất sản phẩm nào mà mình có ưu thế, đem sản phẩm của mình trao đổi (mua và bán) lấy những sản phẩm cần thiết cho sản xuất và đời sống của mình. Từ đó, trao đổi, mua bán, thị trường, tiền tệ ra đời và phát triển, hình thành nên kinh tế hàng hóa giản đơn. Giai đoạn 2: Từ kinh tế hàng hóa giản đơn chuyển sang kinh tế thị trường tự do cổ điển Quá trình chuyển từ kinh tế hàng hóa giản đơn sang kinh tế thị trường tự do cổ điển được thực hiện qua ba phân đoạn phát triển của lực lượng sản xuất, kéo theo sự phát triển của quan hệ sản xuất mới thích ứng với từng bước phát triển của lực lượng sản xuất. Phân đoạn 1: Kỹ thuật thủ công dựa trên lao động hiệp tác giản đơn Trong phân đoạn này, quá trình hiệp tác giản đơn giữa những người lao động được thực hiện dựa trên cơ sở kỹ thuật thủ công, với quy mô lớn hơn so với tổ chức sản xuất phường hội và sản xuất nhỏ cá thể. Bước đầu tiên là tập trung tư liệu sản xuất, trên cơ sở đó tập trung sức lao động. Với sản xuất ở quy mô lớn hơn trong hiệp tác giản đơn, chủ tư bản phải mua khối lượng lớn nguyên liệu và buôn bán hàng hóa, do đó đã làm xuất hiện một mạng lưới mua gom nguyên liệu và bán lẻ hàng hóa, từ đó thúc đẩy việc sản xuất và trao đổi sâu rộng hơn trong xã hội. Hiệp tác giản đơn đã bước đầu làm xuất
C h ư ơ n g 1 : K i n h t ế t h ị t r ư ờ n g | 17 hiện sản xuất lớn tư bản chủ nghĩa, nâng cao năng suất lao động xã hội lên rất nhiều - đánh dấu bước ngoặt rất quan trọng từ sản xuất nhỏ lên sản xuất quy mô lớn. Phân đoạn 2: Phân công lao động hình thành công trường thủ công tư bản chủ nghĩa Sự phát triển của hiệp tác giản đơn tư bản chủ nghĩa tất yếu dẫn tới hiệp tác có phân công, làm xuất hiện các công trường thủ công tư bản chủ nghĩa. Công trường thủ công là hình thức xí nghiệp tư bản thực hiện sự hiệp tác có phân công dựa trên cơ sở kỹ thuật thủ công. Công trường thủ công hình thành bằng cách tập hợp những thợ thủ công khác nghề, hoặc những thợ thủ công cùng nghề vào trong một xưởng để cùng sản xuất ra một loại hàng hóa. Công trường thủ công có đặc điểm về tổ chức và kỹ thuật khác với hiệp tác giản đơn trong giai đoạn trước, đó là quá trình sản xuất được phân chia thành những phân đoạn, trên cơ sở đó mỗi công nhân chỉ chuyên làm một công việc bộ phận, từ đó lắp ráp các kết quả của mỗi công đoạn với nhau tạo thành sản phẩm hoàn chỉnh. Đây chính là chuyên môn hóa trên phạm vi hẹp. Cũng như phân đoạn trước, cơ sở kỹ thuật của phân đoạn này về cơ bản vẫn là thủ công với công cụ chuyên dùng, phân phối và sản xuất theo kinh nghiệm cổ truyền nên chủ yếu dựa vào tay nghề khéo léo của công nhân. Cơ cấu tổ chức của công trường thủ công gồm những người lao động bộ phận, sử dụng công cụ chuyên dùng thích ứng, hợp thành lao động tập thể. Phân đoạn 3: Đại công nghiệp cơ khí Cùng với quá trình phát triển mạnh mẽ của chủ nghĩa tư bản, một cơ sở kỹ thuật tương ứng đã ra đời và phát triển, đó là máy móc, dây chuyền, thiết bị công nghiệp..., đưa chủ nghĩa tư bản từ giai đoạn công trường thủ công lên giai đoạn
18 | QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG đại công nghiệp cơ khí. Máy móc được sử dụng phổ biến trong các nền kinh tế tư bản chủ nghĩa thông qua cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật - thay thế lao động thủ công bằng lao động sử dụng máy móc. Quá trình cơ khí hóa ở một ngành dẫn đến việc thúc đẩy cơ khí hóa ở những ngành khác có liên quan. Cơ khí hóa trong các ngành công nghiệp, nông nghiệp thúc đẩy cơ khí hóa ngành giao thông vận tải... Cơ khí hóa bắt đầu từ ngành công nghiệp nhẹ đến các ngành công nghiệp nặng. Máy móc và đại công nghiệp đã thúc đẩy năng suất lao động xã hội tăng vọt, xã hội hóa lao động và sản xuất ngày càng cao, mở rộng thị trường, thúc đẩy sự ra đời của các trung tâm công nghiệp và những đô thị lớn. Trong phân đoạn này, chuyên môn hóa sản xuất không chỉ dừng lại ở từng sản phẩm riêng biệt, từng bộ phận của sản phẩm, mà đã chuyên môn hóa sâu đến từng thao tác trong chế biến sản phẩm. Công nghiệp chế biến tách khỏi công nghiệp khai thác và mỗi ngành công nghiệp lại chia thành nhiều tiểu ngành và phân loại nhỏ hơn. Chính sự phát triển ngày càng sâu rộng đó của phân công lao động xã hội là nhân tố chủ yếu dẫn đến hình thành thị trường trong nước; hình thành nên quá trình chuyên môn hóa giữa các vùng, miền trong một quốc gia và giữa các vùng, lãnh thổ khác nhau. Từ đó, dẫn đến sự trao đổi không ngừng giữa các quốc gia trong khu vực và trên thế giới với nhau. Giai đoạn 3: Từ kinh tế thị trường tự do cổ điển chuyển sang kinh tế thị trường hỗn hợp Khi kinh tế thị trường tự do cổ điển phát triển đến một mức độ nhất định, nền kinh tế bắt đầu xuất hiện những hạn chế, bất cập mà các nhà kinh tế học gọi là thất bại hay khuyết tật của kinh tế thị trường. Do tự do theo đuổi các mục