intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Quản lý phát triển du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội các địa phương miền núi, vùng cao

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

13
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Quản lý phát triển du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội các địa phương miền núi, vùng cao trình bày những yêu cầu đặt ra đối với phát triển du lịch bền vững; Giải pháp nhằm phát triển du lịch bền vững gắn với trách nhiệm môi trường - xã hội ở các địa phương miền núi, vùng cao.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Quản lý phát triển du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội các địa phương miền núi, vùng cao

  1. QUẢN LÝ KINH TẾ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN DU LỊCH CÓ TRÁCH NHIỆM VỚI MÔI TRƯỜNG VÀ XÃ HỘI CÁC ĐỊA PHƯƠNG MIỀN NÚI, VÙNG CAO Trần Trọng Nhị* ABSTRACT Tourism development is one of the inevitable directions of the highlands, because it will promote the poten- tial advantages that nature bestows. From here, it will bring many economic benefits such as: increasing in- come, creating jobs for workers, improving the living standards of the community. However, how to develop tourism to be sustainable, bring economic benefits but not affect the environment as well as the local cultural identity? The article focuses on analyzing the development of environmentally and socially responsible tourism with a multi-faceted, multi-dimensional approach from many directions, aiming to show us a comprehensive view to have effective plans for tourism. responsible tourism development with the upland social environment. Keywords: Sustainable tourism development, responsibility, environment, society, highland. Received: 25/06/2022; Accepted: 15/08/2022; Published: 10/09/2022 1. Đặt vấn đề DL, nhà nước và xã hội, đều được hưởng lợi về kinh Phát triển du lịch (PTDL) đem lại tiềm năng tạo tế. Điều này tạo ra môi trường đầu tư hấp dẫn nhằm thu việc làm và thu nhập cho rất nhiều người, cả trong hút và sử dụng các nhà đầu tư ngày càng nhiều và hiệu quá trình xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết lẫn trong quả hơn. quá trình vận hành các dịch vụ du lịch (DL). DL cũng PTDL với bền vững về xã hội sẽ góp phần PT con đóng góp vào ngân sách địa phương thông qua nghĩa người, cải thiện điều kiện sống về cả vật chất và tinh vụ thuế, qua đó góp phần giúp chính quyến địa phương thần cho người dân, góp phần thúc đẩy nâng cao chất cải thiện cơ sở hạ tầng và dịch vụ phục vụ người dân và lượng cuộc sống. Điều này góp phần quan trọng vào du khách. Tuy nhiên, trên thực tế ở nhiều nơi, sự tăng tăng lợi nhuận cho các nhà làm DL và làm tăng thu trưởng và phát triển (PT) không kiểm soát của DL lại ngân sách cho địa phương, thúc đẩy PT về kinh tế. Từ gây ra những tác động tiêu cực đến thiên nhiên, môi đó, địa phương có điều kiện để đầu tư vào các công trường và các cộng đồng địa phương. Những tác động trình phúc lợi xã hội, từng bước góp phần xóa đói giảm tiêu cực này có khi là việc chiếm dụng một diện tích nghèo, đảm bảo mục tiêu PTBV về xã hội của đất nước. đất rộng lớn để làm DL, việc gây biến dạng sinh cảnh PTDL bền vững gắn với PTBV về môi trường sẽ tự nhiên, hoặc sự xâm phạm của khách DL vào hệ sinh làm cho tài nguyên thiên nhiên và môi trường được thái dễ bị tổn thương. Tác động tiêu cực về môi trường bảo vệ, đảm bảo duy trì nguồn lực và môi trường sống bao gồm sự can thiệp của cơ sở hạ tầng vào cảnh quan trong lành cho PTcho thế hệ mai sau. Môi môi trường thiên nhiên, mức tiêu thụ nước và ô nhiễm nguồn nước, không ô nhiễm và có nguồn tài nguyên thiên nhiên lượng rác thải tăng lên đột biến, nhiều ảnh hưởng bất được bảo vệ, giữ gìn sẽ tác động tích cực ngược trở lại lợi khác. đối PTkinh tế và PT xã hội. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1.2. DL phải có tác động lan tỏa tới các lĩnh vực 2.1. Những yêu cầu đặt ra đối với PTDL bền vững kinh tế khác 2.1.1. DL có mối quan hệ biện chứng, hữu cơ với ba PTDL bền vững, còn có tác động lan tỏa đến các trụ cột của PTBV lĩnh vực kinh tế khác. Về cơ bản phải được thể hiện trên PTBV về kinh tế, PTBV về xã hội và PTBV về môi các khía cạnh sau: 1) PTDL giải quyết việc làm, giảm trường. Trong đó, mối quan hệ giữa DL với bền vững thất nghiệp, góp phần vào công cuộc xóa đói giảm ng- về kinh tế giữ vai trò quan trọng, bởi vì PTDL hướng hèo, cải thiện đời sống nhân dân; 2) PTDL phải có sức tới PTBV về kinh tế sẽ tạo điều kiện vật chất để PTBV lan tỏa đến các lĩnh vực kinh tế khác; 3) PTDL với bền về môi trường và về xã hội. Bên cạnh đó, nếu PTDL vững có điều kiện tiếp cận với thị trường khu vực và đảm bảo được sự PTBV về kinh tế thì các nhà đầu tư quốc tế. Những tác động lan tỏa đó không chỉ có ảnh *ThS. Trường Chính trị tỉnh Vĩnh Phúc 20 TẠP CHÍ QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ - SỐ 22 QUÝ 3/2022
  2. QUẢN LÝ KINH TẾ hưởng trực tiếp đến PT kinh tế - xã hội và bảo vệ môi Lao động, Luật An toàn và vệ sinh lao động năm 2015, trường ở địa phương mà còn có tác động tích cực đến Luật Bảo hiểm xã hội 2014); nhóm các luật liên quan sự PTBV của đất nước. đến hoạt động quản lý PTkinh tế DL của chính quyền 2.1.3. PTDL phải phát huy được tiềm năng, lợi thế địa phương (Luật Tổ chức chính quyền địa phương của mỗi địa phương năm 2015, Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và ủy ban Việc PTDL phải phù hợp với tiềm năng, thế mạnh nhân dân năm , Luật Mặt trận tổ quốc – phát huy vai trò của mỗi địa phương; hướng nhà đầu tư DL vào địa bàn giám sát phản biện xã hội đối với PTDL, Luật Doanh và loại hình DL mà địa phương đó khả năng PTmạnh, nghiệp 2014, Luật Đầu tư công – thực hiện các khoản nhằm tạo ra động lực PTkinh tế - xã hội và BVMT. đầu tư cho PTDL tại địa phương)... Điều này không những sẽ tránh được sự lãng phí trong Bản chất hoạt động kinh doanh DL là tìm kiếm lợi việc sử dụng các nguồn lực phát triển, mà còn khơi dậy nhuận, nên nhà kinh doanh thường tìm cách lách luật các tiềm năng khác. hoặc không tuân thủ luật pháp và các quy định của Yêu cầu này đặt ra phải xây dựng quy định cụ thể địa phương. Thực tiễn cho thấy sau thời gian PTDL hướng việc lựa chọn những đối tác đầu tư có năng lực của một số địa phương, đã bộc lộ rất nhiều hạn chế về tài chính, có tiềm lực khoa học công nghệ hiện đại, như: phá vỡ quy hoạch chung; ảnh hưởng đến hệ sinh có phương thức quản lý tiên tiến, nhằm góp phần tạo ra thái; kinh doanh manh mún, nhỏ lẻ; gây ô nhiễm môi sự tăng trưởng mạnh cho địa phương. trường; gây thất thu lớn cho ngân sách… 2.1.4. PTDL phải đảm bảo sự hài hòa về lợi ích Như vậy, rất cần thiết phải có vai trò dẫn dắt của cùng có lợi chính quyền địa phương nhằm hạn chế những tác động Đầu tư DL là hoạt động đầu tư có liên quan đến hai tiêu cực, phát huy mặt tích cực để DL PTBV. chủ thể, đó là: chính quyền địa phương tiếp nhận đầu tư Đối với cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp kinh và các nhà làm DL (nhà đầu tư). Mục đích của hai chủ doanh DL: phải tuân thủ luật pháp, chính sách, các quy thể trong hoạt động đầu tư này là không giống nhau, định của Nhà nước cũng nhu các quy định chung của thậm chí mâu thuẫn nhau. Với nhà đầu tư, mục đích chính quyền địa phương. Tăng cường đầu tư cho công là tối đa hóa lợi nhuận. Do đó, họ không quan tâm đến tác bảo vệ môi trường nhằm giảm thiểu những tác động các vấn đề liên quan đến xã hội và bảo vệ môi trường. tiêu cực đến môi trường sinh thái và môi trường sống Trong khi đó, chính quyền địa phương tiếp nhận DL lại của dân cư. có mục tiêu kinh tế, xã hội khá rõ ràng, chính điều này Đối với cộng đồng dân cư và các tổ chức xã hội: đã làm xuất hiện mâu thuẫn trong mục tiêu của hoạt phải có trách nhiệm tham gia giám sát hành vi của các động đầu tư của hai chủ thể. Bởi vậy, để PTDL đảm cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp kinh doanh DL bảo tính bền vững thì địa phương cần phải có quy định nhằm kịp thời phát hiện và ngăn chặn những hành vi đầu tư một cách có chủ ý rõ ràng. Nhờ đó mà hoạt động xâm hại đến môi trường, góp phần tích cực trong công DL mới phát huy tốt những tác động tích cực, giảm tác tác bảo vệ môi trường. động tiêu cực hướng tới mục tiêu PTBV. 2.2. Giải pháp nhằm PTDL bền vững gắn với 2.1.5. PTDL phải chấp hành đầy đủ chính sách trách nhiệm môi trường - xã hội ở các địa phương pháp luật của Nhà nước và các quy định của chính miền núi, vùng cao quyền và cộng đồng địa phương 2.2.1. Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá nhằm thu hút Để PTDL gắn với trách nhiệm xã hội và môi trường và PTDL bền vững chính quyền địa phương cần chủ động, tích cực đẩy a) Nhóm đánh giá mục tiêu PTBV và hoạt động mạnh hoạt động kiểm tra giám sát việc chấp hành pháp PTDL luật, chủ động thực hiện pháp luật của các cơ quan, * Bộ tiêu chí xác định DL bền vững kinh tế: DL tổ chức, cá nhân và các doanh nghiệp hoạt động DL bền vững về kinh tế, được hiểu là những tác động tích và quản lý DL (Luật ảnh hưởng trực tiếp hoạt động cực của DL đến tăng trưởng kinh tế và tạo ra sự chuyển DL: Luật DL năm 2017; nhóm các luật có liên quan dịch mạnh mẽ của cơ cấu kinh tế theo hướng CNH, đến trách nhiệm môi trường (Luật Bảo vệ môi trường HĐH; DL bền vững về kinh tế: Đóng góp vào tăng năm 2014, Luật Thuế bảo vệ môi trường 2010, Luật trưởng kinh tế của. Đảm bảo kinh tế của tăng trưởng Phí và lệ phí năm 2015, Luật Khí tượng thủy văn ổn định và bền vững. Đó là kinh tế có tăng trưởng bình 2015,..); nhóm luật liên quan trách nhiệm xã hội (Luật quân đầu người trên địa bàn cao ổn định, nông nghiệp - TẠP CHÍ QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ - SỐ 22 QUÝ 3/2022 21
  3. QUẢN LÝ KINH TẾ nông thôn bền vững. Theo đó, DL bền vững về kinh tế Các cá nhân, hộ gia đình và đơn vị kinh doanh DL chạy phải đảm bảo được các nội dung cơ bản sau đây: theo lợi nhuận, không bỏ vốn đầu tư cho công tác bảo - Đóng góp tích cực trong việc thúc đẩy phất triển vệ môi trường nên gây ô nhiễm môi trường ở nhiều nơi, kinh tế: Tiêu chí đánh giá nội dung này bao gồm: (i) thậm chí các chủ thể này bằng cách này hay cách khác Tốc độ tăng trưởng của khu vực DL so với tốc độ tăng cố tình vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường. Để đánh trưởng của lĩnh vực khác; (ii) Tỷ lệ đóng góp của khu giá việc thực hiện pháp luật bảo vệ môi trường của các vực DL cho địa phương. cá nhân, hộ gia đình và đơn vị kinh doanh DL cần căn - Đóng góp của DL vào ngân sách địa phương: cứ vào các tiêu chí: Số lượng và tỷ lệ hộ gia đình và đơn Kinh doanh DL có hiệu quả, thu được lợi nhuận cao sẽ vị kinh doanh DL trên địa bàn lập Báo cáo đánh giá tác có đóng góp ngày càng nhiều vào ngân sách, thông qua động môi trường và Cam kết bảo vệ môi trường; Số việc thực hiện các nghĩa vụ tài chính. Điều này sẽ tạo lượng và tỷ lệ các hộ gia đình và đơn vị kinh doanh DL điều kiện cho địa phương thêm nguồn thu từ đó, góp trên địa bàn có hệ thống xử lý chất thải; Số lượng và tỷ phần tăng các chương trình chi tiêu công cho các vấn lệ các hộ gia đình và đơn vị kinh doanh DL trên địa bàn đề xã hội và xóa đói giảm nghèo; góp phần tăng chi vi phạm pháp luật BVMT?. đầu tư hạ tầng tại các vùng khó khăn nhờ đó giảm tỷ lệ - PTDL phải gắn với việc xây dựng phương án bảo người nghèo. Đánh giá nội dung này có thể sử dụng các vệ môi trường: Nhằm đảm bảo hoạt động kinh doanh tiêu chí sau: Tốc độ tăng thu ngân sách hàng năm của DL không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường thì khu vực DL; Tỷ lệ thu ngân sách từ khu vực DL so với bên cạnh việc ý thức thì các cá nhân, hộ gia đình và tổng thu ngân sách của toàn. đơn vị kinh doanh DL phải có phương án bảo vệ môi * Bộ tiêu chí đánh giá DL bền vững về xã hội trường, trong đó có đề xuất công nghệ được sử dụng - DL góp phần giải quyết việc làm cho người lao trong dự án, kế hoạch đầu tư xây dựng hệ thống xử lý động: DL tạo ra nhiều việc làm, có giá trị gia tăng cao. chất thải… Phương án này phải được xây dựng kèm Việc làm đó phải đảm bảo gia tăng về số lượng, đồng theo với phương án đầu tư kinh doanh của các hộ gia thời phải đảm bảo sự ổn định trong dài hạn. Đánh giá đình và doanh nghiệp kinh doanh DL trên địa bàn . nội dung này có thể sử dụng các chỉ tiêu sau đây: Số Tiêu chí đánh giá cho nội dung này đó là tỷ lệ chi lao động được tạo ra hàng năm trong lĩnh vực DL; Tốc đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường so với tổng vốn độ tăng số lao động đang làm việc hàng năm trong khu đầu tư của doanh của các hộ gia đình và doanh nghiệp vực DL. kinh doanh DL. - DL góp phần xóa đói giảm nghèo và đảm bảo an - DL phải tác động tích cực đến công tác quản lý sinh xã hội: DL tăng việc làm và thu nhập sẽ tác động môi trường: Các cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp ngược trở lại tới giảm nghèo tích cực và bền vững. DL kinh doanh DL phải tham gia vào các hoạt động bảo góp phần làm tăng thu ngân sách, tạo điều kiện vật chất vệ môi trường như: góp quĩ, hỗ trợ tài chính…Vì vậy, để tăng chi đầu tư vào hạ tầng, giải quyết các vấn đề xã vấn đề chủ yếu ở đây là nâng cao trách nhiệm của các hội tại các vùng, bản khó khăn, góp phần xóa hộ nghèo. cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp kinh doanh DL * Bộ tiêu chí đánh giá DL bền vững về môi trường và tăng cường hiệu lực giám sát của các cơ quan nhà - PTDL phải gắn với việc khai thác hợp lý và sử nước. dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên: Bất cứ b) Tiêu chí đánh giá hiệu quả lãnh đạo của tổ chức hoạt động đầu tư nào, trong đó có hoạt động đầu tư DL đảng, hiệu quả quản lý của chính quyền địa phương cần phải khai thác hợp lý và sử dụng tiết kiệm, có hiệu Căn cứ vào chỉ số thu ngân sách hàng năm từ nguồn quả các nguồn lực, đặc biệt là nguồn tài nguyên thiên DL, thu thuế môi trường... căn cứ vào các chỉ số kinh nhiên (bao gồm nguồn tài nguyên có thể tái tạo được và tế - văn hóa - xã hội và môi trường có sự tác động của không tái tạo được). tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp làm DL tham gia vào - PTDL phải tuân thủ và chấp hành nghiêm chỉnh các hoạt động kinh tế - văn hóa - xã hội môi trường, so pháp luật bảo vệ môi trường và các quy định của địa với chi tiêu ngân sách hàng năm cho hoạt động của tổ phương: Thực tế cho thấy, các cá nhân, hộ gia đình chức đảng và chính quyền địa phương. Tỉ lệ chênh lệch và doanh nghiệp kinh doanh DL trên địa bàn các địa hàng năm càng cao giữa thu và chi thì càng hiệu quả phương vùng cao hiện nay chưa có nhận thức đầy đủ và ngược lại. hoặc cố tình né tránh trách nhiệm về bảo vệ môi trường. Có sự thống kê số lượng biến cố, sự kiện liên quan 22 TẠP CHÍ QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ - SỐ 22 QUÝ 3/2022
  4. QUẢN LÝ KINH TẾ đến hoạt động DL hàng năm để đánh giá. liền bảo đảm trách nhiệm xã hội, môi trường của các tổ 2.2.2. Nội dung đề xuất tiêu chí đánh giá các cơ sở chức cá nhân. Khi có sự bố trí các đơn vị, vị trí chuyên tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tham gia hoạt động DL trách sẽ góp phần tái cấu trúc lại hệ thống chính quyền Để PTDL bền vững cần xây dựng đầy đủ bộ tiêu chí (kiến trúc thượng tầng), thông qua hoạt động quản lý cụ từ đó các cá nhân, gia đình, đơn vị doanh nghiệp kinh thể của các đơn vị, vị trí này tác động đến quan hệ sản doanh DL trên địa bàn cần được xem xét dưới góc độ xuất trên địa bàn sẽ tác động đến xu hướng biến chuyển phù hợp với tiêu chí hay không? Từ đó có tác động trở và PTcủa DL địa phương theo chiều hướng nâng cao lại (thi hành biện pháp quản lý, khuyến khích hoặc ưu trách nhiệm xã hội, môi trường của các bên: chính đãi trong hoạt động quản lý). quyền, tổ chức và cá nhân hoạt động du lich, khách DL. Những vấn đề liên quan phải được đặt ra khi thẩm 2.2.5. Xây dựng cơ chế khuyến khích xã hội hóa các định cấp phép: (i) địa điểm kinh doanh có phù hợp với vấn đề trách nhiệm xã hội môi trường trong PTDL quy hoạch hay không; (ii) đưa lại lợi ích gì cho địa Địa phương trên cơ sở các bộ tiêu chí đã xây dựng; phương như thu ngân sách, giải quyết việc làm; (iii) có kết hợp xây dựng hệ thống thu nhận thông tin phản hồi, làm tổn hại đến môi trường sinh thái, ảnh hưởng tiêu đánh giá về hoạt động của các tổ chức, cá nhân, doanh cực đến cuộc sống cộng đồng dân cư; (iv) có nâng cao nghiệp hoạt động DL trên địa bàn. Có cơ chế khuyến đời sống nhân dân hay không. khích các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tự chủ động Tăng cường quản lý các cá nhân, hộ gia đình và thực hiện trách nhiệm xã hội, môi trường (đi đôi với doanh nghiệp kinh doanh DL trên địa bàn về việc chấp trách nhiệm nâng cao sẽ được chính quyền địa phương hành đầy đủ các quy định chung về hoạt động kinh do- tạo điều kiện như lựa chọn tuyên truyền hình ảnh điển anh DL như: có thực hiện đúng các tiêu chí hay không; hình, lựa chọn ưu tiên tham gia các dự án PTDL...). nếu vi phạm cần xử phát ngay hoặc tước giấy phép hoạt 3. Kết luận động. PTDL trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tạo động 2.2.3. Công tác chọn lọc nhà đầu tư kinh doanh DL lực thúc đẩy PT kinh tế - xã hội ở địa phương theo hướng Với thế mạnh là DL sinh thái nghỉ dưỡng, vì vậy rất chuyên nghiệp, hiện đại, có trọng tâm, trọng điểm; chú cần thiết phải giữ được cảnh quan nên trong thu hút đầu trọng PT theo chiều sâu đảm bảo chất lượng và hiệu tư kinh doanh cần có lộ trình cụ thể tránh PT nóng và quả, khẳng định thương hiệu và khả năng cạnh tranh của có sự lựa chọn nhà đầu tư kinh doanh phù hợp với điều DL địa phương... Đẩy mạnh xã hội hóa, huy động mọi kiện cảnh quan của địa phương. nguồn lực cho đầu tư PTDL; phát huy tối đa tiềm năng, Khuyến khích các cá nhân, hộ gia đình, doanh ng- lợi thế quốc gia về yếu tố tự nhiên và văn hóa dân tộc, hiệp kinh doanh DL là người trên địa bàn (bản địa) khi thế mạnh đặc trưng của địa phương tăng cường liên kết họ đáp ứng đầy đủ các tiêu chi quy định, vì chỉ có người với các vùng lân cận; chú tâm PTDL văn hóa, sinh thái địa phương (bản địa) mới có đầy đủ ý thức xây dựng gắn với tìm hiểu bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số. giữ gìn “tài sản” của quyê hương mình. Khuyến khích dự án kinh doanh thân thiện môi Tài liệu tham khảo trường như: trồng rừng, đầu tư vào xử lý rác thải và 1. Ban Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam: Quy định chất thải sinh hoạt... số 220-QĐ/TW ngày 27/12/2013 Về chức năng, nhiệm Ngoài ra cũng tăng cường công tác thanh tra, kiểm vụ, tổ chức bộ máy cơ quan chuyên trách tham mưu, tra đối các cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp chặt cây giúp việc ủy, quận ủy, thị ủy, thành ủy trực thuộc tỉnh phá rừng đặc biệt là kinh doanh không có quy trình xử ủy, thành ủy. lý chất thải. 2. Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam (1994), 2.2.4. Tác động thay đổi quan hệ sản xuất về DL Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 01/12/2011 về phát trên cơ sở thay đổi kiến trúc thượng tầng chính trị ở triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. địa phương 3. Chính phủ (1994), Chỉ thị 46-CT/TW về phát triển Trên cơ sở áp dụng Luật tổ chức Hội đồng nhân du lịch trong tình hình mới dân và ủy ban nhân dân, Luật tổ chức chính quyền địa 4. Quốc hội, Luật Du lịch, Luật Di sản, Luật Bảo vệ phương; chính quyền địa phương bố trí các đơn vị, vị môi trường trí chức năng chuyên trách hoặc kiêm nhiệm có trách 5. Nghị quyết 92/NQ-CP (8/12/2014) đẩy mạnh phát nhiệm quản lý, tham mưu trong lĩnh vực PTDL gắn triển du lịch Việt Nam trong thời kỳ mới TẠP CHÍ QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ - SỐ 22 QUÝ 3/2022 23
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2