Quản trị nguồn nhân lực ở Trung Quốc: Qúa khứ hiện tại và tương lai

Chia sẻ: Banh Long | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

326
lượt xem 138
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quản trị nguồn nhân lực ở Trung Quốc: Qúa khứ hiện tại và tương lai Gary Dessler - Đại học quốc tế Florida Trước khi Trung Quốc cải cách thị trường, chính quyền Trung Quốc rất quan tâm về những vấn đề liên quan đến tập trung hóa lao động tại từng khu vực

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Quản trị nguồn nhân lực ở Trung Quốc: Qúa khứ hiện tại và tương lai

QUAÛN TRÒ NGUOÀN NHAÂN LÖÏC ÔÛ TRUNG QUOÁC QUAÙ KHÖÙ, HIEÄN TAÏI VAØ TÖÔNG LAI GARY DESSLER – ÑAÏI HOÏC QUOÁC TEÁ FLORIDA 2004 Tröôùc khi Trung Quoác caûi caùch thò tröôøng, chính quyeàn Trung Quoác raát quan taâm veà nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán taäp trung hoùa lao ñoäng taïi töøng khu vöïc. Trong moâi tröôøng caïnh tranh môùi, quaûn trò nguoàn nhaân löïc ôû Trung Quoác phaùt trieån raát nhanh trong giai ñoaïn 1994–2004 vaø noù seõ coøn phaùt trieån toát. Veà cô baûn hoaït ñoäng nhaân löïc ôû Myõ ñaõ traõi qua haøng traêm naêm. Nhôø vaøo chính saùch ñoåi môùi cuûa Trung Quoác, hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc ñaõ giuùp caùc coâng ty trong nöôùc coù ñöôïc nhöõng thaønh quaû ñaùng keå xöùng ñoâi vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh treân thöông tröôøng quoác teá. Baøi naøy cho chuùng ta caùi nhìn toång quan veà hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc cuûa Trung Quoác ôû quaù khöù vaø hieän taïi. Ñoàng thôøi tieân ñoaùn ôû töông lai. GIÔÙI THIEÄU Thaùng naøy möôøi naêm veà tröôùc, hai taùc giaû cho raèng söï thay ñoåi veà chính saùch ôû Trung Quoác ñaõ taïo ra söï thay ñoåi lôùn trong hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc trong nöôùc. Vaøo thôøi ñieåm ñoù, caûi caùch thò tröôøng ñaõ chuyeån traùch nhieäm phaân quyeàn lao ñoäng töø keá hoaïch hoaù taäp trung sang keá hoaïch ôû töøng boä phaän keát hôïp vôùi hoaït ñoäng ôû caùc haõng hieän taïi. Saûn phaåm vaø heä thoáng khen thöôûng ñaõ thay ñoåi laøm phaù tan chuû nghóa quaân bình maø taäp trung vaøo coâng vieäc (Zhu & Dowling, 1994). Hoäi thaûo thaùng naøy ñaõ cho chuùng ta caùi nhìn veà kinh nghieäm hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc Trung Quoác thôøi kyø tröôùc 1994 ñeå so saùnh nhöõng thay ñoåi ôû thôøi kyø hieän taïi 1994-2004, vaø xem sau naêm 2004 hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc dieãn ra nhö theá naøo. QUAÙ KHÖÙ : ÔÛ Trung Quoác giai ñoaïn giöõa 1949-1994, döôøng nhö khoâng coù caùc quyeát ñònh veà quaûn trò nguoàn nhaân löïc, ñieàu maø chuùng ta coù caùi nhìn roõ hôn hoâm nay. Vôùi söï thaønh laäp heä thoáng keá hoaïch taäp trung, heä thoáng xaùc ñònh nhaân söï seõ xaùc ñònh ai laøm vieäc ôû ñaâu, soá löôïng tuyeån duïng maø moãi doanh nghieäp caàn tuyeån. Heä thoáng thang baûng löông quoác gia laøm phaù huûy söï khaùc bieät veà löông ôû beân trong vaø giöõa caùc loaïi coâng vieäc. Veà quaûn trò nguoàn nhaân löïc, ñoù laø kyû nguyeân cuûa vieäc thöïc thi ba thoùi quen khoù chòu: thoùi quen veà baùt gaïo, thoùi quen veà vò trí vaø thoùi quen veà heä thoáng löông boång. The iron rice bowl cho nhaân vieân coâng vieäc troïn ñôøi. The iron position nghóa laø caùc nhaø quaûn lyù vaãn cöù naém giöõ coâng vieäc maø khoâng quan taâm ñeán khaû naêng thöïc söï. Iron heä thoáng löông cho ta bieát caùc nhaø quaûn lyù khoâng kieåm soaùt ñöôïc vieäc chi quaù quyõ löông vaø lôïi nhuaän. Vì theá nhaân vieân saûn xuaát seõ ñöôïc höôûng cuøng moät möùc löông maëc duø hoï hoaït ñoäng löôøi bieáng. Nhaân vieân trôû thaønh lao ñoäng chaân tay hoaëc lao ñoäng quaûn lyù chuû yeáu phuï thuoäc vaøo baèng caáp vaø ñieàu naøy ñöôïc duy trì suoát cuoäc ñôøi hoï.
HIEÄN TAÏI Vaâng, thay ñoåi ñaõ dieãn ra. Vaøo ñaàu naêm 1978, Chính phuû noùi raèng doanh nghieäp coù theå thueâ vaø sa thaûi coâng nhaân cuõng nhö töï xaây döïng keá hoaïch khen thöôûng tuyø theo tình hình doanh nghieäp. Maëc duø trong thöïc teá chính saùch naøy ñaõ gaëp nhieàu khoù khaên trong luùc thöïc hieän. Vaøo naêm 1984 Chính phuû ñaõ coù töøng böôùc lieân keát tieàn löông, tieàn thöôûng vôùi xaây döïng doanh nghieäp vaø noù ñaõ ñöôïc baét ñaàu vaøo naêm 1985. Lao ñoäng trí oùc ôû caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø caùc toå chöùc chính phuû trôû neân ñuû ñieàu kieän ñeå nhaân theâm tieàn thöôûng, tieàn lieân quan ñeán coâng vieäc vaø soá tieàn naøy phuï thuoäc vaøo baèng caáp. Naêm 1988 Chính phuû Trung Quoác ñaõ ban haønh ñaïo luaät doanh nghieäp vaø vaøo thaùng 7 naêm 1992. Ñaïo luaät ñieàu chænh nhöõng thay ñoåi trong hoaït ñoäng kinh doanh trong lónh vöïc coâng nghieäp sôû höõu bôûi moïi ngöôøi. Noù nhaán maïnh raèng söï caûi toå kinh teá thò tröôøng ôû Trung Quoác, doanh nghieäp phaûi töï quyeát ñònh vaø chòu traùch nhieäm ñeán hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp nhö laõi loã, phaùt trieån môû roäng vaø nhöõng vaán ñeà cam keát tröôùc phaùp luaät (Zhu and Dowling, 1994). Caùc chính saùch thay ñoåi lieân quan laøm cho doanh nghieäp chuû ñoäng hôn trong quaûn trò nhaân söï. Caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc gaëp phaûi vaán ñeà khoù khaên trong vieäc thu huùt vaø giöõ chaân nhaân taøi. Nhö trong môùi ñaây, caùc nhaân vieân trong lónh vöïc vieãn thoâng ñaõ chuyeån sang laøm vieäc cho caùc coâng ty tö nhaân, caùc coâng ty trong thaønh phoá vaø caùc doanh nghieäp lieân doanh lieân keát. Giai ñoaïn 1994-2004 laø giai ñoaïn maø caùc nhaø laõnh ñaïo ñaõ phaûi thích nghi trong ñieàu kieän caïnh tranh gay gaét. Gia nhaäp GATT laø bieåu töôïng nguyeän voïng toaøn caàu hoùa cuûa Trung Quoác. Gia nhaäp GATT taïo cho caùc doanh nghieäp coù traùch nhieäm trong caùc quyeát ñònh daãn ñeán lôøi loã, vaø söï nôùi loõng caùc quan nieäm coå huû nghóa laø caùc doanh nghieäp phaûi töï xaây döïng chieán löôïc quaûn trò nguoàn nhaân löïc vaø caùc hoaït ñoäng quaûn trò khaùc nhaèm taïo ra theá caïnh tranh doanh nghieäp. Caùc nhaø laõnh ñaïo doanh nghieäp ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån vöôït baäc trong vieäc xaây döïng chieán löôïc quaûn trò nguoàn nhaân löïc hieän ñaïi. Coâng ty Tö vaán Watson Watson trong nhöõng nghieân cöùu khaûo saùt gaàn ñaây cho raèng caùc coâng ty ôû Trung Quoác laøm toát hôn caùc coâng ty ôû Chaâu Aù Thaùi Bình Döông trong vieäc lieân keát caùc chieán löôïc löông boång, hoï coù thang baûng ñieåm trong quaù trình tuyeån duïng, nguoàn tuyeån duïng, vaø caùc hình aûnh nhaân vieân trong quy trình tuyeån duïng (China staff, 2003a). Tuy nhieân, trong khi hoï laøm raát toát quaù trình tuyeån duïng nhaân söï thì hoï laïi coù nhöôïc ñieåm veà thuùc ñaåy nhaân vieân nhö laø ñaøo taïo caùc kyõ naêng laøm vieäc, naâng cao ñaïo ñöùc ngheà nghieäp. Veà lónh vöïc naøy Chaâu Aù Thaùi Bình Döông laøm toát hôn. Caùc doanh nghieäp Trung Quoác ñaõ tieán trieån raát toát trong vieäc lieân keát giöõa vieäc traû löông vaø hieäu quaû hoaït ñoäng. Ví duï: Theo moät nghieân cöùu thì ñoäng vieân ñoùng vai troø vöøa phaûi trong hoaït ñoäng traû löông ôû caùc coâng ty Myõ nhöng ñoäng vieân laïi ñoùng vai troø quan troïng lieân ñôùi ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Trung Quoác (Lowe, et al 2002).
Veà maët naêng suaát (hieäu quaû) cuûa hoaït ñoäng nhaân söï. Moái quan heä giöõa boä phaän nhaân söï vaø ngöôøi lao ñoäng coù tyû leä 1:95 ôû Baéc Myõ; 1:63 ôû Hoàng Koâng, 1:62 ôû Thaùi Lan, coù leõ bôûi vì caùc coâng ty ôû ñaïi luïc phaûi döïa vaøo söï hoå trôï nhaân söï mang tính khu vöïc. Trong quaù khöù, tyû leä naøy phaûn aùnh söï thaät laø boä phaän nhaân söï ôû Trung Quoác laøm caùc coâng vieäc vaên phoøng trong khi caùc coâng ty Myõ thì söû duïng. Moät keát quaû ñieàu tra cho thaáy 31% caùc doanh nghieäp Trung Quoác coù hôn 500 nhaân vieân noùi raèng hoï khoâng bieát hoaëc bieát raát ít veà vieäc söû duïng coâng ngheä thoâng tin trong vieäc quaûn lyù nhaân söï. Vaán ñeà naûy sinh laø do baát ñoàng veà ngoân ngöõ trong vieäc hoïc tin hoïc, vaán ñeà laø ôû söï tích hôïp caùc heä thoáng vaø vaán ñeà an ninh maïng. Tuy nhieân, “haïn cheá quyõ“ laø nhaân toá chính (China staff, 2002a). Hôn theá nöõa 39% traû lôøi raèng hoï nghó ñaàu tö nhaân söï trong coâng ngheä thoâng tin ñaõ coù taùc ñoäng tích cöïc. Nhöng maø hoï khoâng theå ño löôøng ñöôïc möùc ñoä thaønh coâng (China Stff, 2002a). Hoaït ñoäng nhaân söï hieäu quaû töông ñoái thaáp cuõng giaûi thích ñöôïc raèng caùc doanh nghieäp luïc ñòa Trung Quoác ñaõ nhaän chuyeån giao moät soá töông ñoái caùc hoaït ñoäng nhaân söï cuûa hoï (China staff, 2003b). Ñieàu ñoù phaûn aùnh söï thieáu veà coâng ngheä chaát löôïng cao nhieàu hôn laø söï thieáu hieåu bieát veà lôïi nhuaän töø söï chuyeån giao hoaït ñoäng nhaân söï. TÖÔNG LAI Toùm laïi, 1944-2004 laø giai ñoaïn phaùt trieån nhanh hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc ôû Trung Quoác nhöng coøn nhieàu thöù caàn phaûi laøm. Theo nhö moät nhaø quan saùt, 5 thay ñoåi lôùn maø Trung Quoác phaûi ñoái ñaàu trong hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc laø: 1. Thay ñoåi vai troø nhaân söï; 2. Aûnh höôûng cuûa coâng ngheä; 3. Gia taêng toaøn caàu hoaù; 4. Ño löôøng nguoàn voán nhaân söï; 5. Caùc tröôûng phoøng nhaân söï caàn thay ñoåi nhanh ñeå baét kòp nhöõng thaùch thöùc môùi (Richards 2002b). Moät thí duï khaùc, nhaø kinh teá hoïc Xiao gaàn ñaây tuyeân boá treân dieãn ñaøn nhaân söï quoác teá raèng Trung Quoác gia nhaäp WTO seõ ñöa caùc chính saùch nhaân söï vaøo heä thoáng nhaän ñònh roõ raøng giaù trò cuûa hoaït ñoäng nguoàn nhaân löïc vaø naâng caáp heä thoáng giaùo duïc tieåu hoïc vaø heä thoáng ñaøo taïo ngheà. Vaø vì theá hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc ñoùng moät vai troø heát söùc quan troïng trong vieäc phaùt trieån neàn kinh teá quoác gia (Asia Intelligence Wire, 2002). Naêm 2004, Trung taâm nghieân cöùu vaø phaùt trieån quoác gia keát luaän raèng: Maëc duø Trung Quoác ñaõ coù söï phaùt trieån quaûn trò nguoàn nhaân löïc nhöng caùc doanh nghieäp vaãn coøn raát chaäm trong vieäc phaùt trieån caùc nhaø laõnh ñaïo, caùc keá hoaïch phaùt trieån vieäc laøm (Xinhua New Agency, 2004a). Ñeå tích hôïp chuû ñeà trong hoäi thaûo laàn thöù IV Hoïc vieän Chaâu AÙ, chuùng ta coù theå hoûi “Nhöõng thay ñoåi gì caùc doanh nghieäp Chaâu AÙ caàn laøm, caùc chieán löôïc vaø chính saùch nhaân söï ñeå chuùng ta coù theå caïnh tranh trong kyû nguyeân naøy?”. Döïa vaøo neàn taûng hoaït
ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc ôû quaù khöù vaø hieän taïi, keát hôïp vôùi kinh nghieäm ôû caùc quoác gia phaùt trieån, chuùng ta coù theå phaùt hoïa moät soá neùt veà nguoàn nhaân löïc ôû töông lai nhö sau: Caùc nhaø tuyeån duïng lao ñoäng Trung Quoác sôùm nhaän ra hoaït ñoäng nhaân söï laø “taøi saûn nhaân söï” vaø laø taøi saûn cuûa coâng ty. Trong suoát nhöõng naêm 80-90 coù nhieàu khuynh höôùng thuùc ñaåy caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa Hoa Kyø vaø moät soá quoác gia khaùc ñaùnh giaù laïi quy trình quaûn trò nhaân söï. Xu höôùng coâng ngheä hoùa taïo neân söùc baät töø lao ñoäng chaân tay chuyeån sang lao ñoäng trí oùc, ñieàu naøy ñoøi hoûi coâng nhaân caàn phaûi bieát söû duïng moät soá coâng cuï trong maùy vi tính. Caïnh tranh toaøn caàu hoùa coù nghóa laø phaûi tin töôûng giao vieäc cho nhaân vieân ñeå hoï toaøn taâm saûn xuaát saûn phaåm chaát löôïng, saùng taïo vaø hoaøn thieän quaù trình caûi tieán saûn phaåm. Nhaèm thuùc ñaåy ñoäng cô laøm vieäc cuûa nhaân vieân, caùc nhaø tuyeån duïng töø Chaâu Aâu, Hoa Kyø ñaõ caáu truùc laïi nhaø maùy laøm vieäc theo moâ hình ñoàng ñoäi, nhoùm. Coù söï taêng voït khoaûng 20 trieäu coâng vieäc töø lónh vöïc saûn xuaát sang lónh vöïc dòch vuï. Coù nhieàu vieäc ñoøi hoûi nhaân vieân phaûi coù kieán thöùc saâu roäng vaø khaû naêng töï kieåm soaùt baûn thaân hôn laø yeâu caàu thöïc teá cuûa coâng vieäc (Occupational Outlook Quarterly, 2000). Peter Drucker cho raèng: “Ñieåm troïng taâm trong tuyeån duïng nhaân söï laø chuyeån bieán nhaân vieân töø nhaân vieân vaên phoøng bình thöôøng bieán thaønh nhaân vieân trí thöùc, laø nhöõng ngöôøi coù khaû naêng vöôït qua thöû thaùch vaø kieåm soaùt ñöôïc moâ hình hoaït ñoäng cuûa quaân ñoäi töø 100 naêm tröôùc”(1988:45). Nhöõng thay ñoåi naøy coù nhieàu vaán ñeà lieân quan. Coâng nhaân saûn xuaát caàn kyõ naêng vaän haønh maùy tính, ñoäi nhoùm töï quaûn caàn caùc khoùa huaán luyeän ñaëc bieät veà kyõ naêng laøm vieäc nhoùm vaø kyõ naêng giao tieáp truyeàn thoâng. Taát caû nhaân vieân caàn ñöôïc huaán luyeän veà caùc kyõ thuaät nhö kyõ thuaät kieåm soaùt chaát löôïng, kyõ naêng töï caûi thieän. Keát quaû nhaän ñöôïc laø söï nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa nhaân söï ñöôïc xem nhö laø taøi saûn quyù cuûa coâng ty. Ñoù laø söï tích luõy caùc giaù trò veà giaùo duïc, kieán thöùc, huaán luyeän, kyõ naêng vaø chuyeân moân cuûa nhaân vieân. Theo Ducker, dó nhieân caùc nhaø tuyeån duïng seõ khoâng söû duïng caùch huaán luyeän nhaân vieân nhö trong quaù khöù. Veà moät ñieàu (goïi laø taøi saûn nhaân söï) hoï khoâng bao giôø deã daøng thay theá nhaân vieân ít ñöôïc huaán luyeän. Caùc nhaân vieân coù nhieàu tieàm naêng cuõng khoâng deã daøng ñöôïc tuyeån duïng, caùc hình thöùc phoûng vaán chieáu leä qua loa cuõng ñöôïc baõi boû. Coâng vieäc tuyeån duïng ñoøi hoûi kyõ naêng ñöôïc huaán luyeän cao vaø caùc cheá ñoä phaùt trieån vaø khaû naêng thöïc haønh. Vieäc naâng cao khaû naêng nhaän thöùc nhaân vieân laø taøi saûn quyù cuûa doanh nghieäp coù haøm yù saâu saéc ñoái vôùi caùc chieán löôïc vaø thöïc hieän quaûn triï nguoàn nhaân löïc cuûa ngöôøi Myõ. Neáu xem nhaân söï laø taøi saûn quyù, laø chieán löôïc taïo neân lôïi theá caïnh tranh thì phaûi phaùt trieån caùc chöùc naêng sau: Tìm kieám, huaán luyeän, ñaùnh giaù, ñeàn buø, vaø giaønh nhöõng vò trí quan troïng cho nhaân vieân ñaûm nhieäm. Moãi vaán ñeà treân phaûi ñöôïc xaây döïng coù taàm côû quoác teá. Ñieàu naøy taùc ñoäng roõ raøng hôn ñeán quaù trình quaûn trò nhaân söï nhö tuyeån duïng, choïn löïa vaø huaán luyeän. Vaø noù ít taùc ñoäng roõ raøng ñeán qui trình tuyeån duïng nhaân söï nhö: khuyeán khích nhaän thöùc nhaân vieân veà loøng trung thaønh, Caûi thieän heä
thoáng toå chöùc sao cho coâng baèng, Xaây döïng caùc keá hoaïch boài thöôøng mang tính caïnh tranh, caûi thieän coâng taùc giaùm saùt, tuyeân truyeàn ñònh höôùng vaên hoùa, ñöa ra nhieàu cô hoäi phaùt trieån vaø thaêng tieán nhaân vieân theå hieän ôû choå coâng ty luoân quan taâm ñeán nhaân vieân. Söï chuyeån mình cuûa neàn kinh teá Trung Quoác ñònh höôùng toaøn caàu hoaù, tieáp tuïc taïo neân söï naâng cao chaát löôïng, hieäu quaû, naêng suaát. Söï xoaùy moøn veà heä thoáng lao ñoäng taäp trung ñaõ cho thaáy nhöõng nhaø tuyeån duïng ñaõ coù caùi nhìn vaø cö xöû vôùi nhaân vieân nhö laø taøi saûn cuûa doanh nghieäp vaø vì theá hoï tieáp tuïc xaây döïng heä thoáng quaûn trò nguoàn nhaân löïc mang tính caïnh tranh toaøn caàu hoùa. Caùc nhaø tuyeån duïng Trung Quoác ñaùnh giaù cao hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc nhö laø moät ñoái taùc chieán löôïc goùp phaàn taïo thaønh coâng cho coâng ty. Neáu tính caïnh tranh cuûa doanh nghieäp döïa vaøo nhaân vieân (nhö ñöôïc ñeà caäp ôû treân), thöïc hieän chöùc naêng thu nhaän, ñaùnh giaù, boài thöôøng vaø taïo cho nhaân vieân coù caùi nhìn chieán löôïc quan troïng veà doanh nghieäp. Chieán löôïc quaûn trò nguoàn nhaân löïc nghóa laø phaûi caân ñoái tính toaùn caùc chính saùch vaø vieäc thöïc thi veà nhaân söï töø ñoù hoï coù theå ñoùng goùp tröïc tieáp thaønh coâng caùc chieán löôïc muïc tieâu cuûa coâng ty. Chieán löôïc quaûn trò nhaân söï ñeà caäp ñeán caùc khoùa ñaøo taïo ñaëc bieät nhaèm höôùng ñeán muïc tieâu chung cuûa coâng ty. Phaûi traû lôøi caâu hoûi “Nhöõng khoaù ñaøo taïo veà nhaân söï cô baûn naøo coù theå ñaûm baûo raèng hoaït ñoäng tuyeån duïng, tìm kieám, huaán luyeän, ñaùnh giaù, phuùc lôïi laø thích hôïp vôùi chieán löôïc daøi haïn cuûa coâng ty?”. Vôùi söï trôï giuùp cuûa coâng ngheä cao, hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc ñoùng vai troø chieán löôïc, thí duï baèng caùch taêng löông vaø heä thoáng traû löông ñaûm baûo phuø hôïp vôùi quan ñieåm löông trôû thaønh yeáu toá quan troïng trong vieäc thu huùt vaø giöõ chaân nhaân taøi ôû caùc doanh nghieäp coâng ngheä cao (Warner, 1999). Caùc nhaø laõnh ñaïo yeâu caàu boä phaän nhaân söï giaûi thích baèng caùc soá lieäu ñöôïc ño löôøng cuï theå. Caïnh tranh toaøn caàu baét buoäc caùc doanh nghieäp Trung Quoác ngaøy caøng phaûi caûi thieän chaát löôïng, naâng cao tính hieäu quaû vaø taêng naêng suaát vaø ñieàu naøy baét buoäc caùc nhaø laõnh ñaïo (bao goàm caû lónh vöïc nhaân söï) truôùc khi quyeát ñònh phaûi döïa theo caùc con soá ño löôøng cuï theå. Nhö ôû nhöõng quoác gia khaùc ñaõ coù nhieàu kinh nghieäm trong vaán ñeà naøy, caùc nhaø laõnh ñaïo caáp cao ôû caùc doanh nghieäp Trung Quoác gia taêng yeâu caàu boä phaän nhaân söï phaûi cung caáp caùc soá lieäu cuï theå, caùc ñieåm chuaån döïa vaøo caùc baèng chöùng naêng suaát thöïc teá coù chaát löôïng töø ñoù ñeà xuaát keá hoaïch ño löôøng hieäu quaû vaø naêng suaát. Noùi caùch khaùc, quaûn trò phaûi mang tính vöõng chaéc, phaûi coù caùc baèng chöùng veà soá löôïng vaø nhôø vaäy hoaït ñoäng nhaân söï goùp phaàn tích cöïc vaø coù yù nghóa trong vieäc ñaït ñeán muïc tieâu chung cuûa coâng ty. Vaø caùch ñeå xaùc ñònh phöông phaùp ño löôøng naøo maø caùc nhaø quaûn trò nhaân söï seõ thöïc hieän? Moät ñeà nghò laø phaûi caên cöù vaøo caùc soá lieäu tröôùc ñoù theo heä soá ño meùt nhö: chi phí ñeå thueâ moät ngöôøi, soá lieäu tai naïn lao ñoäng trong moät giôø laøm vieäc, hoaït ñoäng nhaân söï ñaõ chi bao nhieâu ñeå thu veà 1 USD baùn ra (Becker, et al 2001). Caùc nhaø quaûn trò nhaân söï thöôøng söû duïng phieáu ghi ñieåm nhaân söï. Phieáu ghi ñieåm laø moät heä thoáng ño löôøng ñaõ ñöôïc ruùt ngaén. Noù theå hieän caùc tieâu chuaån veà soá löôïng, heä
soá ño Met maø doanh nghieäp söû duïng ñeå ño löôøng caùc hoaït ñoäng nhaân söï vaø ñeå ño löôøng keát quaû cö xöû cuûa nhaân vieân thoâng qua caùc hoaït ñoäng cuûa hoï, vaø ñeå ño keát quaû cuûa caùc chieán löôïc lieân quan. Phieáu ghi ñieåm ñöôïc ghi nhaän laø moät phöông phaùp ngaén goïn, suùc tích nhöng toaøn dieän, nguyeân nhaân lieân keát giöõa caùc hoaït ñoäng nhaân söï, söï noåi baät trong caùch öùng xöû vaø keát quaû cuûa caùc chieán löôïc môû roäng. Caùc nhaø tuyeån duïng Trung Quoác taêng cöôøng xaây döïng heä thoáng laøm vieäc vôùi caùc trang bò coâng ngheä cao, vôùi caùc thuû tuïc ño löôøng caùc hoaït ñoäng nhaân söï, vaø luoân höôùng ñeán caïnh tranh toaøn caàu. Caùc nhaø tuyeån duïng gia taêng xaây döïng heä thoáng laøm vieäc ñöôïc trang bò caùc thieát bò coâng ngheä cao (HPWS). HPWS laø moät phaàn cuûa chieán löôïc hoäi nhaäp khieán cho nhaân vieân trong moät toå chöùc cöû xöû vôùi nhau toát hôn. Ño löôøng theo caùc tieâu chuaån nhö: soá löôïng bao nhieâu hoà sô phuø hôïp cho moät vò trí, bao nhieâu giôø caàn ñeå huaán luyeän moät nhaân vieân môùi, vaø bao nhieâu phaàn traêm ñeå duøng khuyeán khích ñoäng vieân. HPWS thu huùt nhieàu öùng vieân, caùc öùng vieân ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù sô boä, cung caáp theâm nhieàu chöông trình huaán luyeän, lieân keát giöõa vieäc traû theâm löông trong nhöõng tröôøng hôïp cuï theå, cung caáp moät moâi tröôøng laøm vieäc an toaøn (Becker et al 2001). Hoaït ñoäng tuyeån duïng nhaân söï tìm kieám nhaân taøi cho caùc vò trí laõnh ñaïo, saùng taïo vaø thöïc thi caùc chieán löôïc nhaân söï, thöïc hieän heä thoáng ñaùnh giaù thoâng qua phieáu ghi ñieåm HPWS vaø thi haønh chöùc naêng nhaân söï mang tính quoác teá; ñieàu naøy laøm cho muïc tieâu cuûa chieán löôïc nhaân söï laø sao cho tuyeån ñöôïc nhöõng nhaân taøi thoâng thaïo ñoàng thôøi boán lónh vöïc sau: Gioûi veà nhaân söïï, gioûi veà kinh doanh, coù khaû naêng laõnh ñaïo, vaø khaû naêng hoïc hoûi roài truyeàn ñaït huaán luyeän vaø ñaøo taïo cho nhaân vieân . Gioûi veà nhaân söï caàn coù kieán thöùc vaên hoùa truyeàn thoáng vaø caùc kyõ naêng chuyeân bieät nhö kyõ naêng tuyeån choïn. Gioûi veà kinh doanh (moät loaït caùc kieán thöùc veà tieáp thò, kinh doanh, taøi chính, saûn xuaát) yeâu caàu moät ñieàu laø caùc chuyeân gia nhaân söï phaûi hieåu hoaït ñoäng cuûa hoï lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh nhö theá naøo trong vieäc cuøng ñaït moät muïc tieâu chieán löôïc chung. khaû naêng laõnh ñaïo yeàu caàu Giaùm ñoác nhaân söï laøm vieäc hieäu quaû trong vieäc quaûn lyù phaân chia ñoäi nhoùm, laøm vieäc nhoùm. Cuoái cuøng moâi tröôøng caïnh tranh coâng ngheä toaøn caàu thay ñoåi quaù nhanh khieán caùc nhaø quaûn trò nhaân söï caàn nhöõng ngöôøi gioûi veà khaû naêng huaán luyeän vaø ñaøo taïo. Ngöôøi naøy caàn coù khaû naêng saùnh vai vaø cung caáp caùc kyõ thuaät môùi höôùng daãn cho nhaân vieân thöïc haønh (Wells, 2003). Caùc nhaø laõnh ñaïo Trung Quoác seõ quan taâm hôn trong vieäc ñaøo taïo caùc nhaø laõnh ñaïo. Vôùi toång saûn löôïng quoác gia taêng tröôûng khoaûng 10%/naêm, vieäc xaây döïng chöông trình ñaøo taïo vaø phaùt trieån caùc nhaø quaûn lyù laø taát yeáu trong xu höôùng baønh tröôùng cuûa Trung Quoác (Xinhua News Agency, 2004b). Thaùng 6 naêm 2004, moät coâng ty cuûa Trung Quoác ñaõ quaûng caùo tìm kieám caùc nhaø quaûn lyù nöôùc ngoaøi gioûi ñeå caûi toå laïi hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû cuûa caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc (Associated Press, 2004). Trong vieäc ñaøo taïo caùc nhaø quaûn lyù caáp cao, chuùng ta coù theå chôø mong vieäc môû roäng caùc tröôøng cao ñaúng. Chieán löôïc môû roäng caùc tröôøng cao ñaúng cuûa chính phuû naêm
1999 ñaõ mang laïi con soá 2,8 trieäu sinh vieân trong taát caû caùc tröôøng hoïc vaøo naêm 2004, gaáp ñoâi naêm 2002 (Chang 2004). Ñaây laø löïc löôïng treû taïo tieàn ñeà phaùt trieån thaønh caùc nhaø quaûn lyù trong töông lai, vaø ñieàu naøy cuõng sinh ra nhieàu doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc dòch vuï vieäc laøm, vaø tuyeån duïng. Ñeå ñaûm baûo hoï coù ñaày ñuû caùc nhaø quaûn lyù taøi gioûi, Trung Quoác seõ phaûi thay ñoåi hoaøn toaøn heä thoáng quaûn trò nguoàn nhaân löïc. Nhöõng nhaø tuyeån duïng söû duïng heä thoáng choïn loïc, tuyeån choïn hieäu quaû seõ ñaët ngöôøi ñuùng choã vaø thu huùt söû duïng nhöõng öùng vieân saùng giaù. Ñaûm baûo chaéc chaén raèng öùng vieân beân trong luoân saün saøng vaø caàn coù nhöõng keá hoaïch quaûn trò môùi vaø ñaûm baûo heä thoáng keá thöøa. Cuõng nhö ñònh höôùng phaùt trieån ngheà nghieäp ñöôïc ñaùnh giaù trong suoát caû chu trình hoaït ñoäng. Veà khía caïnh naøy, coù nhieàu ñoái taùc ñaõ saùng laäp neân Coâng ty baûo hieåm ñôøi soáng LOMA, Vieän hôïp taùc caùc tröôøng Ñai hoïc lôùn nhaát Trung Quoác, cung caáp heä thoáng giaùo duïc vaø ñaøo taïo cho khoaûng 600 ngaøn nhaân vieân (Asia Africa Intelligence Wire 2004a). Caùc nhaø laõnh ñaïo ôû caùc coâng ty ñòa phöông seõ tìm kieám theâm öùng vieân ôû thò tröôøng chung naøy baèng caùch chaøo ñoùn caùc öùng vieân nöõ (Asia Africa Intelligence Wire 2004b). Cô sôû tuyeån duïng caùc nhaân vieân coù trình ñoä cao ñaúng vaø caùc nhaân vieân chöa ñaït trình ñoä cao ñaúng ngaøy caøng ñöôïc môû roäng. Bôûi vì sinh vieân toát nghieäp cao ñaúng ngaøy caøng taêng, vaø heä thoáng tuyeån choïn nhaân vieän noäi ñòa ngaøy caøng khoâng hieäu quaû. Caùc tröôøng cao ñaúng caàn taïo cho sinh vieân nhieàu keá hoaïch xaây döïng ngheà nghieäp vaø caùc dòch vuï giôùi thieäu vieäc laøm cho sinh vieân. Vaøo naêm 2004, sinh vieân hoïc cao ñaúng nhieàu hôn. Nhieàu tröôøng ñaõ phaûi caûi taïo laïi caùc vaên phoøng giôùi thieäu vieäc laøm thaønh caùc trung taâm vieäc laøm sinh vieân vaø toå chöùc nhieàu buoåi hoäi thaûo veà ngheà nghieäp vaø hoäi chôï vieäc laøm, nhöng caàn phaûi taêng cöôøng theâm caùc trung taâm vieäc laøm nhö theá. Hôn theá nöõa, caáu truùc tuyeån choïn nhaân vieân caàn ñöôïc môû roäng. Moät tôø baùo cho raèng, naêm 2004, coù nhieàu trung taâm vieäc laøm sinh vieân ra ñôøi nhaèm thay theá caùc vaên phoøng tìm vieäc ñòa phöông keùm hieäu quaû. Nghieân cöùu cho thaáy caùc doanh nghieäp thích tuyeån choïn ngöôøi gioûi, coù kinh nghieäm hôn laø tuyeån choïn ngöôøi môùi roài phaûi ñaøo taïo. Caùc nhaø tuyeån duïng seõ söû duïng caùc phaàn meàm quaûn lyù nhaân söï ñeå töï ñoäng hoùa caùc hoaït ñoäng nhaân söï cuûa hoï. Ñeå caïnh tranh toaøn caàu, boä phaän nhaân söï seõ phaûi trôû neân hieäu quaû hôn, nhö caùc doanh nghieäp phöông Taây, coâng ngheä giuùp chuùng ta laøm ñöôïc vieäc naøy. ÔÛ caùc doanh nghieäp phöông Taây, coâng ngheä taùc ñoäng aûnh höôûng haàu nhö ñeán heát caùc hoaït ñoäng nhaân söï. Coâng ty Dell ñaõ söû duïng maïng noäi boä huaán luyeän caùc nhaân vieân söû duïng coâng ngheä ñoäc laäp trong haàu heát caùc hoaït ñoäng nhaân söï. Nhö laø caäp nhaät thoâng tin caù nhaân vaø thay ñoåi caùch xaùc ñònh lôïi ích. Caùc nhaø laõnh ñaïo coâng ty Dell söû duïng maïng noäi boä ñeå xaây döïng caùc coâng cuï quaûn lyù nhaân söï (nhö caùch ñaêng kyù phoûng vaán) vaø ñeå ñöa ra moät heä thoáng ñaùnh giaù nhaân vieân keát noái treân maïng. Caùc doanh nghieäp vöøa vaø lôùn cuûa Myõ ñaõ söû duïng coâng ngheä internet söu taàm, choïn loïc vaø saép lòch phoûng vaán. Moät danh saùch lieät keâ töøng chæ tieâu ñaõ döôïc söû duïng roäng raõi trong coâng ngheä thoâng tin nhaèm phaùt trieån baûng moâ taû coâng vieäc chuaån, kieåm soaùt phuùc lôïi,
huaán luyeän nhaân vieân, cung caáp heä thoáng ñaùnh giaù 360 ñoä, quaûn trò ñoäi nguõ keá thöøa, caùc chöông trình khuyeán khích ñoäng vieân nhaân vieân. Caùc nhaø tuyeån duïng Trung Quoác seõ giao löu trao ñoåi kinh nghieäm nhaân söï vôùi caùc nöôùc khaùc, coâng ngheä seõ giuùp cho quaù trình trao ñoåi chia seõ kinh nghieäm hoaït ñoäng nhaân söï vôùi caùc ñôn vò khaùc moät caùch deã daøng hôn baèng caùch cho ñoái taùc quyeàn truy caäp vaøo heä thoáng döõ lieäu cuûa chuùng ta. ÔÛ Myõ khoaûng 84% caùc nhaø quaûn trò nhaân söï cho raèng doanh nghieäp cuûa hoï trao ñoåi, chia seõ kinh nghieäm quaûn lyù thoâng qua chöông trình “Keá hoaïch trôï caáp 401(k)”. Vaø 84% chia seõ veà caùc kinh nghieäm trôï lyù, tö vaán trong khi ñoù chæ coù 68% chia seõ kieán thöùc neàn (BNA Inc., 2002). Caùc nhaø quaûn trò Trung Quoác gaàn ñaây cuõng trao ñoåi vaø chia seõ moät phaàn trong lónh vöïc nhaân söï nhö caùc doanh nghieäp Myõ ñaõ töøng laøm. Caùc doanh nghieäp ngaøy caøng ñaàu tö vaøo coâng ngheä vaø noù ñaùp öùng ñöôïc dòch vuï nhaân söï nhö nhöõng maùy baùn haøng töï ñoäng ngaøy caøng trôû neân phoå bieán. Chuùng ta coù theå hy voïng moät phong traøo taïo neân nhöõng dieãn ñaøn trao ñoåi vaø chia seõ kinh nghieäm quaûn trò nhaân söï nhö laø saøn loïc vaø tuyeån choïn beân ngoaøi. Trung Quoác taêng cöôøng xaây döïng heä thoáng traû löông theo hieäu quaû coâng vieäc vaø thaêng tieán döïa treân nhöõng söï kieän thaønh coâng töông xöùng. Toaøn caàu hoaù, chuùng ta caàn caûi thieän naêng suaát ñeå ñaït lôïi theá caïnh tranh vaø tieáp tuïc loaïi boû caùc chieán löôïc gaïo trong baùt, loaïi boû chieán löôïc löông cöùng ngaét maø phaûi chuyeån bieán baèng caùch keát noái giöõa vieäc traû löông vaø thaêng tieán döïa theo keát quaû hoaït ñoäng. Lieân keát nhöõng yeáu toá treân gaëp raát nhieàu khoù khaên vaø thöû thaùch. Vaán ñeà thöôøng gaëp phaûi laø ôû khaâu ño löôøng keát quaû hoaït ñoäng. Traû löông hay thaêng tieán döïa treân nhöõng keát quaû cuï theå cho ta thaáy raèng caùc nhaø tuyeån duïng tin töôûng vaøo tính hôïp lyù cuûa vieäc ñaùnh giaù thoâng qua hieäu quaû laøm vieäc. Moät soá nhaø quan saùt thaêng tieán nhaân vieân nhö nhau, coù leõ hoï seõ thôø ô vôùi coâng vieäc. Caùc nhaø tuyeån duïng vì theá seõ khoâng xaây döïng nhöõng chöông trình nhö vaäy tröø phi muïc tieâu hoaït ñoäng laø roõ raøng vaø ño löôøng ñöôïc, caùc coâng cuï ñaùnh giaù phaûi baûo ñaûm ñöôïc cung caáp. Caùc nhaø tuyeån duïng caàn thaän troïng trong vieäc thöïc hieän ñoàng thôøi caùc hoaït ñoäng nhaân söï vaø theå hieän giaù trò nhaân vieân vaø vaên hoùa. Caùc nhaø tuyeån duïng thöïc hieän caùc chính saùch nhaân söï vaø thöïc thi caùc ñieàu treân, hoï phaûi thaän troïng tröôùc nhöõng maâu thuaãn coù theå xaûy ra giöõa thöïc teá vaø coù söï khaùc bieät veà vaên hoùa cuûa nhaân vieân. Vì theá trong quaù trình phoûng vaán moät soá öùng vieân toû ra mieãn cöôõng giôùi thieäu veà mình bôûi vì coù söï khaùc bieät veà vaên hoaù (Gross & Dyson, 1997). Caùc coâng ty phöông Taây nhaán maïnh vieäc trao quyeàn cho nhaân vieân laø neùt vaên hoùa cuûa caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi maïnh hôn möùc truyeàn thoáng, quy luaät ñöôïc ñöa ra bôûi neàn vaên hoùa Trung Quoác (Richards, 2002a). Nhöõng nhaø quaûn lyù khoâng haøi loøng trong vieäc pheâ bình nhaân vieân seõ phaûi ñöa ra nhöõng chöông trình haønh ñoäng hieäu quaû. Caùc doanh nghieäp xaâm nhaäp thò tröôøng Trung Quoác caâu hoûi ñöôïc ñaët ra laø hoï coù môû roäng phaïm vi xaây döïng heä thoáng quaûn trò nguoàn nhaân löïc ôû ñaát lieàn Trung Quoác ñöôïc khoâng? (Richard, 2002b).
Moät caùch ñeå xaây döïng keát noái caùc neàn vaên hoùa khaùc nhau laø phaûi thöïc hieän nhieàu hôn caùc coâng vieäc xaõ hoäi vaø phaûi coù ñònh höôùng roõ raøng. Thí duï caùc sinh vieân môùi toát nghieäp cao ñaúng tham gia vaøo caùc doanh nghieäp ñòa phöông ôû Trung Quoác phaûi tham gia chöông trình huaán luyeän nhaân vieân vôùi caùc nhaø coá vaán daøy daïn kinh nghieäm. KEÁT LUAÄN ÔÛ Myõ, Quaûn trò nguoàn nhaân löïc ñaõ xaûy ra hôn moät theá kyû. Sau khi xaûy ra cuoäc ñình coâng ôû coâng ty National Cash Register naêm 1901, ngöôøi ñöùng ñaàu coâng ty ñaõ phaûi quyeát ñònh caûi thieän moái quan heä nhaân vieân baèng caùch toå chöùc boä phaän nhaân söï ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà phaøn naøn, khoâng traû löông, an toaøn vaø caùc vaán ñeà khaùc. Trong thöïc teá, nhaân vieân nhaân söï thöïc hieän vieäc thueâ vaø sa thaûi nhaân vieân thoâng qua ngöôøi giaùm saùt coâng vieäc. Thoâng qua baûng löông cuûa boä phaän vaø keá hoaïch quaûn lyù nguoàn thu lôïi nhuaän. Coâng cuï nghieân cöùu trong lónh vöïc naøy nhö kieåm tra ngaøy caøng trôû neân nguïy bieän, boä phaän coù lieân quan trong vieäc choïn loïc nhaân vieân, ñaøo taïo vaø thaêng tieán. Lieân minh phaùp luaät nhöõng naêm 1930 vaø xaây döïng phaùp luaät treân nhaän thöùc ñuùng ñaén nhöõng naêm 1980 vaø 1990, toaøn caàu hoaù, söï baõi boû caùc quy ñònh coå huû, vaø söï phaùt trieån coâng ngheä taïo neân moät söùc eùp khieán chuùng ta laøm vieäc toát hôn vôùi chi phí ít hôn. Keát quaû ôû caùc doanh nghieäp Myõ laø chieán löôïc xem nhaân söï nhö laø taøi saûn coâng ty keát hôïp vôùi vieäc ñaàu tö coâng ngheä vaøo lónh vöïc nhaân söï. Tieán trieån cuûa hoaït ñoäng nhaân söï ôû Trung Quoác ngaøy caøng nhanh. Tröôùc khi Trung Quoác caûi caùch neàn kinh teá thaønh kinh teá thò tröôøng vaøo cuoái nhöõng naêm 80-90, chieán löôïc cuûa chính phuû laø tieâu chuaån hoùa heä thoáng thang baûng löông, tuyeån duïng taäp trung vaøo cuoäc soáng cuûa nhaân vieân vaø baùm laáy coâng vieäc vaø caùc quyeát ñònh trong hoaït ñoäng nhaân söï chuû yeáu theo tính truyeàn thoáng hoäi hoïp. Vôùi laøn soùng caïnh tranh môùi, hoaït ñoäng quaûn trò nguoàn nhaân löïc phaùt trieån raát nhanh, chæ xaûy ra trong voøng hôn 10 naêm (hoaït ñoäng maø ñaõ xaûy ra ôû Myõ hôn 100 naêm). Khi maø neàn kinh teá thò tröôøng tieáp tuïc phaùt trieån, quaûn trò nguoàn nhaân löïc goùp phaàn giuùp coâng ty thaønh coâng trong vieäc caïnh tranh toaøn caàu. Ñeå theo ñuoåi muïc ñích naøy chuùng ta coù theå hy voïng hoaït ñoäng quaûn trò nhaân löïc cuûa Trung Quoác ngaøy caøng xem nhaân vieân nhö laø taøi saûn cuûa coâng ty, xem boä phaän quaûn trò nguoàn nhaân löïc nhö laø ñoái taùc chieán löôïc, yeâu caàu phaûi taêng caùc bieän phaùp ño löôøng hieäu quaû vaø caùc cheá ñoä baùo caùo cuûa nhaân vieân nhaân söï. Vaø xaây döïng heä thoáng coâng ngheä thoâng tin nhö laø moät coâng cuï caàn thieát.