Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp năng cao chất lượng giáo dục âm nhạc trong đời sống hằng ngày đối với trẻ 5 – 6 tuổi ở Trường mầm non Sơn Ca

Chia sẻ: Hòa Phát | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

36
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của sáng kiến kinh nghiệm này nhằm đưa ra một số phương pháp giảng dạy Giáo dục âm nhạc đạt hiệu quả trẻ được hát được vận động với những động tác thật uyển chuyển và tự nhiên, kích thích sự hứng thú và ham học của trẻ. Từ đó tìm ra biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc trong đời sống hằng ngày cho trẻ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp năng cao chất lượng giáo dục âm nhạc trong đời sống hằng ngày đối với trẻ 5 – 6 tuổi ở Trường mầm non Sơn Ca

MỤC LỤC TT Nội dung Trang I PHẦN MỞ ĐẦU 1 Lý do chọn đề tài 2 2 Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài 4 3 Đối tượng nghiên cứu 5 4 Giới hạn phạm vi nghiên cứu 5 5 Phương pháp nghiên cứu 5 II PHẦN NỘI DUNG 1 Cơ sở lí luận 5 2 Thực trạng 6 2.1 Thuận lợi khó khăn. 6 2.2 Thành công hạn chế 7 2.3 Mặt mạnh mặt yếu 7 2.4 Nguyên nhân, các yếu tố tác động 8 2.5 Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra 9 3 Giải pháp, biện pháp 9 3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp 9 3.2 Nội dung và cách thức thực hiện các giải pháp biện pháp 9 ̣ 3.3 Điêu kiên th ̀ ực hiên giai phap, biên phap ̣ ̉ ́ ̣ ́ 17 ́ ̣ ưa cac giai phap, biên phap 3.4 Môi quan hê gi ̃ ́ ̉ ́ ̣ ́ 17 ́ ̉ ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ 3.5 Kêt qua khao nghiêm, gia tri khoa hoc cua vân đê nghiên c ́ ̀ ứu. 18 Kết quả thu được qua khao nghiêm, gia tri khoa hoc cua vân đê ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̀ 4 19 nghiên cưu. ́ III PHẦN KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ 19 1 Kết luận 20 2 Kiến nghị 21 Đề Tài: MỘT SỐ BIÊN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ÂM NHẠC TRONG ĐỜI SỐNG HẰNG NGÀY CỦA TRẺ 5 – 6 TUỔI 1
Ở TRƯỜNG MẦM NON SƠN CA I. PHẦN MỞ ĐẦU: 1. Lý do chọn đề tài Âm nhạc là loại hình nghệ thuật xuất hiện sớm trong lịch sử loài người là nhu cầu không thể thiếu trong cuộc sống, là món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với đời sống con người. Âm nhạc là ngôn ngữ chung của nhân loại. Nếu cuộc sống mà thiếu âm nhạc chẳng khác gì thiếu ánh sáng, mặt trời. Đặc biệt đối với trẻ mầm non thì những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà vui tươi, trong trẻo của tác phẩm âm nhạc như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng cho tâm hồn trẻ thơ, vì trẻ thơ ngay từ bào thai mẹ đã cảm nhận được giai điệu âm nhạc, qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách của mình. Âm nhạc là một phương tiện diệu kỳ và tế nhị nhất để truyền đạt lời kêu gọi của những cái tốt đẹp và nhân đạo. Nó dẫn dắt trẻ vào thế giới của cái thiện. Âm nhạc là phương tiện phát triển thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ, thể chất cho trẻ, tạo tiền đề cho sự phát triển toàn diện nhân cách. Trong chương trình giáo dục mầm non, môn giáo dục âm nhạc là một môn nghệ thuật gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn cảm hứng mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật âm nhạc. Âm nhạc là vận động sáng tạo khi được giáo viên mầm non sử dụng một cách có chủ đích, phù hợp sáng tạo sẽ hổ trợ trẻ thu nhận kinh nghiệm tích cực và tạo cảm giác hưng phấn, vui tươi. Trẻ mầm non thích hát theo lời bài hát, hay đung đưa người theo tiếng nhạc có giai điệu êm dịu, vui tươi, nhộn nhịp. Ngoài ra, giáo viên Mầm non sử dụng âm nhạc để ổn địch lớp, nhóm, vào bài, chuyển tiếp các phần trong giờ học hoặc chuyển từ hoạt động này sang hoạt động khác để tạo sự hứng thú, thư giản, gây sự chú ý cho trẻ và qua đó trẻ cũng phát triển về ngôn ngữ và mạnh dạn hơn khi ca hát. 2
Ý thức rõ vai trò của giáo dục âm nhạc cho nên hoạt động học có chủ đích “Giáo dục Âm nhạc” đã trở thành một hoạt động không thể thiếu được trong trường lớp Mầm non và hơn nửa …Cùng với sự quan tâm chỉ đạo của các cấp, trong những năm qua, bản thân tôi đã và đang cố gắng đi sâu tìm những biện pháp tích hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy học cho hoạt động làm quen Giáo dục âm nhạc. Nhưng đối với đặc điểm của lứa tuổi mầm non. Giáo dục âm nhạc không chỉ dừng lại ở việc cô dạy trẻ hát và múa đơn giản mà phải tổ chức hát, múa dưới nhiều hình thức và luôn đi cùng với đồ dùng, đồ chơi âm nhạc và giải thích cho trẻ hiểu để trẻ hát múa tự nhiên. Bên cạnh đó, giáo dục âm nhạc luôn được thực hiện phù hợp với chế độ sinh hoạt cả ngày ở trường của trẻ có ý nghĩa lớn như: Giáo dục âm nhạc được tích hợp trong môm làm quen văn học, làm quen chữ viết, hoạt động tạo hình, làm quen với toán, thể dục kỹ năng, thể dục buổi sáng, khám phá khoa học…Nhờ đó mà cuộc sống của trẻ thêm vui vẻ, hồn nhiên. Tôi là một giáo viên rất tâm huyết với nghề dạy trẻ. Tôi luôn mong muốn truyền đạt thật nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết những khả năng vốn có. Chính vì điều đó tôi đã luôn cố gắng tìm tòi và sáng tạo, để tìm ra những cách thức hay, những phương pháp tốt nhất cho bài giảng của mình. Và đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non âm nhạc là môn giúp trẻ phát triển toàn diện nhất. Và thông qua âm nhạc trẻ sẽ linh hoạt, mạnh dạn, thông minh qua việc sáng tạo các động tác minh họa kết hợp khi hát và rèn luyện cho trẻ, khi vận động theo nhạc sẽ thúc đẩy sự vận động cơ thể, sự nhanh nhẹn khéo léo, bền bỉ và dẻo dai qua các động tác. Giáo dục âm nhạc là hoạt động nghệ thuật có tác dụng giáo dục thẩm mỹ, ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ, trẻ có khả năng trải nghiệm những cảm xúc trong quá trình cảm thụ và thể hiện âm nhạc, ảnh hưởng những trạng 3
thái cảm xúc có trong tác phẩm. Ngoài ra âm nhạc còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, phát triển tai nghe và cảm xúc cho trẻ. Vì tất cả những lý do này, tôi luôn mong muốn mình phải làm thế nào để giúp trẻ học thật tốt bộ môn âm nhạc, tôi đã không ngừng suy nghĩ và sáng tạo, để tìm ra những cách thức giảng dạy và tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho trẻ. Tôi nhận thấy công tác tổ chức cải biên, sáng tác một trò chơi, tổ chức các lớp tập huấn…để phục vụ giáo dục âm nhạc có tác dụng tích cực đối với chúng ta trong công tác giảng dạy. Trong trường hiện tại giáo viên chưa đều, một số giáo viên thực hiện tốt nhưng một số giáo viên do lớn tuổi, điều kiện hoàn cảnh khó khăn…dẫn đến chất lượng chưa đạt theo yêu cầu. Một số giáo viên chưa biết lồng ghép Giáo dục âm nhạc trong một số hoạt động như thế nào mới phù hợp, không lạm dụng…Từ những hạn chế này, nếu chúng ta biết vận dụng một cách sáng tạo, thường xuyên tổ chức sưu tầm, cải biên, sáng tác một số trò chơi Giáo dục âm nhạc, thao giảng, tổ chức các hoạt động để đưa Giáo dục vào cho phù hợp thì sẽ uốn nắm kịp thời và tạo điều kiện để cùng nhau thực hiện tốt. Với tầm quan trọng của việc tổ chức làm đồ dùng dạy học, đồ chơi nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc thông qua việc tổ chức các hoạt động dể phục phụ chuyên môn nên bản thân tôi đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu đề tài: “ Một số biện pháp Năng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc trong đời sống hằng ngày đối với trẻ 5 – 6 tuổi ở Trường mầm non Sơn Ca” 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Đưa ra một số phương pháp giảng dạy Giáo dục âm nhạc đạt hiệu quả trẻ được hát được vận động với những động tác thật uyển chuyển và tự nhiên, kích thích sự hứng thú và ham học của trẻ. Từ đó tìm ra biện pháp nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc trong đời sống hằng ngày cho trẻ. 4
Quan sát hoạt động vận động theo nhạc của trẻ 5 6 tuổi của lớp, đưa ra một số biện pháp nâng cao kỹ năng vận động theo nhạc . 3. Đối tượng nghiên cứu Các phương pháp Giáo dục âm nhạc, đồ dùng trực quan hỗ trợ dạy học môn Giáo dục âm nhạc cho trẻ Mầm non 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Lớp: Lá 1 trẻ 5 – 6 Trường Mầm Non Sơn Ca. Năm học 2015 2016 5. Phương pháp nghiên cứu a. Phương pháp trực quan thính giác b. Phương pháp dùng từ ( giảng giải, chỉ dẫn…) c. Phương pháp thực hành nghệ thuật d. Phương pháp thực hành trò chơi II. PHẦN NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận Âm nhạc vốn rất gần gũi với trẻ em nhưng ở những năm đầu tiên của cuộc sống, những phản ứng vui vẻ của trẻ khi nghe âm nhạc vẫn còn mơ hồ, thậm chí nhiều khi còn lẫn lộn với âm nhạc khác nhau ở xung quanh. Khi trẻ bước vào tuổi Mầm Non, nhất là từ 5 – 6 tuổi trở lên thì trẻ đã cảm nhận được những bài hát và những điệu nhạc này. Tuy nhiên lòng yêu thích âm nhạc ở các cháu lại mức độ khác nhau. Có cháu yêu đến độ say mê, có cháu lại thơ ơ khi nhạc vang lên. Và mức độ yêu âm nhạc phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì thế cho nên Giáo dục âm nhạc là phương tiện giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, góp phần phát triển trí tuệ và có sự tác động lớn đến sự phát triển tâm sinh lý của trẻ. Âm nhạc đối với trẻ là thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Khi nghe nhạc cả người lớn và trẻ em đều muốn cử động theo nhịp, tiết tấu như là tay đung đưa, chân gõ nhịp. 5
Trẻ 5 – 6 tuổi các cơ chi đã linh hoạt, nhu cầu cận động của trẻ ngày càng lớn, các chức năng tâm lý như xúc cảm, tình cảm, ghi nhớ, chú ý đã có chủ định, trẻ có thể ghi nhớ và thể hiện các vận động phức tạp, trẻ đã biết chuyển động nhịp nhàng theo tính chất âm nhạc. Trẻ cũng có thể thực hiện đúng đẹp, diễn cảm các động tác quy định và bước đầu biết sáng tạo một số động tác cho riêng mình. Cô giáo cần tạo mọi điều kiện cho trẻ được vận động theo nhạc để thỏa mản nhu cầu vận động của trẻ góp phần nâng cao kỹ năng vận động cho trẻ. Tất cả những nội dung trên cần được tiến hành thường xuyên đối với trẻ. Đặc biệt để nâng cao chất lượng, sự yêu thích âm nhạc đối với trẻ giáo viên phải tự tạo nhiều đồ chơi, đồ dùng dạy học phù hợp. 2. Thực trạng 2.1 Thuận lợp khó khăn + Thuận lợi Được sự quan tâm chỉ đạo của Ban Giám Hiệu nhà trường, bản thân yêu nghề mến trẻ, yêu thích ca hát và thích vận động múa hát cùng trẻ. Trẻ hứng thú tích cực tham gia vào hoạt động ca hát là trẻ hứng thú cao nhất. Được sự quan tâm tạo điều kiện của ban lãnh đạo xã nhà và sự quan tâm nhiệt tình của các thôn trưởng, thôn phó nơi địa bàn tôi đang công tác. Cùng với sự giúp đỡ nhiệt tình của các đồng nghiệp trong trường, nhất là những đồng nghiệp, có kinh nghiệm giảng dạy lâu năm trong nghề. Bản thân được phân công đứng lớp 5 – 6 tuổi nhiều năm liền nên nắm được đặc điểm tâm lí của lứa tuổi này, trẻ hứng thú khi học âm nhạc rất hồn nhiên và viu tươi Trẻ ham thích đi học, trẻ đi học chuyên cần 95 – 98% *Khó khăn Dân cư sống trên địa bàn chủ yếu làm nông nghiệp làm ruộng, rẫy là chính. Đời sống còn nhiều khó khăn mặc dù quan tâm đến việc học tập của con em 6
nhưng khả năng ca hát của trẻ còn hạn chế. Kỹ năng vận động theo nhạc còn hạn chế nhất là trẻ nam còn rụt rè ít tham gia. Trẻ chưa thật sự mạnh dạn tự tin vận động Cở sở vật chất nhà trường còn hạn chế chưa có phòng học âm nhạc cho trẻ, chưa có giáo viên chuyên dạy Âm nhạc. Đứng trước thực trạng đó, tôi đã suy nghĩ, xây dựng và áp dụng. Một số biện pháp Nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc trong đời sống hằng ngày đối với trẻ 5 – 6 tuổi ở trường Mầm non Sơn Ca, để góp phần nhỏ bé vào sự phát triển toàn diện nhân cách của trẻ và phát triển thêm khả năng ca hát của trẻ. 2.2 Thành công và hạn chế *Thành công Lãnh đạo nhà trường đã tạo mọi điều kiện để phát triển khả năng phát triển âm nhạc của trẻ trong nhà trường. Xã hội hiểu và chia sẻ những khó khăn của nhà trường trong việc Giáo dục trẻ. Trẻ thích đến trường sớm hơn, yêu trường, mến cô hơn. Bản thân đã xác định được vai trò của người giáo viên và nhiệm vụ của mình thực hiện tốt công tác giảng dạy luôn chuẩn bị trước khi lên lớp mỗi tiết dạy, không chỉ riêng trên tiết học mà trong tiết học khác, trong lúc trò chuyện tôi đều phải cho trẻ làm quen có thể cho trẻ nghe nhạc vào buổi sáng đón trẻ nhạc phù hợp với trình độ của trẻ lớp mình, tập cho trẻ tính mạnh dạn cho trẻ hát nhiều lần khi trẻ thuộc rồi thì có thể cho trẻ vận động theo bài hát theo lời ca của bài hát đó phải lựa chọn động tác phù hợp dễ hiểu dễ vận động nhịp nhàng phù hợp với chủ đề và phải thu hút trẻ vào bài học, đặc biệt là luôn tạo bầu không khí vui vẻ với trẻ. Thật sự cho thấy là trẻ rất thích thú học âm nhạc mỗi khi tiết học âm nhạc là lớp học sôi nỗi trẻ minh họa tự nhiên hát to rõ ràng. *Hạn chế 7
Khả năng tiếp thu ghi nhớ của trẻ còn hạn chế trẻ học trước quên sau nên cần nhắc cho trẻ hát biểu diễn nhiều lần mọi lúc mọi nơi và tích hợp với môn học khác nhiều lần thì trẻ mới nhớ được lời bài hát, sự sáng tạo của giáo viên cũng còn hạn chế, lớp học còn hạn chế về phục vụ cho tiết học, còn vài trẻ cá biệt chưa thật sự ham muốn học còn thụ động và chưa tích cực tham gia hoạt động. Một số phụ huynh không quan tâm tới việc học tập của con em mình chưa động viên các con em đi học đều đôi khi còn cho con nghỉ ở nhà. Do môi trường sinh sống hàng ngày tách biệt và ít được cảm thụ âm nhạc 2.3 Mặt mạnh, mặt yếu *Mặt mạnh Ở các lớp có học sinh 5 – 6 tuổi nhà trường bố trí đội ngũ giáo viên trẻ, năng nổ, nhiệt tình. Phần lớn giáo viên xác định tầm quan trọng của âm nhạc đối với trẻ Mầm non vì hoạt động âm nhạc giúp trẻ phát triển cảm giác về nhịp điệu, sự khéo léo, phản ứng nhanh và đúng các ấn tượng nghe được trong âm nhạc. Âm nhạc là phương tiện năng lực thẩm mỹ, trí tuệ, đạo đức, thể chất cho trẻ. Thu hút được 90 – 95% trẻ trong lớp tích cực tham gia cùng học ca múa hát. Trẻ hứng thú khi tham gia hoạt động vì được biểu diễn ca hát như là một ca sĩ biểu diễn, học sinh thích thể hiện mình cho mọi người xem. Lớp học tuy rất đông nhưng các cháu đều ngoan, cô giáo nhiệt tình luôn tìm tòi sáng tạo trong tiết dạy và sẵn sàng cho trẻ được nghe nhạc ở mọi lúc mọi nơi. *Mặt yếu Bản thân vẫn còn hạn chế trong sự sáng tạo của tiết dạy, đồ dùng chưa được phong phú, chưa có thời gian học hỏi nhiều và tìm tòi các sách tham thảo hoặc trên mạng. 8
Trẻ chưa thật sự mạnh dạn còn e dè với các bạn trong lớp, đôi khi dành cho trẻ nghe âm nhạc chưa được nhiều. 2.4 Các nguyên nhân, các yếu tố tác động Từ sự chỉ đạo của lãnh đạo nhà trường và sự nhiệt tình của bản thân trong công tác giảng dạy đã đem lại kết quả tốt đẹp khi thực hiện đề tài này, trẻ trở nên hứng thú tích cực khi học, trẻ vận động theo âm nhạc nhịp nhành thành thạo hợn và có sự kết hợp với các bạn để cùng nhau ca hát biểu diễn. Cô đã tạo mọi điều kiện cho trẻ được vận động theo nhạc để thỏa mản nhu cầu vận động của trẻ và góp phần nâng cao kỹ năng vận động cho trẻ. Sự nhiệt tình và nhận thức của cha mẹ trẻ ngày càng thay đổi hơn, phụ huynh quan tâm tới các cháu hơn thích trao đổi với cô giáo về tình hình học tập của con em mình. Nhưng cũng có sự hạn chế yếu kém của nó đó là trình độ tiếp thu và kỹ năng vận động của trẻ còn hạn chế trẻ hay quên nhưng cô giáo phải kiên trì nhắc cho các cháu thường ngày cùng trao đổi và hỏi gợi nhớ cho trẻ, thời gian làm đồ dùng và tham khảo sưu tầm các tài liệu còn hạn hẹp. 2.5 Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đề ra Qua quá trình nghiên cứu đề tài bản thân cố gắng cùng trẻ để tháo gở khó khăn đó là tích cực tăng cừơng cho trẻ được ca hát nghe nhạc và vận động theo nhạc vừa phát triển khả năng vận động theo nhạc khéo léo vừa phát triển của trẻ sự mạnh dạn tự tin và qua đó trẻ cũng phát triển thêm về ngôn ngữ qua lời ca câu hát, vừa giúp trẻ biết hướng về cái đẹp qua câu hát mà trẻ được thể hiện. Nên bản thân luôn cố gắng trong giảng dạy. 3. Giải pháp, biện pháp 3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp Với giải pháp đặt ra giáo viên không cần thiết phải có năng khiếu hay là biệt tài gì trong việc múa hát mới thành công trong việc dạy nhạc, vận động cho 9
trẻ, bởi vì đức tính quan trọng nhất của một cô giáo là có thái độ tích cực, công nhận và trân trọng các biểu hiện của trẻ. Mỗi trẻ cần có một môi trường mang thông điệp: “Ở đây con làm gì cũng được, cách sáng tạo của con thật tuyệt vời vì con đã tự nghĩ ra” Giáo vên phải biết động viên, Khen ngợi trẻ kịp thời, có thể thổi trẻ bầu không khí tin tưởng bằng những hành động sáng tạo và chơi trò chơi đóng kịch. Khi trẻ nhận ra rằng cô giáo tôn trọng và hoan nghênh các biểu hiện các nhân của mình, thì trẻ sẽ tự tin hơn, nhiều chi tiết phong phú hơn. Khi có sự tự tin, trẻ tự thấy hài lòng và hảnh diện với suy nghỉ “Mình đã làm được điều đó một mình”. Đồng thời giúp trẻ say sưa, thích thú hơn trong nhiều giờ hoạt động khác. 3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp Để tổ chức trò chơi, vận động sáng tạo theo nhạc cho trẻ đòi hỏi giáo viên lập kế hoạch và tập duyệt nghiêm túc như sẽ biểu diễn thực sự trước khán giả. Nếu trong lúc đang dẫn dắt trẻ múa mà giáo viên còn ló ngó vào sách, vở bài soạn thì sẽ không thẻ giao tiếp trực tiếp phát hiện phản ứng của trẻ. Nếu giáo viên thiếu tự tin, nhớ thiếu lời bài hát thì giáo viên có thể lôi kéo trẻ tập trung được không ? Giảng dạy hiệu quả đòi hỏi giáo viên phải “Làm bài tập về nhà” Cô giáo cũng sẽ đạt được sự tự tin qua luyện tập như các trẻ nhỏ vậy thôi. Vì các vấn đề trên tôi đã áp dụng các biện pháp. *Biện pháp 1: Tạo hứng thú ngay khi trẻ đến trường Giờ đón trẻ là lúc cần tạo bầu không khí vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến trường, vì các cháu chưa tự giác. Giai đoạn này trẻ tạm thời bứt ra những tình cảm âu yếm mà bố mẹ dành cho trẻ đến trường, lúc này âm nhạc tác động một phần rất lớn. Tôi tham mưu với lãnh đạo nhà trường lựa chọn ca khúc phù hợp với trẻ mở cho các cháu nghe vào giờ đón trẻ, đầu buổi học và tôi đã suy nghĩ, đưa ra một số bài hát hay lôi cuốn trẻ như: Ca khúc “Vui đến trường” của Sĩ Dương. Hòa với khung cảnh thiên nhiên niềm phấn khởi đến trường của trẻ qua bài hát “ Ngày 10
vui cảu bé” của Hoàng Văn Yến. Ngoài ra để tạo cho trẻ trước khi vào lớp phải lễ phép, tự tin qua bài “Lời chào buổi sáng” của Nguyễn Thị Nhung nhắc nhở cháu phải chào bố mẹ.. “Cô giáo như mẹ hiền”, “Ngày đầu tiên đi học” của Nguyễn Ngọc Thiện. Ngoài giờ âm nhạc, còn tổ chức nghe nhạc, còn tổ chứ nghe nhạc trong các giời khác. Đây là phương pháp tổng hợp đạt hiệu quả cao. Qua thực tế, trong các giờ dạy trẻ làm quen văn học về thơ, truyện, khám phá khoa học, làm quen với toán…có sự tham gia của âm nhạc sẽ làm cho tiết học trở nên phong phú hơn. *Biện pháp 2: Trong các hoạt động chung +Làm quen văn học Trong giờ làm quen văn học giáo viên dạy trẻ cảm thụ bài thơ, câu chuyện thông qua việc đọc diễn cảm, hiểu nội dung…để truyền đạt tới trẻ những vẻ đẹp của tiếng nói dân tộc, sản phẩm trí tuệ và tình cảm của bao thế hệ người việt nam. Thông qua việc dạy bài thơ “ Em yêu nhà em” của Phan Thị Thanh Nhàn giúp trẻ biết yêu mến về ngôi nhà của mình, hay là bài thơ “ Cô giáo em” sau khi cho trẻ đọc thơ xong cô kết hợp cho trẻ nghe bài hát “Cô giáo” để biết được tình cảm của các cháu nhỏ dành cho cô giáo. Có nhiều bài thơ có cùng chủ đề với bài hát, tuy là lời thơ không hoàn toàn trùng với lời bài hát nhưng mang ý nghĩa mở rộng nhận thức cho trẻ trong tiết học đó như: Trẻ đọc bài thơ “bàn tay cô giáo” của Định Hải Bàn tay cô giáo Tết tóc cho em Về nhà mẹ khen Tay cô đến khéo Bàn tay cô giáo 11
Vá áo cho em Như tay chị cả Như tay mẹ hiền Qua được đọc bài thơ trẻ biết được công việc và tình cảm của cô giáo đối với các cháu nhỏ. Thì hát kết hợp bài hát “Mẹ của em ở trường” hay khi cho trẻ đọc bài thơ “Bác Hồ của em” kết hợp nghe hát bài “Nhớ ơn Bác” của Phan Huỳnh Điểu; Thơ “ Chú bộ đội hành quân trong mưa” kết hợp bài “cháu thương chú bộ đội” Đây là một king nghiệm làm cho các tiết thơ, truyện sinh động, hấp dẫn đồng thời giúp trẻ cảm thụ nội dung của bài thơ, câu chuyện đó qua bài hát đó chứ không phải là một nội dung lồng ghép để chuyển tiếp cho hay. Ngoài ra một số bài đồng dao, thơ, truyện trong chương trình cũng được nhiều nhạc sĩ sáng tác thành nhạc và cũng được xoay chuyển hát như: “ Gánh gánh gồng gồng” “ Chi chi, chành chành” “ rềnh rềnh ràng ràng” Giúp trẻ tiếp thu nhanh, mau thuộc và gây hứng thú trong quá trình học của cháu. + Làm quen chữ viết Trong giờ cho trẻ làm quen chữ cái yêu cầu cháu nhận mặt chữ bằng nhiều biện pháp khác nhau thì song song với việc nhận biết chữ cái, âm nhạc nghe trong giờ học cũng góp phần giúp trẻ nhận biết thêm như: Ôn nhóm chữ cái e ê, p q, u ư, qua bài hát “Con lợn ét” “ Một đoàn tàu” ôn nhóm chữ cái o, ô, ơ; a, ă, â, qua bài hát “ Sói và gà cánh tiên” của Trần Ngọc. Mặc dù phần nội dung này không đi sâu vào cấu trúc giờ dạy nhưng khi trẻ thuộc bài hát thì trẻ nhớ được chữ và phân biệt được sự giống nhau và khác nhau giữa các chữ cái đó. Qua đó cũng góp phần nào phát triển ở trẻ khả năng âm nhạc. *Khám phá khoa học 12
Để giúp trẻ hiểu đúng đắn về những đề tài của giờ hoạt động chung làm quen khám phá khoa học thông qua việc trò chuyện, đàm thoại, quan sát, trò chơi... thì việc kết hợp sử dụng âm nhạc trong giờ học góp phần tạo cho trẻ có cảm xúc với các đối tượng như bài “ Giới thiệu một số con vật” “ yêu cầu là trẻ phân biệt được một số con vật, so sánh, nhận xét sự giống nhau và khac nhau qua đó giáo dục trẻ yêu quý, bảo vệ...sau đó ta cho trẻ nghe bài “ Gà trống mèo con và cún con” hoặc có thể cho cháu nghe bài “ vì sao con mèo rủa mặt. “Giới thiệu một số loài hoa” Yêu cầu trẻ phân biệt được một số loài hoa, so sánh, nhận xét sự giống nhau và khác nhau.., Biết thưởng thứ vẽ đẹp, mùi thơm, yêu quý, bảo vệ...Sau đó ta cho trẻ nghe bài “ Hoa trong vườn” hoặc có thể cho cháu nhghe bài “ Ra vườn Hoa” của Văn Tuấn” Trong chủ đề nghề nghiệp như “Chú công nhân” giáo viên yêu cầu trẻ nắm được công việc và ý nghĩa của công việc đó, yêu quý người lao động...,kết hợp cho trẻ nhge bài “Cháu yêu cô chú công nhân” của Hoàng Văn Yến. Khi dạy đề tài “ Chú bộ đội” nghe bài “ Cháu thương chú bộ đội”, “Làm chú bộ đội”, “Gác trăng” của Nguyễn Trí Tân... Nhằm giúp trẻ hiểu được trong đêm trung thu đó các chú bội đọ phải đứng gác giữ cho Tổ Quốc được thanh bình để các em thiếu nhi được rước đèn trong đêm trăng. Và còn nhiều chủ đề khác cũng vậy, ở đây chúng ta không nên dừng lại ở phần nghe để chuyển tiết mà nghe hát để nắm thêm nội dung thông qua đề tài dạy đó. + Tạo hình Giáo dục âm nhạc trong giờ học tạo hình ngoài việc trẻ thực hành, cô mở nhạc cho trẻ nghe nhiều bài hát có nội dung tương đối với đề tài đó, thì ở đây ngoài nội dung trên bản thân đã tổ chức nhiều tiết thao giảng ở trường với nội dụng và cho trẻ nghe bài hát có nội dung phù hợp với đề tài và dạy vào phần hướng dẫn, đàm thoại trước khi trẻ thực hành. 13
Chính vì vậy để nâng cao chất lượng Giáo dục âm nhạc thông qua tình hình thực tế ở trường lớp giáo viên cần hướng dẫn, cô giáo nên khởi đầu bằng các trò chơi, hát bài hát dân ca, nghe các giai điệu nhẹ nhành và cho trẻ hát các bài hát ngắn, dễ nhớ. Cô giáo có thể ghi âm các bản nhạc hay để phục vụ tốt cho hoạt động này. Đối với tạo hình khi nghe nhạc không lời phù hợp chủ để, đề tài, làm tăng cảm hứng sáng tạo trẻ. Cô giáo nên khích lệ trẻ, nhạc thích hợp kích thích khẳng năng sáng tạo của trẻ. + Thể dục kỹ năng Giáo dục âm nhạc trong giờ thể dục kỹ năng, cô mở nhạc cho trẻ cùng thực hiện khởi động, trọng động, vận động cơ bản và phần hồi tĩnh để trẻ hào hứng trong khi trẻ thực hiện, nội dung của bài hát tương đối phù hợp với đề tài, phù hợp với động tác đó, thì ở đây ngoài nội dung trên bản thân đã tổ chức nhiều tiết, chuyên đề thao giảng ở trường với nội dung là trẻ rèn luyện sức khỏe nhằm phát triển các cơ cân đối hài hòa, kết hợp lồng nhạc theo chủ đề đồng thời cho trẻ nghe bài hát có nội dung phù hợp với đề tài khi trẻ thực hành Ví dụ: Như chủ đề thế giới thực vật – Tết và mùa xuân, đề tài “ Ném xa – chạy nhanh 10 m. Trước tiên cô chọn nền nhạc phải phù hợp với chủ đề và nhất là nhạc phải khớp với động tác. + Khởi động: Trẻ đi đều vỗ tay, đi bằng mũi bàn chân, đi thường, đi bằng gót bàn chân chạy chậm, chạy nhanh...(theo nhạc bài hát “Tết đến rồi”). + Trọng động: Bài tập phát trển chung. Trẻ tập trên nền nhạc “Sắp đến tết rồi’’.Động tác tayvai: Tay đưa dang ngang, gập khuỷu tay (ngón tay chạm bả vai) Động tác chân: Tay dang ngang, đưa 2 tay về phía trước, chân đưa ra sau đá về phía trước. Động tác bụnglườn: Giơ tay lên cao, cúi gập người về phía trước Động tác bật: Bật tách chân, khép chân. 14
+ Vận động cơ bản: Khi cho trẻ thực hiện cô tìm những bài hát trong chủ đề, chủ đề nhánh để bật cho trẻ khi trẻ thực hiện, trẻ sẽ hứng thú hơn khi trẻ thực hiện + Hồi tĩnh: Trẻ đi lại nhẹ nhàng trên nền nhạc bài hát “ Mùa xuân” *Biện pháp 3: Nâng cao chất lượng âm nhạc thông qua hoạt động cô hát cháu nghe Để tổ chức một tiết mà nghe hát là hoạt động chủ đạo này có hiệu quả giáo viên cần. Lựa chọn bài hát mới hay chưa hề được nghe thì trẻ sẽ có hứng thú, tò mò và muốn khám phá. Kết quả trên trẻ có thể thấy rõ khi triển khai thực hiện hoạt động, tuy nhiên giáo viên phải chuẩn bị nhiều hơn, công phu hơn giúp trẻ cảm nhận được bài hát và gợi cho trẻ hiểu nội dung của bài. Cô hát có sử dụng nhạc đệm, cô bật nhạc ca sĩ hát trẻ múa vận động cùng cô. Ở lứa tuổi mầm non thì trẻ rất hứng thú với việc xem giáo viên vừa hát vừa biểu diễn, việc chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi cho trẻ chuẩn bị nghe hát sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ cảm nhận được bài tốt hơn, lớp học được trang trí một vài thứ khác với mọi ngày, có một vài đồ dùng, vận dụng minh họa, giáo viên mặc trang phục phù hợp với nội dung của bài hát. Trong quá trình trẻ nghe cô hát, tất cả các hoạt động đều được triển khai một cách liên hoàn, nhịp nhành và linh hoạt. Giữa mỗi hoạt động nhỏ cần có sự liên kết hợp lý tránh nhàm chán, đơn điệu tẻ nhạt. * Biện pháp 4: Một số trò chơi phục vụ âm nhạc Đối với trẻ thơ, được hoạt động với âm nhạc thông qua các trò chơi là một biện pháp hữu hiệu nhất. Trò chơi đã trở thành phương tiện để đem đến cho trẻ các yếu tố diễn tả của nghệ thuật sinh động, nó có tác dụng mạnh mẽ nhưng lại đến với trẻ một cách nhẹ nhàng , thoải mái. Hiện nay, trò chơi âm nhạc được coi là một trong các hình thức vận động theo nhạc của chương trình giáo dục âm nhạc mầm non. Nó có vai trò quan trọng 15
giúp trẻ luyện tai nghe, cũng cố ca hát, tạo cảm giác nhịp điệu, phát triển năng khiếu âm nhạc. Các yếu tố góp phần làm cho trẻ cảm thụ âm nhạc. Mỗi loại trò chơi đều có ý nghĩa giúp trẻ phát triển trí tuệ, tạo cho trẻ có những phản xạ nhanh, nhạy, có tác dụng trong việc cũng cố và tiếp thu những nội dung giáo dục. Đặc biệt trò chơi âm nhạc còn rèn luyện cho trẻ có kỹ năng thông qua tai nghe âm nhạc. Chính vì vậy bản thân đã tìm tòi sáng tác cải biên một số trò chơi làm nhằm tăng thêm sự phong phú âm nhạc cho trẻ. + Trò chơi “ Nghe thấu hát tài” Trò chơi giúp trẻ nhanh nhẹn, linh hoạt, truyền tin cho bạn đúng. Ví dụ: Cô nói thầm vào tai trẻ đại diện hai đội câu hát: “ Yêu chú công nhân lớn lên cháu lái máy cày”. Hai trẻ đại diện chạy về nói thầm vào tai cho bạn thứ hai của đội mình...và cứ thế cho đến bạn cuối cùng của đội lên hát lại dúng lời của câu hát trên và nhanh trước đội kia là thắng cuộc. + Trò chơi “ Giai điệu thân quen” Trò chơi này giúp trẻ cũng cố kiến thức về tên bài hát và cũng cố lại giai điệu bài hát đã học đồng thời tạo cho trẻ sự tập trung chú ý lắng nghe và nhanh nhẹ, ling hoạt, trả lời rõ ràng chính xác tên bài hát. Ví dụ: cho trẻ nghe giai điệu “Lá xanh vẫy vẫy như gọi em đi nhanh đi nhanh...” Thì trẻ phải nêu được đó là bài hát “ Lá xanh” + Trò chơi “Ô cửa bí mật”cải biên từ trò chơi “Nhìn hình đoán tên bài hát” Trò chơi giúp trẻ được ôn luyện bài hát, tạo cho trẻ mạnh dạn lên biểu diễn và mong muốn được khám phá những bí mật bên trong chổ ô cửa. Ví dụ: Mở ô cửa số 3 có con mèo thì hát một bài hát nói về con mèo như: “Ai cũng yêu chú mèo” hay “ Thương con mèo...” Nếu mở ô cửa nào hát được bài hát có nội dung đúng với hình ảnh trong ô cửa đó thì đội đó được tặng một 16
nốt nhạc. Tiếp tục đội kia chọn ô cửa. Nếu đội nào chọn ô của mà không hát được có nội dung như hình ảnh trong ô cửa thì quyền hát thuộc về đội bạn. + Trò chơi “ Ghi nhớ dấu chân” cải biên từ trò chơi “ Ai nhanh nhất” Trò chơi phát triển tai nghe, trẻ phản ánh nhanh với các loại tiết tấu khác nhau và nghi nhớ có chủ định. Ví dụ: Cô có từ 5 – 6 vòng tròn, số trẻ mỗi lần tham gia chơi tương ứng với số vòng, cô dùng chân vẽ hình bàn chân của trẻ vào đó và đánh số thứ tự. Sau đó trẻ theo tiếng gõ nhịp nhành xung quanh vòng tròn, khi tiết tấu gõ thay đổi, trẻ phải chạy vào vòng có dấu chân của mình. Nếu trẻ nào chạy vào vòng là bị phạt nhảy lò cò quanh lớp một vòng. *Biện pháp 5: Hướng dẫn trẻ vận động theo nhạc ở góc Nghệ thuật. Theo chương trình giáo dục Mầm non mới hiện nay, hoạt động góc đi đôi với haotj động học có chủ đích. Ở hoạt động học có chủ đích, mỗi tuần chỉ có một giờ hoạt động, vì vậy việc hướng dẫn trẻ vào hoạt động thông qua các giờ hoạt động cũng là biện pháp rất cần thiết. Phương pháp này nhằm phát triển ở trẻ cảm giác, nhịp điệu về âm nhạc, qua đó giúp trẻ thể hiện nhịp điệu âm nhạc bằng chính khả năng của mình. Trẻ có thể cảm nhận và tự vận động theo ý thích của mình. Tôi hướng dẫn và khuyến khích trẻ vận động dưới nhiều hình thức: Hát kết hợp vỗ tay theo lời ca của bài hát. Hát kết hợp nhún nhảy, lắc lư, dậm chân... Hát kết hợp một số động tác đơn giản như vãy cánh tay, cuộn cổ tay, nhún, đi, chạy... Hát kết hợp minh họa theo lời ca. Những bài hát nào có thể múa minh họa, cô cho trẻ vừa hát theo băng nhạc vừa làm động tác minh họa cùng cô. 17
Việc cho trẻ vận động động theo nhạc ở hoạt động góc chủ yếu giúp trẻ biết hưởng ứng cảm xúc bằng chính những phản ứng của cơ thể sao cho phù hợp với nhịp điệu âm nhạc, không nhất thiết yêu cầu trẻ phải vận động giống như cô. * Biện pháp 6: Nâng cao chất lượng âm nhạc thông qua hoạt động biểu diển văn nghệ vào lúc nêu gương cuối tuần Ở Hoạt động biểu diễn văn nghệ nêu gương cuối tuần, mỗi tuần chỉ có một giờ hoạt động, vì vậy việc hướng dẫn trẻ hoạt động biểu diễn thông qua giờ hoạt động nêu gương cũng là biện pháp rất cần thiết. Phương pháp này nhằm phát triển ở trẻ tính tự lập mạnh dạn biểu diễn trước đám đông, giáo viên lập kế hoạch và tập duyệt nghiêm túc như sẽ biểu diễn thực sự trước khán giả. qua đó giúp trẻ thể hiện nhịp điệu âm nhạc bằng chính hoạt động của mình. Trẻ có thể cảm nhận và tự vận động theo ý thích của mình. Trẻ hứng thú khi tham gia hoạt động vì được biểu diễn ca hát như là một ca sĩ biểu diễn, trẻ thích thể hiện mình cho mọi người xem. Tôi hướng dẫn khuyến khích trẻ vận động dưới nhiều hình thức: Ví dụ : Cho trẻ biểu diễn theo nhóm, theo từng cá nhân trẻ, giúp trẻ mạnh dạn hơn, tự tin hơn. Trẻ làm MC người dẫn dắt giới thiệu chương trình biểu diễn văn nghệ cuối tuần. Trên đây là một vài giải pháp thực hiện để mang lại chất lượng giáo dục âm nhạc trong đời sống hằng ngày đối với trẻ 5 – 6 tuổi ở trường Mầm non Sơn Ca, để thực hiện các giải pháp tôi cần có các điều kiện. 3.3 Điều kiện để thực hiện các giải pháp, biện pháp Được sự chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo nhà trường, sự đồng thuận của các bậc phụ huynh. Bản thân nắm vững phương pháp của các tiết âm nhạc. Có năng khiếu trong các hoạt động văn nghệ của trường có niềm đam mê. 18
Bản thân luôn sáng tạo và tạo tình huống hứng thú cho để lôi cuốn trẻ tập trung vào tiết dạy. Thật sự quan tâm đến trẻ, tạo bầu không khí thân thiện với trẻ, niềm nở với trẻ. Động viên trẻ đi học đều, chuẩn bị đầy đủ đồ dùng phục vụ cho tiết dạy. Thường xuyên cho trẻ được nghe nhạc và làm quen mọi lúc mọi nơi. Có cơ sở vật chất tương đối hỗ trợ các em học tốt âm nhạc 3.4 Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp. Các biện pháp thực hiện có mối quan hệ mật thiết với nhau biện pháp này là tiền đề cho biện pháp khác. Đầu tiên chúng ta cần trau dồi kiến thức, kĩ năng cảm nhận và thể hiện cái đẹp xung quanh hơn nữa, để vận dụng tổ chức tốt các hình thức cho trẻ tập hát, nghe nhạc, vận động, phù hợp. Nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho hoạt động làm quen giáo dục âm nhạc, giáo dục âm nhạc luôn được thực hiện phù hợp với chế độ sinh hoạt cả ngày ở trường của trẻ có ý nghĩa lớn như: Giáo dục âm nhạc được tích hợp trong làm quen văn học, làm quen chữ viết, hoạt động tạo hình, làm quen với toán, thể dục buổi sáng, khám phá khoa học, thể dục kĩ năng… Nhờ đó mà cuộc sống của trẻ thêm vui vẻ, từ đó người giáo viên có được những kiến thức cơ bản về chuyên môn để đổi mới phương pháp Giáo dục theo hướng tích cực, sáng tạo. Muốn được điều đó vai trò tiền phong gương mẫu là sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lí định hướng của Ban Giám Hiệu nhà trường là yếu tố quan trọng thúc đẩy nâng cao chất lượng giảng dạy. Được điều đó việc tăng cường công tác hành chính, quản trị, tài chính, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học của nhà trường theo yêu cầu của nghành là vấn đề không thể thiếu nhất là việc đẩy manh ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Để học sinh thích học, tạo hứng thú ngay khi trẻ đến trường cần tạo không khí vui vẻ, lôi cuốn trẻ đến trường, lúc này âm nhạc góp phần tác động rất lớn, lựa chọn ca khúc phù hợp với trẻ mở cho các em nghe vào đầu buổi một số bài 19
hát lôi cuốn trẻ. Giáo viên yêu trường yêu lớp một trong vấn đề không thể thiếu là tạo cảnh quan môi trường Sư phạm trường học thân thiện học sinh tích cực học sinh thích đến trương thích tham gia vào các hoạt động của trường, lớp 3.5Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu Kết quả trên trẻ còn thể hiện ở các tiêu chí sau Trước khi có Sau khi thực hiện NHỮNG KỸ NĂNG HÌNH THÀNH TRÊN TRẺ biện pháp các biện pháp Trẻ hứng thú tham gia khi học 65 – 70% 90 – 95% Trẻ mạnh dạn tự tin 60 – 65% 95 – 97% Trẻ hát rõ ràng tự nhiên 60 – 65 % 90 – 95 % Khả năng thể hiện bài múa 50 – 55 % 80 – 85 % Khả năng thể hiện sử dụng các dụng cụ gõ đệm 60 – 65 % 90 – 95 % Bản thân tích luỹ được các kinh nghiệm trong khâu chuẩn bị cho tiết dạy như nắm được phương pháp giảng dạy, phương pháp chủ yếu trong giảng dạy là đồ dùng như băng nhạc, nhạc cụ, tao hứng thú cho trẻ, không chê trẻ, biết động viên trẻ nào chưa mạnh dạn để động viên trẻ thể hiện để cô sửa cho trẻ và cùng hòa nhập với các bạn. Khả năng của cô giáo trong việc làm đồ dùng sáng tạo cùng với sự nhiệt tình của cô để dạy học, luôn lắng nghe và thường xuyên cho trẻ làm quen bài hát nghe nhạc trong ngày. 4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu. Sau thời gian thực hiện với hình thức đổi mới giáo dục âm nhạc kết hợp với phương pháp “Học mà chơi, chơi mà học”, cô là người bạn của trẻ, lấy trẻ làm trung tâm. 20