Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa trong giảng dạy phân môn Lịch sử lớp 4,5

Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa trong giảng dạy phân môn Lịch sử lớp 4,5<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Tên nội dung<br /> I. PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Lí do chọn đề tài<br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài<br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> 4. Phạm vi nghiên cứu<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> II. PHẦN NỘI DUNG<br /> 1. Cơ sở lí luận<br /> 2. Thực trạng<br /> a, Thuận lợi, khó khăn<br /> b, Thành công, hạn chế<br /> c, Mặt mạnh, mặt yếu<br /> d, Các nguyên nhân, các yếu tố tác động<br /> e, Phân tích đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra<br /> 3. Giải pháp, biện pháp<br /> 3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp.<br /> 3.2 Nội dung, điều kiện và cách thực hiện biện pháp, giải pháp<br /> 3.2.1 Phân định dạng bài và các nhóm kênh hình trong sách giáo<br /> khoa đối với phân môn Lịch sử lớp 4,5<br /> 3.2.2. Hướng dẫn học sinh khai thác kênh hình sách giáo khoa theo<br /> quy trình<br /> 3.2.3 Cung cấp một số tư liệu, kênh hình ngoài sách giáo khoa<br /> 3.3 Điều kiện để thực hiện các biện pháp, giải pháp<br /> 3.4 Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp<br /> 3.5 Kết quả khảo nghiệm.<br /> 4. Kết quả<br /> III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ<br /> 1. Kết luận<br /> 2. Kiến nghị<br /> Tài liệu tham khảo<br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thảo - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú<br /> <br /> Trang<br /> 3<br /> 4<br /> 4<br /> 4<br /> 4<br /> 4<br /> 5<br /> 5<br /> 5<br /> 6<br /> 6<br /> 6<br /> 7<br /> 7<br /> 8<br /> 8<br /> 8<br /> 21<br /> 24<br /> 25<br /> 25<br /> 25<br /> 26<br /> 27<br /> <br /> 1<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa trong giảng dạy phân môn Lịch sử lớp 4,5<br /> <br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thảo - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú<br /> <br /> 2<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa trong giảng dạy phân môn Lịch sử lớp 4,5<br /> <br /> I. PHẦN MỞ ĐẦU<br /> 1. Lí do chọn đề tài<br /> Mục tiêu giáo dục Tiểu học trong thời kỳ mới được xác định:“Giúp học sinh<br /> hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đặc điểm,<br /> trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học Trung học<br /> cơ sở”. Trên cơ sở đó, chương trình giáo dục Tiểu học được xây dựng toàn diện ở<br /> tất cả các môn học: Toán, Tiếng Việt, Khoa học, …Trong đó phân môn Lịch sử lớp<br /> 4, 5 có ý nghĩa và vị trí quan trọng, tạo nền tảng ban đầu đối với việc đào tạo thế hệ<br /> trẻ. Năm 1941, khi về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Bác Hồ biên<br /> soạn tập “Lịch sử nước ta” và mở đầu bằng hai câu:<br /> “Dân ta phải biết sử ta<br /> Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”.<br /> Mục tiêu của phần lịch sử trong chương trình Tiểu học là cung cấp cho học<br /> sinh một số kiến thức cơ bản, thiết thực về các sự kiện, hiện tượng, nhân vật tiêu<br /> biểu, tương đối có hệ thống theo dòng thời gian của lịch sử Việt Nam từ buổi đầu<br /> dựng nước cho đến những năm xây dựng nhà máy thủy điện Hòa Bình. Mối quan<br /> hệ giữa các sự kiện, nhân vật lịch sử trong quá khứ và hiện tại của xã hội loài<br /> người. Từ đó góp phần bồi dưỡng và phát triển ở học sinh thái độ và thói quen ham<br /> học hỏi, tìm hiểu để biết về môi trường xung quanh, yêu thiên nhiên, con người, yêu<br /> quê hương đất nước, lòng tự hào về truyền thống lịch sử dân tộc. Tôn trọng, bảo vệ<br /> các di tích lịch sử của đất nước.<br /> Trong mỗi tiết học lịch sử việc yêu cầu học sinh nắm và thuật lại được các<br /> kiến thức lịch sử từ xa xưa là một công việc hết sức khó khăn. Nó đòi hỏi ở người<br /> thầy không những về kiến thức lịch sử mà người thầy còn phải có phương pháp dạy<br /> học phù hợp và thực sự lôi cuốn. Tham gia góp phần đắc lực trong việc đổi mới<br /> phương pháp dạy học, giúp học sinh hiểu và đạt mục tiêu bài học phải kể đến vai<br /> trò của kênh hình sách giáo khoa. Đối với học sinh tiểu học vấn đề am hiểu lịch sử<br /> của học sinh còn hạn chế, mức độ tư duy của các em chậm, cho nên việc khai thác<br /> và sử dụng kênh hình của giáo viên là vô cùng cần thiết nhằm tạo biểu tượng lịch<br /> sử, khôi phục hình ảnh quá khứ giúp học sinh hiểu về lịch sử.<br /> Xác định được vị trí của phân môn Lịch sử trong nội dung chương trình<br /> giáo dục Tiểu học và tầm quan trọng của kênh hình sách giáo khoa trong giảng dạy<br /> lịch sử lớp 4, 5 nên tôi mạnh dạn viết về “Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình<br /> sách giáo khoa trong giảng dạy phân môn lịch sử lớp 4, 5”.<br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài<br /> Nghiên cứu nội dung chương trình, mục tiêu của phân môn Lịch sử, mối<br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thảo - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú<br /> <br /> 3<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa trong giảng dạy phân môn Lịch sử lớp 4,5<br /> <br /> quan hệ các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử tiêu biểu theo dòng thời gian của<br /> lịch sử Việt Nam từ buổi đầu dựng nước cho tới nay.<br /> Nghiên cứu phương pháp dạy học môn Lịch sử từ đó tìm ra phương pháp dạy<br /> học phù hợp với đối tượng học sinh.<br /> Cách sử dụng kênh hình sách giáo khoa giúp học sinh có ý thức tìm tòi, yêu<br /> thích lịch sử dân tộc, nâng cao chất lượng học tập của học sinh và làm nền tảng<br /> vững chắc cho những năm học tiếp theo.<br /> 3 . Đối tượng nghiên cứu<br /> Học sinh các lớp 4, 5 tôi đã từng dạy những năm học: 2010-2011; 20112012; 2012-2013<br /> 4. Phạm vi nghiên cứu<br /> Hoạt động học tập của học sinh và cách khai thác kênh hình trong sách giáo<br /> khoa, việc chuẩn bị giảng dạy của giáo viên khi dạy phân môn Lịch sử lớp 4, 5.<br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> - Đọc tài liệu<br /> - Nhóm Phương pháp nghiên cứu thực tiễn<br /> - Nhóm Phương pháp hỗ trợ thống kê<br /> II. PHẦN NỘI DUNG<br /> 1. Cơ sở lí luận<br /> Mục tiêu học tập của môn Lịch sử nhằm hình thành và phát triển cho học<br /> sinh những kĩ năng cần thiết: nhận biết đúng đắn các nhân vật, sự kiện, hiện tượng<br /> lịch sử, biết trình bày lại kết quả học bằng lời nói, bài viết, sơ đồ, bảng thống kê,<br /> biết vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn đời sống. Đặc thù của môn Lịch sử là<br /> không thể trực tiếp quan sát các sự kiện, hiện tượng, nhân vật trong quá khứ. Mục<br /> đích của việc dạy học lịch sử không phải là cung cấp cho học sinh những kiến thức<br /> sẵn có trong sách giáo khoa mà mục đích cuối cùng là giúp học sinh biết tái hiện lại<br /> những vấn đề có liên quan để hiểu được lịch sử.<br /> Sử dụng kênh hình trong giảng dạy phân môn Lịch sử phát huy tính tích cực<br /> của các đối tượng nhằm tạo hứng thú và làm cho giờ học sinh động hơn. Khai thác<br /> và sử dụng hiệu quả bản đồ, lược đồ, tranh ảnh minh họa sách giáo khoa sẽ giúp<br /> giáo viên và học sinh tốn ít thời gian, công sức mà chất lượng dạy học trong từng<br /> bài có tính chiều sâu, đạt hiệu quả cao về mục tiêu của môn học.<br /> 2. Thực trạng<br /> Động cơ học tập và hiểu biết lịch sử của học sinh chưa có.<br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thảo - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú<br /> <br /> 4<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm khai thác kênh hình sách giáo khoa trong giảng dạy phân môn Lịch sử lớp 4,5<br /> <br /> Xuất phát từ yêu cầu tổ chức tiết dạy có hiệu quả sinh động, gây hứng thú,<br /> phát huy tính tích cực cho học sinh trong quá trình dạy học Lịch sử. Việc sử dụng<br /> kênh hình để minh họa các sự kiện nhân vật kết hợp với lời nói truyền cảm có sức<br /> thuyết phục cao đối với học sinh sẽ làm cho bài giảng thêm phong phú, sinh động.<br /> a, Thuận lợi, khó khăn<br /> * Thuận lợi:<br /> Trường Tiểu học Trần Phú, có sự chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà<br /> trường nên ngay từ đầu năm học các em đã đi vào nề nếp có ý thức trong học tập<br /> cũng như các hoạt động khác.<br /> Bản thân nhiều năm liền dạy lớp 4, 5<br /> Về sách giáo khoa: màu sắc đẹp, kênh hình phong phú, kênh chữ rõ<br /> ràng,…Câu hỏi yêu cầu in nghiêng giúp giáo viên tổ chức cho học sinh khai thác<br /> thông tin dễ dàng. Hệ thống câu hỏi cuối bài tổng hợp được kiến thức của bài học.<br /> Phần nội dung bài học dễ học.<br /> Mục tiêu nội dung chương trình phù hợp với lứa tuổi học sinh Tiểu học.<br /> 100% học sinh được học 2 buổi/ngày. Ngoài ra, các bậc phụ huynh cũng rất<br /> quan tâm đến việc học hành của con em mình, luôn tạo điều kiện cho các em học<br /> tập.<br /> * Khó khăn:<br /> - Về giáo viên: Ngại dạy phân môn Lịch sử. Một số giáo viên không nắm<br /> chắc các nhân vật, sự kiện lịch sử.<br /> - Về học sinh: Chưa coi trọng phân môn Lịch sử, xem đây là môn phụ, chưa<br /> hiểu hết ý nghĩa của môn học. Phần đa bố mẹ các em có trình độ văn hoá thấp nên<br /> sự hướng dẫn các em còn nhiều hạn chế cả về thời gian và phương pháp học.<br /> b, Thành công, hạn chế<br /> * Thành công:<br /> Tìm ra được cách khai thác triệt để kênh hình SGK giúp các em dễ hiểu, nhớ<br /> lâu và nắm được bài ngay tại lớp. Học sinh không xem môn học này là môn phụ, có<br /> hứng thú học Lịch sử, có thêm kiến thức về Lịch sử. Giáo viên yêu thích phân môn<br /> này hơn, có hiểu biết sâu hơn về nội dung chương trình và một số kinh nghiệm<br /> trong dạy Lịch sử cho học sinh.<br /> * Hạn chế:<br /> Một số giáo viên chưa hiểu hết ý tưởng tác giả nên chưa khai thác triệt để các<br /> nội dung kênh hình trong sách giáo khoa, mới chỉ dừng lại ở mức độ giới thiệu là<br /> chủ yếu. Nhiều giáo viên nhận thức đầy đủ giá trị ý nghĩa của kênh hình nhưng lại<br /> Giáo viên: Nguyễn Thị Thanh Thảo - Đơn vị: Trường Tiểu học Trần Phú<br /> <br /> 5<br /> <br />