Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Ứng dụng phần mềm Violet trong thiết kế, giảng dạy bộ môn Sinh học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm THCS "Ứng dụng phần mềm Violet trong thiết kế, giảng dạy bộ môn Sinh học" được thực hiện với mục đích để làm cho giờ dạy học tươi vui, hấp dẫn và mới mẻ hơn. Cách làm này còn có tác dụng thực sự cho việc nâng cao chất lượng dạy học ở nhà trường THCS. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Ứng dụng phần mềm Violet trong thiết kế, giảng dạy bộ môn Sinh học

I. PHẦN MỞ ĐẦU I.1 Lý do chọn đề tài Ứng dụng công nghệ tin học nói chung và phần mềm dạy học nói riêng vào hoạt động giảng dạy, học tập đang được sự quan tâm đăc biệt của ngành giáo dục. Thực tế đã chứng minh, công nghệ tin học đem lại hiệu quả rất lớn trong quá trình dạy học. Giáo viên tiếp cận và sử dụng công nghệ thông tin làm cho giờ dạy trở nên thú vị và hấp dẫn, học sinh hứng thú và tích cực tham gia hoạt động tìm tòi học hỏi. I.2. Tính cần thiết của sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng phần mềm trong hoạt động dạy học cũng là một yêu cầu trong đổi mới phương pháp dạy học nhằm tích cực hoá các hoạt động của học sinh với sự trợ giúp của các phương tiện dạy học hiện đại. Ở nhà trường THCS công nghệ thông tin đã được sử dụng vào các bộ môn tự nhiên như: toán, lí, hóa,sinh...với các phần mềm: Paintbrush, Autocad, VCD Cutter, Powerpoint, Proshow..Tuy nhiên một số tranh ảnh minh họa trong sách giáo khoa không nhiều lại tối màu, khó quan sát và cảm nhận đặc biệt là phần giảng dạy về giải phẫu sinh lý người ở sinh 8 và phần sinh 9. Vì vậy để khắc phục tình trạng trên giáo viên phải chuẩn bị, sưu tập tranh ảnh, đồ dùng dạy học minh họa rất vất vả mà hiệu quả chưa được cao. I.3. Mục đích nghiên cứu Qua thực tế giảng dạy môn sinh học lớp 9, tôi không khỏi băn khoăn, suy nghĩ: “Làm thế nào để xây dựng được một giờ dạy Sinh học tốt nhất vừa đáp ứng được yêu cầu của môn học, vừa phù hợp với học sinh của mình để các em có hứng thú khi học môn này, yêu sinh học và tìm thấy niềm say mê đối với bộ môn”? Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 1
Nhờ sự quan tâm giúp đỡ của phòng giáo dục huyện Đông Triều cũng như của nhà trường, tôi đã được tham dự lớp bồi dưỡng tin học do phòng giáo dục tổ chức. Từ những điều đã tiếp thu được, tôi nhận thấy cần mạnh dạn ứng dụng công nghệ tin học vào việc thiết kế bài giảng và giảng dạy bộ môn Sinh học với sự hỗ trợ của các phần mềm trong đó có phần mềm Violet, kết hợp với các phương tiện hiện đại như máy vi tính, máy chiếu projector....để làm cho giờ dạy học tươi vui, hấp dẫn và mới mẻ hơn. Cách làm đó còn có tác dụng thực sự cho việc nâng cao chất lượng dạy học ở nhà trường THCS. I.4. Đối tượng, phạm vi, kế hoạch nghiên cứu Violet là phần mềm công cụ giúp cho giáo viên có thể tự xây dựng được các bài giảng trên máy tính một cách nhanh chóng và hiệu quả. So với các công cụ khác, Violet chú trọng hơn trong việc tạo ra các bài giảng có âm thanh, hình ảnh, chuyển động và tương tác...phù hợp với mọi đối tượng học sinh. Với đề tài này, tôi không có tham vọng viết tất cả về công dụng của phần mềm Violet trong thiết kế và giảng dạy Sinh học vì sự hiểu biết về tin học còn hạn chế. Từ thực tế những việc đã làm được tôi mạnh dạn đưa ra những ý kiến để đồng nghiệp trao đổi bàn bạc, rút ra kinh nghiệm và vận dụng một cách có hiệu quả các phương tiện hiện đại vào công tác chuyên môn nghiệp vụ. Đó chính là lí do tôi chọn đề tài: “ứng dụng phần mềm Violet trong thiết kế, giảng dạy bộ môn Sinh học” Đề tài này được tôi thử nghiệm và thực hành trong chương trình Sinh học lớp 8,9 năm học 20062007 và đây là năm học thứ 2 2007 2008. I.5. Đóng góp mới về mặt lý luận thực tiễn Qua thời gian nghiên cứu và thực hiện đề tài của mình tôi nhận thấy sử dụng phần mềm Violet vào giảng dạy bộ môn với giáo viên và học sinh đây là cách Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 2
tiếp cận công nghệ thông tin phát huy tính tích cực, chủ động, mạnh dạn tiếp thu và sử dụng tin học trong nhà trường của cả giáo viên và học sinh. * với giáo viên: - Chủ động tìm tòi sáng tạo nhiều hình thức khác nhau để thiết kế bài giảng cho phù hợp với nhận thức của học sinh. - Tích cực sưu tầm, chọn lựa các tài liệu hỗ trợ cho bài dạy ngày một phong phú. - Mạnh dạn sử dụng tin học trong mọi lĩnh vực công tác chuyên môn. - Yêu nghề và tâm huyết với nghề. *Với học sinh - Thích thú khi được học bộ môn - Không khí lớp học sôi nổi, hào hứng. Các em mạnh dạn bày tỏ ý kiến riêng của mình, kể cả những em nhút nhát ít khi giơ tay phát biểu. Dưới sự định hướng của cô giáo, các em chủ động phát hiện kiến thức, nắm bắt kiến thức. Giờ dạy thật thoải mái, nhẹ nhàng. Học sinh tiếp thu được bài và vận dụng tốt vào thực hành. Đặc biệt với sự phát triển của khoa học kỹ thuật việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học sẽ giúp các em học sinh không chỉ dừng lại ở việc cầm bút nữa mà các em có thể trao đôitr bài học của mình với nhiều học sinh khác thông qua mạng Internet. Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 3
II. PHẦN NỘI DUNG II.1. Chương I: Tổng quan Như tôi đã trình bày ở trên, sử dụng phần mềm vào thiết kế và giảng dạy sinh học là một trong những phương pháp dạy học mới cần được ứng dụng để đem lại kết quả tốt nhất trong việc dạy và học. Đó còn là một cách tiếp cận công nghệ thông tin phát huy tính tích cực, chủ động, mạnh dạn tiếp thu và sử dụng tin học trong nhà trường của cả giáo viên và học sinh. II.2. Nội dung vấn đề nghiên cứu Trước đây, trong các tiết dạy Sinh học, tôi đã sử dụng phương tiện hiện đại như máy chiếu Overhead, kết hợp với băng hình, máy ghi âm...rất cồng kềnh, vất vả nhưng hiệu quả chưa cao. Từ khi làm quen với tin học và tiếp cận với phần mềm Powerpoin,Violet tôi nhận thấy Violet có giao diện được thiết kế trực quan và dễ dùng, ngôn ngữ giao tiếp và phần phụ trợ đều bằng tiếng Việt, nên rất phù hợp với giáo viên không giỏi tin học và ngoại ngữ. Violet cho phép nhập các dữ liệu văn bản, công thức, các file dữ liệu multimedia (hình ảnh, màu sắc, âm thanh, phim, hoạt hình Flash...), sau đó lắp ghép các dữ liệu, sắp xếp thứ tự, căn chỉnh hình ảnh, tạo các hiệu ứng chuyển động và biến đổi, thực hiện các tương tác với người dùng. Với những tính năng trên khi thể hiện bài giảng được thiết kế với phần mềm này, giờ học sẽ trở nên sống động, thu hút sự chú ý của học sinh vào bài dạy. Đây cũng là cơ sở để học sinh phát huy tính độc lập, tự giác, tích cực trong học tập. Violet cho phép chọn nhiều kiểu giao diện (skin) giáo viên có thế lựa chọn các giao diện khác nhau cho bài giảng, tuỳ thuộc vào bài học, môn học và ý thích của giáo viên (trên 10 giao diện). Với giao diện trắng thì bài giảng chỉ có 2 nút Next, Back ở dưới bên phải để chuyển đổi giữa các trang màn hình.(chức năng tương đương như Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 4
Powerpoint), các tư liệu trong giao diện sẽ được hiển thị to hơn, tuy nhiên việc theo dõi và thay đổi các mục sẽ khó khăn hơn. Các kiểu giao diện khác sẽ hiện rõ các hoạt động ở trên cùng của giao diện và các phần mục trong từng hoạt động phía bên trái của giao diện, tạo điều kiện dễ dàng cho thao tác của giáo viên khi giảng dạy. Violet sử dụng Unicode nên font chữ trong các sản phẩm bài giảng đều đẹp, dễ nhìn và ổn định trên mọi máy tính. Trong quá trình soạn giáo án Violet còn cung cấp sẵn nhiều mẫu bài tập chuẩn thường được sử dụng trong sách giáo khoa và sách bài tập như: Bài tập trắc nghiệm, gồm có các loại: một đáp án đúng, nhiều đáp án đúng, câu hỏi ghép đôi, chọn đúng/ sai,... Bài tập ô chữ: học sinh phải trả lời các ô chữ hàng ngang để tìm ra ô chữ hàng dọc. Bài tập kéo thả chữ/ kéo thả hình ảnh: học sinh phải kéo thả các đối tượng này vào đúng những vị trí được qui định trước trên một hình ảnh hoặc một đoạn văn bản. Bài tập này còn có thể thể hiện dưới dạng bài tập điền khuyết hoặc ẩn/ hiện. Ngoài ra Violet còn hỗ trợ sử dụng rất nhiều các module cho từng môn học, giáo viên có thể tạo được những trang bài giảng chuyên nghiệp một cách dễ dàng: Vẽ đồ thị hàm số Vẽ hình học Ngôn ngữ lập trình mô phỏng Sau khi soạn thảo xong bài giảng trên phần mềm Violet giáo viên có thể xuất bài giảng ra thành một thư mục chứa file EXE chức năng này xuất bài giảng đang soạn thảo ra thành một sản phẩm chạy độc lập, có thể copy vào đĩa mềm, USB hoặc đĩa CD để chạy trên các máy tính khác mà không cần chưong trình Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 5
Violet. Với chức năng này ta có thể liên kết với các bài giảng được tạo bằng Powerpoint hoặc các công cụ khác có hỗ trợ liên kết. Ngoài ra phần mềm còn có chức năng đóng gói bài giảng dạng HTML phần mềm sẽ chạy dưới dạng giao diện Web và có thể đưa lên Website của trường (cá nhân) nhờ vậy giáo viên có thể truy cập sử dụng bài giảng của mình thông qua Internet ở mọi nơi mọi lúc mà không cần mang theo đĩa mềm, USB hoặc đĩa CD. Việc sử dụng phương tiện hiện đại một cách hợp lý, khoa học sẽ rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết với thực hành và làm cho quá trình nhận thức của học sinh được cụ thể hơn. Các em lĩnh hội tri thức một cách đầy đủ chính xác hơn đồng thời củng cố, mở rộng, khắc sâu và nâng cao kiến thức cơ bản cho các em. ` Kinh nghiệm sử dụng phần mềm Violet trong thiết kế và giảng dạy Sinh học II.3.1. Các b ước tiến hành : Khi thiết kế bài giảng Sinh học trong Violet, cũng như Powerpoint tôi có thể tiến hành một số bước như sau: Bước 1. Tạo trang bìa: Tạo trang bìa giới thiệu bài giảng (chứa tiêu đề bài giảng, tên giáo viên giảng dạy...) đây là màn hình không có giao diện ngoài (nội dung phóng to toàn màn hình). Vào đầu tiết học, phần mềm bài giảng chỉ hiện trang bìa, khi tiết dạy bắt đầu chỉ cần click chuột, lúc đó nội dung bài giảng sẽ hiện ra. ví dụ: Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 6
Lai hai cặp tính trạng Giáo viên: ........ Trường : ViÖc thiÕt kÕ trang b×a gi¸o viªn cã thÓ sö dông c¸c file h×nh ¶nh, ©m thanh (nh¹c) cã s½n, sö dông tranh vÏ, video, hoÆc tËn dông ngay tranh vÏ cã trong s¸ch gi¸o ``khoa (®· qua sö lý mµu s¾c, h×nh ¶nh b»ng photosop) lµm nÒn cho trang b×a. C¸ch lµm nµy cã thÓ kh¾c phôc nh- îc ®iÓm cña tranh ¶nh ®en tr¾ng trong s¸ch gi¸o khoa. Bíc 2. Néi dung bµi gi¶ng Tuú theo m«n d¹y ®Ó x©y dùng bµi gi¶ng theo c¸c ho¹t ®éng Ho¹t ®éng 1. KiÓm tra bµi cò vµ giíi thiÖu bµi míi. Ho¹t ®éng 2. h×nh thµnh kiÕn thøc míi) Ho¹t ®éng 3.Tæng kÕt (hoÆc luyÖn tËp) Ho¹t ®éng 4. Cñng cè dÆn dß VÝ dô: Ho¹t ®éng 1 KiÓm tra bµi *Sö dông kiÓu bµi tËp ®iÒn khuyÕt ®Ó kiÓm tra lý thuyÕt. Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 7
VÝ dô: H·y chän tõ, côm tõ thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo chç trèng trong c©u sau: Lai hai bè mÑ kh¸c nhau vÒ hai cÆp tÝnh tr¹ng .......... ....,.............di truyÒn ®éc lËp víi nhau cho F2 cã tû lÖ. mçi.................... b»ng tÝch c¸c tØ lÖ cña c¸c............. hîp thµnh nã. BiÕn dÞ tæ hîp lµ sù tæ hîp l¹i c¸c .............. cña bè mÑ lµm xuÊt hiÖn kiÓu h×nh kh¸c nhau. Häc sinh khi click chuét vµo c¸c « trèng .......... th× ngay t¹i ®ã sÏ xuÊt hiÖn mét « nhËp liÖu, cho phÐp nhËp ph¬ng ¸n ®óng vµo. Khi kiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña c¸c ph¬ng ¸n, m¸y tÝnh sÏ bá qua sù kh¸c biÖt vÒ ch÷ hoa, ch÷ thêng vµ sè lîng dÊu c¸ch gi÷a c¸c tõ. * HoÆc dïng kiÓu bµi tËp tr¾c nghiÖm “ghÐp ®«i” VÝ dô: H·y kÐo mçi ý ë cét ph¶i ®Æt vµo mét dßng t¬ng øng sau mçi ý ë cét tr¸i ®Ó cho kÕt qu¶ ®óng. T¸c dông h¹n chÕ Ghi kÕt biÖn ph¸p h¹n chÕ qu¶ 1. ¤ nhiÔm kh«ng khÝ a.L¾p ®Æt hÖ tghoongs läc khÝ 2. ¤ nhiÔm chÊt th¶i cho nhµ m¸y r¾n b. s¶n xuÊt l¬ng thùc thùc phÈm an 3. ¤ nhiÔm tiÕng ån toµn c. Trång c©y `X©y dùng nhµ m¸y, xÝ nghiÖp...ë xa khu d©n c. Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 8
Giíi thiÖu bµi míi (tuú theo ph©n m«n) gi¸o viªn cã thÓ sö dông h×nh ¶nh cã liªn quan ®Õn néi dung bµi häc, ®ã lµ nh÷ng tranh ¶nh, phim ®éng cho häc sinh xem, quan s¸t tõ ®ã giíi thiÖu néi dung bµi häc ®Ó t¹o t©m thÕ cho häc sinh. VÝ dô: Khi d¹y bµi T¸c ®éng cña con ngêi ®èi víi m«i trêng( sinh häc 9 tiÕt 56) T«i sö dông c¶nh phim hiÖn t- îng chÆt ph¸ rõng bõa b·i kÕt hîp víi ©m nh¹c phï hîp cho häc sinh quan s¸t, sau ®ã ®Æt c©u hái gîi dÉn vµo bµi. H×nh ¶nh trùc quan sinh ®éng gióp t«i vµo bµi míi tù nhiªn h¬n vµ ®Æc biÖt g©y høng thó cho häc sinh ®i vµo t×m hiÓu bµi. VÝ dô. Ho¹t ®éng 2: Khi d¹y phÇn II tiÕt 19 sinh häc 9 : Mối quan hệ giữa gen và tính trạng Hình thành kiến thức mới: phần này tôi link vào một đoạn phim mô tả về quá trình tổng hợp chuỗi axitamin trong tế bào Click trỏ chuột vào hoạt động 2. đoạn phim sẽ hiện trên màn hình, giáo viên đưa ra yêu cầu, học sinh xem phim và nêu ý kiến; giáo viên nhấn chuột chạy hiệu ứng, những nội dung chính của bài qua việc xem đoạn phim mô tả sẽ sẽ nhấp nháy và lần lượt đổi màu theo phát hiện của học sinh. Nhờ đó, kiến thức cơ bản được khắc sâu một cách thật dễ dàng. Bài học trở nên dễ hiểu, dễ nhớ, thu hút học sinh, tạo tâm lý cho các em tiếp thu lĩnh hội kiến thức dễ dàng hơn. Ví dụ. Hoạt động 3. (Tổng kết, luyện tập) *Tổng kết: Giáo viên có thể đưa các dạng biểu bảng sơ đồ tổng hợp lên màn hình để học sinh tiện theo dõi từ đó rút ra nội dung ghi nhớ. Ví dụ : Dạng biểu bảng, sơ đồ: Hệ thống các loại biến dị:( khi dạy chương IV: Biến dị sinh 9 tiết 22) Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 9
giáo viên giới thiệu sơ lược các loại biến dị để học sinh hình dung được toàn bộ kiến thức trong chương đã học ` Các loại biến dị biến dị không di Biến dị di truyền truyền Đột biến Biến dị tổ hợp Đột Biến Đột biến gen nhiễm sắc thể *Luyện tập Có thể dùng các kiểu bài tập để kiểm tra việc nắm bắt nội dung bài của học sinh. Kiểu bài tập ô chữ sẽ tạo ra không khí vui vẻ cuối giờ học cho học sinh và có tác dụng củng cố, khắc sâu, nhớ lâu kiến thức. Khi tạo bài tập này giáo viên phải biết trước về ô chữ hàng dọc và ô chữ ở hàng ngang . Ví dụ: HÃY TÌM TỪ TRONG Ô CHỮ HÀNG DỌC Click vào các câu hỏi dưới đây để trả T H Ư C V Â T lời N H Â N T Ê B À O 1. Tnhóm sinh vật lớn nhất có khả năng tự tạo ra chất hữu cơ ngoài ánh K H Ô N G B À O sáng? (7 ô) M À N G S I N C H N 2. Một thành phần của tế bào, có chức năng điều khiểứnu: Tr Giáo viên nghiên c mọi ho ạt độịng ần Th Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 10 sống của tế bào? (9ô) 3. Một thành phần của tế bào chứa
H C H Ấ T B À O Khi tiến hành loại bài tập này, ta chỉ cần click vào câu hỏi, trên màn hình hiện ra ô nhập liệu. Sau khi lựa chọn câu trả lời, click vào Enter đáp án đúng sẽ hiện trên ô chữ, nếu đáp án sai thì màn hình thông báo bạn sai rồi phải làm lại. Bứơc3 Đóng gói bài giảng Thiết kế bài giảng xong giáo viên thực hiện thao tác đóng gói bài giảng. Xuất bài giảng ra thành một thư mục chứa file EXE coppy vào đĩa mềm, USB, hoặc đĩa CD để thuận lợi cho việc sử dụng trên mọi máy vi tính. Lưu ý Khi thiết kế bài giảng nên sử dụng kiểu chữ, fonts chữ, màu nền hoặc vẽ thêm các hình ảnh minh hoạ cho phù hợp với bài dạy nhằm mục đích nhấn vào những nội dung quan trọng của vấn đề, qua đó khắc sâu kiến thức cơ bản. Lựa chọn kiểu hiệu ứng chuyển động cho chữ viết và hình ảnh thêm sinh động hấp dẫn. Với cách chuẩn bị như vậy, tôi thấy giờ dạy luôn đạt hiệu qủa cao, còn giáo viên chủ động lựa chọn nội dung thích hợp để đổi mới phương pháp dạy học. II.3.2 Bài dạy minh hoạ. Phần Sinh vật và môi trường là một phân môn có nhiều bài tập, với sự hỗ trợ của phần mềm Violet, bên cạnh việc sử dụng các bài tập trong sách giáo khoa hoặc tự thiết kế các bài tập theo ý mình, tôi còn sử dụng các kiểu dạng bài tập có sẵn trong Violet để đem lại hiệu quả cho tiết học. Tiết 57 Sau khi thiết kế giáo án, bài giảng sẽ được thể hiện bằng các hoạt động cụ thể trên giao diện như sau: Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ và gíơi thiệu bài mới Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 11
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới Hoạt động 3: Luyện tập Hoạt động 4: Củng cố dặn dò.... Trong quá trình giảng dạy giáo viên chỉ cần click vào các hoạt động, chi tiết của từng hoạt động sẽ hiện lên bên trái của giao diện, giáo viên chọn phần mục nào, nội dung tương ứng sẽ hiện trên màn hình lớn. (Bài giảng này được tôi lưu trong USB và dùng máy vi tính, máy chiếu projector để thực hiện) Hoạt động1 Giáo viên click trỏ chuột vào hoạt động 1, trên màn hình lần lượt xuất hiện nội dung của hoạt động. 1.Kiểm tra bài cũ . Bài tập lựa chọn đáp án đúng, sai bằng click chuột vào đúng hoặc sai của mỗi câu tương ứng : ô nhiễm môi trường là : Môi trường bị nhiễm bẩn đúng sai Thay đổi bầu không khí, nhiều khí độc đúng sai hại Không ảnh hưởng gì đến con người đúng sai Làm lại Kiểu bài tập này có kết quả ngay cho từng phương án. Nếu phương án chọn là đúng bài tập tự đánh dấu “V” đỏ kèm theo tiếng vỗ tay và bên dưới có hàng chữ “Hoan hô, bạn đã trả lời đúng. Nếu phương án chọn sai đáp án tự hiện dấu “X” xanh, bên dưới có hàng chữ “ Rất tiếc, bạn đã sai rồi” (lúc đó cần làm lại) Mỗi lần có câu trả lời đúng học sinh cả lớp vỗ tay tạo nên không khí sôi nổi trong giờ học. 2. Giới thiệu bài mới. (Giáo viên kết thúc kiểm tra và giới thiệu bài mới) Lúc này trên màn hình hiện lên trang bìa của bài giảng. Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 12
Sinh học Tiết 57 Ô nhiễm môi trường Giáo viên: Trường : Hoạt động 2. Hạn chế ô nhiễm môi trường Click trỏ chuột vào hoạt động 2. Các đề mục sẽ lần lượt hiện trên màn hình, giáo viên đưa ra các tranh ảnh yêu cầu, học sinh quan sát nêu ý kiến để trả lời các câu hỏi: ? Có các loại tác nhân nào gây ô nhiễm môi trường. Giáo viên tổ chức nội dung bài học dưới dạng cuộc thi: Thể lệ: + Các nhóm bốc thăm câu hỏi, chuẩn bị 10 phút + Mỗi nhóm 4 6 học sinh ( đã chuẩn bị) + Trình bày 5 7 phút + Trả lời đúng được điểm và quà. Giáo viên nhấn chuột chạy hiệu ứng, những câu hỏi yêu cầu sẽ hiện ra Ví dụ: Nguyên nhân nào làm ô nhiễm không khí? Biện pháp hạn chế ô nhiễm không khí là gì? bảm thân em đã làm gì để góp phần giảm ô nhiễm không khí? Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 13
Khi từng nhóm học sinh trả lời giáo viên nhấn chuột chạy hiệu ứng trong đoạn thông tin sẽ nhấp nháy và lần lượt đổi màu theo phát hiện của học sinh. Nhờ đó, kiến thức cơ bản được khắc sâu một cách thật dễ dàng. Bài học trở nên dễ hiểu, dễ nhớ, thu hút học sinh, tạo tâm lý cho các em tiếp thu lĩnh hội kiến thức dễ dàng hơn. Tương tự như vậy câu hỏi với các nội dung (ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm do các chất thải rắn...) Ghi nhớ: Bài tập nhanh: Học sinh đánh dấu X vào ô trống đầu dòng những phương án lựa chọn và giải thích vì sao. Khi có kết quả lựa chọn đúng hay sai đều có hiệu ứng trên bài tập. Chọn câu trả lời em cho là đúng nhất ? Giải thích vì sao? Hạn chế ô nhiễm môi trường là:  Trồng nhiều cây xanh  Hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật  Sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên thiên nhiên  Tuyên truyền rộng rãi để mọi người cùng hiểu tác hại của ô nhiễm môi trường  Tất cả các ý trên Làm lại Học sinh đánh dấu X vào ô trống đầu dòng những phương án lựa chọn và giải thích vì sao(lựa chọn đúng hay sai đều có hiệu ứng trên bài tập) Hoạt động 3. Luyện tập Trong hoạt động này giáo viên có thể chiếu lần lượt nội dung bài tập trong sách giáo khoa lên màn hình, học sinh làm theo yêu cầu của bài tập. Cuối cùng Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 14
giáo viên đưa ra đáp án đúng để học sinh kiểm tra đối chiếu với bài mình đã làm. Hoạt động 4. Củng cố kiến thức 1. Giáo viên chiếu lần lượt nội dung biện pháp hạn chế ô nhiễm trong bảng 55 SGK để học sinh có thể nhắc lại toàn bộ kiến thức chính của bài 2. Bài tập về nhà. (Các nhóm chuẩn bị nội dung “ Điều tra tình hình ô nhiễm môi trường” ở các bảng 56.1, 56.2, 56.3 trang 170, 171, 172 sgk) II.4. phương pháp nghiên cứu và Kết quả sau thực nghiệm II.4.1. Phương pháp: Là giáo viên trong giai đoạn hiện nay giai đoạn của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong mọi lĩnh vực tôi nhận thấy rõ tầm quan trọng của việc sử dụng giáo án điện tử trong dạy học nói chung nhằm phục vụ việc đổi mới dạy học theo hướng tích cực hóa vì thế tôi đã sử dụng phương pháp : - Tìm hiểu cách sử dụng các phầm mềm hỗ trợ dạy học. - Đi sâu tìm hiểu cách soạn giáo án điện tử thông qua các phần mềm đặc biệt là phần mềm Violet với giao diện bằng pont tiếng việc dễ dàng cho giáo viên sử dụng - Học hỏi qua đồng nghiệp đặc biệt là giáo viên tin học - Tham khảo các giáo án điện tử của các đồng nghiệp qua các trang web trên mạng Internet. II.4.2. Kết quả: Nhờ sự hỗ trợ của phần mềm và máy tính, từ khâu thiết kế bài giảng đến thực hành giảng dạy tôi đã thu được một số kết qủa như sau: * Với giáo viên - Chủ động tìm tòi sáng tạo nhiều hình thức khác nhau để thiết kế bài giảng cho phù hợp với nhận thức của học sinh. Tích cực sưu tầm, chọn lựa các tài liệu hỗ trợ cho bài dạy ngày một phong phú. Mạnh dạn sử dụng tin học trong mọi lĩnh vực công tác chuyên môn. Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 15
- Yêu nghề và tâm huyết với nghề. *Với học sinh - Thích thú khi được học bộ môn - Không khí lớp học sôi nổi, hào hứng. Các em mạnh dạn bày tỏ ý kiến riêng của mình, kể cả những em nhút nhát ít khi giơ tay phát biểu. - Dưới sự định hướng của cô giáo, các em chủ động phát hiện kiến thức, nắm bắt kiến thức. Giờ dạy thật thoải mái, nhẹ nhàng. Học sinh tiếp thu được bài và vận dụng tốt vào thực hành. Kết qủa đối chứng trước và sau khi sử dụng phần mềm Violet. (cụ thể ở lớp 9D1) Kết quả Trước Sau Thái độ Sự tập trung chú ý vào bài học Sự tập trung chú ý vào bài học chưa cao. được nâng cao rõ rệt. Hành vi Một số học sinh yếu chưa Cả lớp hăng hái nhiệt tình tham chủ động tham gia xây dựng gia góp ý xây dựng bài. Học bài, chỉ dựa vào một số học sinh yếu đã mạnh dạn tham gia sinh khá, giỏi. ý kiến của mình cùng các bạn khác. Nhận thức Tỉ lệ tiếp thu kiến thức ngay Tỉ lệ tiếp thu kiến thức ngay trên lớp đạt 75% trên lớp đạt 95%100% Thực hành vận dụng kiến Thực hành vận dụng kiến thức thức vào bài tập đạt 70% vào bài tập đạt 90%95% III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ứng dụng tin học vào hoạt động nghiệp vụ của giáo viên là một trong những biện pháp nhằm tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh, làm các em có thể chủ động tiếp thu kiến thức, sôi nổi học tập và đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học ngày nay. Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 16
Muốn đạt được điều đó, giáo viên cần phải có lòng nhiệt tình, say mê với nghề nghiệp, bởi thiết kế một giáo án điện tử đòi hỏi phải có sự đầu tư về thời gian, công sức tìm hiểu, sưu tầm tư liệu để thiết kế lên một bài giảng có chất lượng Song, tôi thiết nghĩ với lòng tâm huyết, yêu trẻ, yêu nghề của giáo viên cộng với sự hỗ trợ của các cấp, các ngành thì việc thiết kế giáo án và giảng dạy bằng các phương tiện hiện đại sẽ trở thành một việc làm quen thuộc trong giảng dạy bộ môn Sinh học nói riêng và các môn học trong nhà trường nói chung. Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ của tôi khi sử dụng phần mềm Violet trong thiết kế và giảng dạy môn Sinh học. Tôi rất mong được sự nhận xét, đóng góp, của các vị lãnh đạo và đồng nghiệp để tôi có được những bài dạy hoàn thiện hơn . Tôi xin Trân thành cảm ơn! Mạo Khê , ngày 2 tháng 5 năm 2008 Người viết Trần Thị Ánh Tuyết IV.TÀI LIỆU THAM KHẢO VÀ PHỤ LỤ IV.1 TÀI LIỆU THAM KHẢO: Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 17
1.Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong trường THCS (Bộ giáo dục và đào tạo dự án phát triển THCS giai đoạn 2) 2. Trang web:http://www.bachkim.com.vn 3.Sử dụng phần mềm hỗ trợ giáo viên thiết kế bài giảng điện tử. 4.Hướng dẫn sử dụng và tự thiết kế bài giảng điện tử bằng một số phần mềm công cụ. 5.Trang web: http://DongTrieu.edu.vn IV.2 PHỤ LỤC: Trang I. PHẦN MỞ ĐẦU I.1. Cơ sở khoa học...............................................................................................1 I.2. Tính cần thiết của sáng kiến kinh nghiệm....................................................1 1.3. Mục đích nghiên cứu......................................................................................1 I.4. Đối tượng, phạm vi, kế hoạch nghiên cứu...................................................2 I.5: Dongd góp mới về mặt lý luận và thực tiễn.....................................................2 II. PHẦN NỘI DUNG II.1. Chương I. Tổng quan....................................................................................3 II.2. Chương II: Nội dung vấn đề nghiên cứu..................................................... 3 . II.3. Chương III: Phương pháp nghiên cứu kết quả nghiên cứu: Kinh nghiệm sử dụng phần mềm Violet trong thiết kế & giảng dạy Sinh học II.3.1. Các bước tiến hành................................................................................5 II.3.2. Bài dạy minh hoạ...................................................................................9 II.4. Kết quả sau thực nghiệm II.4.1 Phương pháp..........................................................................................14 II.4.2 Kết quả................................................................................................15 III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................................16 IV: TÀI LIỆU THAM KHẢO VÀ PHỤ LỤC:.................................................... 17 Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 18
ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NHÀ TRƯỜNG VÀ PHÒNG GIÁO DỤC Giáo viên nghiên cứu: Trần Thị Ánh Tuyết trường THCS Mạo Khê II 19