Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Đổi mới hình thức sinh hoạt lớp nhằm phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh và nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm

Chia sẻ: Tabicani09 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là tìm ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giờ sinh hoạt lớp cuối tuần. Xây dựng qui trình giảng dạy giờ sinh hoạt lớp phù hợp, khoa học. Tổ chức giờ sinh hoạt lớp vừa đảm bảo theo yêu cầu của một tiết dạy thông thường, vừa mang đặc thù riêng, trong đó người thầy giáo không hoàn toàn chủ động trong quá trình tổ chức mà phải thật sự linh hoạt, sáng tạo, phụ thuộc vào nội dung cụ thể của lớp, của ban cán bộ lớp và của từng học sinh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Đổi mới hình thức sinh hoạt lớp nhằm phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh và nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm

1 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng sáng kiến Ngành GD-ĐT Thị xã Bình Long Tôi đứng tên dưới đây: Số Họ và tên Ngày Nơi công Chức Trình độ Tỷ lệ % đóng TT tháng tác danh chuyên góp vào việc năm môn tạo ra sáng kiến sinh 1 NGUYỄN 23/11/ Trường Giáo Đại học 100% NGỌC THANH 1978 TH-THCS viên sư phạm TÂM Thanh Phú Ngoại ngữ 1. Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Đổi mới hình thức sinh hoạt lớp nhằm phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh và nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm” 2. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Tác giả đồng thời là chủ đầu tư tạo ra sáng kiến 3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục (chủ nhiệm) 4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: 09/2020 5. Mô tả bản chất của sáng kiến: 5. 1 Tính mới của đề tài đề nghị công nhận là sáng kiến: - Trong quá trình đổi mới nội dung và phương pháp dạy học nhằm đáp ứng yêu cầu Giáo dục-Đào tạo con người phát triển một cách toàn diện: Đức và tài. Ngoài việc cung cấp cho học sinh những kiến thức đầy đủ, chính xác theo qui định của chương trình thì người giáo viên còn phải quan tâm giúp các em từng bước hình thành, điều chỉnh, hoàn thiện những hành vi đạo đức phù hợp với đặc điểm tâm lí lứa tuổi. Quá trình giáo dục, giảng dạy đó chỉ đạt kết quả tốt khi và chỉ khi người thầy giáo tổ chức thật sự hiệu quả giờ “sinh hoạt lớp”. - Cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội trong điều kiện đất nước mở rộng giao lưu và hội nhập là những hạn chế, yếu kém, tệ nạn, … gây ảnh hưởng lớn đến xã hội, đến giáo dục,…. tác động không ít đến tư tưởng, tình cảm, hành vi đạo đức của học sinh. Thực hiện tốt giờ sinh hoạt lớp là điều kiện để giáo viên kịp thời giúp học sinh thực hiện nội quy, quy định, điều chỉnh ý thức, thái độ, tình cảm trong rèn luyện đạo đức, trong quá trình học tập, ngăn chặn tình trạng suy thoái đạo đức, tệ nạn xã hội, lười và bỏ học,….. - Trong giai đoạn hiện nay, dư luận xã hội thường quy cho ngành Giáo dục quá chú trọng việc truyền thụ kiến thức mà ít quan tâm đến việc giáo dục đạo đức cho học
2 sinh, dẫn đến một bộ phận học sinh hư hỏng, mất đạo đức, thậm chí vi phạm các nội quy, quy định của nhà trường, Pháp luật Nhà nước,…. Vì vậy làm thế nào để đổi mới các hình thức sinh hoạt lớp, phát huy tối đa tính tích cực chủ động của học sinh và quan trọng hơn cả là thu hút được học sinh vào các hoạt động giáo dục, tránh xa các tệ nạn hội đang trở thành một yêu cầu cấp thiết đối với tất cả những người làm công tác giáo dục dặc biệt là Giáo viên chủ nhiệm. Việc thực hiện tốt tất cả các giờ sinh hoạt lớp sẽ góp phần hết sức to lớn trong việc hạn chế và chấm dứt thiếu sót này. Theo đó để thực hiệ được mục tiêu này người giáo viên chủ nhiệm cần phải thực hiện được một số yêu cầu cơ bản sau: - Tìm ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giờ sinh hoạt lớp cuối tuần. - Xây dựng qui trình giảng dạy giờ sinh hoạt lớp phù hợp, khoa học. Tổ chức giờ sinh hoạt lớp vừa đảm bảo theo yêu cầu của một tiết dạy thông thường, vừa mang đặc thù riêng, trong đó người thầy giáo không hoàn toàn chủ động trong quá trình tổ chức mà phải thật sự linh hoạt, sáng tạo, phụ thuộc vào nội dung cụ thể của lớp, của ban cán bộ lớp và của từng học sinh. Giáo viên chỉ là người tham dự, góp ý định hướng, giúp học sinh đưa ra kết luận phù hợp, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc, …. - Xây dựng giờ sinh hoạt lớp trở thành trung tâm và là động lực thúc đẩy cho cả quá trình dạy-học, giáo dục, rèn luyện các hành vi, phẩm chất, nhân cách của học sinh. 5.2. Nội dung sáng kiến: I. Cơ sở lý luận và thực tiễn: I.1 Cơ sở lý luận: Để trở thành giáo viên chủ nhiệm tốt đòi hỏi giáo viên phải có phẩm chất đạo đức tốt, tâm huyết với nghề, yêu thương tận tụy với học sinh. Giáo viên chủ nhiệm phải hoàn thành tốt các nhiệm vụ tìm hiểu và nắm vững học sinh trong lớp về mọi mặt, cộng tác chặt chẽ với gia đình học sinh và phối hợp với giáo viên bộ môn, tổ chức Đội TNTP để giáo dục học sinh trong lớp mình chủ nhiệm. Công tác giáo dục học sinh, nhất là học sinh cá biệt và giúp đỡ học sinh khó khăn đạt hiệu quả cao và đặt biệt là đưa phong trào của lớp đạt kết quả. Giáo viên chủ nhiệm phải tích cực nghiên cứu và ứng dụng khoa học tâm lý - giáo dục để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giáo viên chủ nhiệm lớp và các nhiệm vụ khác. Đặc biệt phải có phẩm chất tâm lý của người làm cha, làm mẹ, là người bạn lớn của học sinh, góp phần hình thành và phát triển nhân cách của các em một cách có hiệu quả… I.2 Cơ sở thực tiễn: Từ trước đến nay chưa sách vở tài liệu nào định nghĩa rõ thế nào là công tác chủ nhiệm và qua quá trình làm công tác này chúng ta tạm quy định với nhau: Công tác chủ nhiệm lớp là hệ thống những kế hoạch, những biện pháp mà người giáo viên đã
3 đưa ra nhằm tổ chức hướng dẫn học sinh thực hiện tốt những nhiệm vụ của mình do nhà trường, Đoàn, Đội, Hội đưa ra. Trong những năm gần đây, ngành giáo dục đang tập trung đổi mới phương pháp giáo dục nên công tác chủ nhiệm lớp càng được quan tâm hơn và có những đòi hỏi cao hơn. Quan nhận thức về công tác chủ nhiệm, qua trao đổi thảo luận cùng đồng nghiệp, được sự chỉ đạo sâu sát của nhà trường, bản thân mỗi giáo viên càng ý thức sâu sắc hơn tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm và nhiệm vụ cao cả của giáo viên chủ nhiệm. Phong trào thi đua trở thành giáo viên chủ nhiệm giỏi đã được hầu hết các giáo viên tham gia tích cực. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn tồn tại một số giáo viên có thể là thiếu kinh nghiệm hoặc sử dụng phương pháp giáo dục thiếu linh hoạt, hoặc quá trình thực hiện thiếu liên tục và thiếu sự nhiệt tình nên chất lượng giáo dục ở từng lớp có sự chênh lệch rõ rệt, đâu đó vẫn còn một số tập thể học sinh chất lượng văn hoá và đạo đức chưa cao và không chú ý đến các phong trào thi đua của nhà trường đề ra.Tôi nghĩ rằng đề tài này không mới bởi vì nó thường lặp đi lặp lại nhưng điều cần thiết đối với những giáo viên chúng tôi là được tham gia bàn bạc kỹ về công tác này để tìm ra phương pháp tối ưu nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục trong tình hình hiện nay. II. Thực trạng và những nguyên nhân: II.1 Tác dụng giáo dục của giờ sinh hoạt lớp - Đây là dạng hoạt động giáo dục tập thể, là một hình thức tổ chức tự quản cho HS và là một trong những biện pháp cơ bản góp phần xây dựng tập thể học sinh đoàn kết. Chính thông qua các giờ sinh hoạt lớp, các em bày tỏ, chia sẻ tâm tư, tình cảm và tự đánh giá nhận xét nhau thẳng thắn, tích cực. Các học sinh trong lớp được liên kết lại với nhau, giáo viên gắn bó với học sinh trong một cộng đồng chung để giải quyết những vấn đề của cuộc sống thực hàng ngày ở nhà trường, ở lớp học. học sinh được mở rộng các mối liên hệ, tăng cường sự hiểu biết, giúp đỡ lẫn nhau, khắc phục xu hướng hẹp hòi, cục bộ, bè phải trong đời sống tập thể hàng ngày của lớp học. - Đây cũng là dịp để học sinh làm quen với nhiều loại hình hoạt động khác nhau, giúp các em phát triển các kĩ năng cơ bản và cần thiết cho bản thân. Các em phải được vừa học vừa chơi, thi tài với nhau.... Từ đây các em sẽ lĩnh hội được rất nhiều, góp phần phát triển nhân cách toàn diện của học sinh, tức là phát triển mọi mặt cả trí tuệ, tình cảm, đạo đức, thẩm mĩ và sức khoẻ, thể chất … của học sinh II.2 Nguyên nhân chính làm cho HS không thích giờ sinh hoạt lớp - HS không được cùng nhau tổ chức, tham gia vào giờ sinh hoạt lớp
4 - Nội dung giờ sinh hoạt lớp khô cứng, lập đi lập lai, không thực sự gắn với nhu cầu của HS. Các em không thực sự cảm nhận được vấn đề trong chủ đề là vấn đề của chính họ phải giải quyết mà là vấn đề của thầy/cô. - Hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp đơn điệu, nhàm chán, không hứng thú với HS - GV quá nghiêm khắc, không gần gữi, thân thiện, không đặt mình vào vị trí của HS để hiểu các em III. Nội dung các biện pháp tổ chức thực hiện III.1 Các nguyên tắc đổi mới giờ sinh hoạt lớp - Đa dạng hoá về nội dung và hình thức tổ chức tiết sinh hoạt lớp: Mỗi lứa tuổi học sinh có những yêu cầu riêng, hứng thú riêng đối với hoạt động. Vì vậy, sự thay đổi nội dung và các hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp cho phù hợp với lứa tuổi học sinh khác nhau là đòi hỏi tất yếu đối với nhà trường. Sức hấp dẫn học sinh, sự lôi cuốn các em tham gia tích cực vào hoạt động phụ thuộc nhiều vào sự thay đổi nội dung và các hình thức tổ chức. Do đó, nội dung tiết sinh hoạt tập thể hàng tuần phải cụ thể, bổ ích, phải gắn với nhu cầu và hứng thú của học sinh và chúng phải phù hợp với kinh nghiệm và trình độ hiểu biết của họ, huy động đến mức cao nhất trí tuệ và tình cảm tập thể của HS…. - Thu hút tối đa sự tham gia của mọi HS dưới sự hướng dẫn, giúp đỡ, cố vấn của GV nhằm tăng cường vai trò tự quản của học sinh: Sự tham gia của HS vào các hoạt động, công việc của lớp, của trường vừa là nhu cầu, vừa là quyền của mỗi học sinh. Sự cùng tham gia của tất cả HS vào giờ sinh hoạt lớp sẽ tạo ra môi trường chung để HS cùng trải nghiệm những xúc cảm tích cực, tăng cường giao lưu giữa các em, tạo ra môi trường lớp học mang bầu không khí tin tưởng, thân mật, cởi mở, sẵn sàng giúp đỡ và lắng nghe ý kiến của nhau. Từ đó tình cảm gắn bó, chia sẻ giữa các em được hình thành và củng cố. -Nói cách khác, học sinh phải là chủ thể của giờ sinh hoạt lớp, phải được tham gia vào giờ sinh hoạt lớp từ những vai trò và nhiệm vụ khác nhau như người thực thi nhiệm vụ được giao, người tổ chức, người khám phá và đánh giá hoạt động của họ, tập thể của họ - Tăng cường những nội dung sinh hoạt có liên quan đến các công việc chung của lớp, phù hợp với nhu cầu và sở thích của học sinh: Mỗi lớp, mỗi tập thể đều có những công việc chung cần giải quyết, ví dụ như xây dựng các qui định riêng của lớp, xác định chỉ tiêu thi đua, xử lí các tình huống nảy sinh trong tập thể lớp…., vì thế cần để cho HS tự thảo luận, trao đổi và quyết định. Mục đích là nhằm nâng cao bầu không khí đoàn kết, tinh thần trách nhiệm …. của mỗi học sinh trong lớp. Một tập thể lớp đoàn kết với từng thành viên có tinh thần trách nhiệm cao sẽ là môi trường giáo dục tốt nhất cho từng học sinh. Ngoài ra việc thường xuyên thu hút các em vào quá trình bàn bạc chung sẽ dần dần tạo ra ở các em lòng tin vững chắc rằng
5 chúng có vị trí nhất định trong lớp và chúng sẽ cố gắng nỗ lực và hợp tác với mọi thành viên để hoàn thành công việc được giao. - Đảm bảo giao lưu dưới hình thức đối thoại: Giao lưu giữa HS có ý nghĩa rất quan trọng đối với quá trình giáo dục. Chính thông qua giao lưu với bạn, mà năng lực hiểu người khác, hiểu bạn của mỗi HS được xây dựng và do đó năng lực hiểu bản thân mình được hình thành và năng lực tự ý thức, cơ sở của tự giáo dục được phát triển. Trong quá trình giao lưu, các em trao đổi với nhau những quan điểm, tư tưởng, hứng thú, tâm trạng, xúc cảm...và từ đó có tác động lẫn nhau. Trên cơ sở của những hiểu biết về nhau, HS mới dễ dàng cảm thông, chia sẻ và giúp đỡ lẫn nhau, tạo nên bầu không khí lớp học đoàn kết, cởi mở và thân thiện.. - Trong quá trình bàn bạc các công việc chung của lớp trong tiết sinh hoạt tập thể dưới hình thức giao lưu-đối thoại sẽ phát triển được bầu không khí thuận lợi cần thiết cho giáo dục, giúp mọi HS tin tưởng và không sợ hãi về mặt tâm lí. Các em sẵn sàng đưa ra những quan điểm, chính kiến của mình, sẵn sàng nghe và tiếp nhận những ý kiến của người khác một cách tôn trọng...Giao lưu-đối thoại sẽ phát triển ở mọi HS lòng tin vào sức lực cá nhân, phát triển thái độ phê bình đối với bản thân, sự tôn trọng đối với các bạn, tính sẵn sàng giải quyết có sáng tạo các vấn đề đặt ra và niềm tin vào khả năng giải quyết chúng. - Phát huy tối đa tính tích cực, chủ động nâng cao vai trò tự quản của học sinh.- Phù hợp với đặc điểm lứa tuổi. - Phát huy thế mạnh của hoạt động nhóm/tổ. - Chú trọng quan tâm đến tất cả các đối tượng học sinh. - Sử dụng linh hoạt các thiết bị, phương tiện dạy học và đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin. - Đảm bảo tính thực tiễn, phù hợp với cơ sở vật chất, các điều kiện tổ chức hoạt động của nhà trường - Đầu tư thật kỹ cho khâu chuẩn bị trước của cả giáo viên lẫn HS( đây là khâu vô cùng quan trọng và đòi hỏi phải có sự đầu tư) Trên đây là những nguyên tắc để đổi mới sinh hoạt lớp, vậy ta cần đổi mới những gì? Theo tôi, cần phải đổi mới ở nhiều phương diện hay nói cách khác, đổi mới toàn diện. Cụ thể như sau: III.2 Đổi mới nội dung và hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp: Theo đó, GVCN cần mạnh dạn áp dụng những đổi mới về nội dung và hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp cuối tuần cụ thể như sau: GVCN nên tổ chức một tiết sinh hoạt lớp sao cho vẫn đảm bảo 3 bước cơ bản của một tiết sinh hoạt lớp theo kiểu truyền thống nhưng bên cạnh đó phối kết hợp thêm một trong các hình thức đổi
6 mới khác tuỳ thuộc vào nội dung và kế hoạch của mỗi tuần, mỗi thời điểm. Sự đổi mới này giúp tạo ra sự đa dạng, phong phú cả về mặt nội dung lẫn hình thức của tiết sinh hoạt, phát huy tính tích cực chủ động, đề cao vai trò tự quản của học sinh. Hình thức truyền thống: Tổng kết, đánh giá thi đua và xây dựng kế hoạch - GVCN hoặc ban cán sự lớp tổng kết đánh giá hoạt động trong tuần - Xây dựng kế hoạch tuần tiếp theo - Giáo viên chủ nhiệm nhận xét đánh giá. Các hình thức sinh hoạt theo hướng đổi mới: a/ Hình thức hỗn hợp: tổng kết thi đua và sinh hoạt theo chủ đề b/ Thảo luận chuyên đề/ chủ điểm c/ Giao lưu- đối thoại với người trong cuộc d/ Tổ chức các hội thi (văn nghệ, hiểu biết khoa học, HS thanh lịch...) Trong đó các hình thức đổi mới được tiến hành cụ thể như sau: (a) Hình thức hỗn hợp: tổng kết thi đua và sinh hoạt theo chủ đề: - Đánh giá tình hình chung của lớp trong tuần - Thông báo những công việc chính trong tuần tới - Sinh hoạt theo chủ đề (thời gian khoảng 35 phút). (b) Thảo luận chuyên đề/ chủ điểm: Khi tiến hành thảo luận chuyên đề cần lưu ý: - Vấn đề thảo luận phải phù hợp với hứng thú, nhu cầu và trình độ nhận thức chung của HS. - Vấn đề đưa ra thảo luận đòi hỏi sử dụng nhiều kiến thức và kinh nghiệm để đánh giá, kết luận, hay sáng tạo ý tưởng mới.
7 - Môi trường thảo luận phải thuận lợi, an toàn, thoải mái … - Cần tôn trọng ý kiến của các thành viên trong thảo luận, (c) Giao lưu- đối thoại với người trong cuộc: Giao lưu nhằm tạo ra các điều kiện để HS được tiếp xúc, trò chuyện và trao đổi thông tin với những nhân vật điển hình, với người thật, việc thật trong lĩnh vực hoạt động nào đó. * Khi tiến hành tổ chức họat động giao lưu cần lưu ý: - Những vấn đề trao đổi, giao lưu phải thiết thực, liên quan đến lợi ích và hứng thú, đáp ứng nhu cầu của HS. - Người chủ trì cần có buổi làm việc trước với chuyên gia về mục tiêu, nội dung buổi nói chuyện, đặc điểm của đối tượng giao lưu như tuổi, lớp, những vấn đềđược HS quan tâm nhất hoặc đang vướng mắc; quy mô tổ chức, phương thức tiến hành. (d) Tổ chức các hội thi (văn nghệ, hiểu biết khoa học, học sinh thanh lịch...) - Hội thi nhằm tạo ra sân chơi hấp dẫn, mang tính thi đua, cạnh tranh giữa HS hoặc các nhóm HS để các em có cơ hội thể hiện tài năng, vẻ đẹp, cùng nhau chia sẻ, tiếp nhận những kiến thức có liên quan đến chủ đề đã được lựa chọn. - Đây là hình thức tổ chức họat động tổng hợp nhiều loại hình, đòi hỏi thời gian chuẩn bị công phu... *Một số điều lưu ý khi tổ chức hội thi: Vì hình thức tổ chức hội thi đòi hỏi sự chuẩn bị công phu cả về nội dung lẫn hình thức nên GVCN chỉ nên tổ chức thực hiện vào những ngày lễ lớn hoặc vào thời điểm cuối học kỳ hoặc cuối năm học vào những tuần ít công việc và việc học của các em đã đỡ áp lực. - Công tác chuẩn bị phải tiến hành trước khi diễn ra cuộc thi từ 10 - 15 ngày. - Trước khi tiến hành hội thi 1 ngày, cần phải tiến hành tốt những công việc sau. - Tạo không khí sôi nổi, phấn khởi cho hội thi thông qua chỉnh trang lớp học và nơi diễn ra hội thi, âm nhạc và các phương tiện âm thanh…
8 Họp BGK để phổ biến biểu điểm, quy cách chấm và tính điểm, xác định các yêu cầu đối với BGK và quy trình hoạt động của BGK hội thi. + Tổ chức cho hs xem phim về chủ đề nào đó. VD sưu tầm những câu chuyện hay mang tính giáo dục của Quà tặng cuộc sống.., hay tư liệu lịch sử, hay phim chuyển thể từ tác phẩm văn học, hay những câu chuyện về những người nổi tiếng...vv Có thể linh hoạt lồng ghép các nội dung và các hình thức trên sao cho tiết sinh hoạt luôn phong phú, mới mẻ, hấp dẫn và có tác dụng giáo dục cao. *Khen chê HS trong giờ sinh hoạt lớp - Thực tế hiện nay trong các buổi SH lớp, các thầy cô thường chê HS nhiều hơn là khen ngợi (60 - 70% là “chê” HS). - Biết khen - chê đúng mực sẽ khiến học trò hứng thú trong học tập. - Về nguyên tắc, khen phải nhiều hơn chê để tạo tâm lý tích cực vì ai cũng thích khen. Khi khen chê HS cần lưu ý một số vấn đề sau: - Khen ngợi phải cụ thể, gọi tên các phẩm chất - Khen ngợi phải chân thật, gây được cảm xúc tích cực nơi người khen - Cần khen ngay hành vi tích cực mới khi nó vừa xuất hiện nhất là với những em hay mắc khuyết điểm,những em học yếu, nhút nhát…. - Khi phê bình HS cũng cần lưu ý là phê bình hành vi cụ thể chứ không khái quát hoá thành phẩm chất nhân cách - Khi phê bình không được chì chiết, nhắc đi nhắc lại những khuyết điểm đã xảy ra từ lâu …… Đổi mới vai trò nhân sự: - Học sinh : Trong tiết sinh hoạt lớp, người hoạt động chủ yếu là học sinh. Học sinh phải là những chủ nhân thực sự, chiếm lĩnh hầu hết các hoạt động trong tiết học. Các em không những là diễn viên hoàn toàn làm chủ sân khấu với những hình thức phong phú, đa dạng mà còn cùng hợp tác với GVCN trong khâu dựng kịch bản cũng như làm đạo diễn. - Giáo viên :
9 Nói chung, đối với tiết sinh hoạt lớp, GVCN nên tránh hai khuynh hướng sau : + Phó mặc cho học sinh muốn làm thế nào cũng được dẫn đến sự đơn điệu, buồn tẻ, mất tác dụng. + Quá chuyên quyền nên không cho học sinh được trình bày, được bộc lộ ý kiến, hoặc chỉ cứng nhắc tập trung vào việc diễn giảng, thuyết lý về đạo đức, thậm chí tiết sinh hoạt nào cũng trách mắng không ngớt về những sai phạm của học sinh. Trong tiết sinh hoạt lớp, GV chỉ cần làm việc rất ít để trao quyền ưu tiên cho học sinh hoạt động với thời lượng tối đa có thể được; thậm chí hầu như GV không làm gì cả. Nhưng ở đây, không làm gì cả không có nghĩa là khoán trắng, phó mặc học sinh kiểu như đã nói ở trên; mà GV vẫn là người bao quát, chỉ đạo sát sao để đảm bảo cho hoạt động của học sinh đúng hướng và đạt hiệu quả cao. Quan trọng là khâu hướng dẫn, tổ chức trước đó. Đổi mới hình thức : - Đổi mới không gian, địa điểm sinh hoạt: + Thay đổi, sắp xếp lại bàn ghế để tạo những kiểu không gian khác nhau. + Trang trí phòng học theo những kiểu khác nhau. + Chọn những địa điểm ngoài phòng học một cách thích hợp như sân trường, hành lang, khu lao động, bãi cỏ gần trường ... - Đổi mới vị trí của học sinh trong tiết sinh hoạt : Thay đổi chỗ ngồi. + Tự chọn theo sở thích của học sinh. + Theo sự phân công của người điều khiển cho phù hợp với hoạt động. - Đổi mới cách thức triển khai nội dung hoạt động: vô cùng biến hóa. + Hình thức thưởng, phạt được thay đổi thường xuyên. + Cách tổ chức sinh nhật luôn mới mẻ. + Các trò chơi đa dạng. + Hình thức diễn đàn, tọa đàm, giao lưu,tiểu phẩm hay thi cử, múa hát... + Mời phụ huynh tham gia vào giờ sinh hoạt lớp điểm trong tháng Cuối cùng là đổi mới trong các bước thực hiện tiết Sinh hoạt lớp * Bước 1 chuẩn bị : Trước hết, xin được nhấn mạnh tầm quan trọng của khâu chuẩn bị trước khi tiến hành tiết sinh hoạt trên lớp. Có thể nói yếu tố quyết định
10 thành công hay thất bại của giờ Sinh hoạt lớp theo hướng đổi mới chính là ở khâu này. Cả GVCN và HS cùng hợp tác để làm tốt khâu chuẩn bị. - Đầu năm xây dựng đội ngũ cán bộ lớp tích cực, biết việc - Xây dựng kế hoạch chung cho việc thực hiện các tiết sinh hoạt lớp trong cả năm học: chuẩn bị về các nội dung hoạt động, phương pháp và hình thức thực hiện các hoạt động ... - Chuẩn bị nguồn tài chính hỗ trợ cho các hoạt động ở tiết sinh hoạt lớp bằng việc mời phụ huynh tham gia vào hoạt động này. GVCN cần định hướng cho HS trong việc chuẩn bị về cả nội dung và cách thức ( Chuẩn bị cái gì ? Chuẩn bị như thế nào, bằng cách nào?) nhưng cần phát huy tối đa sự sáng tạo, tích cực của HS; có thể để các em tự lựa chọn những nội dung, cách thức cụ thể, phù hợp. Cũng cần phân công cụ thể cho các đối tượng HS, nhưng chủ yếu là chỉ đạo thông qua đội ngũ cán bộ lớp. * Bước 2 tiến hành tiết sinh hoạt lớp (theo giờ phân công ở thời khóa biểu): - Học sinh được chủ động thực hiện tất cả những hoạt động trong tiết sinh hoạt theo hướng đổi mới nội dung, đổi mới phương pháp, đổi mới hình thức … như đã nêu ở trên. - Giáo viên tổ chức trao đổi, định hướng cho Ban cán sự lớp chuẩn bị đầy đủ nội dung trước giờ sinh hoạt. Dự kiến sẽ đan xen vào tiết sinh hoạt những hoạt động vui chơi, giải trí nào cho phù hợp. - Nội dung, hình thức sinh hoạt nên phong phú, đa dạng. Tăng cường những nội dung có liên quan đến các công việc chung của lớp, phù hợp với đặc điểm học sinh; lồng ghép việc thực hiện nội quy trường, lớp và nhiệm vụ của người học sinh. - Tổ chức giao lưu bằng hình thức đối thoại nhằm tạo không khí lớp học thân thiện, đoàn kết, giúp các em tự tin, có hứng thú chia sẻ. Khi các em mạnh dạn đưa ra những quan điểm, chính kiến của mình, giáo viên nên sẵn sàng lắng nghe và tiếp nhận những ý kiến đó một cách tôn trọng. - Cuối giờ sinh hoạt, giáo viên nên cho các em nhận xét, góp ý phương pháp làm việc của Ban cán sự lớp (việc điều hành của các bạn hôm nay như thế nào; việc tham gia phát biểu ý kiến của các bạn dưới lớp đã đúng trọng tâm chưa,…). Đặc biệt, giáo viên lưu ý đến việc điều chỉnh, uốn nắn những lệch lạc về nhận thức, hành vi,…của học sinh. Qua đó các em sẽ tự rút kinh nghiệm cho tiết sinh hoạt lớp tuần tới. Cứ như thế trong vài tuần tiết sinh hoạt sẽ hoàn thiện dần và tạo cho các em có sự hứng thú tham gia sinh hoạt với tinh thần tự giác cao. Với những tháng có các phong trào thi đua quan trọng như chào mừng ngày 8/3, 26/3, 20/10, 20/11, 22/12,... giáo viên có thể mời Ban đại diện Hội cha mẹ học sinh của lớp đến dự tiết sinh hoạt lớp. Qua đó, phụ huynh nắm bắt được các phong
11 trào thi đua của lớp, của trường để tuyên truyền, nhắc nhở các em tích cực tham gia và phấn đấu thực hiện tốt kế hoạch của lớp. Chẳng hạn, tôi đã tổ chức tiết sinh hoạt lớp tuần 9 (tuần đầu tháng 11) như sau: 1. Ổn định lớp (5’) - Giáo viên giới thiệu đại biểu (Hội trưởng Hội CMHS); nêu nội dung, yêu cầu của tiết sinh hoạt. - Lớp phó văn thể lên điều hành lớp khởi động: hát tập thể (cá nhân hoặc tổ chức một trò chơi ngắn,…) 2. Các hoạt động (40’) * Hoạt động 1: Nhận xét, đánh giá hoạt động tuần 9 (10’) a) Lớp trưởng lên điều khiển tiết sinh hoạt: + Mời lần lượt từng tổ trưởng các tổ lên nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện của tổ mình trong tuần qua, đề xuất khen thưởng các bạn xuất sắc trong tổ. + Cho các bạn góp ý kiến về các hoạt động của lớp, bình xét thi đua tuần 9. + Nhận xét, đánh giá kết quả đạt được và những mặt chưa đạt được của tập thể, cá nhân; đề xuất với giáo viên tuyên dương cá nhân, tổ xuất sắc và có biện pháp cụ thể với các bạn còn mắc khuyết điểm trong tuần. + Mời giáo viên chủ nhiệm phát biểu ý kiến. b) Giáo viên nhận xét chung: + Đánh giá những mặt mạnh, mặt còn hạn chế của lớp và mỗi cá nhân; tuyên dương, khen ngợi kịp thời những học sinh đã có sự nỗ lực phấn đấu rèn luyện trong tuần 9; khuyên nhủ, động viên các em còn mắc khuyết điểm cần cố gắng khắc phục trong tuần 10. + Yêu cầu thư kí lớp ghi kết quả vào sổ Sinh hoạt lớp (lưu ý chỉ ghi những bạn xuất sắc trong tuần và hiện tượng cần nhắc nhở đặc biệt). + Định hướng cho lớp phó văn thể tổ chức đan xen các tiết mục văn nghệ như: Hát, múa, kể chuyện, đọc thơ, tổ chức những trò chơi nhỏ. * Hoạt động 2: Triển khai kế hoạch tuần 10 (10’) - Lớp trưởng nêu dự thảo kế hoạch hoạt động tuần 10 và phong trào thi đua trong tháng 11. - Cả lớp thảo luận, góp ý kiến bổ sung, giơ tay biểu quyết về kế hoạch tuần 10. - Lớp trưởng mời giáo viên cho ý kiến - Giáo viên nêu giải pháp thực hiện thi đua tuần 10 và trong tháng 11với chủ đề “Biết ơn thầy cô giáo”: + Học sinh đi học chuyên cần, đảm bảo sĩ số 100%. + Phát huy tốt phong trào lớp tự quản (ban cán sự lớp ghi chép cập nhật…) + Đẩy mạnh nề nếp học tập, xây dựng nhiều giờ dạy tốt, học tốt thi đua lập nhiều thành tích thiết thực chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11.(Tăng cường
12 kiểm tra việc học bài cũ, tích cực xây dựng bài mới, rèn luyện chữ viết nhiều hơn,…) + Tổ chức tập luyện văn nghệ chuẩn bị cho giao lưu Tiếng hát dân ca toàn trường. + Đẩy mạnh tính tổ chức, tự quản trong các giờ hoạt động tập thể do Đội tổ chức và việc ăn ngủ bán trú hàng ngày. - Giáo viên gọi một vài học sinh nhắc lại nội dung kế hoạch tuần 10. - Giáo viên mời đại diện Hội CMHS phát biểu ý kiến. * Hoạt động 3: Tổ chức thi vẽ tranh chủ đề “ Tri ân thầy cô” (15’) (Hoạt động này GVCN đã triển khai đến học sinh từ tuần trước để các em có thời gian chuẩn bị và vẽ trước để đến hôm nay sẽ trưng bày, thuyết trình và thi giữa các tổ). * Hoạt động 4: GVCN nhận xét, đánh giá sau hoạt động, tuyên dương, phê bình: ( 5’) * Bước 3 kết thúc, rút kinh nghiệm: - GV cần thăm dò ý kiến của học sinh về các HĐ trong tiết sinh hoạt lớp để điều chỉnh, đáp ứng nhu cầu chính đáng của các em. Có nhiều cách để nhận được thông tin phản hồi từ phía HS: GV trực tiếp trò chuyện với HS, yêu cầu HS điền phiếu, nhờ cán bộ lớp trao đổi với các bạn ... - GVCN cùng cán bộ lớp, cùng tập thể HS thảo luận tìm kiếm những cách thức để tiết sinh hoạt lớp luôn luôn mới mẻ, hấp dẫn ... Rõ ràng để có được tiết sinh hoạt lớp thực sự hiệu quả, sinh động và phát huy tính tích cực của hs, thì cả GVCN và học sinh đều phải tìm tòi, suy nghĩ, hoạt động nhiều hơn nhưng chắc chắn rằng sau mỗi một giờ sinh hoạt lớp được chuẩn bị chu đáo với những chủ đề hấp dẫn mang tính giáo dục cao sẽ là niềm vui, sự đoàn kết gắn bó, sự hiểu nhau giữa các thành viên trong lớp và sự trưởng thành qua từng tuần, từng tháng với nhiều kỹ năng được rèn giũa. Thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp, giúp các em hoàn thiện nhân cách và trang bị cho mình những kỹ năng tốt, giúp ích cho cuộc sống. 5.3. Khả năng áp dụng của sáng kiến: Đề tài này đã và đang được áp dụng có hiệu quả tại trường TH-THCS Thanh Phú đối với các lớp tôi chủ nhiệm, bản thân tôi nhận thấy sau khi áp dụng đổi mới các hình thức sinh hoạt lớp hầu hết học sinh đều tán thành, các em có nhiều cơ hội để phát huy tính tích cực chủ động của mình trong mọi lĩnh vực từ học tập cho đến việc rèn luyện đạo đức cũng như khi tham gia các hoạt động phong trào. Học sinh xây dựng và phát huy tốt tinh thần tự giác, đoàn kết và có tinh thần trách nhiệm, tự tin trong hơn trong giao tiếp và đặc biệt là cảm thấy yêu thích giờ sinh hoạt lớp cũng từ đó chất lượng hai mặt giáo dục của lớp cũng có sự tiến bộ rõ rệt, chất lượng
13 các hoạt động phong trào cũng ngày một nâng cao, việc giáo dục đạo đức học sinh trở nên nhẹ nhàng và có hiệu quả. Với các biện pháp được đề xuất và ứng dụng, tôi mong có thể áp dụng cho những lớp khác trong trường trong những năm tiếp theo. 6. Những thông tin bảo mật: Không có. 7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Sáng kiến này có thể áp dụng cho các lớp chủ nhiệm ở trường THCS. Có thể áp dụng cho các mô hình trường học theo hình thức cũ và cả mô hình trường học mới Vnen. Lớp học cần đảm bảo đầy đủ cơ sở vật chất. 8. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả: KẾT QUẢ 1. Phạm vi áp dụng. Những biện pháp trên tôi đã áp dụng ở trường TH-THCS Thanh Phú, bước đầu đã được BGH nhà trường, đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, và học sinh hưởng ứng tích cực, đề tài có tính khả thi cao, tạo được chuyển biến tích cực trong công tác chủ nhiệm nói riêng và công tác giáo dục toàn diện cho học sinh nhà trường nói chung. 2. Kết quả - Đáp ứng sự đổi mới trong cách đánh thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp, thu hút các đối tượng học sinh tham gia vào các hoạt động giáo dục trong nhà trường, nâng cao hiệu quả chất lượng giáo dục. - Khắc phục được những khó khăn vướng mắc trong từng buổi học, tuần học. - Bảo đảm đánh giá bao quát đầy đủ nội dung học tập theo quy định. - Giúp giáo viên kịp thời nhận định đúng thực trạng của lớp và định hướng diều chỉnh hoạt động học của học sinh cũng như hoạt động dạy của giáo viên một cách có hiệu quả nhất . - Nâng cao tinh thần trách nhiệm, lòng nhiệt tình của giáo viên trong việc quan tâm đến những khó khăn của học sinh, giúp đỡ các em giải quyết những khó khăn một cách tốt nhất, hạn chế được học sinh vi phạm khuyết điểm và học sinh bỏ học. - Hiện tượng bạo lực học đường được giảm hẳn, số vụ học sinh vi phạm kỷ luật và số học sinh bị kỷ luật từ mức độ khiển trách trở lên liên tục giảm . - Học sinh lớp chủ nhiệm mạnh dạn cởi mở hơn, tích cực tham gia các hoạt động của trường, của lớp, chủ động tìm đến thầy cô mỗi khi gặp khó khăn để chia sẻ và được giúp đỡ. - Nội dung các giờ sinh hoạt lớp đã được cải tiến đáng kể, Thầy trò thân thiện, học sinh tham gia tích cực giúp nhau sửa chữa khuyết điểm, cùng tiến bộ.
14 - Tinh thần đoàn kết, biết giúp đỡ nhau trong học tập và trong sinh hoạt của học sinh được thể hiện trông thấy. - Tỉ lệ học sinh vi phạm nội quy trường lớp đã giảm rất nhiều, số học sinh được coi là cá biệt đã biết tự thay đổi, tự hòa nhập vào hoạt động chung của lớp. - Đa số học sinh có lối sống lành mạnh, ngoan ngoãn và có tinh thần tự giác, tự lập cao. Không còn để giáo viên phải nhắc nhở nhiều lần. 9. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (nếu có) ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Thanh Phú, ngày 05/01/2021 Người nộp đơn Nguyễn Ngọc Thanh Tâm
15