Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp hiệu quả để xây dựng nền nếp cho học sinh lớp 1 thông qua giờ sinh hoạt lớp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sáng kiến kinh nghiệm "Một số biện pháp hiệu quả để xây dựng nền nếp cho học sinh lớp 1 thông qua giờ sinh hoạt lớp" nhằm mở rộng tầm hiểu biết của học sinh về tự nhiên, xã hội, con người mà các bài học trên lớp còn hạn chế về thời gian chưa có điều kiện mở rộng. Bồi dưỡng tình cảm yêu quê hương đất nước, người thân, bạn bè cho các em. Giáo dục kỹ năng sống cần thiết cho học sinh như: Kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng hợp tác, kĩ năng tư duy sáng tạo, kĩ năng thể hiện sự tự tin, kĩ năng tự phục vụ... Góp phần nâng cao chất lượng dạy và học nói chung và tiết sinh hoạt lớp nói riêng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sáng kiến kinh nghiệm Tiểu học: Một số biện pháp hiệu quả để xây dựng nền nếp cho học sinh lớp 1 thông qua giờ sinh hoạt lớp

…………………………………………………… 1 ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lí do chọn đề tài Như chúng ta đã biết nền giáo dục nước ta luôn được Đảng và Nhà nước chú trọng hàng đầu, bởi vì nhân loại đã bước sang thế kỉ 21. Một thế kỉ năng động và sáng tạo với nền khoa học - công nghệ 4.0. Đặc biệt năm nay là năm đầu tiên thực hiện học sách giáo khoa mới theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở lớp 1. Xã hội ngày càng văn minh - hiện đại thì con người phải đối diện với những mặt trái to lớn từ môi trường tự nhiên, môi trường xã hội và đặc biệt là mối quan hệ giữa người với người. Bởi thế, mà xã hội nói chung và ngành giáo dục nói riêng đang từng ngày phải đối mặt với những thách thức và cần phải có những thay đổi để phù hợp với những mục tiêu và hoàn cảnh mới. Làm sao để đào tạo ra những con người vừa có tri thức khoa học, vừa có kỹ năng làm việc nhưng cũng phải vừa có những thái độ, hành vi tích cực trong xã hội công nghiệp đầy năng động? Đây chính là điều trăn trở của ngành giáo dục trong những năm gần đây. Thực tế cho thấy, bên cạnh những thành quả đạt được của toàn ngành thì gần đây chúng ta đều thấy thực trạng trẻ vị thành niên có xu hướng gia tăng về bạo lực học đường, về liều lĩnh, sống ích kỷ, vô tâm, khép mình…Đồng thời kỹ năng thực hành, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng tự phục vụ bản thân cũng giảm…Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, thế nhưng một trong những nguyên nhân chính là học sinh ngày nay thiếu về các kỹ năng sống cần thiết ? Vậy làm thế nào để giúp học sinh có được đầy đủ kỹ năng sống cần thiết? Từ đó giúp các em đứng trước thềm hội nhập quốc tế phải tự tin; năng động và sáng tạo; phải nắm bắt kịp thời các cơ hội cũng như phải có một số kỹ năng: sống khoẻ, sống lành mạnh, sống có ích cho xã hội …? Do đó mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân. Giáo dục tiểu học là cấp học nền tảng nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học lên các cấp học trên. Là một giáo viên Tiểu học, tôi đã luôn luôn tiến hành đổi mới phương pháp trong từng bài dạy để tạo hứng thú, lôi cuốn các em vào hoạt động học tập và giáo dục kĩ năng sống cho các em. Tôi luôn luôn đặt câu hỏi: Làm thế nào để xây dựng được một lớp học thực sự có nề nếp mà mỗi học sinh đều có ý thức với tập thể lớp và đó là ý thức tự giác, tinh thần trách nhiệm cao? Làm thế nào để khám phá và phát triển được các năng lực tiềm ẩn trong mỗi em và hình thành các kỹ năng cần thiết trong cuộc sống như: kĩ năng hoạt động tập thể, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng hợp tác, kĩ năng tự quản, tính mạnh dạn, tự tin và đặc biệt là năng lực sáng tạo của các em ? Để trả lời được câu hỏi trên, tôi đã quan tâm đến giờ sinh hoạt lớp. Vì tôi nghĩ rằng, giờ sinh hoạt tập thể này sẽ bộc lộ khá rõ năng lực cá nhân và bản chất của mỗi em học sinh. Mặt khác, giờ hoạt động tập thể còn giúp giáo viên và học
…………………………………………………… 2 sinh gần gũi nhau hơn, chứ không có phần “gò bó” như các tiết học khác. Từ đó, giáo viên có biện pháp giáo dục thích hợp với mỗi cá nhân để xây dựng được một tập thể lớp tốt, hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm, góp phần thúc đẩy sự thành công mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh. Tôi đã cố gắng rèn luyện và hoàn thiện bản thân để từ đó bằng chính con người chân thật của mình tôi đã mạnh dạn đưa chương trình kỹ năng sống vào giáo dục các em qua các tiết sinh hoạt lớp. Và trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, tôi đã trao đổi với đồng nghiệp để tìm tòi một số biện pháp nhằm đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp cho học kinh nghiệm “Một số biện pháp hiệu quả để xây dựng nền nếp cho học sinh lớp1 thông qua giờ sinh hoạt lớp”. 2. Mục đích nghiên cứu - Xây dựng, rèn luyện ý thức tự giác cho học sinh, sinh hoạt và học tập có nền nếp, kỉ luật - Phát hiện ra những năng lực của học sinh lớp 1 để có biện pháp bồi dưỡng và giáo dục thích hợp. - Thông qua hoạt động sinh hoạt theo chủ điểm từng tháng, từng tuần nhằm : + Mở rộng tầm hiểu biết của học sinh về tự nhiên, xã hội, con người mà các bài học trên lớp còn hạn chế về thời gian chưa có điều kiện mở rộng. + Bồi dưỡng tình cảm yêu quê hương đất nước, người thân, bạn bè cho các em. + Giáo dục kỹ năng sống cần thiết cho học sinh như: Kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng hợp tác, kĩ năng tư duy sáng tạo, kĩ năng thể hiện sự tự tin, kĩ năng tự phục vụ... + Góp phần nâng cao chất lượng dạy và học nói chung và tiết sinh hoạt lớp nói riêng. Giờ sinh hoạt lớp thực sự là giờ học mà học sinh rất thích thú. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu: Là các biện pháp đổi mới hình thức giờ sinh hoạt lớp nhằm xây dựng nề nếp và giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 1. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu một số vấn đề về cơ sở lý luận, về nề nếp và kĩ năng sống của học sinh lớp 1. - Tìm hiểu về mục tiêu và nội dung của giờ sinh hoạt lớp. - Thông qua đó đề ra biện pháp đổi mới hình thức giờ sinh hoạt lớp nhằm nâng cao nề nếp cho học sinh và chất lượng giáo dục. 5. Phạm vi và thời gian nghiên cứu: 5.1.Phạm vi nghiên cứu: Thực trạng và biện pháp đổi mới hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp cho học sinh lớp 1. 5.2. Thời gian nghiên cứu : từ tháng 9 năm 2020 đến tháng 4 năm 2021. 6. Phương pháp nghiên cứu - Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: + Phương pháp phân tích, tổng hợp, mô hình hóa, giả thuyết. + Đọc và sưu tầm tài có liên quan đến các hình thức tổ chức tiết sinh hoạt lớp. - Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn. + Tổng kết kinh nghiệm thực tiễn của giáo viên
…………………………………………………… 3 + Phương pháp điều tra + Phương pháp quan sát sư phạm - Nhóm phương pháp thực nghiệm sư phạm: + Qua thực trạng giờ sinh hoạt lớp cho học sinh lớp 1.
…………………………………………………… 4 GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lí luận: Tiết sinh hoạt lớp là một loại hình hoạt động tập thể của học sinh, được phân bổ thời gian chính thức mỗi tuần một tiết, để học sinh tiến hành những hoạt động giáo dục, tự giáo dục và xây dựng tập thể lớp, dưới sự hướng dẫn, chỉ đạo của giáo viên chủ nhiệm lớp. Tiết sinh hoạt lớp có quan hệ gắn bó hữu cơ với các hoạt động dạy và học trên lớp, các hoạt động lao động và rèn luyện của học sinh, các hoạt động giáo dục theo chủ điểm hàng tháng của nhà trường, các hoạt động ngoài giờ lên lớp nói chung…Tiết sinh hoạt lớp góp phần bổ sung, tiếp nối, củng cố, nâng cao, mở rộng chất lượng và hiệu quả giáo dục của các hoạt động đó. Thông qua tiết sinh hoạt lớp phải khơi dậy ở học sinh tính tích cực chủ động, sáng tạo, tinh thần trách nhiệm đối với bản thân, đối với tập thể và cộng đồng; phải hình thành, củng cố và phát triển ở học sinh kỹ năng hoạt động độc lập, kỹ năng giao tiếp, ứng xử trong các mối quan hệ tập thể lớp và ngoài xã hội. Từ tiết sinh hoạt lớp, giáo dục cho học sinh ý thức chính trị, xã hội, đạo đức, lối sống, định hướng lập thân, lập nghiệp; giáo dục các giá trị văn hóa thẩm mỹ lành mạnh, đậm đà bản sắc dân tộc, góp phần cùng các hoạt động giáo dục khác làm phong phú đời sống tâm hồn và nhân cách học sinh. Qua tiết sinh hoạt lớp, tổ chức xây dựng lớp thành một tập thể tự quản, có nề nếp, kỷ luật, đoàn kết gắn bó cùng nhau, sống có trách nhiệm với nhau, phát huy được vai trò nòng cốt, tính tiên phong của tổ chức Đoàn và Đội trong các hoạt động tập thể lớp. 1.1. Nề nếp: Là thói quen giữ gìn những cách làm việc hợp lý và sự sinh hoạt có kỉ luật, trật tự, có tổ chức. 1.2. Kĩ năng: Là năng lực hay khả năng chuyên biệt của một cá nhân về một hoặc nhiều khía cạnh nào đó được sử dụng để giải quyết tình huống hay công việc nào đó phát sinh trong cuộc sống. 1.3. Kĩ năng sống: Kỹ năng sống là những trải nghiệm có hiệu quả nhất, giúp giải quyết hoặc đáp ứng các nhu cầu cụ thể, trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của con người. Kỹ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư duy trong não bộ của con người. Kỹ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên, thông qua giáo dục hoặc rèn luyện của con người. Tổ chức Y tế Thế giới WHO định nghĩa kỹ năng sống là "khả năng thích nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có khả năng đối phó hiệu quả với nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày". Cũng theo WHO, kỹ năng sống được chia thành 2 loại là kỹ năng tâm lý xã hội và kỹ năng cá nhân, lĩnh hội và tư duy, với 10 yếu tố như: tự nhận thức, tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp ứng xử với người khác, ứng phó với các tình huống căng thẳng và cảm xúc, biết cảm thông, tư duy bình luận và phê phán, cách quyết định, giao tiếp hiệu quả và cách thương thuyết. Tại Việt Nam, kỹ năng sống đang được quan tâm, tuy nhiên trong nhà trường chủ yếu học sinh chỉ được dạy kỹ năng học tập và chính trị, còn việc giáo dục kỹ năng sống chưa được quan tâm nhiều. Theo chuyên viên tâm lý Huỳnh Văn Sơn, cố vấn Trung tâm chăm sóc tinh thần Ý tưởng Việt: "Hiện nay, thuật ngữ kỹ năng
…………………………………………………… 5 sống được sử dụng khá phổ biến nhưng có phần bị "lạm dụng" khi chính những người huấn luyện hay tổ chức và các bậc cha mẹ cũng chưa thật hiểu gì về nó". Trong những năm trở lại đây, khi Phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” được triển khai và hưởng ứng mạnh mẽ trong các cấp học, ngoài việc nâng cao chất lượng giáo dục, các đơn vị trường học ngày càng chú trọng tới công tác giáo dục đạo đức, kỹ năng sống cho học sinh, đặc biệt là học sinh phổ thông. Mục tiêu giáo dục là nhằm giúp HS hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam XHCN. Yêu cầu về nội dung giáo dục tiểu học phải đảm bảo cho HS có hiểu biết đơn giản, cần thiết về tự nhiên, xã hội và con người; có kỹ năng cơ bản về nghe, nói, đọc, viết và tính toán; có thói quen rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh; có hiểu biết ban đầu về nghệ thuật. Tuy nhiên, nội dung giáo dục trong các nhà trường tiểu học hiện nay còn xem trọng việc dạy chữ, chưa chú trọng đúng mức dạy làm người, nhất là việc giáo dục kỹ năng sống cho HS. Vì sao phải rèn luyện “ KỸ NĂNG SỐNG” cho học sinh? Khi tham gia vào bất kỳ hoạt động nghề nghiệp nào phục vụ cho cuộc sống đều đòi hỏi chúng ta phải thỏa mãn những kỹ năng tương ứng. Rèn luyện kỹ năng sống cho HS là nhằm giúp các em rèn luyện kỹ năng ứng xử thân thiện trong mọi tình huống; thói quen và kỹ năng làm việc theo nhóm, kỹ năng hoạt động xã hội; Giáo dục cho học sinh thói quen rèn luyện sức khỏe, ý thức tự bảo vệ bản thân, phòng ngừa tai nạn giao thông, đuối nước và các tệ nạn xã hội. Đối với HS tiểu học việc hình thành các kỹ năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng, ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này. * Nội dung và mục tiêu của tiết sinh hoạt lớp : Nội dung hoạt động giáo dục trong các tiết hoạt động tập thể nói chung và tiết sinh hoạt lớp nói riêng của lớp 1 được xây dựng trên cơ sở mục tiêu, yêu cầu của cấp học phối hợp giữa các nội dung hình thức hoạt động mang tính xã hội chính trị, pháp luật, vui chơi giải trí, văn hóa nghệ thuật và hoạt động theo hứng thú, sở thích học tập của học sinh nên giáo viên cần lựa chọn những hình thức mới mẻ, hấp dẫn để lôi cuốn học sinh vào các hoạt động học tập và cần tác động tốt vào ý thức của học sinh. Từ đó phát huy được tính tích cực, chủ động của các em. Góp phần hình thành, rèn luyện cho học sinh các kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với sự phát triển của lứa tuổi như kĩ năng giao tiếp, kĩ năng quan sát, kĩ năng nhận thức vv... 2. Cơ sở thực tiễn: Trong dạy học, người giáo viên phải hiểu rõ cơ sở tâm, sinh lý về giáo dục để xây dựng kế hoạch tổ chức và sử dụng phương pháp dạy học cho phù hợp, tạo nên một hệ thống các thao tác, hoạt động giữa thầy và trò cho phù hợp với lứa tuổi và phù hợp với đặc trưng bộ môn. Đối với người giáo viên Tiểu học, vấn đề hiểu đặc điểm tâm lý lứa tuổi các em để tổ chức dạy học có một vị trí hết sức quan trọng. Đặc diểm tâm, sinh lý học sinh tiểu học nói chung và học sinh lớp 1 nói riêng mới được phát triển một cách có hệ thống nhưng còn ở mức sơ đẳng. Vốn sống của các em còn nghèo nàn. Các em ưa hoạt động và có tính bắt chước. Đối với học sinh lớp 1, nhận thức còn thiên về cảm tính, hiếu động, thích vượt qua thử thách, thích
…………………………………………………… 6 gì là nhớ kĩ, không thích là quên ngay, thích khoe cái mình có và thích được khen, tin tưởng người lớn tuyệt đối, đặc biệt là cô giáo… Vì vậy, các nội dung giáo dục cần được chuyển tải một cách nhẹ nhàng, sinh động thông qua các phương pháp dạy học linh hoạt, khéo léo, gần gũi với các em. Hoạt động chủ đạo của trẻ em ở lứa tuổi này đã chuyển từ vui chơi sang học tập. Song nhu cầu vui chơi ở các em vẫn còn rất lớn. Còn một số em vẫn chưa quen với nỗ lực trí tuệ, các em chỉ hứng thú giải quyết nhiệm vụ giáo dục khi nhiệm vụ đó mang tính chất trò chơi. Do đó giờ sinh hoạt lớp đã tạo ra nhiều sân chơi giúp cho các em được chơi mà học, học mà chơi- phù hợp với lứa tuổi học sinh lớp 1. 2.1. Thực trạng của giờ sinh hoạt lớp hiện nay 2.1.1. Một số đặc điểm của trường 2.1.1.1. Đặc điểm chung của trường: Trường Tiểu học tôi đang dạy nằm ở trung tâm xã. Những năm gần đây, số dân trên địa bàn xã tăng dần do nhiều người ở tỉnh khác đến sinh sống, cư trú để học tập và làm việc. Vì thế số học sinh tham gia cấp Tiểu học cũng dần tăng lên. Năm học 2020 - 2021 : + Trường có 2.276 học sinh được biên chế thành 47 lớp. + Riêng khối 1 có 440 học sinh chia thành 10 lớp. 2.1.1.2. Đặc điểm tình hình của lớp 1A3 - Lớp 1A3 do tôi chủ nhiệm có 44 học sinh, trong đó có 12 HS nữ và 32 HS nam. Các em học sinh chủ yếu là người địa phương, sống đoàn kết, gắn bó, ngoan ngoãn, kính thầy yêu bạn. Ở độ tuổi này, các em thường có sự tập trung chưa cao, dễ nhớ, dễ quên, đặc biệt là còn mải chơi. - Đa số cha mẹ học sinh làm nghề nông và buôn bán nên suốt ngày ở ngoài đồng, ngoài chợ nên ít quan tâm được đến con cái, ít có điều kiện mua sách báo cho con đọc và hướng dẫn con các kĩ năng chăm sóc bản thân, vốn sống của các em nghèo nàn, việc học tập đa số giao phó cho giáo viên chủ nhiệm ở lớp. - Nhiều em còn rụt rè, nhút nhát, rất ít phát biểu, tác phong chậm chạp trong khi hoạt động cùng các bạn. Tiếp thu thụ động, dẫn đến kết quả học tập chưa cao. 2.1.2. Những thuận lợi và khó khăn. 2.1.2.1. Thuận lợi: * Về phía nhà trường - Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, của ban giám hiệu nhà trường nên cơ sở vật chất, đồ dùng được trang bị đầy đủ tạo điều kiện thuận lợi cho việc dạy và học. - Phong trào hoạt động tập thể luôn được nhà trường quan tâm và tạo điều kiện. - Thư viện của nhà trường có đủ các loại sách, có phòng đồ dùng dạy học với nhiều tranh ảnh, thiết bị đồ dùng, có máy photo, máy in, máy chiếu đa vật thể... phục vụ cho việc dạy và học trong nhà trường. - Các lớp đều được trang bị màn hình ti vi, máy tính, bảng từ chống lóa có dòng kẻ li, đảm bảo quy định về ánh sáng học đường, thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông, bàn ghế phù hợp với học sinh lớp 1 đáp ứng điều kiện về sức khỏe cũng như những điều kiện phục vụ cho học tập. 2.1.2. Về phía giáo viên. - Đội ngũ giáo viên nhà trường đều có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn, yêu nghề, có trách nhiệm với công việc được giao. - Bản thân tôi với nhiều năm kinh nghiệm dạy lớp 1. 2.1.3. Về phía học sinh:
…………………………………………………… 7 Học sinh đúng độ tuổi, cùng địa bàn dân cư, gần trường, một số em nhanh nhẹn, tiếp thu nhanh, Trong thực tế hiện nay, ngay từ khi học mầm non các em học sinh đã được tiếp xúc làm quen với nhiều hoạt động khác nhau. Một số gia đình quan tâm đến con cái cũng đã hướng dẫn và dạy các em làm quen và giải quyết một số tình huống thường gặp trong cuộc sống... nên bước đầu các em cũng đã có ý thức và một số kĩ năng cơ bản. 2.2. Khó khăn: 2.2.1. Về phía giáo viên: - Nhiều giáo viên còn quá coi trọng về việc dạy kiến thức cho học sinh nên thời gian dành cho tiết sinh hoạt lớp cuối tuần còn bị coi nhẹ, giờ sinh hoạt lớp tổ chức sơ sài. Giáo viên chủ yếu chỉ đưa ra những nhận xét về nề nếp, kỉ luật của học sinh, nêu lên những khuyết điểm mà các em đã mắc hoặc nhắc nhở những lỗi mà học sinh đã vi phạm. - Phong trào thi đua cũng chỉ mang tính phát động. - Phần sinh hoạt theo chủ điểm đơn giản, hình thức chưa phong phú đa dạng chủ yếu là hình thức “hái hoa dân chủ” nên chưa lôi cuốn học sinh vào các hoạt động. 2.2.2. Về phía học sinh: Qua thực tế tiếp xúc và tìm hiểu học sinh sau một tháng thực học, tôi nhận thấy: - Nhiều em còn rụt rè, nhút nhát, rất ít phát biểu, tác phong chậm chạp trong khi hoạt động cùng các bạn. Tiếp thu thụ động, dẫn đến kết quả học tập chưa cao. - Nề nếp lớp trì trệ, học sinh mắc lỗi nhiều, trong giờ sinh hoạt lớp chỉ biết ngồi nghe, không đưa ra ý kiến. - Nhiều học sinh thấy khó chịu khi bị phê bình trước lớp mà không thấy được khuyết điểm của mình để tự sửa chữa hoặc không biết cách sửa chữa. - Học sinh thấy nhàm chán với hình thức sinh hoạt theo chủ điểm * Nguyên nhân: - Giáo viên chủ nhiệm chưa tích cực để xây dựng nội dung các tiết sinh hoạt lớp nhằm nâng cao chất lượng giờ sinh hoạt cho học sinh trong lớp của mình. - Tiết sinh hoạt lớp đặt ở cuối mỗi tuần học, tiết học không có nội dung yêu cầu cụ thể lại đi đôi với tâm lí mỏi mệt muốn xả hơi cuối tuần nên dễ bị thực hiện qua loa đại khái, do đó dễ bị đánh mất mục tiêu, ý nghĩa và nhiệm vụ quan trọng của tiết học, làm mất tác dụng vốn có của tiết học đó. - Học sinh còn thụ động nên chưa tích cực chủ động tham gia các hoạt động vui chơi, văn nghệ … ngại thể hiện quan điểm trước tập thể. Nhiều học sinh muốn thể hiện mình nhưng còn e ngại, không tự tin vào bản thân, chưa nhận được sự động viên, cổ vũ của thầy cô cũng như bạn bè trong lớp. - Các hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp còn đơn điệu, nhàm chán không gây được hứng thú học tập cho học sinh. * Kết quả điều tra HS sau một tháng ở lớp tôi như sau: Chất lượng Học sinh hăng hái Học sinh ít phát Học sinh rất ít phát phát biểu, nhanh biểu, thiếu mạnh biểu, nhút nhát, không Sĩ số nhẹn, dạn, tự tin tự tin hoạt bát SL SL SL % % % 44 học sinh 7 15,9 15 34,1 22 50 Nhìn vào bảng điều tra trên tôi nhận thấy: - Có thể nề nếp lớp chưa tốt dẫn đến kết quả như vậy.
…………………………………………………… 8 - Còn nhiều em chưa tích cực hoạt động và chưa tự giác thực hiện nội quy của trường, của lớp. - Giáo viên chưa có biện pháp giáo dục thích hợp. - Từ thực trạng trên, tôi đã tiến hành một số biện pháp đổi mới hình thức tổ chức hoạt động trong giờ sinh hoạt lớp cho HS nhằm tạo ra sự chuyển biến về nề nếp lớp, là động lực để thúc đẩy HS học tập tốt hơn và rèn những kĩ năng sống cần thiết cho HS. CHƯƠNG 3: Các biện pháp đổi mới hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp cho học sinh lớp 1 1. Biện pháp thứ nhất: Tiến hành điều tra cơ bản học sinh Thiết nghĩ mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp, muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, muốn đề ra các biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả thì trước hết giáo viên phải nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh, phải hiểu học sinh. Giáo viên chủ nhiệm tìm hiều tình hình của lớp mình thông qua giáo viên chủ nhiệm ở Mầm non, qua phụ huynh học sinh và các lực lượng giáo dục khác để nắm bắt được đặc điểm và hoàn cảnh gia đình của từng học sinh. Do vậy, ngay từ ngày đầu nhận lớp, tôi thực hiện ngay công tác điều tra cơ bản học sinh. Tôi phát cho mỗi em một phiếu điều tra sau đây và yêu cầu các em đem về cho bố mẹ điền đầy đủ thông tin trong phiếu: SƠ YẾU LÍ LỊCH Họ và tên học sinh:…………………………………………… Ngày tháng năm sinh:………………………………………… Nơi ở:…………………………………………………………. Là con thứ:…… trong tổng số:……con Tình trạng sức khỏe:………………………………………… Điểm mạnh:…………………………………………………… Điểm yếu:……………………………………………………… Sở thích :……………………………………………………. Họ và tên bố:………………………… Năm sinh:…………… Nghề nghiệp:………………………….Số điện thoại:……….. Họ và tên mẹ: ………………………...Năm sinh:…………. Nghề nghiệp:………………………….Số điện thoại:……… Kết quả: Qua phiếu điều tra này, tôi nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh để ghi vào Sổ chủ nhiệm cá nhân. Và quan trọng hơn cả là tôi đã hiểu một phần về học sinh của mình, điều đó rất có lợi cho tôi trong công tác giảng dạy và giáo dục học sinh. - Nắm đặc điểm chung của lớp: Sĩ số học sinh, số học sinh nam, nữ, dân tộc, học sinh khuyết tật, học sinh mồ côi, độ tuổi… - Nắm được kiến thức và năng lực, phẩm chất từng học sinh trong lớp. - Nắm được những điểm mạnh, điểm yếu hay năng khiếu của từng học sinh để từ đó giáo viên có phương pháp, hình thức tổ chức các giờ dạy nhằm giúp cho các em phát triển toàn diện. - Nắm được những mặt thuận lợi, khó khăn của lớp mình chủ nhiệm. 2. Biện pháp thứ hai: Xây dựng tổ chức lớp học Bên cạnh việc nắm sĩ số, lý lịch, kết quả rèn luyện nề nếp cũng như học tập năm
…………………………………………………… 9 trước của các em.... thì giáo viên chủ nhiệm còn cần biết xây dựng đội ngũ cán bộ lớp biết cách xây dựng điều hành một tập thể tự quản. Công tác bầu ban cán sự lớp đóng một vai trò rất quan trọng. Ban cán sự lớp có nhiệm vụ quản lý lớp khi giáo viên chủ nhiệm vắng mặt, hướng dẫn, đôn đốc các bạn trong các hoạt động của lớp... Lớp có tự quản tốt hay không còn tùy thuộc vào uy tín của các em trong ban cán sự lớp, đặc biệt là lớp trưởng. Phân công nhiệm vụ cụ thể cho Ban Cán sự lớp: Sau khi đã bầu chọn được Ban Cán sự của lớp, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho từng em như sau: * Nhiệm vụ của lớp trưởng: - Theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động của lớp. - Điều khiển các bạn xếp hàng vào lớp, xếp hàng chào cờ đầu tuần, xếp hàng tập thể dục. * Nhiệm vụ của lớp phó phụ trách văn nghệ( Quản ca) - Cho các bạn hát đầu giờ và sau khi ra chơi. - Nhắc nhở các bạn giữ gìn vệ sinh trường, lớp. - Phối hợp với lớp trưởng để giữ trật tự lớp. * 4 bạn tổ trưởng: Theo dõi thi đua về nề nếp và học tập của các bạn tổ viên. Giáo viên tập dượt các kĩ năng hoạt động cho đội ngũ cán bộ lớp trong 2 tuần đầu để các em hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Chính vì ở thời điểm đầu năm học các em chưa viết cũng như chưa đọc được nên tôi lập bảng thi đua dán ở cạnh bảng lớp để tiện cho việc theo dõi lớp của ban cán sự lớp. Bảng theo dõi này được tôi thiết kế bằng các hình ảnh để các em cảm thấy thích thú hơn với công việc và nhiệm vụ được giao của mình. Cuối mỗi tuần, vào tiết sinh hoạt lớp ngày thứ sáu, lớp trưởng, lớp phó báo cáo các mặt hoạt động của lớp. Căn cứ vào báo cáo của từng em, tôi nắm được khả năng quản lí lớp của từng em để động viên khen ngợi những việc các em đã làm tốt, đồng thời chỉ rõ những thiếu sót và hướng dẫn các em cách khắc phục. Kết quả: Việc bầu ban cán sự lớp làm cho các em thấy rõ vai trò của từng thành viên trong lớp. Từ đó các em sẽ nâng cao ý thức tổ chức kỉ luật, ý thức tự quản, tinh thần vì tập thể, thẳng thắn, trung thực, nhanh nhẹn và hoạt bát. Không những vậy ban cán sự lớp còn là cánh tay đắc lực giúp cho giáo viên trong quá trình giảng dạy và giáo dục đạo đức cho các em học sinh, thúc đẩy phong trào học tập và các mặt hoạt động khác của lớp đi lên. 3. Biện pháp thứ ba: Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp Mỗi thầy, cô muốn hoàn thành nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm trước hết phải có tâm, có tấm lòng vì tình yêu thương con người, có sự độ lượng, bao dung, đồng thời phải giỏi về tâm lý lứa tuổi, có nhiều biện pháp giáo dục tinh tế. Cùng đó, giáo viên chủ nhiệm còn cần am hiểu và biết cách tổ chức giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Đối với những học sinh có biểu hiện lệch lạc về nhân cách, giáo viên chủ nhiệm chính là người thay mặt nhà trường cùng với gia đình có những biện pháp đưa các em trở về với cái đúng, cái hay giúp các em học tập những gương sáng xung quanh mình. Làm chủ nhiệm lớp là một nghệ thuật, đòi hỏi người giáo viên phải là tấm gương sáng về đạo đức, mẫu mực từ lời ăn tiếng nói, tác phong làm việc cho đến trình độ chuyên môn; quan hệ với học trò như là một người bạn lớn, vừa gần gũi, vừa đáng tin cậy; kiên trì trong giáo dục học sinh theo kiểu mưa dầm thấm lâu; giáo dục đạo đức phải trở thành thói quen của mình. Có người thì quan niệm rằng, sau cha mẹ, thầy cô
…………………………………………………… 10 là người gần gũi với HS hơn ai hết nên hiểu các em và nắm rõ hoàn cảnh để có định hướng đúng trong dạy dỗ là then chốt của thành công trong giáo dục. Nếu như trước đây, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm chủ yếu là định hướng, hướng dẫn hành vi đạo đức cho học sinh, thì ngày nay, ngoài công tác chuyên môn, giáo viên chủ nhiệm còn phải kiêm thêm nhiều công việc khác từ việc học đến nề nếp, tâm tư tình cảm, giải quyết những tình huống phát sinh của học sinh trong lớp. Vì thế, ngoài việc đầu tư vào môn dạy của mình sao cho vừa đảm bảo nội dung lên lớp vừa tạo sự hấp dẫn, sáng tạo, mới mẻ… có phương pháp giáo dục hợp lý, linh hoạt, hiểu biết tâm lý học sinh. Và điều không thể thiếu là phải có tâm huyết và tình yêu thương đối với học sinh. Muốn đạt được chất lượng dạy và học thu được kết quả cao, giáo viên chủ nhiệm phải luôn thực hiện theo kế hoạch nhà trường đề ra, căn cứ tình hình thực tế cả lớp để xây dựng kế hoạch cả năm, kế hoach học kì, kế hoạch tháng và kế hoạch từng tuần, phát động thi đua theo chủ đề trong năm học, theo dõi việc thực hiện kế hoạch, công tác đã đề ra, kiểm điểm, sơ kết, đánh giá, khen, chê kịp thời.Đặc biệt quan trọng là vấn đề tuyên dương khen ngợi các tổ, nhóm, cá nhân có nhiều cố gắng sau các tuần học, các đợt thi đua đã phát động, để từ đó các em rút kinh nghiệm và có hướng phấn đấu ở những kì sau. Để thực hiện tốt kế hoạch của mình, tôi phát cho các em trong trong ban cán sự lớp và các tổ trưởng các tổ mỗi em một quyển vở. Tôi hướng dẫn từng em cách ghi chép trong sổ một cách khoa học, cụ thể, rõ ràng (ghi chép theo kí hiệu vì các em chưa đọc và viết được). Mỗi em sẽ làm đúng các nhiệm vụ của mình. Ngoài ra, các em phải đoàn kết và hợp tác chặt chẽ với nhau trong công việc chung. Cuối mỗi tuần, vào tiết sinh hoạt lớp ngày thứ sáu, Ban cán sự lớp và các tổ trưởng báo cáo các mặt hoạt động của lớp. Căn cứ vào báo cáo của từng em, tôi nắm được từng cá nhân học sinh, của tổ, của lớp để từ đó có kế hoạch phù hợp. Bản thân tôi đã làm bảng theo dõi thi đua của các tổ theo từng tuần để các em có thể đối chiếu với kết quả của ban cán sự lớp cũng như các tổ trưởng. Điểm đặc biệt của bảng theo dõi là mỗi ngày các tổ hoàn thành tốt 1 trong các tiêu chí đánh giá thì tổ đó sẽ được cắm 1 lá cờ. Điều này tạo cho các em sự hưng phấn. BẢNG THEO DÕI THI ĐUA TUẦN:…… Chuyên Học tập Nề nếp cần Tổ 1 Tổ 2 Tổ 3 Tổ 4 Cuối mỗi tháng, tôi lại dành thời gian để cô, trò cùng nhau tổng kết thi đua sau đó bình chọn những bạn xuất sắc trong tháng. Về việc này tôi để học sinh tự xếp loại theo sự bình chọn của tổ. Sau đó tôi xem lại và nếu thấy hợp lý, tôi sẽ công bố xếp loại trước tập thể lớp. Với những học sinh cá biệt tôi thường cho các em cơ
…………………………………………………… 11 hội để sửa chữa nhưng những cơ hội ấy cũng được thông qua ý kiến của tập thể. Học sinh có tiến bộ, tôi khen kịp thời để động viên. Đối với những học sinh còn chưa tiến bộ tôi sẽ cùng cán bộ lớp bàn bạc, tìm nguyên nhân. Từ đó đưa ra cách giải quyết, giúp đỡ học sinh đó. Kết quả: Việc xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp giúp tôi định hướng, chủ động, tự tin trong giờ dạy của mình, lựa chọn tư liệu giảng dạy phù hợp, sắp xếp đồ dùng dạy học hợp lý. Đồng thời giúp tôi có những nhận xét và đánh giá đúng về kiến thức cũng như năng lực, phẩm chất của từng học sinh trong lớp để từ đó có biện pháp giáo dục phù hợp. 4. Biện pháp thứ tư: Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động trong giờ sinh hoạt lớp. Để minh họa cho biện pháp này, tôi xin đưa ra cấu trúc một tiết sinh hoạt lớp như sau: 4.1. Cấu trúc tiết sinh hoạt lớp gồm 3 hoạt động, đó là : Hoạt động 1: Sơ kết thi đua tuần trước Hoạt động 2: Kế hoạch tuần tiếp theo Hoạt động 3: Sinh hoạt theo chủ điểm * Với mỗi phần, tôi có phương pháp riêng để tổ chức cho học sinh hoạt động. Tôi luôn lấy học sinh làm trung tâm. Học sinh tự đánh giá, tự bổ sung, tự đưa ra quyết định. Giáo viên chỉ bổ sung nhận xét, kiểm tra đánh giá việc làm của học sinh, song những nhận xét của giáo viên luôn phải chính xác, công bằng, sâu sắc và có tính quyết định. 4.2. Chuẩn bị cho tiết sinh hoạt lớp: * Học sinh : - Đội ngũ cán bộ lớp phải tổng hợp thi đua theo hình thức sau: + Các tổ trưởng báo cáo thi đua với lớp trưởng, lớp phó. + Căn cứ vào đó lớp trưởng, lớp phó lập bản tổng hợp thi đua về nề nếp như: Truy bài, xếp hàng, chuyên cần, mặc đồng phục, nếp sống văn minh, thanh lịch … và thành tích học tập chung của cả lớp. - Cả lớp chuẩn bị các bài hát, bài thơ, câu chuyện, tranh vẽ, báo cáo kinh nghiệm học tập của mình vv…để tham gia vào hoạt động sinh hoạt theo chủ điểm * Giáo viên : + Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. + Soạn giáo án chi tiết cho từng hoạt động. + Phần sinh hoạt theo chủ điểm giáo viên tìm tài liệu và thiết kế các hoạt động có nội dung phù hợp với chủ điểm từng tuần, nội dung sinh hoạt luôn sinh động, sáng tạo, hấp dẫn để phát huy tính chủ động, tích cực và sáng tạo của HS. Nhìn chung có sự chuẩn bị trước về nội dung giờ sinh hoạt lớp hàng tuần cho học sinh và giáo viên thì tiết sinh hoạt lớp luôn thành công, tạo sự hứng thú trong sinh hoạt tập thể. 4.3. Thiết kế các hoạt động sinh hoạt lớp theo hướng đổi mới. 4.3.1. Hoạt động 1: Sơ kết thi đua tuần trước *Mục tiêu: Giúp học sinh thấy được trong tuần bản thân em đã thực hiện các nề nếp, nội qui của trường, lớp như thế nào? Em đã đạt được thành tích gì ? Thành tích chung của cả lớp và giúp bạn sửa chữa khuyết điểm. *Các bước tiến hành:
…………………………………………………… 12 - Bước 1: Cả lớp hát bài “Lớp chúng ta đoàn kết” - Bước 2: Lớp trưởng báo cáo thi đua về mặt nề nếp trước lớp Ví dụ: Báo cáo nề nếp lớp 1A3 tuần 25: Về truy bài, các bạn thực hiện tốt, không có bạn nào ra khỏi chỗ, cả lớp xếp hàng nhanh, thẳng, không có bạn đi học muộn, các bạn chuẩn bị bài đầy đủ, có 1 bạn chưa mặc đồng phục đúng qui định, không có bạn nào đánh nhau, các bạn thực hiện tốt nếp sống văn minh, vv... - Bước 3: Lớp phó báo cáo thi đua về mặt học tập trong tuần. Ví dụ: + Tuần này các bạn có nhiều cố gắng trong học tập + Cả lớp được nhiều hoa điểm tốt, riêng bạn A đạt hoa điểm tốt nhiều nhất lớp, bạn B có tiến bộ về môn Toán. Đề nghị cô khen thưởng 2 bạn. - Bước 4: Giáo viên và học sinh đưa ra nhận xét bổ sung. + Cả lớp bổ sung ý kiến vào bản tổng hợp thi đua + Giáo viên kết luận về 2 mặt nề nếp và học tập của học sinh, khen các em thực hiện tốt và tuyên dương những em có thành tích đặc biệt . - Bước 5: Giúp bạn sửa chữa khuyết điểm + Giáo viên hỏi lí do những em nào mắc khuyết điểm ? + Học sinh nêu lí do: VD như: Em đi học muộn; Em nói chuyện trong giờ học vv… + Cả lớp thảo luận đưa ra ý kiến giúp bạn sửa chữa khuyết điểm. + Em đó đứng lên cảm ơn các bạn rồi hứa sửa chữa khuyết điểm của mình. + Giáo viên khen em đã dũng cảm nhận lỗi và tin tưởng em sẽ sửa được lỗi. * Lưu ý: Với những em thường xuyên mắc lỗi hoặc mắc lỗi nghiêm trọng giáo viên cần trực tiếp theo dõi, động viên, nhắc nhở, kết hợp với phụ huynh để giúp em tiến bộ. 4.3.2. Hoạt động 2: Xây dựng kế hoạch tuần sau * Mục tiêu: Giúp học sinh - Tự nhắc lại cho nhau nghe những nề nếp vốn đã rất quen thuộc với các em như truy bài, xếp hàng, đi học đúng giờ, mặc đồng phục, nói lời hay, làm việc tốt, vệ sinh cá nhân, không vứt giấy rác vv… - Hái “ Hoa thi đua” thể hiện quyết tâm thực hiện kế hoạch tuần sau. * Các bước tiến hành : - Bước1 :Thảo luận kế hoạch tuần sau + Học sinh thảo luận nhóm 2 (2 phút) theo câu hỏi định hướng của giáo viên: “Làm thế nào để giữ vững dược các nề nếp thi đua?” + Các nhóm phát biểu ý kiến (mỗi nhóm nêu một vài nề nếp vốn đã rất quen thuộc với các em như: Xếp hàng nhanh thẳng, đi học đều, đúng giờ, chuẩn bị bài đầy đủ, không nói tục chửi bậy, không ăn quà vặt, không nói chuyện, làm việc riêng trong giờ học, hăng hái phát biểu ý kiến xây dựng bài, chăm học. - Bước 2: Phát động thi đua + Giáo viên nhận xét và bổ sung những kế hoạch của trường, của lớp và nhấn mạnh những nhiệm vụ trọng tâm tuần sau -> Cho học sinh nhắc lại Ví dụ: Cô nhất trí với ý kiến của các nhóm, đó là các nề nếp mà tuần sau chúng mình vẫn tiếp tục thực hiện. Đặc biệt chú ý nghỉ Tết an toàn đúng qui định, thực hiện đúng cam kết với nhà trường vv… + Đại diện mỗi tổ 2 em học sinh lên hái hoa thi đua mang về cho tổ mình
…………………………………………………… 13 (Bông hoa thi đua được cắt bằng giấy màu do giáo viên chuẩn bị, có thể dùng được nhiều lần, dán trên một cây hoa nhựa. Trên mỗi bông hoa có ghi “Hoa điểm tốt”, “Hoa chăm ngoan”, “Hoa viết đẹp” vv…) ( Khi học sinh chưa biết đọc, giáo viên có thể thay chữ viết bằng các kí hiệu để học sinh biết. Ví dụ: Hoa điểm tốt là mặt cười, hoa chăm ngoan là con ong, …) + Các bạn lên hái hoa sẽ nói cho cả lớp biết bông hoa của tổ mình là gì ? + Giáo viên phát động thi đua : “Các bông hoa thi đua này, các em sẽ nhân rộng trong tổ để tuần sau mang đến tiết sinh hoạt lớp sẽ thực sự trở thành những bông hoa điểm tốt, việc làm tốt của các em.” - Bước 3: Cả lớp hưởng ứng thi đua bằng một tràng pháo tay giòn giã. Với hai hoạt động này, trước đây tôi từng nghĩ học sinh còn quá nhỏ chưa tổng kết được thi đua, nhưng đội ngũ cán bộ lớp đã làm rất tốt. Với cách làm như trên, tôi gián tiếp nhắc nhớ, đôn đốc nề nếp của học sinh mà em nào cũng nhớ, cũng muốn vươn lên để giành thành tích mà không cảm thấy nặng nề. Tự các em đã biết nhận ra tuần này mình đã thực hiện nề nếp như thế nào? Tuần sau mình sẽ phải làm gì? Thay vì trước đây chỉ biết nghe cô nhận xét. Đồng thời với cách làm trên, giáo viên không phải nói nhiều mà vẫn phát huy được tính tích cực và chủ động của học sinh; học sinh thấy được ý thức trách nhiệm với bản thân mình, với tổ, với lớp, với cô giáo. 4.3.3. Hoạt động 3: Sinh hoạt theo chủ điểm *Mục tiêu : Giúp học sinh: - Trải nghiệm những kiến thức đã học vào những lĩnh vực của cuộc sống thực tiễn và hiểu biết sâu sắc hơn về những nội dung được giáo dục. - Phát triển các kĩ năng sống, những phẩm chất tích cực như: Tinh thần đồng đội, khả năng hợp tác, tính kỉ luật, tinh thần trách nhiệm, sự cảm thông, tính mạnh dạn tự tin, tư duy phê phán, tư duy sáng tạo vv… *Các bước tiến hành: Hoạt động này có rất nhiều hình thức tổ chức, tôi luôn sáng tạo và linh hoạt khi thiết kế các bước sinh hoạt phù hợp với chủ điểm, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi và nhu cầu hoạt động của học sinh lớp1, phù hợp với điều kiện của lớp. Cụ thể Một số ví dụ về thiết kế hoạt động sinh hoạt theo chủ điểm Chủ điểm tháng 11: Kính yêu thầy giáo, cô giáo Tuần 12: Em và cá bạn nhỏ đã làm gì để tỏ lòng biết ơn thầy cô giáo. * Mục tiêu : - Học sinh hiểu được công lao dạy dỗ của các thầy cô giáo đối với các em rất to lớn và tình cảm yêu quý của các thầy cô dành cho học sinh. - Học sinh bày tỏ lòng biết ơn, kính trọng đối với thầy cô giáo bằng những việc làm thiết thực như: chăm ngoan, học tập tốt, lễ phép, kính trọng các thầy cô. - Sưu tầm bài hát, ca ngợi các thầy cô giáo, vẽ tranh về chủ đề “thầy cô và mái trường”. - Thực hành chăm học, chào hỏi, lễ phép vâng lời thầy cô giáo. * Chuẩn bị: * Học sinh: - Tập múa bài hát “ Bông hồng tặng cô” (Tổ 1) - Sưu tầm các bài hát, bài thơ về thầy cô giáo (Tổ 2,3) - Vẽ tranh chủ đề “thầy cô và mái trường ” (Tổ 4)
…………………………………………………… 14 * Giáo viên: - Thiết kế trò chơi “ Ô chữ kì diệu ” - Clip Bụi phấn (phim hoạt hình), nam châm nhỏ để dán tranh. * Cách tiến hành sinh hoạt - Bước 1: Tổ 1 biểu diễn bài hát múa “Bông hồng tặng cô” - Bước 2: Học sinh tham gia trò chơi “Ô chữ kì diệu” + Giáo viên phổ biến tên trò chơi ,cách chơi, luật chơi. + Cách chơi: Tên chủ điểm là 5 từ “ Kính - yêu - thầy - cô - giáo ”. Mỗi từ ẩn chứa một câu hỏi có nội dung về các thầy cô giáo. Tất cả lớp đều có thể mở ô chữ. Sau 10 giây bạn chơi phải có câu trả lời, nếu bạn trả lời đúng sẽ nhận được phần thưởng, nếu bạn trả lời sai hoặc không có câu trả lời thì quyền trả lời thuộc về bạn khác. Mỗi bạn chỉ được mở 1 ô chữ. + Học sinh chơi trò chơi : • Ô chữ số 1: “kính” . Bạn hãy đọc một bài thơ về cô giáo? • Ô chữ số 2: “yêu”. Em hãy kể về cô giáo mà em yêu quý? • Ô chữ số 3: “thầy”. Em hãy đọc một bài thơ nói lên công ơn của thầy cô? • Ô chữ số 4: “cô” . Bạn hãy kể về cô giáo đã dạy bạn ở lớp mầm non? • Ô chữ số 5: “giáo” . Bạn hãy nêu những việc làm để thể hiện lòng biết ơn các thầy cô giáo? + Giáo viên tổng kết trò chơi, trao thưởng,khen học sinh chơi giỏi. - Bước 3: Giới thiệu tranh + Học sinh lần lượt dán tranh của mình và giới thiệu về chủ đề bức tranh - Bước 4: Học sinh xem clip “Bụi phấn” ( phim hoạt hình thiếu nhi) - Bước 5: Nhận xét – Đánh giá + Thể hiện lòng biết ơn các thầy cô giáo em sẽ làm gì? - Giáo viên kết luận :Thầy cô giáo là người hằng ngày đã dạy dỗ, dìu dắt chúng ta nên người, giúp chúng ta khôn lớn trưởng thành, công lao của các thầy cô rất to lớn. Các em cần chăm ngoan , học giỏi, lễ phép vâng lời thầy cô giáo để bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn các thầy cô giáo. Kết quả: Qua việc đổi mới các hình thức tổ chức trong giờ sinh hoạt lớp mà giáo viên chủ động, tự tin khi tiến hành tổ chức các hoạt động cho học sinh trong giờ học. Giờ học sôi nổi, vui tươi. Các em học sinh hào hứng, tích cực học tập, không những vậy còn phát huy được sự sáng tạo, phát triển năng lực và kĩ năng sống cho các em. Nhờ đó mà chất lượng giờ sinh hoạt lớp được nâng lên rõ rệt. 4.4. Mô tả giờ dạy thực nghiệm Kế hoạch dạy học môn Hoạt động tập thể - Tuần 25 Sinh hoạt lớp I. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Học sinh biết được những việc các em đã làm để thực hiện tốt nề nếp, nội quy của trường lớp. - Học sinh biết được những thành tích mà em và các bạn đã đạt được. - Học sinh biết tự đưa ra những việc cần làm để giữ vững các nề nếp thi đua. - Học sinh hiểu được công lao to lớn của mẹ và cô giáo. 2. Kỹ năng: - Học sinh rèn kỹ năng nói mạnh dạn, thể hiện sự tự tin biết đưa ra ý kiến
…………………………………………………… 15 biết bảo vệ ý kiến của mình. - Học sinh rèn kỹ năng thảo luận nhóm, kĩ năng hợp tác, kĩ năng đánh giá, kĩ năng thể hiện sự tự tin… 3. Thái độ: - Tích cực, tự giác trong mọi hoạt động, mong muốn xây dựng nề nếp lớp tốt. - Học sinh đồng tình thực hiện các phong trào thi đua của lớp, tìm ra biện pháp giúp bạn tiến bộ. - Tích cực hoạt động, mang lại niềm vui cho người khác. II. Tài liệu và phương tiện dạy học: 1. Giáo viên: - Máy chiếu, clip “Bông hoa cúc trắng” phim hoạt hình Việt Nam. - Trò chơi: “Ô chữ kỳ diệu’. - Cây, hoa thi đua, 1 số phần quà nhỏ. 2. Học sinh: - Sưu tầm một số bài thơ, bài hát về bà và mẹ - Lớp trưởng, lớp phó, 4 tổ trưởng tổng hợp thi đua của các bạn về 2 mặt nề nếp và học tập. III. Tiến trình dạy học: 1.Ổn định tổ chức: * Mục tiêu: - Tạo tâm thế vui tươi bước vào tiết Sinh hoạt lớp - Cả lớp hát bài: Cô và mẹ 2. Các hoạt động dạy học . * Hoạt động 1:Giới thiệu bài(1’) Mục tiêu: Giúp học sinh định hướng về nội dung tiết sinh hoạt lớp cuối tuần. - Bước 1: Giáo viên đưa ra câu hỏi định hướng: + Sau một tuần học tập và rèn luyện chúng mình đã thực hiện kế hoạch tuần trước như thế nào và đã giành được những thành tích gì? + Chúng ta cùng điểm lại những thành tích đã đạt được trong giờ Sinh hoạt lớp cuối tuần, các con có đồng ý không? - Bước 2: Giáo viên ghi đầu bài: Sinh hoạt lớp tuần 25 * Hoạt động 2: Sơ kết thi đua tuần 25 (8 phút) Mục tiêu: Học sinh tự tổng kết những việc đã làm để thực hiện kế hoạch đề ra từ tiết sinh hoạt lớp tuần 24, học sinh đưa ra ý kiến giúp bạn tiến bộ. Các bước tiến hành: - Bước 1: Báo cáo thi đua. + Lớp trưởng đọc bản tổng hợp thi đua của các bạn về nề nếp “Trong tuần cả lớp đã thực hiện rất tốt các về nếp như: xếp hàng nhanh, thẳng; không có bạn nào nghỉ học, các bạn mặc đồng phục đầy đủ; giờ truy bài nghiêm túc, không có bạn nào chạy ra khỏi chỗ; không có bạn nào nói tục chửi bậy hoặc đánh nhau, các bạn mang đầy đủ sách vở và đồ dùng học tập. Bạn Hải Anh đã làm được việc tốt là nhặt được 10.000 đồng đã mang nộp ở phòng Đội; không có bạn nào ăn quà vặt; bạn Bảo Minh còn đi học muộn 2 buổi.” + Lớp phó đọc bản tổng hợp về học tập: “Trong tuần các bạn đã thi đua học tập tốt. Toàn lớp có nhiều hoa điểm tốt. Bạn Thế Phong có tiến bộ về chữ viết, bạn đã được xếp loại A vở Chính tả. Bạn Hoàng Anh có nhiều tiến bộ về môn Toán. Để nghị cô khen các bạn.
…………………………………………………… 16 + Cả lớp bổ sung ý kiến (một số em nêu mình được cô giáo khen, viết chữ, làm toán có tiến bộ nhưng chưa kịp báo cáo với bạn tổ trưởng ) - Bước 2: Giáo viên kết luận và bổ sung nhận xét: “Cô đồng ý với các bản tổng hợp thi đua của các con. Cô khen cả lớp đã thực hiện tốt kế hoạch tuần trước. Có nhiều bạn đạt được thành tích tốt…” - Bước 3: Giúp bạn tiến bộ + Giáo viên hỏi: Vì sao các con đi học muộn ? (HS nêu lí do ) + Giáo viên yêu cầu cả lớp thảo luận đưa ra ý kiến giúp bạn để bạn không đi học muộn. Cả lớp đưa ra ý kiến: • Bạn phải nhờ bố mẹ đặt báo thức, phải tự đi học vì nhà ở gần trường, vv… • Con sẽ rủ bạn đi học cùng để bạn không đi muộn. + Giáo viên kết luận và bổ sung ý kiến: Các bạn đưa ra ý kiến đúng. Con nên chuẩn bị quần áo, đồ dùng sách vở từ tối hôm trước, dặt đồng hồ báo thức hoặc nhờ bố mẹ gọi dậy. Con cũng nên tự đi học vì con đã lớn hơn rồi, nhà lại gần trường nữa, như vậy con vừa giúp bố mẹ lại vừa làm gương cho em. + Học sinh cảm ơn ý kiến của cô giáo và các bạn và hứa sẽ tự sửa lỗi. + Giáo viên khen học sinh đã dũng cảm nhận lỗi và hứa tự sửa chữa khuyết điểm. * Hoạt động 3: Kế hoạch tuần 26 (6 phút) Mục tiêu: Học sinh tự đưa ra những việc làm cụ thể để giữ vững nề nếp lớp và đạt nhiều thành tích trong học tập. Các bước tiến hành: - Bước 1: + Học sinh thảo luận nhóm 2 đưa ra việc làm cụ thể để giữ vững nề nếp và lập thành tích trong học tập. + Các nhóm phát biểu ý kiến: • Các mặt nề nếp cụ thể như: Xếp hàng nhanh thẳng; không đi học muộn; không nói tục chửi bậy, không đánh nhau; chuẩn bị sách vở, đồ dùng, bài đẩy đủ + Giáo viên kết luận và bổ sung kế hoạch của trường của lớp: Cô đồng ý với ý kiến của các con. Đó là các nề nếp tốt mà các con phải thực hiện trong tuần sau. Đặc biệt chúng ta cần tích cực thi đua dành nhiều bông hoa điểm tốt, việc làm tốt để kính dâng lên mẹ và cô giáo vì tuần sau có ngày 8-3 là ngày quốc tế phụ nữ. + Học sinh nhắc lại kế hoạch tuần 26(màn hình) - Bước 2: Gióa viên tổ chức cho học sinh hái Hoa thi đua và thể hiện quyết tâm thực hiện kế hoạch tuần 26 + Giáo viên mời đại diện các tổ lên hái những bông hoa thi đua mang về cho tổ mình + Học sinh đọc tên các bông hoa mà các em đã hái được (Hoa chăm ngoan, hoa điểm tốt, hoa nói lời hay làm việc tốt, hoa sạch sẽ, hoa gọn gàng, hoa đoàn kết, hoa chăm chỉ vv…) + Giáo viên nhắc nhở, động viên học sinh: Những bông hoa này các con sẽ nhân rộng cho các bạn trong tổ của mình để chúng sẽ trở thành những bông hoa điểm tốt, việc làm tốt mà các con sẽ mang đến trong tiết sinh hoạt lớp tuần sau. + Cả lớp thể hiện sự quyết tâm thực hiện kế hoạch tuần sau bằng một tràng pháo tay thật giòn giã. * Hoạt động 4: Sinh hoạt theo chủ điểm: “Yêu quý mẹ và cô giáo”(30’) Mục tiêu:
…………………………………………………… 17 - HS hiểu công lao to lớn của mẹ và cô giáo, tại sao phải biết ơn mẹ và cô giáo? - Qua các bài hát, bài thơ, tranh vẽ và những việc làm thiết thực bày tỏ lòng biết ơn, kính trọng mẹ và cô giáo. Các bước tiến hành: - Bước 1: Giáo viên tổ chức cho học sinh chơi trò chơi “Chữ số kì diệu” + Học sinh giỏi giới thiệu cách chơi (trên màn hình) + Giáo viên tuyên bố ban giám khảo: Là cô giáo và tất cả các bạn trong lớp. + Học sinh chơi trò chơi (các con lần lượt xung phong mở các ô chữ số) • Ô chữ số 1: Bạn hãy đọc 1 câu ca dao ca ngợi công lao to lớn của cha mẹ trong đó có từ: Công cha………. …………trong nguồn chảy ra. Đáp án: (Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra) + Các ban giám khảo đưa ra ý kiến và có thể đưa ra câu hỏi phụ? • Ô chữ số 2: Bạn hãy hát 1 bài hát về cô giáo mà bạn thích nhất? (Dự kiến ô chữ sô 2 sẽ có ít bạn trả lời ngay được sau 10 giây nên có thể chuyển quyền trả lời cho bạn khác tạo nên sự hồi hộp, lôi cuốn trong trò chơi) • Ô chữ số 3: Bạn hãy nghe một đoạn bài hát và xem hình ảnh của bài hát để đoán tên bài hát? (Đáp án:Đó là bài hát “Nhật kí của mẹ” ) • Ô chữ số 4: Bạn hãy nói lời động viên mẹ khi mẹ bị ốm? • Ô chữ số 5: Bạn hãy đọc một bài thơ trong đó có nhắc đến mẹ và cô giáo? (Dự kiến ô chữ số 5 sẽ có ít bạn trả lời được sau 10 giây nên quyền trả lời sẽ thuộc về bạn khác) • Ô chữ số 6: Bạn hãy kể về cô giáo đã dạy bạn mà bạn nhớ nhất ? * Lưu ý: Sau khi học sinh mở được một ô chữ số thì một từ tên chủ điểm sinh
…………………………………………………… 18 hoạt sẽ hiện ra. + Học sinh có thể đoán tên chủ điểm sinh hoạt sau khi mở ô chữ số 4 + Giáo viên tổng kết trò chơi khen các bạn chơi giỏi, khen ban giám khảo có những nhận xét chính xác có những câu hỏi phụ hay. + Giáo viên trao thưởng cho những bạn xuất sắc. - Bước 2: Tổ chức cho học sinh giới thiệu tranh về chủ đề “Mẹ cô giáo”. + Học sinh lần lượt dán các bức tranh mà các em đã chuẩn bị và giới thiệu về đề tài của mỗi bức tranh đông thời nêu cảm xúc của mình trong mỗi bức tranh. - Bước 3: Giáo viên tổ chức cho học sinh xem clip“Bông hoa cúc trắng” (Phim hoạt hình thiếu nhi) với câu hỏi định hướng: Các con hãy xem bạn nhỏ trong câu chuyện là người thế nào ? - Bước 4: Giáo viên cho học sinh liên hệ: • Con thấy bạn nhỏ trong câu chuyện là người con thế nào? • Con học tập bạn nhỏ điều gì? * Để tỏ lòng hiếu thảo với mẹ, các con cần làm gì? • Ở lớp con có thể làm được những việc gì để cô giáo vui lòng? (Học sinh có thể đưa những việc làm cụ thể của mình như: Giúp đỡ mẹ việc nhà để mẹ đỡ mệt, luôn động viên mẹ, vâng lời mẹ, nói những lời ngọt ngào với mẹ, vâng lời cô giáo, trật tự trong lớp học, lễ phép, hăng hái phát biểu, viết chữ đẹp vv…) + Giáo viên: Từ các bài hát, bài thơ, các bức tranh, các câu trả lời xuất sắc trong trò chơi mà các con vừa tham gia, các con đã biết bày tỏ lòng kính yêu với mẹ và cô giáo rồi đấy. + Vậy tại sao chúng ta phải biết ơn mẹ và cô giáo ? (Dự kiến học sinh trả lời: Mẹ là người sinh ra con, yêu thương con, nuôi nấng chăm sóc con…Cô giáo là người dạy dỗ chúng ta nên người …) + Giáo viên kết luận: Cô đồng ý với ý kiến của các con, trong gia đình mẹ là người sinh ra chúng ta, mẹ luôn dành tất cả tình yêu thương cho các con. Mẹ nuôi lớn, che chở cho chúng ta suốt cả cuộc đời. Bên cạnh mẹ, cô giáo là người dạy dỗ, giúp chúng ta khôn lớn trưởng thành. Vì vậy công lao của mẹ và cô giáo rất to lớn. Bằng những việc làm hàng ngày và cách cư sử thông minh, các con hãy bày tỏ lòng kính yêu mẹ và cô giáo.
…………………………………………………… 19 - Bước 5: Giáo viên và học sinh hát bài “Cô và mẹ” 3. Củng cố, dặn dò: - Mục tiêu: + Giúp HS định hướng lại những việc cần làm trong tuần. + Động viên, khuyến khích học sinh tự giác thực hiện những việc đã nêu ra trong kế hoạch. + Bày tỏ tình cảm yêu quí mẹ và cô giáo bằng những việc làm thiết thực. + Chuẩn bị cho chủ điểm sinh hoạt tuần sau: Chia sẻ việc tốt giúp gia đình CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ Qua việc đổi mới hình thức tổ chức các hoạt động trong giờ sinh hoạt lớp cho học sinh lớp 1 trong năm học qua, giáo viên và học sinh đã đạt được những kết quả sau: 1.Về giáo viên: - Chủ động, tự tin, hứng thú khi tiến hành tổ chức các hoạt động cho học sinh trong tiết sinh hoạt lớp . - Sau mỗi tiết sinh hoạt lớp, giáo viên tự đánh giá kết quả so với mục tiêu đã đề ra. - Chất lượng giờ sinh hoạt lớp được nâng lên sau mỗi mỗi tuần - Giáo viên không cần nhắc nhở học sinh nhiều về ý thức tự giác thực hiện tốt các nề nếp, nội qui của trường, của lớp. - Giáo viên gần gũi các em học sinh nhiều hơn. Từ đó có những hiểu biết về tâm lí học sinh để có biện pháp giáo dục thích hợp. - Giáo viên hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm và hoàn thành mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh. 2.Về học sinh: - Giờ sinh hoạt lớp sôi nổi vui tươi nên các em vui thích mong chờ đến giờ sinh hoạt lớp. - Tất cả học sinh đều có ý thức chuẩn bị, ý thức phấn đấu dành thành tích để mang đến giờ sinh hoạt lớp. - Học sinh chủ động,tích cực và sáng tạo trong mọi hoạt động. Các em có nề nếp thực sự. Tuần nọ nối tiếp tuần kia các em luôn ghi nhớ và thực hiện tốt các nề nếp thi đua một cách tự giác có ý thức vì tập thể lớp, các em sống cởi mở hơn, biết quan tâm và thể hiện sự quan tâm của mình với người khác. Biết kiềm chế bản thân và tự vươn lên để hoàn thiện mình. Các em được luyện tập các kĩ năng cần thiêt cho cuộc sống như: kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tổ chức, tính mạnh dạn tự tin,… - Kết quả của việc đổi mới hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp cho đến nay lớp học do tôi chủ nhiệm chưa bao giờ xảy ra vấn đề nổi cộm, giúp tập thể lớp các em đoàn kết gắn bó với nhau hơn, luôn tìm ra mục tiêu để vươn tới, là động lực thúc đẩy cho việc học tập đạt kết quả tốt. Sau 30 tuần áp dụng sáng kiến tôi thấy nề nếp lớp đã tốt lên rõ rệt nên trong các buổi sinh hoạt chuyên môn tôi đã đưa ra thảo luận với giáo viên trong khối. Chúng tôi đã thống nhất áp dụng sáng kiến trong tất cả các lớp khối 1và đạt kết quả tốt. Hiện tại sau 30 tuần thực học, kết quả đạt được của các em như sau:
…………………………………………………… 20 Chất Học sinh hăng Học sinh ít Học sinh rất ít lượng hái phát biểu, phát biểu, thiếu phát biểu, còn mạnh dạn, tự mạnh dạn, tự nhút nhát, Sĩ số tin tin không tự tin Số Số Số % % % 44em lượng lượng lượng 30 68,2 12 27,3 2 4,5 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ