intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Sự xuất hiện và hoạt động của ong ký sinh Bassus javanus (Bhat & Gupta) (Braconidae)

Chia sẻ: Sunshine_6 Sunshine_6 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

68
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ở khu vực phụ cận Hà Nội, hầu hết các giống đậu đỗ đều bị hai loài đục quả Maruca vitrata và Etiella zinckenella gây hại, trong đó loài đục quả M. vitrata thường chiếm ưu thế. Loài sâu hại này xuất hiện trên tất cả các giống đậu trạch, đậu đũa, đậu xanh, đậu đen và đậu tương, thời gian hoạt động mạnh nhất từ tháng 3 đến tháng 8. Cụng trỡnh gần đây nhất (Khuất Đăng Long, 2004) đó thống kờ 4 loài ong ký sinh sõu non đục quả đậu đỗ, trong số đó có 2 loài...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Sự xuất hiện và hoạt động của ong ký sinh Bassus javanus (Bhat & Gupta) (Braconidae)

  1. kết quả nghiên cứu khoa học BVTV - Số 5/2007 Sự xuất hiện và hoạt động của ong ký sinh Bassus javanus (Bhat & Gupta) (Braconidae) Trên sâu đục quả đậu đỗ Maruca vitrata (Fabricius) ở khu vực phụ cận Hà Nội THE APPEARANCE AND ACTIVITY OF BRACONID WASP Bassus javanus (Bhat & Gupta) (Braconidae), A PARASITOID OF BEAN BORER Maruca vitrata (Fabricius) IN HA NOI VICINITY Khuất Đăng Long, Đặng Thị Hoa Viện Sinh thỏi và Tài nguyờn sinh vật Abstract The paper presents a survey of larval parasitoids reared from bean borers Maruca vitrata and Etiella zinckenella, that infected on different bean crops in Hanoi vicinity. There were six prasitoids found: two species of the family Ichneumonidae: Trathala flavo-orbitalis (Cameron) and Sinophorus sp., four other species of the family Braconidae: Agathis fabiae (Nixon), Bassus javanus (Bhat & Gupta), Bassus sp.A and Bracon sp., in which B. javanus is the dominant wasp that occures on different bean crops in Ha Noi vicinity from March to August. Maximal percentage of bean borer larvae were parasitized up from 30 to 40%, and the lowest percentage of parasitism is 3%. One pesticide treatment made before beans flowered may lightly decrease the activity of parasotoids. I. Đặt vấn đề trong số đó có 2 loài chưa được xác Ở khu vực phụ cận Hà Nội, hầu hết định tên. Trong bài này, chúng tôi đưa các giống đậu đỗ đều bị hai loài đục ra kết quả nghiờn cứu về nhúm ong ký quả Maruca vitrata và Etiella sinh ở sõu non sõu đục quả đậu đỗ ở zinckenella gây hại, trong đó loài đục khu vực phụ cận Hà Nội, sự xuất hiện quả M. vitrata thường chiếm ưu thế. và hoạt động của 1 loài ong ký sinh Loài sâu hại này xuất hiện trên tất cả chuyờn hoỏ ở sõu non đục quả M. các giống đậu trạch, đậu đũa, đậu vitrata. xanh, đậu đen và đậu tương, thời gian Cụng trỡnh này là kết quả của đề hoạt động mạnh nhất từ tháng 3 đến tài NCCB 6 017 06 do Bộ Khoa học và tháng 8. Công nghệ tài trợ. Cụng trỡnh gần đây nhất (Khuất II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đăng Long, 2004) đó thống kờ 4 loài Địa điểm điều tra, khu vực trồng ong ký sinh sõu non đục quả đậu đỗ,
  2. kết quả nghiên cứu khoa học BVTV - Số 5/2007 màu thuộc các huyện Từ Liêm (Phú Agathis fabiae (Nixon), Bassus Diễn), Long Biên (Tư Đỡnh), Súc Sơn javanus (Bhat & Gupta) và Bassus (Hiền Ninh) và huyện Hoài Đức (Vân sp.A. Côn) thuộc Hà Tây. Điều tra thu sâu Khuất Đăng Long, 2004, đó cú cụng đục quả gặp trên hoa và quả ở tất cả trỡnh đề cập đến 4 loài ong ký sinh ở các giống đậu đỗ như đậu trạch, đậu pha sâu non đục quả đậu đỗ ở Việt đũa, đậu xanh, đậu đen và đậu tương. Nam, trong đó 2 loài đó được xác định Thời gian nghiên cứu tập trung từ tên gồm A. fabiae và B. javanus (= tháng 3 đến tháng 8 trong hai năm Baeognatha javana), cũn 2 loài chưa 2006-2007. xác định được tên khoa học đều thuộc Nuôi sinh học riêng rẽ sâu non đục giống Agathis (Agathis sp.A và quả thu được từ hoa và từ quả của từng Agathis sp.B). So với tài liệu đó được giống đậu, sâu non thu từ ruộng không công bố trong nước, loài Trathala phun thuốc và ruộng có phun thuốc. flavo-orbitalis lần đầu tiên được ghi So sánh tỷ lệ sâu non đục quả bị chết nhận ký sinh ở nhóm sâu đục quả đậu do ký sinh từ mỗi giống đậu theo đỗ, cũn loài Agathis sp.B được chúng phương pháp vẽ đồ thị trong Excel tôi xác định là Bassus gossypiella thông thường. (Bhat & Gupta), loài cũn lại Bassus III. KẾT QUẢ NGHIấN CỨU sp.A (=Agathis sp.A) sẽ được đề cập VÀ THẢO LUẬN đến trong một công trỡnh hệ thống phõn loại học gần đây. Theo dừi nuụi sinh học 942 mẫu sõu Theo tài liệu [5], A. fabiae có phân non đục quả thu được trên các giống bố ở Ấn Độ, Trung Quốc, Malaixia và đậu đỗ trong thời gian từ tháng 3 đến là loài ong ký sinh ở sõu loang Earias tháng 8 ở các địa điểm nghiên cứu nói vittella, sõu xanh Helicoverpa trên, chúng tôi thu được 68 trường armigera và sõu hồng Pectinophora hợp sâu non bị nhiễm 5 loài ong ký gossypiella, loài B. javanus có phân sinh khác nhau. Trong số đó có 25 bố ở Malaixia và Inđônêxia, loài này trường hợp bị nhiễm ong cự Trathala gặp ký sinh trờn hai loài sõu đục quả flavo-orbitalis (Cameron), hai loài ký Etiella zinckenella và Maruca vitrata, sinh chỉ gặp 1 trường hợp là loài ong cũn loài B. gossypiella ký sinh ở sõu cự Sinophorus sp. và 1 loài ong vàng hồng Pectinophora gossypiella ở Ấn (Braconidae: Braconinae), cũn lại 41 Độ và Xrilanca. trường hợp gặp ba loài khác thuộc phân họ Agathidinae (họ Braconidae):
  3. kết quả nghiên cứu khoa học BVTV - Số 5/2007 Hỡnh 1. Bassus javanus (Bhat & Gupta) a. Ong cái, b. Biến thái của ô submarginal cánh trước, c. Đốt trung gian d. Các đốt bàn 3+4+5 và móng+đệm móng chân sau, e. Đỉnh máng đẻ trứng, c. Mặt lưng bụng Như vậy, ở khu vực phụ cận của điều tra trên tất cả các giống đậu đỗ Hà Nội, trên sâu đục quả đậu đỗ có 6 như đậu trạch, đậu đũa, đậu xanh, loài ong ký sinh, 2 loài thuộc họ đậu đen và đậu tương, trong số 942 Ichneumonidae và 4 loài thuộc họ mẫu sâu non thu thập được, có 885 Braconidae. Trong số 6 loài ong ký mẫu là loài M. vitrata, cũn lại chỉ cú sinh ở pha sõu non, loài B. 57 mẫu là loài E. zinckenella. gossypiella chưa gặp lại, cũn ong Xột về sự lựa chọn thức ăn của đen ngực đỏ Bassus javanus là loài loài sâu đục quả theo giai đoạn sinh chiếm ưu thế (hỡnh 1). Loài này gần trưởng và phát triển của đậu đỗ, sâu như có mặt liên tục trên nhiều giống non thường gặp tập trung trên hoa và đậu đỗ từ tháng 3 đến tháng 8 cùng quả non, tỷ lệ sâu đục quả đậu đỗ gặp với sự có mặt của hai loài sâu đục trên hoa và trên quả non gần như quả. nhau (hỡnh 2). Chớnh đặc điểm gây Trong hai loài sâu đục quả đậu đỗ hại của sâu đục quả đậu đỗ ngay từ ở khu vực phụ cận Hà Nội, loài M. noón hoa cũng làm tăng khả năng sâu vitrata chiếm ưu thế hơn so với E. non bị nhiễm loài ong ký sinh Bassus zinckenella. Kết quả phân tích số liệu javanus.
  4. kết quả nghiên cứu khoa học BVTV - Số 5/2007 Hỡnh 2. So sỏnh sự cú mặt của sõu non M. vitrata trên hoa và quả đậu đũa và tỷ lệ nhiễm ký sinh (Phỳ Diễn, Từ Liờm 2007) . Hỡnh 3. Hiệu quả hoạt động của ong ký sinh B. javanus trên 2 sâu đục quả M. vitrata hại đậu Trạch và đậu đũa (Phú Diễn, Từ Liêm, 2007) Kết quả nuôi sinh học riêng rẽ sâu thuốc trừ sâu trước thời điểm đậu đỗ ra đục quả đậu đũa thu được từ hoa và hoa hoặc khi đậu đó vào quả cú thể quả cho thấy, tỷ lệ sâu non bị nhiễm giảm được tác động có hại của thuốc ký sinh trên hoa đạt cao hơn so với tỷ trừ sâu đến hiệu quả của nhóm ong ký lệ ký sinh ở sâu non thu từ quả. Điều sinh này. này cũng đó được chúng tôi kết luận Trong cùng một thời điểm có nhiều khi nghiên cứu tập tính hoạt động ký giống đậu đỗ khác nhau trên đồng, sâu sinh ở hai loài A. fabiae và B. javanus, đục quả thường gặp nhiều trên đậu trong đó chúng tôi nhận thấy rằng hai trạch, đậu đũa, sau đó đến đậu xanh và loài ong ký sinh này cú tập tớnh đẻ đậu đen, gặp ít hơn trên đậu tương. trứng vào sâu non tuổi nhỏ khi chúng Cũng chính do sự lựa chọn thức ăn khá chuẩn bị đục vào noón quả khi bờn rừ rệt ở sõu đục quả đậu đỗ, hai loài ngoài vẫn cũn cỏnh hoa chưa rụng ong ký sinh A. fabiae và B. javanus (Khuất Đăng Long, 2004). Dựa vào cũng xuất hiện khá sớm trên đậu trạch đặc điểm này, việc khuyến cáo phun và đậu đũa (tháng 3 đến tháng 4), cũn
  5. kết quả nghiên cứu khoa học BVTV - Số 5/2007 vào thời điểm trên cánh đồng chỉ cũn sinh B. javanus, tỷ lệ sâu non bị chết lại đậu xanh + đậu đen và đậu tương, bởi ký sinh đạt đỉnh cao trên đậu trạch sự xuất hiện của 2 loài ong ký sinh này vào giữa tháng 4 và trên đậu đũa vào tập trung nhiều hơn trên đậu xanh + đầu tháng 6 (hỡnh 3). Cũn trong đậu đen (tháng 5 đến tháng 7). khoảng thời gian từ sau tháng 6 trở đi, Trên những cánh đồng trồng đậu đỗ sâu đục quả chuyển sang gây hại cho ở Từ Liêm Hà Nội trong thời gian từ đậu xanh, đậu đen và đậu tương vụ hè giữa tháng 3 đến giữa tháng 5, sự xuất thu, khi đó sự xuất hiện nhiều và hoạt hiện và hoạt động liên tục của sâu đục động mạnh rừ rệt của ong ký sinh cú quả M. vitrata trên đậu trạch và đậu thể quan sỏt thấy vào cuối thỏng 6 đầu đũa đó làm tăng cơ hội cho loài ong ký tháng 7 trên đậu xanh và đậu đen. Hỡnh 4. So sánh hiệu quả hoạt động của ong ký sinh B. javanus trên sâu đục quả M. vitrata trong điều kiện phun thuốc trừ sâu So sánh hiệu quả hoạt động của IV. KẾT LUẬN ong ký sinh B. javanus đối với sâu đục quả đậu đũa M. vitrata trong điều - Ở khu vực phụ cận Hà Nội, sâu kiện có phun thuốc trừ sâu trước khi đục quả đậu Maruca vitrata chiếm ưu đậu ra hoa và sau khi đậu quả cho thế hơn so với loài đục quả khác là thấy, trong cả hai trường hợp đối với Etiella zinckenella, cú 6 loài ong ký sâu non đục quả thu trên hoa và thu sinh ở pha sõu non của chỳng được từ quả đậu đũa, tỷ lệ ký sinh ở ruộng phát hiện, trong số đó, họ phun thuốc đều có xu hướng thấp hơn Ichneumonidae cú 2 loài: cự Trathala so với ruộng không phun (hỡnh 4). flavo-orbitalis (Cameron) và Sinophorus sp., họ Braconidae cú 4
  6. kết quả nghiên cứu khoa học BVTV - Số 5/2007 loài: Agathis fabiae (Nixon), Bassus trờn đậu trạch, sau đó đến đậu đũa, javanus (Bhat & Gupta), Bassus đậu xanh+đậu đen, ít hơn trên đậu sp.A. và Bracon sp., cũn loài Bassus tương. gossypiella (Bhat & Gupta) chưa thấy xuất hiện trở lại. TÀI LIỆU THAM KHẢO - Trong số 6 loài ong ký sinh ở sõu 1. Bhat S., Gupta V.K, 1977. đục quả, loài B. javanus chiếm ưu Oriental Insects Monograph. 6:1-353. thế, loài này hoạt động ký sinh ở sâu 2. Khuat Dang Long, Belokobylskij non sâu đục quả tuổi nhỏ ngay từ khi S. A., 2003. Russian Entomogical sâu non cũn trong quả noón. Loài ong Journal, 12(4): 385-398. ký sinh này xuất hiện trờn đậu đỗ từ 3. Khuất Đăng Long, 2004. Tạp tháng 3 đến tháng 8, hoạt động mạnh chớ Sinh học, t. 26(3A): 8-14. nhất từ tháng 3 đến tháng 6. Trong 4. Khuất Đăng Long, 2004. Tạp chí thời gian này, tỷ lệ sâu non sâu đục BVTV, s. 5(197): 30-35. quả bị nhiễm ký sinh đạt cao nhất tới 5. Yu D. S., Achterberg K. van & 40%, thấp nhất trờn 3%. Horstmann K., 2005: Biological and Trên cánh đồng có trồng nhiều taxonomical information: giống đậu khác nhau, ong ký sinh B. Ichneumonoidea 2004. Taxapad javanus thường hoạt động tích cực Interactive Catalogue, Vancouver. và có tỷ lệ ký sinh cao nhất ở sõu non
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2