intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Tác dụng phụ của một số thuốc điều trị cảm cúm

Chia sẻ: Sunshine_3 Sunshine_3 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

76
lượt xem
5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lạm dụng thuốc là một vấn đề mang tính thời sự và nổi cộm. Nhiều loại thuốc đ-ợc sử dụng rất tuỳ tiện và bừa bãi, trong đó có thuốc điều trị cảm cúm. Đa số ng-ời dân cho rằng thuốc vô hại và dùng thuốc một cách bừa bãi. Thuốc điều trị cảm cúm có rất nhiều biệt d-ợc khác nhau, hay gặp nhất là Decolgen, Rhumenol. Ngoài ra có thể gặp là Decolsin, Medicoldac...các thuốc này rất quen thuộc với đông đảo ng-ời dân qua các hình thức quảng cáo; đ-ợc sử dụng rất tuỳ tiện và phổ biến trong nhân dân. Thành phần chủ yếu của thuốc điều trị cảm...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Tác dụng phụ của một số thuốc điều trị cảm cúm

  1. TCNCYH 19 (3) - 2002 T¸c dông phô cña mét sè thuèc ®iÒu trÞ c¶m cóm NguyÔn ThÕ C−êng, BÕ Hång Thu Ph¹m DuÖ Khoa Chèng ®éc- BÖnh viÖn B¹ch Mai Nghiªn cøu bao gåm 14 bÖnh nh©n vµo cÊp cøu ë bÖnh viÖn B¹ch Mai v× ®au ®Çu vµ cho¸ng v¸ng sau uèng thuèc ®iÒu trÞ c¶m cóm (Rhumenol, Decolgen, Decolsin, Medicoldac) tõ th¸ng 3/2002 ®Õn th¸ng 7/2002. C¸c bÖnh nh©n nµy kh«ng cã tiÒn sö t¨ng huyÕt ¸p, vµ ®Òu uèng thuèc theo h−íng dÉn sö dông cña nhµ s¶n xuÊt. Kh¸m khi vµo viÖn thÊy tÊt c¶ c¸c bÖnh nh©n ®Òu cã t¨ng huyÕt ¸p, trong ®ã bÖnh nh©n cã HA cao nhÊt lµ 190/120 mmHg. 1 bÖnh nh©n ®iÖn tim cã blèc nhÜ thÊt cÊp 1. Tai biÕn nµy lµ do qu¸ liÒu phenylpropanolamin - mét chÊt gièng amin giao c¶m - cã t¸c dông g©y t¨ng huyÕt ¸p. Chóng t«i cho r»ng c¸c nhµ s¶n xuÊt cÇn xem xÐt l¹i hµm l−îng còng nh− sù phèi hîp cña thµnh phÇn ho¹t chÊt nµy trong thuèc ®iÒu trÞ c¶m cóm. §ång thêi chóng t«i thÊy cÇn lªn tiÕng b¸o ®éng vÒ t×nh tr¹ng tuú tiÖn trong mua b¸n vµ sö dông thuèc hiÖn nay kÓ c¶ c¸c thuèc ®iÒu trÞ c¶m cóm. I. §Æt vÊn ®Ò V× vËy chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu nµy nh»m t×m hiÓu vÒ c¸c t¸c dông phô th−êng gÆp trªn l©m sµng cña mét sè thuèc ®iÒu trÞ c¶m L¹m dông thuèc lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù vµ næi cém. NhiÒu lo¹i thuèc ®−îc sö cóm. dông rÊt tuú tiÖn vµ bõa b·i, trong ®ã cã thuèc II. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ c¶m cóm. §a sè ng−êi d©n cho r»ng nghiªn cøu thuèc v« h¹i vµ dïng thuèc mét c¸ch bõa b·i. 1. §èi t−îng : Thuèc ®iÒu trÞ c¶m cóm cã rÊt nhiÒu biÖt TÊt c¶ bÖnh ¸n cña c¸c bÖnh nh©n vµo cÊp d−îc kh¸c nhau, hay gÆp nhÊt lµ Decolgen, cøu t¹i bÖnh viÖn B¹ch Mai sau uèng c¸c thuèc Rhumenol. Ngoµi ra cã thÓ gÆp lµ Decolsin, Rhumenol (TENAMYD – Ên §é), Decolgen vµ Medicoldac...c¸c thuèc nµy rÊt quen thuéc víi Decolsin (United Pharma - Philippin), ®«ng ®¶o ng−êi d©n qua c¸c h×nh thøc qu¶ng Medicoldac (MEDIPLATEX – ViÖt Nam) tõ c¸o; ®−îc sö dông rÊt tuú tiÖn vµ phæ biÕn trong 3/2002 ®Õn 6/2002. nh©n d©n. - Tiªu chuÈn chän bÖnh ¸n: Thµnh phÇn chñ yÕu cña thuèc ®iÒu trÞ c¶m cóm gåm: Acetaminophen, + Cã uèng c¸c thuèc trªn; cã b»ng chøng Phenylpropanolamin. Ngoµi ra cã thÓ cã thªm kÌm theo (vá thuèc, thuèc thõa,... ) thµnh phÇn chèng dÞ øng (Chlorpheniramin) + XuÊt hiÖn c¸c triÖu chøng sau dïng mét hoÆc gi¶m ho (Dextromethorphan) hoÆc c¶ trong bèn lo¹i thuèc trªn hai. T¸c dông phô chñ yÕu cña c¸c thuèc ®iÒu - Tiªu chuÈn lo¹i trõ: trÞ c¶m cóm lµ g©y t¨ng huyÕt ¸p vµ rèi lo¹n + Uèng nhiÒu lo¹i thuèc kh¸c. nhÞp tim (Phenylpropanolamin). NhiÒu bÖnh + TiÒn sö bÖnh tim m¹ch, t¨ng huyÕt ¸p. nh©n ®· ph¶i vµo viÖn ®iÒu trÞ v× t¸c dông phô cña c¸c thuèc nµy. Tuy nhiªn ë ViÖt Nam hiÖn 2. Ph−¬ng ph¸p: ch−a cã tµi liÖu nµo nghiªn cøu vÒ vÊn ®Ò nµy. Nghiªn cøu håi cøu m« t¶.
  2. TCNCYH 19 (3) - 2002 III. KÕt qu¶ - ChØ ®Þnh dïng thuèc: Tæng sè cã 14 bÖnh ¸n ®−îc chän trong thêi Trong 14 bÖnh nh©n trªn, hÇu hÕt c¸c bÖnh gian tõ 3/2002 ®Õn 6/2002. nh©n tù uèng thuèc ®iÒu trÞ. Cã duy nhÊt 1 bÖnh - Tuæi: C¸c bÖnh nh©n trong nghiªn cøu cña nh©n dïng thuèc theo ®¬n cña b¸c sÜ kh¸m. chóng t«i, tuæi thÊp nhÊt lµ 22 tuæi, cao nhÊt lµ - LÝ do vµo viÖn. 50 tuæi. TÊt c¶ c¸c bÖnh nh©n vµo viÖn v× c¬n t¨ng - Giíi: Trong 14 bÖnh ¸n nghiªn cøu, cã 8 huyÕt ¸p (14/14 bÖnh nh©n). PhÇn lín c¸c bÖnh n÷ vµ 6 nam. nh©n kÌm theo ®au ®Çu (12/14), mét sè cã ®au - TiÒn sö: C¸c bÖnh nh©n trong nhãm ngùc (6/14), n«n (6/14) vµ buån n«n (5/14). nghiªn cøu kh«ng cã tiÒn sö t¨ng huyÕt ¸p vµ ChÝnh c¸c triÖu chøng c¬ n¨ng nµy khiÕn bÖnh bÖnh tim m¹ch. nh©n vµo viÖn. B¶ng 1: T¸c dông phô theo lo¹i thuèc. TriÖu chøng Rhumenol Decolgen Decolsin Medicoldac Tæng n1 = 9 n 2= 2 n3= 1 n 4= 2 N =14 T¨ng HA 9 2 1 2 14 §au ®Çu 7 2 1 2 12 §au ngùc 3 1 2 6 N«n 2 1 1 2 6 Buån n«n 2 1 2 5 M¹ch chËm 2 2 4 GiËt c¬ 2 2 Rèi lo¹n ®iÖn tim 1 1 TriÖu chøng th−êng gÆp nhÊt lµ t¨ng huyÕt ¸p (14/14) vµ ®au ®Çu (12/14) vµ lµ triÖu chøng chñ yÕu khiÕn bÖnh nh©n vµo viÖn. C¸c triÖu chøng kh¸c Ýt gÆp h¬n lµ ®au ngùc, n«n vµ buån n«n. 2 bÖnh nh©n cã m¹ch chËm, trong ®ã 1 bÖnh nh©n cã rèi lo¹n ®iÖn tim (bloc nhÜ thÊt cÊp I). B¶ng 2: T¸c dông phô theo liÒu dïng. TriÖu chøng Tæng sè §óng liÒu * Qu¸ liÒu (N=14) ( n = 11 ) (n=3) T¨ng HA 14 11 3 §au ®Çu 12 9 3 §au ngùc 6 4 2 N«n 6 3 3 Buån n«n 5 3 2 M¹ch chËm 4 2 2 GiËt c¬ 2 2 0 Rèi lo¹n ®iÖn tim 1 1 0 §óng liÒu: uèng 1-2 viªn/lÇn ; Qu¸ liÒu; uèng > 2 viªn/lÇn ( LiÒu nhµ s¶n xuÊt).
  3. TCNCYH 19 (3) - 2002 C¸c t¸c dông phô gÆp ngay ë liÒu ®iÒu trÞ BÖnh nh©n nam 42 tuæi, vµo viÖn v× ®au ®Çu, theo khuyÕn c¸o cña c¸c nhµ s¶n xuÊt. cho¸ng v¸ng, n«n sau tù uèng 2 viªn Rhumenol ®iÒu trÞ sæ mòi ®au ®Çu. Sau uèng 50 phót thÊy - VÒ ®iÒu trÞ vÉn ®au ®Çu tiÕp tôc uèng 2 viªn n÷a. Sau Chñ yÕu lµ ®iÒu trÞ triÖu chøng. Ngoµi viÖc kho¶ng 30 phót thÊy ®au ®Çu nhiÒu uèng tiÕp 2 g©y n«n vµ dïng than ho¹t, thuèc h¹ huyÕt ¸p cã viªn n÷a (tæng céng: 6viªn). Sau uèng 2 viªn thÓ dïng lµ: natri nitroprussiat, nitroglycerin, cuèi 15 phót bÖnh nh©n thÊy ®au ®Çu nhiÒu lªn, phentolamin [3, 7]. n«n, c¶m gi¸c cån cµo khã chÞu. BÖnh nh©n vµo Nh÷ng bÖnh nh©n cña chóng t«i ®¸p øng tèt viÖn trong t×nh tr¹ng tØnh, nhÞp tim 88l/p, HA víi thuèc h¹ huyÕt ¸p th«ng th−êng ( th−êng lµ 190/90 mmHg, ®au tøc th−îng vÞ, bông mÒm, Adalat dÇu nhá d−íi l−ìi). ®iÖn tim b×mh th−êng. BÖnh nh©n ®−îc dïng Giíi thiÖu bÖnh ¸n than ho¹t, sorbitol, coversyl. Sau 1 giê bÖnh nh©n hÕt ®au ®Çu, tim 80 l/p, HA 120/70 BÖnh ¸n 1: mmHg. BÖnh nh©n æn ®Þnh xin ra viÖn. BÖnh nh©n n÷ 24 tuæi tiÒn sö khoÎ m¹nh. BÖnh nh©n bÞ ch¶y mòi, h¾t h¬i tù uèng 2 viªn IV. Bµn luËn Rhumenol. Sau uèng 15 phót bÖnh nh©n thÊy 1. T¸c dông phô theo lo¹i thuèc. khã chÞu, c¶m gi¸c th¾t ngùc, khã thë, v· må C¶ 4 lo¹i thuèc ®iÒu trÞ c¶m cóm ®−îc dïng h«i, kh«ng ®au ®Çu. Vµo cÊp cøu: Tim 56l/p, phæ biÕn hiÖn nay (Rhumenol, Decolgen, HA 160/90 mmHg, ®iÖn tim cã Block AV cÊp I Decolsin, Medicoldac) ®Òu gÆp t¸c dông phô. , chãng mÆt, cßn ®au ngùc, kh«ng khã thë. Sau T¸c dông phô g©y t¨ng huyÕt ¸p gÆp ë 14/14 1 giê dïng than ho¹t, Adalat 3 giät huyÕt ¸p trë bÖnh nh©n, c¸c triÖu chøng kÌm theo cã thÓ lµ vÒ 110/70 mmHg. §iÖn tim vÉn cßn Block AV I ®au ®Çu (12/14), ®au ngùc (6/14), n«n (6/14). (PR 236). 4h sau PR 212, HA100/60 mmHg. TÊt c¶ c¸c lo¹i thuèc trªn ®Òu cã thµnh phÇn Sau 12h ®iÖn tim hÕt Block AV, HA 100/60 chung lµ Phenylpropanolamin. Hai thµnh phÇn mmHg, bÖnh nh©n xin ra viÖn. kh¸c cã thÓ g©y t¨ng huyÕt ¸p lµ BÖnh ¸n 2: Dextromethorphan vµ Chlorpheniramin. B¶ng 3: Thµnh phÇn mét sè thuèc c¶m cóm c¸c bÖnh nh©n ®∙ uèng [1, 8]. Thµnh phÇn (mg) Rhumenol Decolgen Decolsin Medicoldac Paracetamol 500 500 325 Phenylpropanolamin 30 25 25 75 Dextromethorphan 15 10 Chlorpheniramin 2 1 8 Guaifenesin 50 D−íi ®©y chóng t«i xin ®Ò cËp t¸c dông phô cña c¸c thµnh phÇn cã trong 4 lo¹i thuèc ®iÒu trÞ c¶m cóm trªn [2, 3, 4, 5, 6, 7].
  4. TCNCYH 19 (3) - 2002 - Phenylpropanolamin Lµ thuèc c−êng α1 giao c¶m. T¸c dông co Phenylpropanolamin vµ cã c¸c triÖu chøng qu¸ m¹ch, lµm gi¶m xung huyÕt mòi, gi¶m xuÊt tiÕt liÒu Phenylpropanolamin. trong c¶m cóm. KÕt qu¶ b¶ng 2 cho thÊy t¸c dông phô cã c¶ T¸c dông phô cña phenylpropanolamin gåm: ë c¸c bÖnh nh©n dïng thuèc ®óng liÒu theo t¨ng huyÕt ¸p (th−êng sau uèng 0,5-4,5 giê; h−íng dÉn sö dông cña nhµ s¶n xuÊt, còng nh− trung b×nh 2,5 giê), lo¹n nhÞp (nhanh hoÆc chËm h−íng dÉn trong s¸ch "Thuèc biÖt d−îc vµ c¸ch cã bloc nhÜ-thÊt, Wenckebach), ®au ngùc; tiªu sö dông" [1]. §a sè c¸c bÖnh nh©n dïng thuèc ë ho¸ (ch¸n ¨n, buån n«n, n«n). liÒu ®iÒu trÞ theo h−íng dÉn cña nhµ s¶n xuÊt vµ khi vµo viÖn ®Òu cã c¬n t¨ng huyÕt ¸p theo - Dextromethorphan chóng t«i c¸c t¸c dông phô trªn lµ do qu¸ liÒu Lµ opioid b¸n tæng hîp. Cã t¸c dông gi¶m phenylpropanolamin. ho nh−ng kh«ng g©y nghiÖn nªn ®−îc −a dïng C¸c bÖnh nh©n trong nghiªn cøu kh«ng cã h¬n Codein. tiÒn sö bÖnh lÝ tim m¹ch vµ t¨ng huyÕt ¸p. VÊn T¸c dông phô gåm t¨ng huyÕt ¸p, v· må h«i, ®Ò trë nªn nghiªm träng nÕu nh− mét ng−êi t¨ng tÝnh kÝch thÝch, thÊt ®iÒu, nãi khã, run, t¨ng huyÕt ¸p dïng c¸c thuèc ®iÒu trÞ c¶m cóm rung giËt nh·n cÇu, thay ®æi kÝch th−íc ®ång tö. trªn. - Chlorpheniramin Mét vÊn ®Ò kh¸c còng cÇn quan t©m lµ liÖu Lµ 1 kh¸ng histamin nh÷ng bÖnh nh©n tai biÕn m¹ch n·o cã sö dông T¸c dông phô gåm nhÞp tim nhanh, t¨ng c¸c thuèc ®iÒu trÞ c¶m cóm tr−íc ®ã hay kh«ng. huyÕt ¸p hoÆc tôt huyÕt ¸p. T¸c dông phô HiÖn t¹i ch−a cã tµi liÖu nµo nghiªn cøu vÒ vÊn th−êng gÆp nhÊt lµ nhÞp nhanh, gi·n ®ång tö, ®Ò nµy. liÖt ruét, bÝ ®¸i. 3. Mét vµi nhËn xÐt vÒ thùc tr¹ng dïng - Acetaminophen thuèc "c¶m cóm" Nhãm thuèc chèng viªm gi¶m ®au phi Thuèc ®−îc dïng mét c¸ch tuú tiÖn. LÝ do steroid. T¸c dông chñ yÕu lµ h¹ sèt, gi¶m ®au. dïng thuèc rÊt ®¬n gi¶n: ®au ®Çu, sæ mòi, sèt... V× t¸c dông d−îc lý trªn nªn c¸c thµnh phÇn vµ dïng kh«ng cÇn ®¬n thuèc. nµy ®−îc phèi hîp trong thµnh phÇn thuèc ®iÒu MÆt kh¸c ng−êi d©n th−êng dïng thuèc víi trÞ c¸c triÖu chøng cóm. liÒu bõa b·i, khi thÊy ch−a t¸c dông th−êng §èi chiÕu víi c¸c t¸c dông cña c¸c thµnh uèng thªm, hoÆc phèi hîp thuèc, hoÆc thay phÇn thuèc thÊy r»ng c¸c triÖu chøng gÆp trªn thuèc. §iÒu nµy dÔ dÉn ®Õn qu¸ liÒu vµ lµm cho bÖnh nh©n lµ do Phenylpropanolamin. c¸c triÖu chøng nÆng thªm vµ cµng dÔ bÞ t¸c dông kh«ng mong muèn (BÖnh ¸n 2). 2. T¸c dông phô theo liÒu dïng. HiÖn nay víi sù ph¸t triÓn cña c¸c ph−¬ng Hµm l−îng thµnh phÇn Phenylpropanolamin tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, c¸c biÖt d−îc ®−îc trong 1 viªn thuèc c¶m cóm trªn ®Òu lµ 25mg qu¶ng c¸o lan trµn vµ dÔ dµng vµ thuèc ®−îc trõ Medicoldac cã thµnh phÇn 75mg, theo b¸n réng r·i trong c¸c quÇy thuèc. POISINDEX hµm l−îng Phenylpropanolamin cho mçi lÇn dïng lµ 25 mg/lÇn, ngµy dïng 3 V. KÕt luËn ®Õn 4 lÇn [3]. C¸c bÖnh nh©n trong nghiªn cøu 1. C¸c thuèc chèng c¶m cóm nh− Rhumenol, hÇu hÕt ®Òu uèng 2 viªn t−¬ng ®−¬ng 50mg Decolgen, Decolsin, Medicoldac kh«ng hoµn toµn an toµn nh− theo suy nghÜ cña ng−êi dïng.
  5. TCNCYH 19 (3) - 2002
  6. TCNCYH 19 (3) - 2002 2. C¸c t¸c dông phô th−êng gÆp gåm: t¨ng 3. Medical Toxicology . ELSEVIER. Tr. huyÕt ¸p, ®au ®Çu, ®au ngùc, buån n«n vµ n«n. 514-520. 3. T¸c dông phô gÆp ngay ë liÒu ®iÒu trÞ 4. Micromidex (R) Healthcare Services ®−îc nhµ s¶n xuÊt khuyÕn c¸o . (2001), Phenylpropanolamin, Poisindex, Copyright Micromidex Inc. 1974-2000, Vol C¸c t¸c dông phô cña c¸c thuèc ®iÒu trÞ c¶m 103. cóm trªn thùc chÊt lµ do qu¸ liÒu Phenylpropanolamin - mét chÊt gièng amin 5. Micromidex (R) Healthcare Services giao c¶m. (2001), Dextromethorphan, Poisindex, Copyright Micromidex Inc. 1974-2000, Vol VI. KiÕn nghÞ 103. ViÖc sö dông thuèc ®iÒu trÞ c¶m cóm cÇn 6. Micromidex (R) Healthcare Services ph¶i cã chØ ®Þnh cña b¸c sÜ (2001), Antihistamin/Decongestant, Poisindex, Nªn ch¨ng c¸c nhµ s¶n xuÊt cÇn xem xÐt vÒ Copyright Micromidex Inc. 1974-2000, Vol hµm l−îng vµ tØ lÖ c¸c thµnh phÇn trong thuèc, 103. ®Æc biÖt lµ phenylpropanolamin. 7. The Mc Graw-Hill Companies (1996), CÇn cã thªm khuyÕn c¸o sö dông thuèc Phenylpropanolamine, Goodman & Gilman’s trong qu¶ng c¸o vµ trªn s¶n phÈm. the pharmacological Basis of Therapeutics, 9th Tµi liÖu tham kh¶o. edition. 1. Ph¹m ThiÖp, Vò Ngäc Thuý (2001), 8. Havas MediMedia (2001), Decolgen fort, Rhumenol, Decolgen, Decolsin. Thuèc biÖt Decolsin. MIMS annual Vietnam. 2000/2001. d−îc vµ c¸ch sö dông. Nhµ xuÊt b¶n Y häc. 2. M.J. Ellenhorn and D.G. Barceloux (1998), Phenylpropanolamine. Abstract Adverse effects of some anti-cold preparations Our study included 14 patients admitted to Bach Mai Hospital because of headache and hypertension after taking anti-cold preparations (Rhumenol, Decolgen, Decolsin, Medicoldac) from 3/2002 to 6/2002. These patients had no history of hypertension and took antiflu tablets according to instruction of manufacturers. On admission, all patients had hypertension with the maximum BP 190/120 mmHg. The first-degree atrioventricular block was observed in 1 case. The adverse effects may be caused by overdose of Phenylpropanolamine, a sympathomimetic agent. Our study is a warning of dangerous reality of broadly advertising, marketing and abusing drugs. The manufacturers should consider the amount of Phenylpropanolamine in anti-cold preparations to avoid the adverse effect.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2