intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo khoa học: Ảnh hưởng của phương pháp không bón lót đến chất khô tích lũy và năng suất hạt của một số giống lúa lai và lúa thuần

Chia sẻ: Nguyễn Phi Nhung Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

111
lượt xem
11
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để tăng năng suất lạc, ngoi công tác chọn tạo giống áp dụng một số biện pháp kỹ thuật tiên tiến cũng góp phần mang lại nhiều thnh công. Cheng Dong Wean (1990) cho biết ở các tỉnh miền Bắc Trung Quốc kỹ thuật trồng lạc che phủ nilon đ

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Ảnh hưởng của phương pháp không bón lót đến chất khô tích lũy và năng suất hạt của một số giống lúa lai và lúa thuần

  1. Báo cáo khoa học: Ảnh hưởng của phương pháp không bón lót đến chất khô tích lũy và năng suất hạt của một số giống lúa lai và lúa thuần
  2. §¹i häc N«ng nghiÖp I T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp 2007: TËp V, Sè 2: 3-10 ¶nh h−ëng cña ph−¬ng ph¸p kh«ng bãn lãt n ®Õn chÊt kh« tÝch lòy vµ n¨ng suÊt h¹t cña mét sè gièng lóa lai vµ lóa thuÇn Affection of free nitrogen basal-dressing on dry matter production and grain yield in F1 hybrid and inbred cultivars of rice (Oryza Sativa L.) Ph¹m V¨n C−êng1, U«ng ThÞ Kim YÕn SUMMARY The experiment was conducted with two methods of applying nitrogen (N) fertilizer, which were N basal dressing (conventional cultivation) and free N basal-dressing under two N levels (60 and 120 kg N ha-1) for two F1 hybrid rice cultivars (Boi Tap Son Thanh and Viet Lai 20) and inbred cultivar (CR203) in Spring cropping season, 2005 at Ha Noi Agriculture University. The parameters about growth and development such as, chlorophyll content (SPAD reading), tiller number, leaf area index (LAI) and dry matter accumulation (DM) were estimated at the active-tilling, flowering and dough-ripe stages. At the early growth stage, all above characters of all cultivars were not different between two methods of N applying. However, these characters were significantly increased as increasing N from 60 to 120 kg N per ha. In contrast at the later growth stage, these characters of all cultivars with the N- free basal dressing method were higher than those with the N basal dressing under both N levels. Grain yield of rice cultivars in the free N basal-dressing were significantly higher than those in the basal dressing under both N levels, due to the higher chlorophyll content, the higher LAI and the larger DM at the flowering and dough-ripen stages. The larger grain yield was mainly contributed by both the higher percentage of filled-grain and the higher 1000- grain weight. The fact indicated that the N-free basal dressing can be the best method for improving both nitrogen use efficiency and grain yield of rice cultivars, especially hybrid rice in the first cropping in Vietnam. Key words: Dry matter production, free N-basal dressing, Hybrid rice, Grain yield, LAI. 1. §ÆT VÊN §Ò1 hîp thêi kú sau trç ®−îc x¸c ®Þnh lµ phô thuéc nhiÒu vµo hµm l−îng N trong l¸ (Pham Lóa lai F1 cã −u thÕ h¬n dßng bè mÑ vµ Van Cuong vµ cs, 2003). Víi ph−¬ng ph¸p c¶ lóa thuÇn vÒ l−îng nit¬ (N) hÊp thô vµ bãn N truyÒn thèng, mét l−îng N lín dïng hiÖu suÊt sö dông N (Yang vµ cs, 1999; Pham ®Ó bãn lãt nh»m gióp cho c©y lóa sinh tr−ëng Van Cuong vµ cs, 2003). N¨ng suÊt h¹t ®−îc m¹nh ë giai ®o¹n ®Çu. MÆc dï vËy viÖc bãn quyÕt ®Þnh bëi mét phÇn hydrate carbon (HC) nhiÒu N ë giai ®o¹n ®Çu cã thÓ lµ nguyªn dù tr÷ trong th©n l¸ lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh nh©n dÉn ®Õn sinh tr−ëng kÐm ë giai ®o¹n quang hîp tr−íc trç vµ mét phÇn HC lµ s¶n sau nh− tû lÖ h¹t ch¾c thÊp vµ gi¶m chÊt phÈm cña qu¸ tr×nh quang hîp sau trç l−îng g¹o (Satoih vµ cs, 2000; Hasegawa, (Yoshida, 1981; Song vµ cs, 1990). Quang 2001). H¬n n÷a viÖc bãn nhiÒu N ë giai ®o¹n ®Çu cßn lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn s©u bÖnh h¹i, « nhiÔm m«i tr−êng vµ gi¶m kh¶ n¨ng 1 Khoa N«ng häc, §¹i häc N«ng nghiÖp I. 1
  3. Ph¹m V¨n C−êng, U«ng ThÞ Kim YÕn chÞu ®ùng trong ®iÒu kiÖn bÊt thuËn cña c©y ph¸p hiÖu qu¶ cho lóa lai nh»m n©ng cao lóa ë giai ®o¹n sau (Yoshida, 1981). hiÖu suÊt bãn N, gi¶m s©u bÖnh h¹i vµ « nhiÔm m«i tr−êng. ¦u thÕ lai vÒ n¨ng suÊt h¹t cña lóa lai F 1 ® −îc x¸c ®Þnh lµ chñ yÕu do sè 2. VËT LIÖU V PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU b«ng/khãm vµ sè h¹t/b«ng trong ®ã sè h¹t vµ tû lÖ h¹t ch¾c ®ãng vai trß quan träng ThÝ nghiÖm ®−îc tiÕn hµnh trong vô xu©n h¬n (Pham Van Cuong vµ cs, 2004). H¬n n¨m 2005 t¹i Khoa N«ng häc, Tr−êng §¹i häc n÷a khèi l−îng 1000 h¹t cña lóa lai còng N«ng nghiÖp I- Hµ Néi, víi 2 gièng lóa lai lµ lín h¬n so víi lóa thuÇn. Do vËy viÖc gi¶m Båi T¹p S¬n Thanh vµ ViÖt Lai 20, vµ 1 gièng l−îng N bãn ë giai ®o¹n ®Çu vµ t¨ng l−îng lóa thuÇn lµ CR203. N bãn ë giai ®o¹n sau trç cã thÓ lµ ph−¬ng Bè trÝ thÝ nghiÖm C¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm Thêi kú bãn Thóc ®Î nh¸nh Thóc ®ßng Tæng l−îng N lãt Nu«i h¹t (tr−íc (sau cÊy 15-20 ng y) (tr−íc trç 20-15 ng y) trç 2-3 ng y) (%) (kgN/ha) (%) (%) (%) Lo¹i ph©n N1P1 60 30 50 20 0 N1P2 60 0 50 30 20 N2P1 120 30 50 20 0 N2P2 120 0 50 30 20 Trong ®ã, N1P1: 60N cã bãn lãt- kh«ng l−îng chlorophyll (d−íi d¹ng chØ sè SPAD) ®o b»ng m¸y SPAD-502, (®o ë 2 l¸ trªn cïng bãn nu«i h¹t; N1P2: 60N kh«ng bãn lãt- bãn më hoµn toµn hoÆc l¸ ®ßng). DiÖn tÝch l¸ ®o nu«i h¹t; N2 P1: 120N cã bãn lãt- kh«ng bãn b»ng m¸y ANA-GA-5 NhËt B¶n ®Ó tÝnh chØ nu«i h¹t vµ N2P2: 120N kh«ng bãn lãt- bãn sè diÖn tÝch l¸ (LAI). Nh÷ng c©y ®o diÖn tÝch nu«i h¹t. l¸ ®−îc sÊy ë 80oC trong 48 giê ®Ó c©n träng ë tÊt c¶ c¸c c«ng thøc ®Òu bãn gièng l−îng chÊt kh« (DM). nhau l−îng 90 kg P205 vµ 90 kg K2O/ha. Trong C¸c chØ tiªu n¨ng suÊt ®ã l−îng l©n bãn lãt 100%, kali bãn thóc ®Î nh¸nh 50% vµ bãn thóc ®ßng 50%. T¹i giai ®o¹n chÝn lÊy 10 khãm trªn mçi « tiÕn hµnh ®o ®Õm c¸c chØ tiªu nh−: Sè ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ theo khèi ngÉu b«ng/khãm, sè h¹t/b«ng, tû lÖ h¹t ch¾c vµ khèi nhiªn hoµn chØnh (RDCB), nh¾c l¹i 3 lÇn. l−îng 1000 h¹t. Khi thu ho¹ch, tuèt qu¹t s¹ch (Gomez vµ Gomez, 1984). DiÖn tÝch mçi « thÝ c©n riªng tõng « råi quy vÒ n¨ng suÊt thùc thu nghiÖm 15 m2. (NSTT) ë ®é Èm 14%. C¸c chØ tiªu theo dâi Ph©n tÝch v xö lý sè liÖu C¸c chØ tiªu sinh tr−ëng ph¸t triÓn Sè liÖu ®−îc xö lý thèng kª theo ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ph−¬ng sai ANOVA b»ng Sè nh¸nh ®Î ®−îc theo dâi ngÉu nhiªn ë ch−¬ng tr×nh IRRISTAT 4.0. 10 khãm mçi « thÝ nghiÖm (2 tuÇn 1 lÇn). T¹i giai ®o¹n ®Î nh¸nh h÷u hiÖu, trç 50% vµ giai 3. KÕT QU¶ V TH¶O LUËN ®o¹n chÝn s¸p, lÊy ngÉu nhiªn mçi « 10 c©y ®Ó tiÕn hµnh ®o ®Õm c¸c chØ tiªu nh−: Hµm
  4. §¹i häc N«ng nghiÖp I T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp 2007: TËp V, Sè 2: 3-10 3.1. ¶nh h−ëng cña c¸c ph−¬ng ph¸p bãn nghiÖm ë c¸c møc N kh¸c nhau ®¹m ®Õn sè nh¸nh ®Î cña c¸c gièng lóa thÝ B¶ng 1. ¶nh h−ëng cña ph−¬ng ph¸p bãn N ®Õn sè nh¸nh ®Î cña c¸c gièng lóa thÝ nghiÖm (nh¸nh/khãm) TuÇn sau cÊy (TSC) Gièng C«ng thøc 2 4 6 8 10 12 Sè nh¸nh h÷u hiÖu 2,1ab 3,4a 8,3a 10,4bc 8,9c 7,0a 6,8ab N1P1 Båi ab b c de de abc 6,7ab N1P2 2,1 3,0 6,4 8,8 7,9 6,8 T¹p S¬n 2,2a 3,3ab 6,9bc 13,8a 10,6a 7,4a 6,9a N2P1 Thanh 2,2a 3,0b 7,3b 8,7de 7,8de 6,7abc 6,7ab N2P2 b cd cde e g abc 6,1c N1P1 1,9 2,5 5,7 7,6 6,9 6,6 ViÖt Lai a b cde ef g abc 6,4abc N1P2 2,3 3,0 5,9 7,0 6,8 6,8 20 ab d bcd b d ab 6,2b N2P1 2,1 3,1 6,6 11,0 8,2 7,0 ab c c de de ab 6,4abc N2P2 2,1 2,6 6,4 8,4 7,9 7,0 2,1ab 2,3cde 5,1e 7,2ef 7,4f 6,9ab 5,9c N1P1 2,1ab 2,1d 4,3ef 7,1ef 6,9g 6,9ab 6,6ab N1P2 CR 203 2,1ab 2,5cd 5,7cde 10,3bc 9,5b 7,4a 6,7ab N2P1 2,1ab 2,3cde 5,1e 9,9bcd 8,2d 7,3ab 6,9a N2P2 ë giai ®o¹n sau cÊy tõ 2-4 tuÇn kh«ng cã Nguyªn nh©n cã sù kh¸c biÖt nµy cã thÓ do thêi gian sinh tr−ëng rÊt ng¾n cña ViÖt Lai 20 sù sai kh¸c vÒ sè nh¸nh ®Î cña c¸c gièng lóa ë nªn cÇn nhiÒu N cho qu¸ tr×nh ®Î nh¸nh. Thêi c¸c nÒn N vµ ph−¬ng ph¸p bãn. ë c«ng thøc kú trç, LAI cña c¶ 3 gièng kh«ng cã sù kh¸c cã bãn lãt (P1) víi c¶ 2 møc ph©n ®¹m ®Òu cã biÖt gi÷a c«ng thøc P1 vµ P2. Tuy nhiªn ë thêi −u thÕ h¬n vÒ kh¶ n¨ng ®Î nh¸nh vµ sè nh¸nh kú chÝn s¸p, LAI cña Båi T¹p S¬n Thanh ë c¸c tèi ®a (8 tuÇn sau cÊy) so víi ë c«ng thøc c«ng thøc N1P1, N1P2, N2P1 vµ N2P2 lÇn kh«ng bãn lãt- bãn nu«i h¹t (P2). §iÒu nµy l−ît lµ 2,8; 3,2; 3,4 vµ 3,6, cña gièng ViÖt Lai ®Æc biÖt thÓ hiÖn râ h¬n ë lóa lai, do lóa lai cã 20 lÇn l−ît lµ 2,9; 3,1; 3,0 vµ 3,5 vµ cña gièng ¦TL vÒ sö dông ®¹m vµ kh¶ n¨ng ®Î nh¸nh CR203 lÇn l−ît lµ 2,9; 3,4; 3,2 vµ 4,0. Nh− vËy (Pham Van Cuong vµ cs, 2003). Tuy nhiªn, bãn theo P2 th× sÏ cßn l¹i mét l−îng N ®Ó ph−¬ng ph¸p bãn ®¹m kh«ng lµm sai kh¸c ë cung cÊp cho bé l¸ sau trç vµ ®©y lµ nguyªn møc cã ý nghÜa sè nh¸nh h÷u hiÖu cña c¶ 3 nh©n ®Ó LAI cña c¶ 3 gièng víi P2 ®Òu cao gièng trªn c¶ 2 møc N (B¶ng 1). Sè nh¸nh h÷u h¬n P1 trªn c¶ hai nÒn N. hiÖu ë c¸c c«ng thøc bãn N1P1; N1P2; N2P1 vµ N2P2 cña gièng Båi T¹p S¬n Thanh lÇn B¶ng 2. ¶nh h−ëng cña ph−¬ng ph¸p bãn N ®Õn l−ît lµ 6,8; 6,7; 6,9 vµ 6,7 nh¸nh/khãm; cña LAI cña c¸c gièng lóa thÝ nghiÖm (m2 l¸/m2 ®Êt) gièng ViÖt Lai 20 lÇn l−ît lµ 6,1; 6,4; 6,2 vµ 6,4 nh¸nh/khãm vµ cña gièng CR203 lÇn l−ît Giai ®o¹n sinh tr−ëng C«ng lµ 5,9; 6,0; 6,7 vµ 6,9 nh¸nh/khãm. Gièng §Î nh¸nh ChÝn thøc Trç h÷u hiÖu s¸p 3.2. ¶nh h−ëng cña ph−¬ng ph¸p bãn ®¹m 1,7cd 3,9de 2,8cd N1P1 ®Õn chØ sè diÖn tÝch l¸ (LAI) cña c¸c gièng d e 3,2b N1P2 1,6 3,7 Båi T¹p S¬n lóa thÝ nghiÖm ë c¸c møc N kh¸c nhau Thanh ab bc 3,4abc N2P1 2,1 4,6 bc cd 3,6ab ë giai ®o¹n ®Î nh¸nh h÷u hiÖu (§NHH) N2P2 1,9 4,1 1,8c 4,2cd 2,9cd N1P1 sè nh¸nh cña c¶ hai gièng Båi T¹p S¬n Thanh vµ CR203 víi hai ph−¬ng ph¸p bãn trªn c¶ hai de bcd 3,1bc N1P2 1,5 4,3 ViÖt Lai 20 nÒn N ®Òu kh«ng kh¸c nhau ë møc ý nghÜa. ë a a 3,0c N2P1 2,3 5,3 thêi kú nµy gièng ViÖt Lai 20 víi P2 cã sè bc a 3,5ab N2P2 2,0 5,2 nh¸nh thÊp h¬n so víi P1 trªn c¶ 2 nÒn N. e cd 2,9cd CR 203 N1P1 1,3 4,1 3
  5. Ph¹m V¨n C−êng, U«ng ThÞ Kim YÕn 1,3e 4,2cd 3,4bc N1P2 33,2abc 40,2d 38,5e N1P1 de ab b N2P1 1,6 5,0 3,2 32,7b 41,3bc 41,0c N1P2 CR 203 1,4de 4,6bc 4,0a N2P2 34,6ab 42,6abc 39,1de N2P1 abc abc 42,8bc N2P2 33,2 42,5 3.3. ¶nh h−ëng cña c¸c ph−¬ng ph¸p bãn ®¹m ®Õn h m l−îng Chlorophyll (SPAD) 3.5. ¶nh h−ëng cña c¸c ph−¬ng ph¸p bãn trong l¸ cña c¸c gièng lóa thÝ nghiÖm ë c¸c ®¹m ®Õn chÊt kh« tÝch lòy cña c¸c gièng lóa møc N kh¸c nhau thÝ nghiÖm ë c¸c møc N kh¸c nhau KÕt qu¶ b¶ng 3 cho thÊy ë giai ®o¹n Khi t¨ng l−îng N bãn, chÊt kh« tÝch lòy §NHH vµ giai ®o¹n trç, chØ sè SPAD cña c¶ 3 (DM) cña c¶ 3 gièng ®Òu t¨ng víi c¶ hai gièng ë c¸c c«ng thøc bãn kh¸c nhau trªn c¶ ph−¬ng ph¸p bãn (B¶ng 4). ë giai ®o¹n hai nÒn N lµ kh«ng kh¸c nhau ë møc ý nghÜa. §NHH t¹i cïng mét møc N, DM cña c¶ 3 KÕt qu¶ nµy cho thÊy ë giai ®o¹n ®Çu l−îng N gièng lóa ë c«ng thøc P1 ®Òu kh«ng cao h¬n ë cung cÊp cho lóa chñ yÕu cho ®Î nh¸nh vµ ra møc ý nghÜa so víi ë c«ng thøc P2. Riªng DM l¸ cßn l−îng N ®Ó h×nh thµnh diÖp lôc gi÷a c¸c cña gièng ViÖt Lai 20 ë møc 120 N víi c«ng c«ng thøc bãn kh«ng cã sù sai kh¸c. Ng−îc l¹i thøc P1 cao h¬n ë møc ý nghÜa so víi ë P2. t¹i giai ®o¹n chÝn s¸p, P2 ®· lµm t¨ng chØ sè §iÒu nµy x¶y ra do gièng VL20 cã thêi gian SPAD cña c¶ 3 gièng trªn c¶ hai nÒn N. Theo sinh tr−ëng ng¾n h¬n nªn giai ®o¹n sinh ph−¬ng ph¸p P2, SPAD cña gièng Båi T¹p S¬n tr−ëng ®Çu rót ng¾n vµ sè nh¸nh v« hiÖu nhiÒu Thanh t¨ng tõ 40,2 lªn 42,2 (trªn møc N1) vµ ë giai ®o¹n nµy ®· lµm t¨ng chÊt kh« tÝch lòy. tõ 41,6-44,1 (N2), cña gièng ViÖt Lai 20 tõ T¹i giai ®o¹n trç, nh×n chung DM cña c¶ 38,5 lªn 41,0 (N1) vµ tõ 40,4 lªn 43,4 (N2), 3 gièng lóa ë P1 vµ P2 trªn c¶ 2 møc N ®Òu cña gièng CR203 tõ 38,5 lªn 41,0 (N1) vµ tõ kh«ng chªnh lÖch nhau ë møc cã ý nghÜa. Tuy 39,1 lªn 42,8 (N2). Nh− vËy, bãn nu«i h¹t nhiªn ë giai ®o¹n chÝn s¸p, DM cña c¶ 3 gièng kh«ng nh÷ng duy tr× LAI cña c¸c gièng lóa thÝ ë c¸c c«ng thøc P2 ®Òu cao h¬n so víi ë c«ng nghiÖm sau trç mµ cßn lµm t¨ng hµm l−îng thøc P1 trªn c¶ 2 møc N. ë c¸c c«ng thøc ®¹m trong l¸ vµ t¨ng hµm l−îng chlorophyll ë N1P1, N1P2, N2P1 vµ N2P2, DM cña gièng giai ®o¹n sau trç. §©y lµ c¬ së ®Ó t¨ng s¶n Båi T¹p S¬n Thanh lÇn l−ît lµ 22,0; 23,7; 23,1 phÈm qu¸ tr×nh quang hîp thêi kú sau trç t¨ng vµ 24,7, cña gièng ViÖt Lai 20 lÇn l−ît lµ 24,5; kh¶ n¨ng vËn chuyÓn vµ tÝch lòy t¹o n¨ng suÊt 25,4; 25,1 vµ 26,8, cña gièng CR203 lÇn l−ît h¹t (Yoshida, 1981; Song vµ cs, 1990). lµ 26,0; 26,8; 27,1 vµ 29,9 g/khãm. §iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch do ë c«ng thøc P2 kh«ng bãn B¶ng 3. ¶nh h−ëng cña ph−¬ng ph¸p bãn N ®Õn lãt vµ cã bãn nu«i h¹t do vËy bé l¸ xanh h¬n, kh¶ n¨ng quang hîp thêi kú sau trç tèt h¬n SPAD cña c¸c gièng lóa thÝ nghiÖm lµm t¨ng qu¸ tr×nh tÝch lòy vµ vËn chuyÓn c¸c Giai ®o¹n sinh tr−ëng hydratcacbon vÒ h¹t. Gièng C«ng thøc §Î nh¸nh ChÝn Trç 50% h÷u hiÖu s¸p B¶ng 4. ¶nh h−ëng cña ph−¬ng ph¸p bãn N ®Õn 33,6abc 43,5ab 40,2cd N1P1 khèi l−îng chÊt kh« tÝch lòy (DM) cña c¸c gièng Båi T¹p N1P2 lóa thÝ nghiÖm (g/khãm) 33,5abc 43,8a 42,2b S¬n 36,9a 43,4ab 41,6c Thanh N2P1 Giai ®o¹n sinh tr−ëng C«ng Gièng ab a 44,1a N2P2 34,9 43,7 §Î nh¸nh thøc Trç ChÝn s¸p h÷u hiÖu 34,0ab 42,3abc 38,5e N1P1 3,0bc cde 22,0g N1P1 16,0 ViÖt Lai Båi T¹p 2,8bcd 14,9g 23,7e N1P2 abc ab c N1P2 33,3 43,5 41,0 S¬n 20 3,1b 18,8bc 23,2deg N2P1 Thanh ab abc 40,4cd N2P1 34,8 43,3 3,0bc 18,3bc 24,7cde N2P2 33,8abc 43,9a 43,4ab N2P2 3,2b 17,9bcd 24,5cde ViÖt Lai N1P1 20 2,5cd 18,1bc 25,4cd N1P2
  6. ¶nh h−ëng cña ph−¬ng ph¸p kh«ng bãn lãt n... víi c«ng thøc P2 cao h¬n ë møc ý nghÜa so 3,9a 20,0ab 25,1cd N2P1 víi ë c«ng thøc P1, cßn ë møc 120N sù 3,1b 19,3b 26,8bc N2P2 chªnh lÖch nµy lµ kh«ng ý nghÜa. Nh− vËy 2,3d 18,7bc 26,0cd N1P1 viÖc bãn lãt N vµ kh«ng bãn lãt mµ bãn nu«i 2,2de 19,1b 28,0b N1P2 CR 203 h¹t kh«ng lµm ¶nh h−ëng tíi qu¸ tr×nh h×nh 2,6cde 21,9a 27,1bc N2P1 thµnh sè b«ng vµ sè h¹t/b«ng. 2,4d 20,1ab 29,9a N2P2 Tû lÖ h¹t ch¾c cña c¶ 3 gièng lóa ë c¸c 3.7. ¶nh h−ëng ph−¬ng ph¸p bãn ph©n c«ng thøc P2 cao h¬n ë c¸c c«ng thøc P1 ë c¶ ®¹m ®Õn c¸c yÕu tè cÊu th nh n¨ng suÊt v hai møc N. Do tû lÖ h¹t ch¾c ®−îc quy ®Þnh ë n¨ng suÊt cña c¸c gièng lóa thÝ nghiÖm ë thêi kú tr−íc trç vµ sau trç, vµ c¸c c«ng thøc c¸c møc N kh¸c nhau kh«ng bãn lãt mµ bãn nu«i h¹t ®−îc cung cÊp thªm l−îng ®¹m giai ®o¹n sau lµm t¨ng c−êng KÕt qu¶ B¶ng 5 cho thÊy sè b«ng/khãm vµ ®é quang hîp sau trç, t¨ng kh¶ n¨ng vËn sè b«ng/m2 cña hai 2 gièng lóa lai víi c¸c chuyÓn c¸c hydratcacbon vµo h¹t lµm t¨ng tû ph−¬ng ph¸p bãn kh¸c nhau kh«ng kh¸c nhau ë lÖ h¹t ch¾c (Song vµ cs, 1990). Trong 3 gièng møc cã ý nghÜa trªn c¶ hai møc N. Khi t¨ng lóa th× tû lÖ h¹t ch¾c ë gièng ViÖt Lai 20 cao l−îng ®¹m bãn tõ 60N lªn 120N, sè b«ng/khãm h¬n, biÕn ®éng tõ 89,8 - 92,4%, nã quyÕt ®Þnh cña hai gièng nµy còng kh«ng chªnh lÖch nhau. rÊt lín ®Õn n¨ng suÊt thu ho¹ch cuèi cïng cña Gi÷a c¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm, sè b«ng/khãm gièng ViÖt Lai 20. cña gièng Båi T¹p S¬n Thanh dao ®éng trong ph¹m vi tõ 6,7 - 6,9 cña ViÖt Lai 20 dao ®éng tõ Khèi l−îng 1000 h¹t cao nhÊt ë gièng ViÖt 6,1 - 6,4 b«ng/khãm. Víi gièng CR203, ph−¬ng Lai 20 (biÕn ®éng tõ 27,3 - 28,8 g) tiÕp ®Õn lµ ph¸p kh«ng bãn lãt lµm t¨ng sè b«ng/khãm ë gièng Båi T¹p S¬n Thanh vµ CR203 (20,1- møc 60N (tõ 5,9 lªn 6,6) nh−ng kh«ng t¨ng ë 22,3g). ë c¸c c«ng thøc P2, khèi l−îng 1000 møc ý nghÜa t¹i møc 120N. h¹t cña c¶ 3 gièng lóa cao h¬n ë c¸c c«ng thøc Sè h¹t/b«ng ë c¸c c«ng thøc bãn N1P1; P1, tuy nhiªn sù chªnh lÖch nµy chØ cã ý nghÜa N1P2; N2P1 vµ N2P2 cña gièng Båi T¹p ë møc ph©n 60N. Khèi l−îng 1000 h¹t ë c¸c S¬n Thanh lÇn l−ît lµ: 148,8; 140,6; 148,4 c«ng thøc N1P1; N1P2; N2P1 vµ N2P2 cña vµ 146,5, cña gièng ViÖt Lai 20 lÇn l−ît lµ gièng Båi T¹p S¬n Thanh lÇn l−ît lµ 20,1g; 139,3; 133,7; 136,3 vµ 142,1 cña gièng 22,1g; 21,0g vµ 22,3g; cña gièng ViÖt Lai 20 CR203 lÇn l−ît lµ 131,4; 144,3; 145,6 vµ lÇn l−ît lµ 27,3g; 28,6g; 28,1g vµ 28,8g vµ ë 145,9 h¹t/b«ng (B¶ng 5). Nh×n chung víi gièng CR203 lÇn l−ît lµ 20,9g; 22,3g; 21,7g vµ møc ®¹m 120N, sè h¹t/b«ng cña c¸c gièng 21,1g. Nh− vËy khèi l−îng 1000 h¹t lµ chØ tiªu lóa thÝ nghiÖm ë c¸c c«ng thøc P1 vµ P2 lµ ®Æc tr−ng cho gièng vµ kh¸ æn ®Þnh. Tuy nhiªn kh«ng kh¸c nhau ë møc ý nghÜa. Sè liÖu ®ã nã còng cã thÓ thay ®æi khi ®iÒu kiÖn dinh cho thÊy sè h¹t/b«ng cña gièng Båi T¹p S¬n d−ìng thay ®æi. KÕt qu¶ nµy thèng nhÊt víi c¸c Thanh ë c¸c c«ng thøc P1 cao h¬n ë møc ý nghiªn cøu tr−íc ®©y (Yoshida, 1981; Nagata nghÜa so víi c«ng thøc P2 t¹i møc 60N. vµ cs, 2001) cho r»ng khi sö dông ph©n ®¹m Ng−îc l¹i ë gièng ViÖt Lai 20 sù chªnh lÖch hîp lý, n¨ng suÊt lóa ®−îc t¨ng lªn nhê t¨ng sè vÒ sè h¹t/b«ng chØ x¶y ra ë møc 120N. Víi d¶nh h÷u hiÖu, t¨ng chiÒu dµi b«ng, t¨ng sè møc bãn 60N, sè h¹t/b«ng cña gièng CR203 h¹t/b«ng vµ t¨ng khèi l−îng 1000 h¹t. B¶ng 5. ¶nh h−ëng cña ph−¬ng ph¸p bãn N ®Õn c¸c yÕu tè cÊu th nh n¨ng suÊt v n¨ng suÊt cña c¸c gièng lóa thÝ nghiÖm Sè Sè TØ lÖ h¹t M N¨ng suÊt thùc Sè b«ng/m2 Gièng C«ng thøc b«ng/khãm h¹t/b«ng ch¾c (%) 1000 h¹t (g) thu (t¹/ha) 6,8a 148,8a 20,1e 51,0e N1P1 272,0 86,2 6,8a 140,6bc 22,1c 56,2d Båi T¹p N1P2 272,0 87,6 6,9a 148,4a 21,0cd 56,8d S¬n Thanh N2P1 276,0 86,3 6,7ab 146,5ab 22,3c 66,9ab N2P2 268,0 87,9 6,1cd 139,3abc 27,3b 59,9cd N1P1 244,0 91,1 ViÖt Lai 6,4abc 133,7cde 28,6a 67,4ab N1P2 256,0 92,4 20 6,2bc 136,3cd 28,1a 64,8bc N2P1 248,0 89,8 6,4abc 142,1ab 28,8a 71,0a N2P2 256,0 91,8 5
  7. Ph¹m V¨n C−êng, U«ng ThÞ Kim YÕn 5,9cd 131,4de 20,9de 48,8e N1P1 236,0 84,9 6,6ab 144,3abc 22,3c 56,4d N1P2 264,0 85,2 CR 203 6,7ab 145,6ab 21,7cd 57,9cd N2P1 268,0 88,1 6,9a 145,9ab 21,1de 59,0cd N2P2 276,0 89,0 ë møc 60N, n¨ng suÊt thu cña c¶ 3 gièng 3.8. T−¬ng quan gi÷a khèi l−îng chÊt kh« ë c«ng thøc P2 cao h¬n mét c¸ch râ rÖt so víi tÝch lòy (DM), c¸c yÕu tè cÊu th nh n¨ng c«ng thøc P1, thËm chÝ khi gi¶m l−îng ®¹m suÊt víi n¨ng suÊt thùc thu (NSTT) xuèng cßn mét nöa nh−ng nÕu bãn theo - T−¬ng quan gi÷a chÊt kh« tÝch lòy v ph−¬ng ph¸p míi th× kh«ng gi¶m n¨ng suÊt. n¨ng suÊt thùc thu (NSTT) 80 y = 3,156x + 49,161 A NSTT (t¹/ha) r=0,51* 70 60 BTST; r=0.26 50 VL20; r=-0,27 CR203; r=0,41 40 2 3 4 5 DM(g/khóm) 80 y = 0,9127x + 41,12 80 y = 1,0879x + 30,296 C B NSTT (t¹/ha) NSTT (t¹/ha) R = 0,48* R = 0,31 70 70 60 60 BTST; r=0,96 BTST; r=0,94 50 50 VL20; r=0,93 VL20; r=0,99 CR203; r=0,79 CR203; r=0,79 40 40 10 15 20 25 30 20 25 30 35 40 DM(g/khóm) DM(g/khóm) §å thÞ 1. T−¬ng quan gi÷a chÊt kh« tÝch lòy (DM v n¨ng suÊt thùc thu (NSTT) Ghi chó: - A: giai ®o¹n ®Î nh¸nh h÷u hiÖu; B: giai ®o¹n trç vµ C: giai ®o¹n chÝn s¸p; □, ○, ◊ vµ ∆ lÇn l−ît lµ c¸c c«ng thøc N1P1, N1P2, N2P1 vµ N2P2. BiÓu t−îng ®en; tr¾ng vµ x¸m t−¬ng øng lµ c¸c gièng Båi T¹p S¬n Thanh; ViÖt Lai 20 vµ CR203. *: ý nghÜa ë møc x¸c suÊt 0,05. Khi tÝnh chung sè liÖu n¨ng suÊt thùc thu kh«ng t¨ng. Tuy nhiªn DM ë thêi kú ®Î cña c¸c gièng lóa thÝ nghiÖm t−¬ng quan víi nh¸nh h÷u hiÖu t¨ng còng lµ tiÒn ®Ò t¹o n¨ng DM ë giai ®o¹n ®Î nh¸nh h÷u hiÖu (r = 0,51) suÊt vÒ sau. Sù t−¬ng quan chÆt gi÷a DM vµ vµ giai ®o¹n trç (r = 0,48) nh−ng kh«ng ë n¨ng suÊt ë giai ®o¹n sau trç do cã LAI, t−¬ng quan ë møc ý nghÜa t¹i giai ®o¹n chÝn chlorophyll, quang hîp thêi kú sau trç tèt s¸p. Tuy nhiªn khi t¸ch riªng sè liÖu cho tõng h¬n quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn l−îng gièng th× n¨ng suÊt thùc thu t−¬ng quan chÆt hydratcacbon vËn chuyÓn vÒ h¹t (Song vµ cs, víi khèi l−îng chÊt kh« tÝch lòy ë c¶ thêi kú 1990; Nagata vµ cs, 2001). trç (r = 0,79- 0,94) vµ chÝn s¸p (r = 0,79- - T−¬ng quan gi÷a c¸c yÕu tè cÊu th nh 0,99). DM ë thêi kú ®Î nh¸nh h÷u hiÖu t¨ng n¨ng suÊt v n¨ng suÊt thùc thu (NSTT): do sè nh¸nh t¨ng nh−ng tû lÖ nh¸nh h÷u hiÖu
  8. ¶nh h−ëng cña ph−¬ng ph¸p kh«ng bãn lãt n... Khi xÐt chung c¸c gièng lóa thÝ nghiÖm ®Èy sù vËn chuyÓn c¸c hydratcacbon tÝch lòy ë tÊt c¶ c¸c c«ng thøc, n¨ng suÊt thùc thu tõ th©n l¸ thêi kú tr−íc trç vµo h¹t lóc chÝn. kh«ng t−¬ng quan víi c¶ sè b«ng/m2 hay sè ChÝnh ®iÒu nµy lµm t¨ng tû lÖ h¹t ch¾c vµ h¹t/b«ng. N¨ng suÊt h¹t t−¬ng quan chÆt víi khèi l−îng 1000- h¹t (Nagata vµ cs, 2001). tû lÖ h¹t ch¾c (r = 0,74) vµ khèi l−îng 1000 Ph−¬ng ph¸p kh«ng bãn lãt mµ tËp trung (r = 0,68). §iÒu nµy cho thÊy bãn ®¹m nu«i vµo bãn thóc ®Î vµ nu«i h¹t lµ ph−¬ng ph¸p h¹t ®· lµm t¨ng LAI, t¨ng hµm l−îng c¶i tiÕn cã hiÖu qu¶ ®Æc biÖt víi lóa lai cÇn chlorophyll, t¨ng tÝch lòy s¶n phÈm quang ®−îc më réng øng dông. hîp thêi kú sau trç vµo h¹t ®ång thêi thóc 80 y = 0,01x + 55,52 y = 0.17x + 32.39 80 NSTT(t /ha) r = 0,06 r = 0,12 70 70 60 60 B TS T; r=-0,74 BTST; r=0,5 VL20; r=0,82 50 50 C R 203; r=0,79 VL20; r=0,47 40 40 120 140 160 180 200 100 200 300 400 500 S h t/bông 2 S bông/m 80 y = 1,53x - 77,14 y = 1,30x + 27,25 80 NSTT(t /ha) r = 0,74** r = 0,68** 70 70 60 60 B TS T;r=0,85 B TS T; r=0,84 50 50 VL20; r=0,4 VL20; r=0,88 C R 203; r=0,78 C R 203; r=0,44 40 40 70 80 90 100 110 10 20 30 40 50 T l h t ch c(% ) M 1000 h t (g) §å thÞ 2. T−¬ng quan gi÷a c¸c yÕu tè cÊu th nh n¨ng suÊt v n¨ng suÊt thùc thu (NSTT) Ghi chó: **: ý nghÜa ë møc x¸c suÊt 0,01. 4. KÕT LUËN LAI, DM cña c¸c gièng lóa thÝ nghiÖm so víi ph−¬ng ph¸p bãn th«ng th−êng trªn c¶ hai nÒn N. Trong giai ®o¹n ®Î nh¸nh, sè nh¸nh/khãm ë møc 60N, ph−¬ng ph¸p bãn N c¶i tiÕn cña c¸c gièng lóa thÝ nghiÖm t¨ng khi t¨ng lµm t¨ng n¨ng suÊt c¶ lóa lai vµ lóa thuÇn l−îng N bãn, tuy nhiªn chØ tiªu nµy kh«ng (t¨ng tõ 5,2- 7,5 t¹/ha), tuy nhiªn ë møc 120 N kh¸c nhau ë møc ý nghÜa gi÷a c¸c ph−¬ng ph−¬ng ph¸p c¶i tiÕn lµm t¨ng n¨ng suÊt lóa ph¸p bãn trªn c¶ hai nÒn N. lai (6,2-10,1 t¹/ha) mµ kh«ng t¨ng n¨ng suÊt ë giai ®o¹n trç vµ chÝn s¸p, ph−¬ng ph¸p lóa thuÇn. bãn N c¶i tiÕn (c«ng thøc N1P2 vµ N2P2) lµm N¨ng suÊt h¹t cña c¸c gièng lóa ë c¸c t¨ng tÊt c¶ c¸c chØ tiªu sinh tr−ëng nh− SPAD, c«ng thøc thÝ nghiÖm cã t−¬ng quan thuËn víi 7
  9. Ph¹m V¨n C−êng, U«ng ThÞ Kim YÕn tû lÖ h¹t ch¾c (r = 0,80) vµ khèi l−îng 1000- Environment Control in Biology. 41 (4): h¹t (r = 0,77). 335-345. Pham Van Cuong., Murayama, S., Ishimine, 5. T I LIÖU THAM KH¶O Y., Kawamitsu, Y., Motomura, K. and Tsuzuki, E. (2004). Sterility of TGMS Gomez, K.A. and Gomez, A.A (1984). line, heterosis for grain yield and related Statistical Procedure for Agricultural characters in F1 hybrid rice (Oryza Research. Second Edition. John Wiley & sativa L.). Plant Prod. Sci. 1 (4): 22-29. Sons, New York. 1-680. Saitoh, K., Doi,T. and Kuroda, T. (2000). Effects Hiroshi Hasegawa (2000). High-Yielding Rice of nitrogen fertilization on dark respiration cultivars perform best even at reduced and growth efficiency of field grow rice nitrogen fertilizer rate. Crop Science. 43. plants. Plant Pro Sci. 3: 238-242. 921-926. Song, X., Agata, W. and Kawamitsu, Y. Nagata, K., Yoshinaga, S., Takanashi, J. and (1990). Studies on dry matter and grain Terao, T (2001). Effect of dry matter production of F1 hybrid rice in China. production, translocation of II. Characteristics of grain production. nonstructural carbonhydrates and Jpn. J. Crop Sci. 59: 29-33. nitrogen application on grain filling in Yang, X., Zhang, W. and Ni, W. (1999). rice cultivar Takanari, a cultivar Characteristics of nitrogen nutrition in bearing a large number of spikelets. hybrid rice. In Hybrid Rice. IRRI, Los Plant Prod. Sci. 4: 173-183. Banos. 5-8. Pham Van Cuong., Murayama, S. and Yoshida, S. (1981). Fundamentals of rice crop Kawamitsu, Y. (2003). Heterosis for science. Intl. Rice Res. Inst. 269. photosynthesis, dry matter production and grain yield in F1 hybrid rice (Oryza sativa L.) from thermo-sensitive genic male sterile line cultivated at different soil nitrogen levels. Journal of
  10. ¶nh h−ëng cña ph−¬ng ph¸p kh«ng bãn lãt n... 9
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2