Tái cơ cấu ngành nông nghiệp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong bối cảnh mới

TÁI CƠ C U NGÀNH NÔNG NGHI P<br /> NH M NÂNG CAO NĂNG L C C NH<br /> TRANH VÀ PHÁT TRI N B N V NG<br /> TRONG B I C NH M I<br /> <br /> M CL C<br /> 1. B i c nh m i..............................................................................................................3<br /> 1.1 .Qu c t ........................................................................................................ 3<br /> 1.2. Trong nư c................................................................................................. 4<br /> 2. Cơ h i và thách th c i v i tái cơ c u ngành nông nghi p trong b i c nh<br /> m i..................................................................................................................................4<br /> 2.1. Cơ h i ......................................................................................................... 4<br /> 2.2. Thách th c ................................................................................................. 4<br /> 3. Quan i m, m c tiêu và nh hư ng tái cơ c u ngành nông nghi p n<br /> năm 2020 ........................................................................................................... 6<br /> 3.1. M t s quan i m c th thúc y tái cơ c u ngành nông nghi p nh m<br /> nâng cao năng l c c nh tranh và phát tri n b n v ng n năm 2020 ............. 8<br /> 3.2.1. M c tiêu t ng quát................................................................................ 9<br /> 3.2.2. M t s m c tiêu c th ........................................................................ 10<br /> 3.3. nh hư ng phát tri n các chuyên ngành, ngành s n ph m nh m tái cơ<br /> c u ngành nông nghi p n năm 2020 ........................................................... 10<br /> 3.3.2. Phát tri n, chuy n d ch chuyên ngành lâm nghi p .............................. 13<br /> 3.3.3. Phát tri n, chuy n d ch chuyên ngành th y s n .................................. 15<br /> 3.4. Phát tri n ho t ng công nghi p, thương m i nh m thúc y tái cơ c u<br /> ngành NN........................................................................................................ 16<br /> 3.4.1. Phát tri n các ho t<br /> <br /> ng s n xu t, thương m i v t tư nông nghi p..... 16<br /> <br /> 3.4.2. Phát tri n công nghi p cơ khí, thi t b ph c v tái cơ c u ngành nông<br /> nghi p .......................................................................................................... 16<br /> 3.4.3. Phát tri n công nghi p ch bi n nông s n ph c v tái cơ c u ngành<br /> nông nghi p.................................................................................................. 17<br /> 4. M t s ki n ngh gi i pháp nh m tái cơ c u ngành nông nghi p ......................18<br /> 4.1. Gi i pháp nâng cao ch t lư ng quy ho ch, nh hư ng tái cơ c u ngành<br /> nông nghi p..................................................................................................... 18<br /> 4.1.1.<br /> <br /> i v i quy ho ch,<br /> <br /> nh hư ng phát tri n chuyên ngành nông nghi p 18<br /> <br /> 4.1.2.<br /> <br /> i v i quy ho ch,<br /> <br /> nh hư ng phát tri n chuyên ngành lâm nghi p . 19<br /> <br /> TRUNG TÂM THÔNG TIN – TƯ LI U – S<br /> <br /> 7/2014<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4.1.3.<br /> <br /> i v i quy ho ch,<br /> <br /> nh hư ng phát tri n chuyên ngành th y s n...... 19<br /> <br /> 4.2. Gi i pháp thu hút u tư tư nhân tham gia vào tái cơ c u ngành nông<br /> nghi p.............................................................................................................. 20<br /> 4.3. Gi i pháp nâng cao hi u qu qu n lý và s d ng v n u tư ngân sách<br /> nhà nư c nh m thúc y tái cơ c u ngành nông nghi p có hi u qu ........... 20<br /> 4.5.1. Hoàn thi n chính sách tác ng tr c ti p n ngư i s n xu t nông<br /> nh m t o ng l c thúc y tham gia vào quá trình tái cơ c u ngành nông<br /> nghi p .......................................................................................................... 24<br /> 4.5.2. Hoàn thi n các chính sách tác ng gián ti p, t o môi trư ng thu n l i<br /> thúc y các ch th trong nông nghi p tham gia vào quá trình tái cơ c u<br /> ngành ........................................................................................................... 24<br /> TÀI LI U THAM KH O .........................................................................................29<br /> <br /> TRUNG TÂM THÔNG TIN – TƯ LI U – S<br /> <br /> 7/2014<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1. B i c nh m i<br /> 1.1 .Qu c t<br /> Trong nh ng năm g n ây, kinh t th gi i tuy ang ph c h i, nhưng trong<br /> i u ki n liên t c x y ra các xung t v s c t c và n i chi n Trung ông, Châu<br /> Âu và nh ng nơi khác. Tình tr ng này ti p t c trên di n r ng s nh hư ng x u n<br /> s n xu t nông nghi p các nư c và s ưa n tình tr ng thi u h t lương th c,<br /> th c ph m t i các qu c gia có tranh ch p, gây bi n ng th trư ng nông s n toàn<br /> c u và tác ng khó lư ng n phát tri n nông nghi p các nư c, trong ó có Vi t<br /> Nam, c th :<br /> - Gia tăng s lư ng các nư c tham gia vào s n xu t, xu t kh u các lo i nông<br /> s n có giá tr cao và thi u h t trên th trư ng, d n n tăng cung và làm gi m giá<br /> nông s n trên th trư ng, làm gi m thu nh p và l i nhu n c a nông dân các nư c<br /> s n xu t truy n th ng. C nh tranh trên th trư ng nông s n th gi i tăng lên, gây ra<br /> tình tr ng giành gi t th trư ng th trư ng, b n hàng ph c t p và gay g t hơn;<br /> - Gia tăng chính sách b o h s n xu t trong nư c b ng nhi u bi n pháp phi<br /> thu<br /> các nư c nh p kh u nông s n, nh t là các nư c có kinh t phát tri n nh m<br /> b o v ngư i s n xu t nông nghi p b ng các bi n pháp ưa ra các tiêu chu n k<br /> thu t v ch t lư ng, an toàn v sinh th c ph m, và áp d ng quy trình s n xu t t t<br /> trong nông nghi p (GlobalGAP) và truy xu t ngu n g c i v i s n ph m nh p<br /> kh u t các nư c ang phát tri n, t o ra quan h thương m i b t bình ng gi a các<br /> nư c phát tri n và các nư c ang phát tri n, thi t h i s thu c v các nư c ang<br /> phát tri n có xu t kh u hàng hóa nông s n;<br /> - Các cam k t thương m i c a các nư c thành viên WTO và các cam k t song<br /> phương v t do thương m i khu v c (FTA) trong nh ng năm t i có xu hư ng<br /> ngày càng m r ng và s làm gia tăng c nh tranh trên th trư ng nông, lâm, th y<br /> s n toàn c u;<br /> - Hi p nh “ i tác Xuyên Thái Bình Dương-TPP” s ư c ký k t trong<br /> tương lai g n và s hình thành khu v c kinh t khu v c m i v i trên 790 tri u dân,<br /> óng góp trên 40% GDP và chi m 1/3 thương m i toàn c u. S hình thành m t khu<br /> v c t do hóa thương m i và u tư v i ph m vi r ng nh t, bao g m c thương m i<br /> truy n th ng, thương m i theo phương th c m i v i nhi u thách th c i v i<br /> nh ng nư c tham gia và s tác ng m nh n nhi u ngành kinh t ,trong ó có các<br /> lo i hàng nông s n. Vi t Nam có th hư ng l i nhi u khi tham PPP v i các th<br /> m nh v kh năng xu t kh u các hàng hóa nông s n, nhưng v i i u ki n ph i<br /> nâng cao ch t lư ng, m u mã các s n ph m xu t kh u hi n nay ngang b ng v i<br /> ch t lư ng s n ph m cùng lo i ư c s n xu t các nư c khác trên th gi i.<br /> TRUNG TÂM THÔNG TIN – TƯ LI U – S<br /> <br /> 7/2014<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1.2. Trong nư c<br /> - Gia tăng áp l c v th i h n th c hi n các cam k t WTO và các cam k t t<br /> do thương m i a phương và song phương (FTA) c a Vi t Nam v i các t ch c và<br /> các nư c, trong khi Vi t Nam chưa chu n b<br /> y<br /> các bi n pháp b o h s n xu t<br /> nông nghi p trong ph m vi cho phép c a các hi p nh thương m i song phương<br /> và a phương.<br /> - Bi n i khí h u ang và s tác ng m nh n s n xu t nông nghi p t B c<br /> xu ng Nam. Các t nh ven bi n có th b ng p nhi u hơn và m t ho c gi m t canh<br /> tác. Còn các vùng trung du, mi n núi s mưa nhi u hơn và h th ng canh tác hi n<br /> t i s bi n i v i nhi t<br /> tăng vào mùa hè và l nh giá hơn vào mùa ông. Cây<br /> tr ng và v t nuôi s b nh hư ng x u do d ch b nh ho c th i ti t thay i nóngl nh , h n hán-lũ l t t bi n trên quy mô l n và làm thi t h i l n i v i ngư i<br /> s n xu t và toàn ngành nông nghi p Vi t Nam.<br /> 2. Cơ h i và thách th c<br /> c nh m i<br /> <br /> i v i tái cơ c u ngành nông nghi p trong b i<br /> <br /> 2.1. Cơ h i<br /> - Sau 7 năm gia nh p T ch c Thương m i th gi i (WTO), Vi t nam ã m<br /> r ng ư c th trư ng xu t kh u hàng nông s n vào các th trư ng l n và cao c p<br /> như: ASIAN, EU, M , Trung qu c, Nh t b n, Úc, Newzelan, Hàn Qu c, Nga, Cad c-xtan, Bê-la-rút …do ư c xóa b thu quan sâu hơn so v i m c thu trong<br /> WTO, nh ó giá tr xu t kh u nông s n tăng liên t c v i các m t hàng như: g o,<br /> cao su, cà phê, h t tiêu, h t i u, s n ph m g và th y s n…Các s n ph m xu t<br /> kh u này ã th hi n rõ nh ng i m m nh, i m y u trên các th trư ng, t ó ã<br /> g i ra nh ng i m ph i b sung, hoàn thi n và nâng c p<br /> có th gi v ng và m<br /> r ng th trư ng. ây là cơ h i Vi t Nam th c hi n tái cơ c u ngành nông nghi p<br /> theo nh hư ng xu t kh u nhi u hơn trong tương lai.<br /> - Hi p nh i tác kinh t xuyên Thái Bình Dương (TPP) d ki n s ư c ký<br /> k t vào cu i năm 2014, s t o cơ h i l n i v i vi c m r ng th trư ng nông s n<br /> Vi t Nam sang các nư c ang àm phán TPP, do các s n ph m c a ngành nông<br /> nghi p Vi t Nam có l i th hơn so v i các nư c này. C th là, hàng nông s n Vi t<br /> Nam như cà phê, i u, tiêu, g o và chè, rau qu s có cơ h i xu t kh u sang các th<br /> trư ng l n như Nh t B n, Hoa Kỳ, Úc, Mexico…là các qu c gia nh p kh u kh i<br /> lư ng nông s n l n trong kh i TPP.<br /> 2.2. Thách th c<br /> TRUNG TÂM THÔNG TIN – TƯ LI U – S<br /> <br /> 7/2014<br /> <br /> 4<br /> <br />