intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Tài liệu giảng dạy môn Tài chính tiền tệ: Phần 1 - Trường ĐH Trà Vinh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:90

Thêm vào BST
Báo xấu
19
lượt xem 8
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu giảng dạy môn Tài chính tiền tệ: Phần 1 cung cấp cho người đọc những kiến thức như: Nhập môn tài chính; tài chính công; tài chính doanh nghiệp; thị trường tài chính; tiền tệ và lưu thông tiền tệ;... Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu giảng dạy môn Tài chính tiền tệ: Phần 1 - Trường ĐH Trà Vinh

  1. TRѬӠNG ĈҤI HӐC TRÀ VINH KHOA KINH Tӂ, LUҰT VÀ NGOҤI NGӲ BӜ MÔN TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG TÀI LIӊU GIҦNG DҤY MÔN TÀI CHÍNH TIӄN Tӊ GV biên soҥn: NguyӉn Văn VNJ An Trà Vinh, 2013 Lѭu hành nӝi bӝ
  2. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh MӨC LӨC Nӝi dung Trang CHѬѪNG 1. NHҰP MÔN TÀI CHÍNH ---------------------------------------------------- 1 1. SӴ RA ĈӠI VÀ PHÁT TRIӆN CӪA TÀI CHÍNH ------------------------------------ 1 2. KHÁI NIӊM Vӄ TÀI CHÍNH ------------------------------------------------------------- 2 3. CHӬC NĂNG CӪA TÀI CHÍNH -------------------------------------------------------- 3 3.1. Chӭc năng phân phӕi ------------------------------------------------------------------- 3 3.2. Chӭc năng giám ÿӕc -------------------------------------------------------------------- 4 4. Hӊ THӔNG TÀI CHÍNH ------------------------------------------------------------------ 5 4.1. Tài chính doanh nghiӋp ---------------------------------------------------------------- 6 4.2. Tài chính hӝ gia ÿình ------------------------------------------------------------------- 6 4.3. Tài chính công -------------------------------------------------------------------------- 7 4.4. Trung gian tài chính -------------------------------------------------------------------- 7 5. VAI TRÒ CӪA TÀI CHÍNH -------------------------------------------------------------- 8 6. CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH QUӔC GIA ------------------------------------------------ 9 6.1. Mөc tiêu cӫa chính sách tài chính quӕc --------------------------------------------- 9 6.2. Nhӳng quan ÿiӇm cѫ bҧn -------------------------------------------------------------- 10 6.3. Nӝi dung chính sách tài chính quӕc gia --------------------------------------------- 10 CHѬѪNG 2. TÀI CHÍNH CÔNG ---------------------------------------------------------- 13 1. KHÁI NIӊM VÀ BҦN CHҨT NGÂN SÁCH NHÀ NѬӞC ------------------------ 13 2. ĈҺC ĈIӆM CӪA NGÂN SÁCH NHÀ NѬӞC ---------------------------------------- 14 3. VAI TRÒ CӪA NGÂN SÁCH NHÀ NѬӞC ------------------------------------------ 15 4. THU NGÂN SÁCH NHÀ NѬӞC ------------------------------------------------------- 16 5. CHI NGÂN SÁCH NHÀ NѬӞC -------------------------------------------------------- 18 6. Hӊ THӔNG NGÂN SÁCH NHÀ NѬӞC ---------------------------------------------- 21 6.1. Tә chӭc hӋ thӕng ngân sách Nhà nѭӟc --------------------------------------------- 21 6.2. Phân cҩp quҧn lý ngân sách ---------------------------------------------------------- 22 6.3. Quá trình ngân sách ------------------------------------------------------------------- 22 CHѬѪNG 3. TÀI CHÍNH DOANH NGHIӊP -------------------------------------------- 25 1. NHӲNG VҨN Ĉӄ CHUNG Vӄ TÀI CHÍNH DOANH NGHIӊP ------------------ 25 2. NӜI DUNG CHӪ YӂU CӪA HOҤT ĈӜNG TÀI CHÍNH DOANH NGHIӊP--- 26 2.1. Vӕn kinh doanh ------------------------------------------------------------------------ 26 Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Kinh t͇ l˱ͫng i
  3. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh 2.2. Nguӗn vӕn kinh doanh ---------------------------------------------------------------- 26  4XҧQ Oê Yj EҧR WRjQ YӕQ NLQK GRDQK FӫD GRDQK QJKLӋS ------------------------- 28 2.4. Chi phí kinh doanh, giá thành sҧn phҭm -------------------------------------------- 30 2.5. Doanh thu và lӧi nhuұn cӫa doanh nghiӋp ----------------------------------------- 31 CHѬѪNG 4. THӎ TRѬӠNG TÀI CHÍNH ------------------------------------------------ 35 1. NHӲNG VҨN Ĉӄ CHUNG Vӄ THӎ TRѬӠNG TÀI CHÍNH ---------------------- 35 2. THӎ TRѬӠNG TIӄN Tӊ ------------------------------------------------------------------ 38 3. THӎ TRѬӠNG VӔN ----------------------------------------------------------------------- 40 4. THӎ TRѬӠNG CHӬNG KHOÁN ------------------------------------------------------- 41 CHѬѪNG 5. TIӄN Tӊ VÀ LѬU THÔNG TIӄN Tӊ ------------------------------------ 45 1. TIӄN Tӊ ------------------------------------------------------------------------------------- 45 1.1. Nguӗn gӕc và bҧn chҩt cӫa tiӅn tӋ --------------------------------------------------- 45 1.2. Sӵ phát triӇn các hình thái cӫa tiӅn tӋ ----------------------------------------------- 47 1.3. Chӭc năng cӫa tiӅn tӋ ------------------------------------------------------------------ 59 1.4. Vai trò cӫa tiӅn tӋ ----------------------------------------------------------------------- 63 2. QUY LUҰT LѬU THÔNG TIӄN Tӊ --------------------------------------------------- 64 3. KHӔI TIӄN Tӊ VÀ CHӂ ĈӜ LѬU THÔNG TIӄN Tӊ ------------------------------ 65 3.1. Khӕi tiӅn tӋ ------------------------------------------------------------------------------ 65 3.2. ChӃ ÿӝ tiӅn tӋ --------------------------------------------------------------------------- 66 3.3. ChӃ ÿӝ lѭu thông tiӅn tӋ ӣ ViӋt Nam ----------------------------------------------- 67 4. CUNG CҪU TIӄN Tӊ --------------------------------------------------------------------- 71 4.1. Cҫu tiӅn tӋ ------------------------------------------------------------------------------- 71 4.2. Cung tiӅn tӋ ----------------------------------------------------------------------------- 73 CHѬѪNG 6. TÍN DӨNG VÀ LÃI SUҨT ------------------------------------------------- 76 1. NHӲNG VҨN Ĉӄ CHUNG Vӄ TÍN DӨNG ------------------------------------------ 76 2. CÁC HÌNH THӬC TÍN DӨNG TRONG NӄN KINH Tӂ THӎ TRѬӠNG ------- 78 2.1. Tín dөng ngân hàng ------------------------------------------------------------------- 78 2.2. Tín dөng thѭѫng mҥi ------------------------------------------------------------------ 79 2.3. Tín dөng Nhà nѭӟc -------------------------------------------------------------------- 79 2.4. Tín dөng thuê mua --------------------------------------------------------------------- 80 3. LÃI SUҨT ----------------------------------------------------------------------------------- 81 3.1. Ĉӏnh nghƭa ------------------------------------------------------------------------------- 81 Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Kinh t͇ l˱ͫng ii
  4. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh 3.2. Các loҥi lãi suҩt tín dөng -------------------------------------------------------------- 81 3.3. Các nhân tӕ ҧnh hѭӣng ÿӃn lãi suҩt -------------------------------------------------- 82 3.4. Ý nghƭa cӫa lãi suҩt -------------------------------------------------------------------- 83 CHѬѪNG 7. Hӊ THӔNG NGÂN HÀNG------------------------------------------------- 85 1. SӴ RA ĈӠI VÀ PHÁT TRIӆN CӪA Hӊ THӔNG NGÂN HÀNG ---------------- 85 1.1. Lӏch sӱ ra ÿӡi và phát triӇn cӫa hӋ thӕng ngân hàng thӃ giӟi -------------------- 85 1.2. Sӵ ra ÿӡi cӫa hӋ thӕng ngân hàng ViӋt Nam --------------------------------------- 86 2. NGÂN HÀNG THѬѪNG MҤI ---------------------------------------------------------- 87 2.1. Các loҥi hình NHTM------------------------------------------------------------------- 87 2.2. Chӭc năng cӫa NHTM----------------------------------------------------------------- 87 2.3. Hoҥt ÿӝng kinh doanh cӫa NHTM --------------------------------------------------- 88 2.4. Quҧn lý hoҥt ÿӝng cӫa NHTM ------------------------------------------------------- 90 2.5. Vai trò cӫa NHTM --------------------------------------------------------------------- 91 3. NGÂN HÀNG TRUNG ѬѪNG ---------------------------------------------------------- 91 3.1. Vӏ trí và chӭc năng cӫa ngân hàng trung ѭѫng ------------------------------------- 91 3.2. Vai trò cӫa ngân hàng trung ѭѫng---------------------------------------------------- 92  0{ KuQK Wә FKӭF 1+7: -------------------------------------------------------------- 93  &+Ë1+ 6È&+ 7,ӄ1 7ӊ 48Ӕ& *,$ --------------------------------------------------- 94  .KiL QLӋP Yj PөF WLrX FKtQK ViFK WLӅQ WӋ TXӕF JLD -------------------------------- 94  1ӝL GXQJ FӫD FKtQK ViFK WLӅQ WӋ ------------------------------------------------------ 98  &iF F{QJ Fө FӫD FKtQK ViFK WLӅQ WӋ TXӕF JLD -------------------------------------- 102 CHѬѪNG 8. LҤM PHÁT ----------------------------------------------------------------- 107  1+Ӳ1* 9Ҩ1 Ĉӄ &+81* 9ӄ /Ҥ0 3+È7 --------------------------------------- 107  .KiL QLӋP YӅ OҥP SKiW --------------------------------------------------------------- 107  3KkQ ORҥL OҥP SKiS ------------------------------------------------------------------- 107 1.3. Nguyên nhân gây ra lҥm phát ------------------------------------------------------- 111  +ұX TXҧ FӫD OҥP SKiW ---------------------------------------------------------------- 114  1+Ӳ1* %,ӊ1 3+È3 .,ӄ0 &+ӂ /Ҥ0 3+È7 ------------------------------------ 116  .LӅP FKӃ OҥP SKiW EҵQJ SKѭѫQJ SKiS Fә ÿLӇn ----------------------------------- 116  .LӅP FKӃ OҥP SKiW WURQJ JLDL ÿRҥQ KLӋQ QD\ ------------------------------------- 116  1KӳQJ SKѭѫQJ WKӭF FKӕQJ OҥP SKiW ӣ FiF QѭӟF SKiW WULӇQ -------------------- 119 &+ѬѪ1*  7¬, &+Ë1+ 48Ӕ& 7ӂ ---------------------------------------------------- 123 Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Kinh t͇ l˱ͫng iii
  5. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh  1+Ӳ1* 9Ҩ1 Ĉӄ &+81* 9ӄ 7¬, &+Ë1+ 48Ӕ& 7ӂ ------------------------- 123 1.1. Khái niӋm tài chính quӕc tӃ --------------------------------------------------------- 123  &ѫ Vӣ KuQK WKjQK TXDQ KӋ WjL FKtQK TXӕF WӃ --------------------------------------- 123  7ӹ JLi KӕL ÿRiL ------------------------------------------------------------------------ 125  &iQ FkQ WKDQK WRiQ TXӕF WӃ---------------------------------------------------------- 132  1Ӝ, '81* +2Ҥ7 ĈӜ1* &Ӫ$ 7¬, &+Ë1+ 48Ӕ& 7ӂ ------------------------ 138 2.1. Tín dөng quӕc tӃ ---------------------------------------------------------------------- 138  ĈҫX Wѭ TXӕF WӃ ------------------------------------------------------------------------ 139 2.3. ViӋQ WUӧ SKiW WULӇQ FKtQK WKӭF ------------------------------------------------------ 140  &È& 7Ә &+Ӭ& 7¬, &+Ë1+ 48Ӕ& 7ӂ--------------------------------------------- 144 3.1. Quӻ tiӅn tӋ quӕc tӃ ------------------------------------------------------------------- 144  1JkQ KjQJ WKӃ JLӟL ------------------------------------------------------------------- 147  1JkQ KjQJ SKiW WULӇQ &KkX È ------------------------------------------------------- 150  &KѭѫQJ WUuQK SKiW WULӇQ FӫD /LrQ hLӋS qXӕF -------------------------------------- 152 TÀI LIӊU THAM KHҦO ------------------------------------------------------------------ 162 Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Kinh t͇ l˱ͫng iv
  6. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh CHѬѪNG 1. NHҰP MÔN TÀI CHÍNH Mөc tiêu hӑc tұp: Sau khi hӑc xong chѭѫng này, ngѭӡi hӑc có thӇ: - Trình bày ÿ˱ͫc s͹ ra ÿͥi và phát tri͋n cͯa tài chính; - Trình bày ÿ˱ͫc tài chính là gì; - Phân tích các chͱc năng cͯa tài chính; - Trình bày ÿ˱ͫc h͏ th͙ng tài chính là gì; - Phân tích các vai trò cͯa tài chính; - Phân tích chính sách tài chính qu͙c gia. 1. SӴ RA ĈӠI VÀ PHÁT TRIӆN CӪA TÀI CHÍNH Tài chính ra ÿͥi trên c˯ sͧ s͹ t͛n t̩i n͉n kinh t͇ hàng hoá và s͹ xṷt hi͏n cͯa ti͉n t͏. Trong nӅn kinh tӃ hàng hoá – tiӅn tӋ, sҧn phҭm sҧn xuҩt ra ÿӇ bán. Hoҥt ÿӝng bán hàng hoá làm hình thành nên thu nhұp cho ngѭӡi sҧn xuҩt hàng hoá. Khoҧn thu nhұp này chính là giá trӏ cӫa hàng hoá ÿem bán tӗn tҥi dѭӟi dҥng tiӅn tӋ. Các khoҧn thu nhұp này ÿӃn lѭӧt chúng lҥi trӣ thành nguӗn hình thành nên nhӳng quӻ tiӅn tӋ cӫa các chӫ thӇ kinh tӃ tham gia trӵc tiӃp hay gián tiӃp vào quá trình sҧn xuҩt hàng hoá. Cҫn lѭu ý là không phҧi mӑi sҧn phҭm sҧn xuҩt ra ÿӅu là nguӗn hình thành nên các quӻ tiӅn tӋ. ChӍ nhӳng sҧn phҭm nào ÿѭӧc thӏ trѭӡng chҩp nhұn, tӭc là có thӇ tiêu thө trên thӏ trѭӡng, thì giá trӏ cӫa chúng mӟi ÿѭӧc chuyӇn sang hình thái tiӅn tӋ ÿӇ hình thành nên các quӻ tiӅn tӋ trong nӅn kinh tӃ. Quá trình phân phӕi sӁ rҩt khó khăn nӃu thiӃu sӵ xuҩt hiӋn cӫa tiӅn tӋ. Trong nӅn kinh tӃ hàng hoá phát triӇn, hoҥt ÿӝng phân phӕi phҧi ÿѭӧc tiӃn hành chӫ yӃu dѭӟi hình thӭc giá trӏ chӭ không thӇ chӍ dѭӟi hình thӭc hiӋn vұt nhѭ trѭӟc kia. TiӅn tӋ vӟi chӭc năng phѭѫng tiӋn trao ÿәi và phѭѫng tiӋn cҩt trӳ giá trӏ ÿã làm cho quá trình phân phӕi diӉn ra ÿѭӧc dӉ dàng. Thay vì phân phӕi các sҧn phҭm sҧn xuҩt ra ÿӇ rӗi các chӫ thӇ thӵc hiӋn viӋc trao ÿәi ÿӇ có ÿѭӧc nhӳng hàng hoá mình cҫn tiêu dùng, các sҧn phҭm sҧn xuҩt ra trѭӟc tiên ÿѭӧc chuyӇn hóa thành tiӅn tӋ thông qua hoҥt ÿӝng bán hàng hoá trên thӏ trѭӡng ÿӇ thu vӅ mӝt lѭӧng giá trӏ tѭѫng ÿѭѫng dѭӟi dҥng tiӅn rӗi mӟi phân phӕi cho các chӫ thӇ tham gia vào quá trình sҧn xuҩt. Vӟi tiӅn tӋ ÿóng vai trò là các phѭѫng tiӋn trao ÿәi trong tay, các chӫ thӇ kinh tӃ có thӇ dӉ dàng ÿәi lҩy ÿѭӧc nhӳng hàng hoá mình cҫn. Hѫn nӳa, chӭc năng phѭѫng tiӋn cҩt trӳ giá trӏ cӫa tiӅn tӋ làm cho quá trình phân phӕi lҥi giá trӏ các sҧn phҭm Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 1
  7. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh sҧn xuҩt ra cho các nhu cҫu tiêu dùng và tích lNJy cӫa các chӫ thӇ kinh tӃ cNJng dӉ dàng hѫn nhiӅu. Thay vì tích lNJy hàng hoá, các chӫ thӇ kinh tӃ chӍ phҧi tích lNJy tiӅn tӋ, thay vì ÿi vay hàng hoá mình cҫn, các chӫ thӇ kinh tӃ chӍ cҫn ÿi vay tiӅn rӗi mua lҩy hàng hoá mình cҫn. Chính vì vұy, có thӇ nói sӵ ra ÿӡi và phát triӇn cӫa nӅn kinh tӃ hàng hoá – tiӅn tӋ là ÿiӅu kiӋn tiên quyӃt cho sӵ ra ÿӡi cӫa tài chính. Cùng vӟi nӅn kinh tӃ hàng hoá – tiӅn tӋ, m͡t tác nhân h͇t sͱc quan tr͕ng cho s͹ phát tri͋n cͯa tài chính là s͹ ra ÿͥi cͯa Nhà n˱ͣc. Nhà nѭӟc bҵng quyӅn lӵc chính trӏ cӫa mình ÿã buӝc các chӫ thӇ trong nӅn kinh tӃ phҧi ÿóng góp mӝt phҫn thu nhұp, cӫa cҧi cӫa mình ÿӇ hình thành mӝt quӻ tiӅn tӋ tұp trung ÿѭӧc gӑi là ngân sách Nhà nѭӟc nhҵm phөc vө cho các nhu cҫu chi tiêu cӫa Nhà nѭӟc, bao gӗm chi tiêu ÿӇ duy trì sӵ hoҥt ÿӝng cӫa bӝ máy Nhà nѭӟc và chi tiêu ÿӇ phөc vө viӋc thӵc hiӋn các chӭc năng quҧn lý vƭ mô cӫa Nhà nѭӟc. Quá trình hình thành và sӱ dөng quӻ tiӅn tӋ tұp trung này làm hình thành nên các hoҥt ÿӝng phân phӕi diӉn ra giӳa Nhà nѭӟc và các chӫ thӇ kinh tӃ khác trong xã hӝi. Ví dө hoҥt ÿӝng nӝp thuӃ cӫa các doanh nghiӋp, dân cѭ cho Nhà nѭӟc, hoһc hoҥt ÿӝng tài trӧ, trӧ cҩp cӫa Nhà nѭӟc ÿӕi vӟi các doanh nghiӋp, dân cѭ,…. Nhѭ vұy, quá trình tҥo lұp và sӱ dөng ngân sách Nhà nѭӟc ÿã làm nҧy sinh các hoҥt ÿӝng tài chính giӳa các chӫ thӇ kinh tӃ vӟi Nhà nѭӟc, làm cho các hoҥt ÿӝng tài chính thêm phát triӇn ÿa dҥng. ª Tóm lҥi, s͹ t͛n t̩i cͯa n͉n s̫n xṷt hàng hoá – ti͉n t͏ và Nhà n˱ͣc ÿ˱ͫc coi là nhͷng ti͉n ÿ͉ phát sinh và phát tri͋n cͯa tài chính. 2. KHÁI NIӊM Vӄ TÀI CHÍNH Bҧn chҩt cӫa Tài chính ÿѭӧc phân tích trên hai khía cҥnh sau: - Hình thӭc biӇu hiӋn bên ngoài (hiӋn tѭӧng): Ĉѭӧc thӇ hiӋn dѭӟi dҥng các hiӋn tѭӧng thu vào b̹ng ti͉n và các hiӋn tѭӧng chi ra b̹ng ti͉n ӣ các chӫ thӇ kinh tӃ - xã hӝi, ÿây là sӵ vұn ÿӝng cӫa vӕn tiӅn tӋ, là quá trình phân phӕi các nguӗn tài chính, quá trình tҥo lұp và sӱ dөng các quӻ tiӅn tӋ nhҵm mөc ÿích nhҩt ÿӏnh. Ngu͛n tài chính: ThӇ hiӋn là nhӳng tiӅm năng tài chính mà các chӫ thӇ trong xã hӝi có thӇ khai thác, sӱ dөng nhҵm thӵc hiӋn các mөc ÿích cӫa mình. Các quͿ ti͉n t͏: Là mӝt lѭӧng nhҩt ÿӏnh các nguӗn tài chính ÿã huy ÿӝng ÿѭӧc ÿӇ sӱ dөng cho mӝt mөc ÿích nhҩt ÿӏnh. Các quӻ tiӅn tӋ, sӵ hình thành và sӱ dөng cӫa chúng, có các ÿһc ÿiӇm sau ÿây: + BiӇu hiӋn quan h͏ sͧ hͷu: ViӋc sӱ dөng các quӻ tiӅn tӋ phө thuӝc quyӅn sӣ Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 2
  8. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh hӳu, các quy ѭӟc, nguyên tҳc sӱ dөng quӻ, ý chí chӫ quan cӫa ngѭӡi sӣ hӳu trong quá trình phân phӕi. + BiӇu hiӋn tính mͭc ÿích: Phҫn lӟn các quӻ tiӅn tӋ ÿӅu có mөc ÿích sӱ dөng cuӕi cùng - tích luӻ hoһc tiêu dùng. + Tính v̵n ÿ͡ng th˱ͥng xuyên: Tӭc là chúng luôn luôn ÿѭӧc bә sung (tҥo lұp) và ÿѭӧc sӱ dөng. - Nӝi dung bên trong (bҧn chҩt tài chính): Là các quan hӋ kinh tӃ nҧy sinh trong quá trình phân phӕi cӫa cҧi xã hӝi dѭӟi hình thӭc giá trӏ, phân phӕi các nguӗn tài chính, tҥo lұp và sӱ dөng các quӻ tiӅn tӋ. Tҥo lұp và sӱ dөng các quӻ tiӅn tӋ trong phân phӕi là nét ÿһc trѭng cӫa phân phӕi tài chính, phân biӋt tài chính vӟi các phҥm trù khác. ª Tóm lҥi: Tài chính là s͹ v̵n ÿ͡ng cͯa v͙n ti͉n t͏ di͍n ra ͧ m͕i chͯ th͋ trong xã h͡i. Nó phҧn ánh tәng hӧp các mӕi quan hӋ kinh tӃ nҧy sinh trong phân phӕi các nguӗn tài chính thông qua viӋc tҥo lұp hoһc sӱ dөng các quӻ tiӅn tӋ nhҵm ÿáp ӭng các nhu cҫu khác nhau cӫa các chӫ thӇ trong xã hӝi. 3. CHӬC NĂNG CӪA TÀI CHÍNH Chӭc năng cӫa Tài chính là các thuӝc tính khách quan vӕn có. Tài chính có hai chӭc năng là: Chӭc năng phân phӕi cӫa cҧi xã hӝi dѭӟi hình thӭc giá trӏ (Gӑi tҳt là chӭc năng phân phӕi) và chӭc năng giám ÿӕc bҵng ÿӗng tiӅn ÿӕi vӟi các quá trình phân phӕi (gӑi tҳt là chӭc năng giám ÿӕc). 3.1. Chӭc năng phân phӕi - Khái ni͏m: Chӭc năng phân phӕi cӫa tài chính là chӭc năng mà nhӡ vào ÿó, các nguӗn tài lӵc ÿҥi diӋn cho nhӳng bӝ phұn cӫa cҧi xã hӝi ÿѭӧc ÿѭa vào các quӻ tiӅn tӋ khác nhau ÿӇ sӱ dөng cho nhӳng mөc ÿích khác nhau, ÿҧm bҧo nhӳng nhu cҫu, nhӳng lӧi ích khác nhau cӫa ÿӡi sӕng xã hӝi. - Ĉ͙i t˱ͫng phân ph͙i cͯa tài chính: Là cӫa cҧi xã hӝi dѭӟi hình thӭc giá trӏ, là tәng thӇ các nguӗn tài chính có trong xã hӝi. - Chͯ th͋ phân ph͙i cͯa tài chính: Là Nhà nѭӟc (Các tә chӭc, cѫ quan Nhà nѭӟc), các doanh nghiӋp, các tә chӭc xã hӝi, các hӝ gia ÿình hay cá nhân. - K͇t qu̫ cͯa phân ph͙i cͯa tài chính: Là sӵ hình thành (Tҥo lұp) hoһc sӱ dөng các quӻ tiӅn tӋ ӣ các chӫ thӇ trong xã hӝi nhҵm nhӳng mөc ÿích ÿã ÿӏnh. - Ĉ̿c ÿi͋m cͯa phân ph͙i tài chính: Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 3
  9. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh + Sӵ phân phӕi ch͑ di͍n ra d˱ͣi hình thͱc giá tr͓, không kèm theo vӟi sӵ thay ÿәi hình thái giá trӏ. + Sӵ phân phӕi luôn luôn gҳn liӅn vӟi sӵ hình thành và s͵ dͭng các quӻ tiӅn tӋ nhҩt ÿӏnh. + Quá trình phân phӕi diӉn ra mӝt cách thѭӡng xuyên, liên tөc bao gӗm cҧ phân ph͙i l̯n ÿ̯u và phân ph͙i l̩i trong ÿó phân phӕi lҥi là nét ÿһc trѭng. o Phân phӕi lҫn ÿҫu là sӵ phân phӕi ÿѭӧc thӵc hiӋn trong lƭnh vӵc sҧn xuҩt hoһc thӵc hiӋn cung cҩp dӏch vө cho nhӳng chӫ thӇ tham gia vào quá trình sáng tҥo ra cӫa cҧi, vұt chҩt, cung cҩp các dӏch vө. Nӝi dung cӫa phân phӕi lҫn ÿҫu trong phân phӕi thu nhұp cӫa các doanh nghiӋp: Bù ÿҳp nhӳng chi phí vұt chҩt ÿã tiêu hao trong quá trình sҧn xuҩt hoһc tiӃn hành dӏch vө (Phҫn này hình thành quӻ khҩu hao tài sҧn cӕ ÿӏnh và quӻ bù ÿҳp vӕn lѭu ÿӝng ÿã ӭng ra cӫa các ÿѫn vӏ); tҥo lұp quӻ tiӅn lѭѫng cӫa ÿѫn vӏ ÿӇ trҧ lѭѫng cho ngѭӡi lao ÿӝng; ÿóng góp vào hình thành các quӻ bҧo hiӇm (Bҧo hiӇm kinh doanh, bҧo hiӇm xã hӝi); thu nhұp cӫa các chӫ sӣ hӳu vӅ vӕn hay nguӗn tài nguyên tuǤ theo tính chҩt sӣ hӳu cӫa ÿѫn vӏ. o Phân phӕi lҥi là tiӃp tөc phân phӕi nhӳng phҫn thu nhұp cѫ bҧn, nhӳng quӻ tiӅn tӋ ÿѭӧc hình thành trong phân phӕi lҫn ÿҫu ra phҥm vi toàn xã hӝi hoһc theo nhӳng mөc ÿích cө thӇ hѫn cӫa các quӻ tiӅn tӋ. Sӵ cҫn thiӃt khách quan cӫa phân phӕi lҥi: Trong xã hӝi có nhӳng khu vӵc phi sҧn xuҩt vұt chҩt cҫn thiӃt phҧi tӗn tҥi và phát triӇn, phân phӕi lҫn ÿҫu không ÿӅ cұp tӟi ÿӕi tѭӧng này; tác ÿӝng tích cӵc tӟi viӋc chuyên môn hoá và phân công lao ÿӝng xã hӝi trong lƭnh vӵc sҧn xuҩt, hình thành cѫ cҩu kinh tӃ hӧp lý, thúc ÿҭy lӵc lѭӧng sҧn xuҩt xã hӝi phát triӇn vӟi tӕc ÿӝ cao và bӅn vӳng; góp phҫn thӵc hiӋn công bҵng xã hӝi trong phân phӕi thông qua biӋn pháp ÿiӅu tiӃt bӟt các thu nhұp cao và nâng ÿӥ thêm các thu nhұp thҩp. 3.2. Chӭc năng giám ÿӕc - Khái ni͏m: Chӭc năng giám ÿӕc cӫa tài chính là chӭc năng mà nhӡ vào ÿó viӋc kiӇm tra bҵng ÿӗng tiӅn ÿѭӧc thӵc hiӋn ÿӕi vӟi quá trình vұn ÿӝng cӫa các nguӗn tài chính ÿӇ tҥo lұp các quӻ tiӅn tӋ hay sӱ dөng chúng theo các mөc ÿích ÿã ÿӏnh. - Ĉ͙i t˱ͫng cͯa giám ÿ͙c tài chính: Là quá trình vұn ÿӝng cӫa các nguӗn tài chính, quá trình tҥo lұp và sӱ dөng các quӻ tiӅn tӋ. - Chͯ th͋ cͯa giám ÿ͙c tài chính: Là các chӫ thӇ phân phӕi. Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 4
  10. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh - K͇t qu̫ cͯa giám ÿ͙c tài chính: Là phát hiӋn và ÿӅ xuҩt các biӋn pháp ÿiӅu chӍnh các quá trình phân phӕi theo các mөc tiêu ÿã ÿӏnh nhҵm ÿҥt hiӋu quҧ cao trong viӋc tҥo lұp và sӱ dөng các quӻ tiӅn tӋ. - Ĉ̿c ÿi͋m cͯa giám ÿ͙c tài chính: + Giám ÿӕc tài chính là giám ÿӕc bҵng ÿӗng tiӅn vӟi viӋc sӱ dөng chӭc năng phѭѫng tiӋn thanh toán và phѭѫng tiӋn cҩt trӳ cӫa tiӅn tӋ ÿӇ giám ÿӕc các quá trình tҥo lұp và phân phӕi các nguӗn tài chính. + Giám ÿӕc tài chính là loҥi giám ÿӕc rҩt toàn diӋn thѭӡng xuyên, liên tөc và rӝng rãi. + Công tác giám ÿӕc - kiӇm tra tài chính ÿѭӧc tiӃn hành rӝng rãi trong các lƭnh vӵc hoҥt ÿӝng khác nhau cӫa tài chính, thông qua tҩt cҧ các khâu cӫa hӋ thӕng tài chính. + Chӭc năng giám ÿӕc có quan hӋ rҩt mұt thiӃt vӟi chӭc năng phân phӕi cӫa tài chính 4. Hӊ THӔNG TÀI CHÍNH - Khái ni͏m h͏ th͙ng tài chính: HӋ thӕng tài chính là tәng thӇ các hoҥt ÿӝng tài chính trong các lƭnh vӵc khác nhau cӫa nӅn kinh tӃ quӕc dân, nhѭng có quan hӋ hӳu cѫ vӟi nhau vӅ viӋc hình thành và sӱ dөng các quӻ tiӅn tӋ ӣ các chӫ thӇ kinh tӃ - xã hӝi hoҥt ÿӝng trong các lƭnh vӵc ÿó. - Khái ni͏m khâu tài chính: Khâu tài chính là nѫi hӝi tө cӫa các nguӗn tài chính, nѫi diӉn ra viӋc tҥo lұp và sӱ dөng các quӻ tiӅn tӋ gҳn liӅn vӟi viӋc thӵc hiӋn chӭc năng, nhiӋm vө cӫa chӫ thӇ trong lƭnh vӵc hoҥt ÿӝng. - Căn cͱ ÿ͋ xác ÿ͓nh m͡t khâu tài chính : + Phҧi là mӝt ÿiӇm hӝi tө cӫa các nguӗn tài chính, nѫi có các quӻ tiӅn tӋ ÿһc thù ÿѭӧc tҥo lұp và ÿѭӧc sӱ dөng. + Phҧi gҳn liӅn vӟi mӝt chӫ thӇ phân phӕi cө thӇ, xác ÿӏnh. + Các hoҥt ÿӝng tài chính có cùng tính chҩt, ÿһc ÿiӇm, vai trò, có tính ÿӗng nhҩt vӅ hình thӭc các quan hӋ tài chính và tính mөc ÿích cӫa quӻ tiӅn tӋ trong lƭnh vӵc hoҥt ÿӝng ÿѭӧc xӃp vào cùng mӝt khâu tài chính. - Căn cͱ ÿ͋ các khâu tài chính hͫp thành m͡t h͏ th͙ng th͙ng nh̭t: + Các khâu tài chính có cùng bҧn chҩt, chӭc năng. + Các khâu tài chính có mӕi liên hӋ hӳu cѫ trong viӋc tҥo lұp, sӱ dөng các quӻ Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 5
  11. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh tiӅn tӋ, phân phӕi các nguӗn tài chính. Mӛi khâu tài chính ÿӅu bao gӗm các quan hӋ tài chính nҧy sinh trong nӝi bӝ chӫ thӇ kinh tӃ và giӳa các chӫ thӇ kinh tӃ vӟi nhau nhҵm giúp cho các chӫ thӇ kinh tӃ ÿҥt ÿѭӧc mөc tiêu kinh tӃ cuӕi cùng cӫa mình. Tài chính công (Tài chính nhà nѭӟc) Tài chính các tә chӭc xã hӝi Tài chính trung gian Thӏ trѭӡng và tài chính hӝ gia ÿình (Tín dөng, bҧo hiӇm,…) tài chính Tài chính doanh nghiӋp Hình 1. Hӊ THӔNG TÀI CHÍNH 4.1. Tài chính doanh nghiӋp Mөc ÿích tài chính cuӕi cùng cӫa các doanh nghiӋp là tҥo ra lӧi nhuұn. Chính vì vұy, mӑi hoҥt ÿӝng cӫa tài chính doanh nghiӋp, tӯ viӋc huy ÿӝng các nguӗn vӕn ÿӇ tài trӧ cho hoҥt ÿӝng kinh doanh, phân phӕi các nguӗn lӵc tài chính cho các dӵ án kinh doanh cӫa doanh nghiӋp, cho ÿӃn viӋc quҧn lý quá trình sӱ dөng vӕn, tҩt cҧ ÿӅu phҧi hѭӟng vào viӋc tӕi ÿa hoá khҧ năng sinh lӡi cӫa ÿӗng vӕn ÿҫu tѭ. Do tính chҩt hoҥt ÿӝng nhѭ vұy nên tài chính doanh nghiӋp ÿóng vai trò quan trӑng trong viӋc tҥo ra các nguӗn lӵc tài chính mӟi cho nӅn kinh tӃ. 4.2. Tài chính hӝ gia ÿình Mөc ÿích cuӕi cùng cӫa các hӝ gia ÿình là thoҧ mãn tӕi ÿa các nhu cҫu tiêu dùng trên cѫ sӣ các nguӗn thu nhұp hiӋn tҥi và tѭѫng lai. Tài chính hӝ gia ÿình vì vұy sӁ tұp trung vào viӋc phân bә các nguӗn lӵc tài chính ÿang có và sӁ có trong tѭѫng lai cho các nhu cҫu tiêu dùng hiӋn tҥi và tѭѫng lai sao cho hiӋu quҧ nhҩt. Nó bao gӗm các hoҥt ÿӝng phân bә các nguӗn thu nhұp cho các nhu cҫu tiêu dùng và tích luӻ, lӵa chӑn các tài sҧn nҳm giӳ nhҵm giҧm thiӇu rӫi ro và phù hӧp vӟi kӃ hoҥch tiêu dùng cӫa các cá nhân trong gia ÿình. Phҫn lӟn nguӗn lӵc tài chính cho hoҥt ÿӝng cӫa các doanh nghiӋp là có Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 6
  12. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh nguӗn gӕc tӯ các hӝ gia ÿình. Hѫn nӳa, kӃ hoҥch tiêu dùng cӫa các hӝ gia ÿình cNJng có ҧnh hѭӣng mҥnh mӁ tӟi hoҥt ÿӝng kinh doanh cӫa các doanh nghiӋp vì xét ÿӃn cùng các hӝ gia ÿình là ÿӕi tѭӧng phөc vө cӫa các doanh nghiӋp. Do vұy, tài chính hӝ gia ÿình có mӕi liên hӋ hӳu cѫ vӟi tài chính doanh nghiӋp. 4.3. Tài chính công Các hoҥt ÿӝng mang tính chҩt kinh tӃ cӫa Nhà nѭӟc bao gӗm cung cҩp các dӏch vө công cӝng và ÿiӅu tiӃt kinh tӃ vƭ mô. Tài chính công vì vұy sӁ không chӍ tұp trung vào viӋc huy ÿӝng nguӗn lӵc ÿӇ duy trì hoҥt ÿӝng cӫa bӝ máy Nhà nѭӟc hay phân bә tӕi ѭu các nguӗn lӵc ÿó cho các mөc ÿích chi tiêu công cӝng cӫa Nhà nѭӟc mà còn phҧi ÿҧm bҧo giúp Nhà nѭӟc thӵc hiӋn hiӋu quҧ vai trò ÿiӅu tiӃt kinh tӃ vƭ mô cӫa mình. 4.4. Trung gian tài chính Trong nӅn kinh tӃ, vӕn ÿѭӧc lѭu chuyӇn tӯ nѫi thӯa ÿӃn nѫi thiӃu theo hai kênh: - Kênh dүn vӕn trӵc tiӃp hay còn gӑi là kênh tài chính trӵc tiӃp: Là kênh dүn vӕn trong ÿó vӕn ÿѭӧc dүn thҷng tӯ ngѭӡi sӣ hӳu vӕn sang ngѭӡi sӱ dөng vӕn. Nói cách khác, nhӳng ngѭӡi thiӃu vӕn trӵc tiӃp huy ÿӝng vӕn tӯ nhӳng ngѭӡi thӯa vӕn trên thӏ trѭӡng tài chính hoһc trӵc tiӃp tӯ nhau ӣ nhӳng ÿӏa ÿiӇm cө thӇ theo thӓa thuұn. - Kênh dүn vӕn gián tiӃp hay còn gӑi là kênh tài chính gián tiӃp: Là kênh dүn vӕn trong ÿó vӕn tӯ ngѭӡi sӣ hӳu vӕn sang ngѭӡi sӱ dөng vӕn thông qua các trung gian tài chính phә biӃn nhҩt là các ngân hàng, rӗi ÿӃn các quӻ tín dөng, các công ty tài chính, công ty bҧo hiӇm, các quӻ hѭu trí, các công ty chӭng khoán, quӻ ÿҫu tѭ,... Các trung gian tài chính thӵc hiӋn viӋc tұp hӧp các khoҧn vӕn nhàn rӛi lҥi rӗi cho vay, vì thӃ nhӳng ngѭӡi sӱ dөng vӕn và nhӳng ngѭӡi cung cҩp vӕn không liên hӋ trӵc tiӃp vӟi nhau trong kênh này. Nhӳng ngѭӡi cung cҩp vӕn chӫ yӃu là các cá nhân hay hӝ gia ÿình, ngoài ra các công ty, chính phӫ hoһc nѭӟc ngoài ÿôi khi cNJng có dѭ thӯa vӕn tҥm thӡi và vì vұy có thӇ ÿem cho vay. Nhӳng ngѭӡi ÿi vay vӕn quan trӑng nhҩt là các công ty và chính phӫ, ngoài ra còn có các cá nhân (hay hӝ gia ÿình) và nѭӟc ngoài. Nhu cҫu vay vӕn không chӍ ÿӇ ÿҫu tѭ kinh doanh mà còn dùng ÿӇ thoҧ mãn nhu cҫu chi tiêu trѭӟc mҳt. Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 7
  13. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh 5. VAI TRÒ CӪA TÀI CHÍNH Vai trò cӫa tài chính ÿѭӧc phát huy nhiӅu hay ít phө thuӝc vào trình ÿӝ khai thác, quҧn lý và sӱ dөng các chӭc năng cӫa tài chính; phө thuӝc vào thӇ chӃ kinh tӃ cӫa nӅn kinh tӃ. Trong thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi, tài chính có nhӳng vai trò (tác dөng) chӫ yӃu sau ÿây: - ĈiӅu tiӃt kinh tӃ: Nhà nѭӟc thӵc hiӋn vai trò này thông qua sӵ kӃt hӧp hai chӭc năng là phân phӕi và giám ÿӕc. Trên cѫ sӣ kiӇm tra, giám sát bҵng ÿӗng tiӅn, Nhà nѭӟc nҳm ÿѭӧc thӵc tӃ hoҥt ÿӝng cӫa nӅn kinh tӃ, tӯ ÿó phát hiӋn ra nhӳng vҩn ÿӅ cҫn can thiӋp, ÿiӅu tiӃt. Bҵng các chính sách phân phӕi, Nhà nѭӟc ÿiӅu tiӃt nӅn kinh tӃ theo kӃ hoҥch ÿã ÿӏnh. Nhà nѭӟc có thӇ dùng biӋn pháp ÿҫu tѭ thêm vӕn, bә sung vӕn ÿӇ ÿҭy mҥnh nhӳng ngành phát triӇn kém và các lƭnh vӵc trӑng yӃu cӫa nӅn kinh tӃ quӕc dân. Nhà nѭӟc cNJng có thӇ dùng biӋn pháp giҧm vӕn ÿҫu tѭ và hӛ trӧ ÿӇ hҥn chӃ phát triӇn nhӳng ngành và nhӳng khâu chѭa cҫn thiӃt,... Ĉӗng thӡi, Nhà nѭӟc cNJng có thӇ thông qua viӋc nâng cao hoһc hҥ thҩp thuӃ suҩt ÿӇ ÿiӅu tiӃt hoҥt ÿӝng ÿҫu tѭ kinh doanh giӳa các ngành. Vӟi tác dөng ÿiӅu tiӃt kinh tӃ, tài chính là công cө trӑng yӃu thúc ÿҭy nӅn kinh tӃ quӕc dân phát triӇn cân ÿӕi theo ÿӏnh hѭӟng các mөc tiêu kinh tӃ vƭ mô. - Xác lұp và tăng cѭӡng các quan hӋ kinh tӃ - xã hӝi: Trong thӡi kǤ quá ÿӝ lên chӫ nghƭa xã hӝi, các doanh nghiӋp thuӝc mӑi thành phҫn kinh tӃ ÿӅu ÿѭӧc tӵ chӫ vӅ vӕn kinh doanh thông qua vӕn tӵ có, các loҥi vӕn tín dөng và mӝt phҫn do chiӃm dөng vӕn lүn nhau, dүn ÿӃn tình trҥng nӧ nҫn dây dѭa làm rӕi loҥn tài chính. ĈӇ làm lành mҥnh hoá quan hӋ tài chính, mӝt mһt, Nhà nѭӟc cҫn có nhӳng biӋn pháp ÿiӅu chӍnh các quan hӋ tài chính kӇ cҧ biӋn pháp cҩp bách buӝc các doanh nghiӋp thanh toán nӧ nҫn trong thӡi gian ngҳn. Mһt khác, Nhà nѭӟc còn phҧi chӫ ÿӝng tҥo ÿiӅu kiӋn thúc ÿҭy sӵ ra ÿӡi các thӏ trѭӡng vӕn trung hҥn, dài hҥn, nhҩt là thӏ trѭӡng chӭng khoán và hѭӟng dүn chúng phát triӇn ÿúng hѭӟng. - Tích tө và tұp trung vӕn, cung ӭng vӕn cho các nhu cҫu công nghiӋp hoá, hiӋn ÿҥi hoá: Trong nӅn kinh tӃ luôn diӉn ra quá trình di chuyӇn nguӗn tài chính hai chiӅu tӯ lƭnh vӵc sҧn xuҩt sang lƭnh vӵc phi sҧn xuҩt, tӯ trong nѭӟc ra nѭӟc ngoài và ngѭӧc lҥi. NӃu Nhà nѭӟc có chính sách tӕt ÿiӅu chӍnh các quan hӋ tài chính nҧy sinh trong các quá trình di chuyӇn nói trên thì có thӇ thúc ÿҭy quá trình tұp trung vӕn cho ÿҫu tѭ phát triӇn, giҧm bӟt các chi phí không cҫn thiӃt và thu hút Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 8
  14. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh ÿѭӧc nhiӅu vӕn ÿҫu tѭ nѭӟc ngoài. Ĉây là nhiӋm vө cӵc kǤ quan trӑng, nhҩt là trong giai ÿoҥn ÿҫu cӫa công nghiӋp hoá, hiӋn ÿҥi hoá nhҵm xây dӵng cѫ sӣ vұt chҩt - kӻ thuұt cho chӫ nghƭa xã hӝi. - Tăng cѭӡng tính hiӋu quҧ cӫa sҧn xuҩt, kinh doanh: Thông qua viӋc ÿiӅu chӍnh các quan hӋ thu - chi tài chính và phân phӕi thu nhұp, theo nguyên tҳc khuyӃn khích vұt chҩt, xӱ lý chính xác mӕi quan hӋ vӅ lӧi ích kinh tӃ giӳa Nhà nѭӟc, doanh nghiӋp và ngѭӡi lao ÿӝng, tài chính có thӇ nâng cao hiӋu quҧ hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt, kinh doanh; thông qua giám ÿӕc tài chính mà duy trì kӹ luұt tài chính, góp phҫn ÿҭy lùi lãng phí, tham ô,... - Hình thành quan hӋ tích luӻ, tiêu dùng hӧp lý: Trong nӅn kinh tӃ thӏ trѭӡng nhiӅu thành phҫn, viӋc phân phӕi thu nhұp ÿѭӧc thӵc hiӋn theo nhiӅu nguyên tҳc khác nhau, trong ÿó có nguyên tҳc phân phӕi theo vӕn hay theo tài sҧn, có khҧ năng dүn ÿӃn sӵ phân phӕi không công bҵng, thiӃu hӧp lý. Chính vì vұy, Nhà nѭӟc cҫn thѭӡng xuyên thӵc hiӋn viӋc phân phӕi lҥi và ÿiӅu chӍnh sӵ phân phӕi tӯng bѭӟc cho phù hӧp vӟi ÿӏnh hѭӟng xã hӝi chӫ nghƭa. Nhà nѭӟc có thӇ ÿiӅu tiӃt bҵng cách ÿánh thuӃ thu nhұp ngѭӡi có thu nhұp cao, hӛ trӧ ngѭӡi có thu nhұp thҩp; hoһc cNJng có thӇ thành lұp các quӻ xoá ÿói, giҧm nghèo, quӻ hӛ trӧ tҥo viӋc làm cho ngѭӡi nghèo, nâng lѭѫng cho ngѭӡi lao ÿӝng ӣ các ngành có thu nhұp thҩp,... - Cӫng cӕ liên minh công - nông, tăng cѭӡng vai trò cӫa Nhà nѭӟc và an ninh quӕc phòng: Lý luұn và kinh nghiӋm thӵc tiӉn cho thҩy, mӝt nӅn tài chính lành mҥnh theo hѭӟng tăng trѭӣng kinh tӃ gҳn liӅn vӟi tiӃn bӝ xã hӝi, sӁ tҥo ra cѫ sӣ kinh tӃ - xã hӝi vӳng chҳc cho viӋc cӫng cӕ liên minh công - nông - trí thӭc, nӅn tҧng cho viӋc tăng cѭӡng vai trò cӫa Nhà nѭӟc và an ninh quӕc phòng. 6. CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH QUӔC GIA Tұp hӧp các mөc tiêu, biӋn pháp ÿѭӧc chính phӫ mӛi quӕc gia ÿӅ ra ÿӇ tác ÿӝng tӟi hӋ thӕng tài chính cӫa quӕc gia, khiӃn cho hӋ thӕng ÿó phөc vө hӳu hiӋu viӋc thӵc hiӋn các mөc tiêu phát triӇn ÿã ÿѭӧc xác ÿӏnh trong chiӃn lѭӧc phát triӇn kinh tӃ - xã hӝi cӫa ÿҩt nѭӟc ÿѭӧc gӑi là chính sách tài chính quӕc gia. 6.1. Mөc tiêu cӫa chính sách tài chính quӕc gia - Tăng cѭӡng tiӅm lӵc tài chính cӫa ÿҩt nѭӟc. - KiӇm soát lҥm phát, әn ÿӏnh giá cҧ và sӭc mua cӫa ÿӗng tiӅn. - Tҥo công ăn viӋc làm. Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 9
  15. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh 6.2. Nhӳng quan ÿiӇm cѫ bҧn - ChuyӇn hѭӟng cѫ chӃ quҧn lý chính sách tài chính - tiӅn tӋ kiӇu "ÿӝng viên tұp trung" sang chính sách tài chính phân quyӅn tӵ chӫ, tӵ chӏu trách nhiӋm. - Phân biӋt rõ ràng chӭc năng, nhiӋm vө cӫa tài chính Nhà nѭӟc và tài chính doanh nghiӋp. - Phân biӋt rõ chӭc năng, nhiӋm vө cӫa tài chính Nhà nѭӟc và ngân hàng. - Thӵc hiӋn cѫ chӃ tài chính mӣ lành mҥnh. - Chính sách tài chính phҧi giҧi phóng triӋt ÿӇ mӑi nguӗn vӕn. - Cҫn xác ÿӏnh rõ các mөc tiêu ѭu tiên phát triӇn. - Xây dӵng và thӵc hiӋn các chính sách tài chính cҫn ÿӭng trên quan ÿiӇm hӋ thӕng. - Chú trӑng nghiên cӭu, khҧo sát, ÿúc kӃt kinh nghiӋm, tә chӭc ÿào tҥo, thӱ nghiӋm các phѭѫng thӭc phù hӧp. - Hoàn chӍnh hӋ thӕng văn bҧn pháp quy vӅ tài chính, tăng cѭӡng kiӇm soát, thanh tra. 6.3. Nӝi dung chính sách tài chính quӕc gia 6.3.1. Chính sách vӅ vӕn - Vӕn là ÿiӅu kiӋn tiên quyӃt ÿӇ duy trì và phát triӇn sҧn xuҩt, ÿӗng thӡi là cѫ sӣ ÿӇ phân phӕi lӧi nhuұn, ÿánh giá hiӋu quҧ các hoҥt ÿӝng kinh tӃ; gӗm nhӳng nguӗn vұt tѭ, tài sҧn trong các doanh nghiӋp, nguӗn tiӅn mһt hoһc các tài sҧn khác dӵ trӳ trong dân. - Chính sách tҥo vӕn phҧi cѫ bҧn tuân thӫ nguyên tҳc lӧi ích cӫa ngѭӡi có vӕn, viӋc sӱ dөng vӕn nhҩt thiӃt phҧi tuân thӫ nguyên tҳc hiӋu quҧ kinh tӃ. - Mөc tiêu cӫa chính sách tҥo vӕn chӫ yӃu tҥo ra môi trѭӡng kinh tӃ và tiӅn ÿӅ pháp lý ÿӇ biӃn mӑi nguӗn lӵc tiӅn tӋ thành tѭ bҧn sinh lӧi và tăng trѭӣng quá trình tái sҧn xuҩt xã hӝi. ª BiӋn pháp: + Khҳc phөc tình trҥng cҩp vӕn tràn lan, buӝc doanh nghiӋp tӵ tҥo sӭc mҥnh tài chính, tѭ chӏu trách nhiӋm theo pháp luұt vӟi chӫ nguӗn vӕn. + Phát triӇn kinh tӃ nhiӅu thành phҫn nhҩt quán và ÿѭӧc thӇ chӃ hóa. + Cә phҫn hóa các doanh nghiӋp Nhà nѭӟc. + Phát triӇn kinh tӃ thӏ trѭӡng tài chính. + Có chiӃn lѭӧc kinh tӃ ÿӕi ngoҥi ÿúng ÿҳn ÿӇ thu hút vӕn ÿҫu tѭ nѭӟc ngoài. Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 10
  16. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh - Mөc tiêu cӫa chính sách ÿҫu tѭ là bҧo tӗn và sӱ dөng vӕn có hiӋu quҧ. Các phѭѫng thӭc sӱ dөng vӕn Nhà nѭӟc hiӋu quҧ: + ChuyӇn vӕn xây dӵng cѫ bҧn cӫa Nhà nѭӟc sang dҥng tín dөng ngân hàng dài hҥn. + Xác ÿӏnh trӑng ÿiӇm cӫa ÿҫu tѭ Nhà nѭӟc. + Hình thành các công ty cә phҫn công tѭ hӧp doanh. 6.3.2. Chính sách tài chính ÿӕi vӟi doanh nghiӋp Phát triӇn doanh nghiӋp sӁ tұp hӧp có hiӋu quҧ các nguӗn lӵc phân tán. Gӗm: + Chính sách ÿҫu tѭ. + Chính sách ѭu ÿãi vӅ thuӃ và các chi phí. + Ban hành luұt ÿiӅu tra ÿӝc quyӅn, duy trì cҥnh tranh lành mҥnh. 6.3.3. Chính sách ÿӕi vӟi ngân sách Nhà nѭӟc - Bӕ trí nguӗn thu, rà soát lҥi các khoҧn chi. - Chҩm dӭt viӋc cho vay trӵc tiӃp tӯ ngân hàng trung ѭѫng ÿӕi vӟi ngân sách Nhà nѭӟc dѭӟi mӑi hình thӭc. - ThiӃu hөt ngân sách Nhà nѭӟc cҫn ÿѭӧc hҥn chӃ, tiӃn tӟi cân bҵng thu chi. - Cҫn thѭӡng xuyên ÿәi mӟi cҧi tiӃn các hình thӭc huy ÿӝng, ÿһc biӋt là hӋ thӕng thuӃ. ThuӃ không nhӳng là nguӗn thu ngân sách mà còn là công cө ÿiӅu tiӃt vƭ mô cӫa Nhà nѭӟc. 6.3.4. Chính sách vӅ tài chính, ÿӕi ngoҥi - Huy ÿӝng tӕi ÿa vӕn nѭӟc ngoài, tҥo ra và tұn thu các nguӗn thu ngoҥi tӋ. - TriӋt ÿӇ thu hút vӕn tӯ bên ngoài. - Tăng cѭӡng ÿҫu tѭ phát triӇn các hoҥt ÿӝng xuҩt khҭu hàng hóa và dӏch vө. - Nhұp khҭu chӫ yӃu ÿӇ phөc vө ÿҫu tѭ. - Có hӋ thӕng giá và tӹ lӋ hӧp lý. - Quҧn lý tӕt viӋc sӱ dөng ngoҥi tӋ, nhҩt là các ngoҥi tӋ mҥnh. - Cҧi tiӃn và ÿѫn giҧn hóa thӫ tөc. - Tҥo ra môi trѭӡng chính trӏ, pháp lý, kinh tӃ thuұn lӧi. 6.3.5. Chính sách vӅ tiӅn tӋ và tín dөng - Mөc tiêu cӫa chính sách tiӅn tӋ quӕc gia là kiӇm soát chһt chӁ lҥm phát, әn ÿӏnh giá cҧ cӫa ÿӗng tiӅn, tҥo ÿiӅu kiӋn huy ÿӝng vӕn. ĈiӅu hành khӕi lѭӧng tiӅn cung ӭng. Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 11
  17. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh - Chính sách tín dөng: + Tín dөng ngân hàng cҫn ÿѭӧc mӣ rӝng ÿáp ӭng các nhu cҫu vay vӕn có hiӋu quҧ vӟi phѭѫng châm không ÿӇ các dӵ án ÿҫu tѭ có hiӋu quҧ cao bӏ thiӃu vӕn. + Tăng cѭӡng cho vay trung và dài hҥn. + Giҧm tӹ lӋ nӧ quá hҥn và nӧ khó ÿòi. Câu hӓi cӫng cӕ: 1. Trình bày theo cách mà các bҥn hiӇu, tài chính là gì? 2. Tài chính có mҩy chӭc năng? mӕi quan hӋ giӳa các chӭc năng ÿó? 3. Ĉӕi tѭӧng cӫa chӭc năng phân phӕi là gì? Tҥi sao phҧi phân phӕi lҥi? Nhà nѭӟc tham gia vào quá trình phân phӕi tài chính ӣ giai ÿoҥn phân phӕi lҫn ÿҫu hay phân phӕi lҥi? 4. ThӃ nào là kênh tài chính gián tiӃp? Kênh tài chính trӵc tiӃp? 5. Phân tích các vai trò cӫa tài chính. 6. Trình bày chính sách tài chính quӕc gia. Bài tұp: Dӏch ÿoҥn văn sau ÿây: Finance is the study of how people allocate their assets over time under conditions of certainty and uncertainty. A key point in finance, which affects decisions, is the time value of money, which states that a unit of currency today is worth more than the same unit of currency tomorrow. Finance aims to price assets based on their risk level, and expected rate of return. Finance can be broken into three different sub categories: Public finance, corporate finance and personal finance. Mӝt sӕ thuұt ngӳ tiӃng Anh: Finance: Tài chính Public finance: Tài chính công Corporate finance: Tài chính doanh nghi͏p Personal finance: Tài chính h͡ gia ÿình Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 12
  18. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh CHѬѪNG 2. TÀI CHÍNH CÔNG Mөc tiêu hӑc tұp: Sau khi hӑc xong chѭѫng này, ngѭӡi hӑc có thӇ: - Trình bày ÿ˱ͫc ngân sách Nhà n˱ͣc (NSNN) là gì; - Trình bày ÿ˱ͫc các ÿ̿c ÿi͋m cͯa NSNN; - Phân tích vai trò cͯa NSNN; - Trình bày ÿ˱ͫc n͡i dung thu NSNN; - Phân tích các nhân t͙ ̫nh h˱ͧng ÿ͇n thu NSNN; - Trình bày ÿ˱ͫc các gi̫i pháp làm tăng ngu͛n thu NSNN; - Trình bày ÿ˱ͫc n͡i dung chi NSNN; - Phân tích các nhân t͙ ̫nh h˱ͧng ÿ͇n chi NSNN; - Trình bày ÿ˱ͫc các gi̫i pháp x͵ lý b͡i chi NSNN; - Trình bày ÿ˱ͫc h͏ th͙ng NSNN. 1. KHÁI NIӊM VÀ BҦN CHҨT NGÂN SÁCH NHÀ NѬӞC Ngân sách Nhà nѭӟc, hay ngân sách chính phӫ, là mӝt phҥm trù kinh tӃ; là mӝt thành phҫn trong hӋ thӕng tài chính. Thuұt ngӳ "NSNN" ÿѭӧc sӱ dөng rӝng rãi trong ÿӡi sӕng kinh tӃ, xã hӝi ӣ mӑi quӕc gia. Song quan niӋm vӅ NSNN lҥi chѭa thӕng nhҩt, ngѭӡi ta ÿã ÿѭa ra nhiӅu ÿӏnh nghƭa vӅ NSNN tùy theo các trѭӡng phái và các lƭnh vӵc nghiên cӭu. Các nhà kinh tӃ Nga quan niӋm: NSNN là bҧng liӋt kê các khoҧn thu, chi bҵng tiӅn trong mӝt giai ÿoҥn nhҩt ÿӏnh cӫa quӕc gia. Luұt NSNN cӫa ViӋt Nam ÿã ÿѭӧc Quӕc hӝi ViӋt Nam thông qua ngày 16/12/2002 ÿӏnh nghƭa: NSNN là toàn b͡ các kho̫n thu, chi cͯa Nhà n˱ͣc trong d͹ toán ÿã ÿ˱ͫc c˯ quan Nhà n˱ͣc có tẖm quy͉n quy͇t ÿ͓nh và ÿ˱ͫc th͹c hi͏n trong m͡t năm ÿ͋ ÿ̫m b̫o th͹c hi͏n các chͱc năng và nhi͏m vͭ cͯa Nhà n˱ͣc. Sӵ hình thành và phát triӇn cӫa NSNN gҳn liӅn vӟi sӵ xuҩt hiӋn và phát triӇn cӫa kinh tӃ hàng hóa - tiӅn tӋ trong các phѭѫng thӭc sҧn xuҩt cӫa cӝng ÿӗng và Nhà nѭӟc cӫa tӯng cӝng ÿӗng. Nói cách khác, sӵ ra ÿӡi cӫa Nhà nѭӟc, sӵ tӗn tҥi cӫa kinh tӃ hàng hóa - tiӅn tӋ là nhӳng tiӅn ÿӅ cho sӵ phát sinh, tӗn tҥi và phát triӇn cӫa NSNN. NSNN bao gӗm ngân sách trung ѭѫng và ngân sách ÿӏa phѭѫng. Ngân sách trung ѭѫng là ngân sách cӫa các bӝ, cѫ quan ngang bӝ, cѫ quan thuӝc Chính phӫ và các cѫ quan khác ӣ trung ѭѫng. Ngân sách ÿӏa phѭѫng bao gӗm ngân sách cӫa ÿѫn vӏ hành chính các cҩp có Hӝi ÿӗng Nhân dân và Ӫy ban Nhân dân. Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 13
  19. Tr˱ͥng Ĉ̩i h͕c Trà Vinh Năm ngân sách (hay còn gӑi là năm tài chính hoһc tài khoá) là giai ÿoҥn mà trong ÿó dӵ toán thu – chi tài chính ÿã ÿѭӧc phê chuҭn cӫa Quӕc hӝi có hiӋu lӵc thi hành. Ӣ hҫu hӃt các nѭӟc, năm ngân sách có thӡi hҥn bҵng 1 năm dѭѫng lӏch, nhѭng thӡi ÿiӇm bҳt ÿҫu và kӃt thúc năm ngân sách ӣ mӛi nѭӟc có khác nhau. Ӣ ÿa sӕ các nѭӟc (Trong ÿó có ViӋt Nam), năm ngân sách trùng năm dѭѫng lӏch (bҳt ÿҫu 1/1, kӃt thúc 31/12) nhѭ Pháp, BӍ, Hà lan, Trung Quӕc. Mӝt sӕ nѭӟc nhѭ Anh, Nhұt, năm ngân sách bҳt ÿҫu tӯ 1/4 năm trѭӟc và kӃt thúc vào 31/3 năm sau. Úc thì tӯ 1/7 năm trѭӟc ÿӃn 30/6 năm sau, Mӻ tӯ 1/10 năm trѭӟc ÿӃn 30/9 năm sau. ViӋc quy ÿӏnh năm ngân sách là hoàn toàn do ý chí chӫ quan cӫa tӯng Nhà nѭӟc. VӅ mһt bҧn chҩt, NSNN là h͏ th͙ng nhͷng m͙i quan h͏ kinh t͇ giͷa Nhà n˱ͣc và xã h͡i phát sinh trong quá trình Nhà n˱ͣc huy ÿ͡ng và s͵ dͭng các ngu͛n tài chính nh̹m ÿ̫m b̫o yêu c̯u th͹c hi͏n các chͱc năng cͯa Nhà n˱ͣc. NSNN là bӝ phұn chӫ yӃu cӫa hӋ thӕng tài chính quӕc gia. Nó bao gӗm nhӳng quan hӋ tài chính nhҩt ÿӏnh trong tәng thӇ các quan hӋ tài chính quӕc gia, cө thӇ: - Quan hӋ tài chính giӳa Nhà nѭӟc và công dân. - Quan hӋ tài chính giӳa Nhà nѭӟc vӟi doanh nghiӋp. - Quan hӋ tài chính giӳa Nhà nѭӟc vӟi tә chӭc xã hӝi. - Quan hӋ tài chính giӳa Nhà nѭӟc vӟi quӕc tӃ. 2. ĈҺC ĈIӆM CӪA NGÂN SÁCH NHÀ NѬӞC - Hoҥt ÿӝng thu chi cӫa NSNN luôn gҳn chһt vӟi quyӅn lӵc kinh tӃ - chính trӏ cӫa Nhà nѭӟc, và viӋc thӵc hiӋn các chӭc năng cӫa Nhà nѭӟc ÿѭӧc Nhà nѭӟc tiӃn hành trên cѫ sӣ nhӳng luұt lӋ nhҩt ÿӏnh. - Hoҥt ÿӝng NSNN là hoҥt ÿӝng phân phӕi lҥi các nguӗn tài chính, nó thӇ hiӋn ӣ hai lãnh vӵc thu và chi cӫa Nhà nѭӟc. - NSNN luôn gҳn chһt vӟi sӣ hӳu Nhà nѭӟc, luôn chӭa ÿӵng nhӳng lӧi ích chung, lӧi ích công cӝng. - NSNN cNJng có nhӳng ÿһc ÿiӇm nhѭ các quӻ tiӅn tӋ khác. Nét khác biӋt cӫa NSNN vӟi tѭ cách là mӝt quӻ tiӅn tӋ tұp trung cӫa Nhà nѭӟc, nó ÿѭӧc chia thành nhiӅu quӻ nhӓ có tác dөng riêng, sau ÿó mӟi ÿѭӧc chi dùng cho nhӳng mөc ÿích ÿã ÿӏnh. Tài li͏u gi̫ng d̩y môn Tài chính ti͉n t͏ 14
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
6=>0