Tái tạo vú tức thì bằng vạt lưng rộng trong điều trị ung thư vú tại Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM kết quả thẩm mỹ

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> TÁI TẠO VÚ TỨC THÌ BẰNG VẠT LƯNG RỘNG TRONG ĐIỀU TRỊ UNG THƯ VÚ TẠI<br /> BỆNH VIỆN UNG BƯỚU TPHCM KẾT QUẢ THẨM MỸ<br /> Trần Việt Thế Phương*, Trần Văn Thiệp*, Trương Văn Trường*, Huỳnh Hồng Hạnh*, Lê Hoàng Chương*,<br /> Võ Thị Thu Hiền*, Bùi Đức Tùng*, Trần Thị Yến Uyên*, Nguyễn Anh Luân*,<br /> Phạm Thiên Hương*, Nguyễn Đỗ Thùy Giang*, Huỳnh Quyết Thắng**, Nguyễn Chấn Hùng†<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn ñề: Kết quả thẩm mỹ là một yêu cầu quan trọng trong tái tạo vú sau ñoạn nhũ ở bệnh nhân ung thư vú.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Đánh giá kết quả thẩm mỹ của 59 bệnh nhân ung thư vú giai ñoạn 0, I, II ñược ñoạn nhũ<br /> tiết kiệm da (± nạo hạch) và tái tạo vú bằng vạt lưng rộng tại khoa Ngoại 4 bệnh viện ung bướu từ 5 - 2005 ñến 5 - 2010.<br /> Kết quả: Kết quả xuất sắc, tốt, khá, kém là 61,11%; 23,73%; 13,56%; 1,7%. Có sự liên quan giữa kết quả thẩm mỹ<br /> xuất sắc và không xuất sắc với vị trí của bướu (69,44% ½ ngoài so với 30,56% ½ trong, p = 0,01). Không thấy mối liên<br /> quan giữa kết quả thẩm mỹ xuất sắc và các yếu tố BMI, kích thuớc bướu, vạt có mở rộng hay không, thể tích bệnh phẩm.<br /> Kết luận: Vạt lưng rộng là kỹ thuật tái tạo vú ñem lại kết quả thẩm mỹ khá cao, không thua kém các kỹ thuật tái tạo<br /> khác.<br /> Từ khóa: Kết quả thẩm mỹ, tái tạo vú tức thì.<br /> ABSTRACT<br /> <br /> IMMEDIATE BREAST RECONSTRUCTION WITH LATISSIMUS DORSAL FLAP IN BREAST<br /> CANCER TREATMENT AT HO CHI MINH CITY ONCOLOGY HOSPITAL - AESTHETIC<br /> RESULTS<br /> Tran Viet The Phuong, Tran Van Thiep, Truong Van Truong, Huynh Hong Hanh, Le Hoang Chuong,<br /> Vo Thi Thu Hien, Bui Duc Tung, Tran Thi Yen Uyen, Nguyen Anh Luan, Pham Thien Huong,<br /> Nguyen Do Thuy Giang, Huynh Quyet Thang, Nguyen Chan Hung<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh – Vol.14 - Supplement of No 4 – 2010 : 437 - 440<br /> Background: Anesthetic outcome is an important aspect in post-mastectomy breast reconstruction in breast cancer<br /> patients.<br /> Method: Evaluating anesthetic results in 59 breast cancer patients stage 0, I, II treated with skin sparing mastectomy<br /> (± axillary dissection) and breast reconstruction with latissimus dorsal flap at Department of Surgery 4, HCMC Oncology<br /> Hospital from 5 - 2005 to 5 - 2010.<br /> Results: Excellent, good, fair, poor results are 61.11%; 23.73%; 13.56%; 1.7% respectively. There is correlation<br /> between excellent and non-excellent result with the tumor locations (69.44% of outer half and 30.56% of inner half,<br /> p=0.01). There is no correlation between excellent and non-excellent result with BMI, tumor size, extended flap and<br /> specimen volume.<br /> Conclusion: Latissimus dorsal flap is a promising reconstructive technique for Vietnamese patients.<br /> Key words: Anesthetic outcome, immediate breast reconstruction.<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> Phẫu thuật ñoạn nhũ tiết kiệm da và tái tạo vú trong<br /> ñiều trị ung thư vú có hai mục ñích: một là ñảm bảo an<br /> toàn về mặt ung thư học, hai là ñạt ñược kết quả thẩm mỹ<br /> tối ưu. Để ñạt hai mục tiêu này, người phẫu thuật viên bên<br /> cạnh việc nắm vững kỹ thuật mổ ung thư còn cần phải có<br /> những tư chất của một người nghệ sĩ.<br /> Đánh giá kết quả thẩm mỹ là một phạm trù mang<br /> tính chủ quan rất lớn. Cùng một kết quả nhưng có thể có<br /> những ñánh giá khác nhau. Vì vậy, nhiều tác giả ñã cố<br /> gắng ñưa ra những tiêu chuẩn cụ thể ñể việc ñánh giá trở<br /> <br /> nên dễ thống nhất hơn.<br /> Tại Bệnh viện Ung bướu TPHCM, phẫu thuật tái tạo<br /> vú sau ñoạn nhũ ñã ñược áp dụng trong 10 năm nay. Bên<br /> cạnh việc ñảm bảo an toàn về mặt ung thư, vấn ñề thẩm<br /> mỹ cũng rất ñược chú trọng.<br /> Kỹ thuật tái tạo vú chủ yếu tại Bệnh viện Ung bướu<br /> là tái tạo bằng vạt lưng rộng. Chúng tôi ñã có một số ñánh<br /> giá kết quả thẩm mỹ của phẫu thuật này trong thời gian<br /> qua.<br /> <br /> Bệnh viện Ung bướu TPHCM; ** Bệnh viện Ung bướu Cần Thơ; † Hội Ung thư TPHCM<br /> Địa chỉ liên lạc: ThS. Trần Việt Thế Phương. Email: tvtphuong_1999@yahoo.com<br /> <br /> *<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> 437<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Chúng tôi ñánh giá kết quả thẩm mỹ của 59 trường<br /> hợp bệnh nhân ung thư vú giai ñoạn lâm sàng 0, I, II ñược<br /> phẫu thuật ñoạn nhũ tiết kiệm da (± nạo hạch) cùng với tái<br /> tạo vú tức thì bằng vạt da cơ lưng rộng tại Khoa Ngoại 4<br /> Bệnh viện Ung bướu trong thời gian từ 5 - 2005 ñến tháng<br /> 5 - 2010.<br /> Bệnh nhân sẽ ñược chụp hình trước và sau khi mổ<br /> ñoạn nhũ và tái tạo. Tư thế chụp gồm có 5 tư thế: Thẳng,<br /> nghiêng 90 ñộ phải, nghiêng 90 ñộ trái, chếch 45 ñộ phải,<br /> chếch 45 ñộ trái, sau lưng.<br /> Các hình ảnh sẽ ñược hai bác sĩ xem và chấm ñiểm<br /> theo tiêu chuẩn của Garbay. Thời ñiểm ñánh giá là 3 ñến 6<br /> tháng sau mổ.<br /> Bảng 1. Đánh giá thẩm mỹ vú tái tạo theo Garbay<br /> Yếu tố<br /> <br /> 0 ñiểm<br /> <br /> 1 ñiểm<br /> <br /> 2 ñiểm<br /> <br /> Thể<br /> tích vú<br /> <br /> Mất cân xứng<br /> rõ so với ñối<br /> bên<br /> <br /> Mất cân xứng<br /> nhẹ<br /> <br /> Cân ñối<br /> <br /> Dạng<br /> vú<br /> <br /> Biến dạng rõ<br /> ñường cong<br /> vú<br /> <br /> Biến dạng<br /> nhẹ ñường<br /> cong vú<br /> <br /> Đường cong<br /> vú tự nhiên<br /> cân xứng<br /> <br /> Lệch rõ<br /> <br /> Lệch nhẹ<br /> <br /> Vị trí cân<br /> xứng<br /> <br /> Không nhận<br /> ra ñược<br /> <br /> Nhận ra,<br /> thiếu hay mất<br /> ñối xứng<br /> <br /> Rõ, cân xứng<br /> <br /> Vị trí<br /> mô vú<br /> Nếp<br /> dưới<br /> vú<br /> <br /> Người chấm ñiểm ñánh giá bốn yếu tố: Thể tích vú,<br /> dạng vú, vị trí mô vú, nếp dưới vú ñể chấm ñiểm (3 mức<br /> ñiểm cho mỗi yếu tố). Sau ñó sẽ cộng số ñiểm của 4 yếu<br /> tố lại ñể xếp loại.<br /> Xếp loại :<br /> Xuất sắc: 7 - 8 ñiểm.<br /> Tốt : 6 – 6,9 ñiểm.<br /> Khá: 5 – 5,9 ñiểm.<br /> Kém: < 5 ñiểm.<br /> KẾT QUẢ<br /> Kết quả chấm ñiểm Garbay của 59 bệnh nhân cho<br /> thấy tỉ lệ xuất sắc chiếm ña số với 61,11%, chỉ một trường<br /> hợp kém (1,7%).<br /> Bảng 2. Kết quả thẩm mỹ<br /> Garbay<br /> <br /> Số ca<br /> <br /> Tỉ lệ (%)<br /> <br /> Xuất sắc<br /> <br /> 36<br /> <br /> 61,11<br /> <br /> Tốt<br /> <br /> 14<br /> <br /> 23,73<br /> <br /> Khá<br /> <br /> 8<br /> <br /> 13,56<br /> <br /> Kém<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1,7<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 59<br /> <br /> 100<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> Chúng tôi thử tìm một số mối liên quan giữa kết quả<br /> thẩm mỹ.<br /> Mối liên quan giữa vị trí bướu ½ ngoài và ½ trong so<br /> với thẩm mỹ<br /> Vị trí ½ ngoài có kết quả thẩm mỹ cao hơn bướu ở vị<br /> trí ½ trong (p=0,01).<br /> Bảng 3. Liên quan giữa kết quả thẩm mỹ và vị trí buớu<br /> ½ ngoài<br /> <br /> ½ trong<br /> <br /> Xuất sắc<br /> <br /> 69,44%<br /> <br /> 30,56%<br /> <br /> Không xuất sắc<br /> <br /> 95,65%<br /> <br /> 4,35%<br /> <br /> P=0,01.<br /> Bảng 4. Liên quan giữa kết quả thẩm mỹ và BMI<br /> BMI <<br /> 23<br /> <br /> BMI > 23<br /> <br /> Xuất sắc<br /> <br /> 91,67%<br /> <br /> 8,33%<br /> <br /> Không xuất sắc<br /> <br /> 73,91%<br /> <br /> 26,09%<br /> <br /> P=0,064.<br /> Kết quả cho thấy có một khuynh hướng là khi BMI <<br /> 23 thì kết quả thẩm mỹ sẽ tốt hơn, tuy chưa cho thấy khác<br /> biệt có ý nghĩa thống kê rõ rệt (p=0,06).<br /> Mối liên quan giữa kết quả thẩm mỹ và kích thước<br /> bướu<br /> Không có mối liên hệ (p=0,33), tuy trong không xuất<br /> sắc thì T2>T1 (39,43% so với 19,44%).<br /> Bảng 5. Liên quan giữa kết quả thẩm mỹ và T<br /> T1<br /> <br /> T2<br /> <br /> Xuất sắc<br /> <br /> 80,56%<br /> <br /> 69,57%<br /> <br /> Không xuất sắc<br /> <br /> 19,44%<br /> <br /> 30,43%<br /> <br /> P=0,33.<br /> Mối liên quan giữa thẩm mỹ và có lấy vạt mở rộng hay<br /> không<br /> Nhóm mở rộng thì kết quả xuất sắc nhiều hơn<br /> (83,33% so với 76,27%) và nhóm không mở rộng thì kết<br /> quả xuất sắc ít hơn (16,67% so với 23,73%), nhưng không<br /> có ý nghĩa thống kê.<br /> Bảng 6. Liên quan giữa kết quả thẩm mỹ và vạt có mở<br /> rộng hay không<br /> Không mở rộng<br /> <br /> Mở rộng<br /> <br /> Xuất sắc<br /> <br /> 16,67%<br /> <br /> 83,33%<br /> <br /> Không xuất sắc<br /> <br /> 23,73%<br /> <br /> 76,27%<br /> <br /> P=0,1.<br /> Mối liên quan giữa có thể tích bệnh phẩm vú so với<br /> thẩm mỹ<br /> <br /> 438<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> Trong nhóm < 150 ml thì xuất sắc nhiều hơn, còn<br /> trong nhóm > 150 ml thì không xuất sắc nhiều hơn, nhưng<br /> cũng không có ý nghĩa thống kê.<br /> Bảng 7. Liên quan giữa kết quả thẩm mỹ và thể tích bệnh<br /> phẩm<br /> <br /> NC này<br /> <br /> 14<br /> <br /> 23,73<br /> <br /> Kết quả cao này là do các tác giả khác sử dụng nhiều<br /> loại vạt khác nhau. Ở phương tây vạt ưu tiên ñược sử dụng<br /> là vạt TRAM. Nếu chỉ so sánh với vạt lưng rộng thì kết<br /> quả của nghiên cứu này cũng khá tốt.<br /> Bảng 10. So sánh kết quả thẩm mỹ của vạt Lưng rộng<br /> <br /> < 150 ml<br /> <br /> > 150 ml<br /> <br /> Xuất sắc<br /> <br /> 85,19%<br /> <br /> 14,81%<br /> <br /> Garbay<br /> <br /> Carlson<br /> <br /> Trần Văn Thiệp<br /> <br /> NC này<br /> <br /> Không xuất sắc<br /> <br /> 80,00%<br /> <br /> 20,00%<br /> <br /> Xuất sắc<br /> <br /> 46,2<br /> <br /> 63,4<br /> <br /> 61,11<br /> <br /> Tốt<br /> <br /> 23,1<br /> <br /> 19,5<br /> <br /> 23,73<br /> <br /> Khá<br /> <br /> 30,8<br /> <br /> 14,6<br /> <br /> 13,56<br /> <br /> Kém<br /> <br /> 0<br /> <br /> 2,4<br /> <br /> 1,7<br /> <br /> P=0,5.<br /> BÀN LUẬN<br /> Khi so sánh với các nghiên cứu khác thì nghiên cứu<br /> này có tỉ lệ thẩm mỹ xuất sắc và tốt cao.<br /> Bảng 8. Tỉ lệ thẩm mỹ xuất sắc<br /> Nghiên cứu<br /> <br /> Số ca<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> Carlson<br /> <br /> 36<br /> <br /> 42<br /> <br /> Ueda<br /> <br /> 9<br /> <br /> 16<br /> <br /> Trần Văn Thiệp<br /> <br /> 65<br /> <br /> 61,9<br /> <br /> NC này<br /> <br /> 36<br /> <br /> 61.11<br /> <br /> Số ca<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> Carlson<br /> <br /> 18<br /> <br /> 21<br /> <br /> Ueda<br /> <br /> 29<br /> <br /> 52<br /> <br /> Trần Văn Thiệp<br /> <br /> 19<br /> <br /> 18,1<br /> <br /> Bảng 9. Tỉ lệ thẩm mỹ tốt<br /> Nghiên cứu<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> Chúng tôi ñã tính mối liên quan giữa kết quả thẩm<br /> mỹ và các yếu tố kỹ thuật. Kết quả cho thấy có yếu tố vị<br /> trí bướu có mối liên quan với kết quả thẩm mỹ xuất sắc<br /> (bướu ½ ngoài có kết quả thẩm mỹ xuất sắc cao hơn ½<br /> trong) có ý nghĩa thống kê. Lý do là vị trí bướu ở nửa<br /> ngoài thì việc ñịnh hình vạt ñể tạo tuyến vú sẽ dễ dàng<br /> hơn.<br /> Các yếu tố khác thì không thấy có mối tương quan<br /> có ý nghĩa thống kê. Nhưng có một khuynh hướng là nếu<br /> BMI nhỏ hơn 23, T1, dùng vạt mở rộng, thể tích bệnh<br /> phẩm nhỏ hơn 150 ml thì kết quả thẩm mỹ sẽ tốt hơn.<br /> Nếu trong một nghiên cứu có cỡ mẫu lớn hơn thì có<br /> thể sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê.<br /> <br /> Trước mổ<br /> <br /> Sau mổ<br /> Hình 1. Kết quả thẩm mỹ xuất sắc (8 ñiểm)<br /> <br /> Trước mổ<br /> <br /> Sau mổ<br /> Hình 2. Kết quả thẩm mỹ kém (4 ñiểm)<br /> <br /> 439<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Bên cạnh kết quả về ung bướu học, kết quả thẩm mỹ<br /> là một yếu tố quan trọng trong phẫu thuật tái tạo vú sau<br /> ñoạn nhũ. Vạt lưng rộng là kỹ thuật tái tạo vú ñem lại kết<br /> quả thẩm mỹ khá cao, không thua kém các kỹ thuật tái tạo<br /> khác. Có một số yếu tố có thể ảnh hưởng ñến kết quả thẩm<br /> mỹ của phẫu thuật tái tạo.g<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Carlson GW, Bostwick J 3RD, Styblo TM, Moore B,<br /> Bried JT, Murray DR, Wood WC (1997), “SkinSparing Mastectomy : Oncologic and reconstructive<br /> considerations”. Ann surg. May; 225 (5): 570-575.<br /> 2. Carlson GW, Styblo TM, Lyles RH, Bostwick J,<br /> Murray DR, Staley CA, Wood WC (2003), “Local<br /> recurrence after skin-sparing mastectomy : Tumor<br /> biology and surgical conservatism?”. Ann Surg<br /> Oncol. (10), pp. 108-112.<br /> 3. Trần Văn Thiệp và CS (2008), “Đoạn nhũ tiết kiệm<br /> da-tái tạo vú tức thì trong ñiều trị ung thư vú giai<br /> ñoạn sớm (gñ 0, I, II)”, Y học Tp Hồ Chí Minh, tập<br /> 12, phụ bản số 4, 2008: 267-276.<br /> 4. Trần Văn Thiệp và CS (2003), “Tái tạo vú tức thì<br /> bằng vạt lưng rộng trong ñiều trị ung thư vú giai ñoạn<br /> sớm”, Y học TP Hồ Chí Minh, tập 7, phụ bản số 4,<br /> 318-326.<br /> 5. Ueda S., Tamaki Y., Yano K., Okishiro N.,<br /> Yanagisawa T., Imasato M., Shimazu K., Kim S.J.,<br /> Miyoshi Y., Tanji Y., Taguchi T. and Noguchi S.<br /> (2008), “Cosmetic outcome and patient satisfaction<br /> after skin-sparing mastectomy for breast cancer with<br /> immediate reconstruction of the breast” Surgery,<br /> (143), pp.414-425.<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> 440<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Chuyên ñề Ung Bướu<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> 441<br /> <br />