tán tỉnh bất kỳ ai: phần 2

Phần 4 Giá trị<br /> Giá trị nguyên tắc<br /> “Tôi được lợi gì - TĐLG?” trong tình yêu<br /> “Ai cũng có giá trị thị trường cả, em yêu ạ!”<br /> Trong một cuộc tranh cãi nảy lửa, anh chàng – người yêu cũ của tôi – cáu<br /> bẳn nói với tôi rằng: “Ai cũng có giá trị thị trường cả, em yêu ạ!”.<br /> Tôi thấy kinh sợ. Thật là thô bỉ! Sao anh ta dám xem tôi như một món hàng<br /> vậy? (Đặc biệt là người mà anh ta đã từng nói lời yêu). Thật là một suy nghĩ<br /> kinh tởm.<br /> Với tôi, tình yêu rất đẹp. Tình yêu thuần khiết lắm. Đó là ngọn nguồn cảm<br /> giác dễ chịu nhất của con người, không điều gì có thể thay thế được.<br /> Với tôi, yêu là chia sẻ, tin tưởng, là gạt bỏ hoàn toàn cái tôi. Những câu thơ<br /> của nhà thơ Robert Burns1 đã tác động mạnh mẽ tới trái tim tôi từ khi tôi<br /> còn nhỏ: “Tình yêu/ Ôi bài thơ trữ tình/ Vừa đẹp như thiên thần/ Vừa mong<br /> manh như cánh chim/ Vừa diệu kỳ vừa khao khát dại điên”.<br /> Vì thế, khi nghe anh ta so sánh người anh ta yêu thương với dạ dày lợn hay<br /> hạt đậu tương trên thị trường hàng hóa, tôi thấy thật quá sức chịu đựng. Tôi<br /> bừng bừng lao ra khỏi phòng.<br /> 1 Robert Burns (1759 – 1796): Nhà thơ Scotland, được mệnh danh là đại thi<br /> hào dân tộc.<br /> Vậy là kết thúc một mối quan hệ.<br /> Bây giờ, nhiều năm sau đó (già dặn hơn và chín chắn hơn, như một số người<br /> vẫn nói), tôi tự hỏi: “Anh ta có đúng không?” Hiển nhiên là tôi không hỏi về<br /> <br /> thái độ của anh ta rồi. Nhưng còn điều anh ta nói thì sao?<br /> Chẳng ai ngạc nhiên khi nghe câu: “Ai cũng muốn đạt được thỏa thuận tốt<br /> nhất có thể trong cuộc đời”. Cũng chẳng có ai sốc khi biết về quy luật cung<br /> cầu trong kinh doanh. Người ta thậm chí còn chẳng nao núng khi các bậc<br /> thầy kinh doanh rao giảng rằng trong mọi thương vụ của con người, câu hỏi<br /> được quan tâm nhất là Tôi được lợi gì (TĐLG)?<br /> Vậy tại sao chúng ta lại đứng khựng lại khi các nhà nghiên cứu nói cho<br /> chúng ta biết những quy luật tự nhiên giống như vậy được áp dụng cho tình<br /> yêu?<br /> Gần đây, cộng đồng khoa học – không bằng lòng với những học thuyết về<br /> tình yêu của Sigmund Freud (thăng hoa tình dục) hay Theodore Reik (lấp<br /> đầy chỗ trống của bản thân) – đã đặt ra mục tiêu tìm hiểu tình yêu đích thực.<br /> Tiến hành nhiều cuộc khảo sát và thực hiện nhiều thí nghiệm, họ đã bóc tách<br /> được tầng sâu hơn trong tâm lý con người. Họ có khám phá ra sự thật đáng<br /> sợ nào không? Họ có phải đối mặt với “con quái thú” nào không? Một số<br /> người nói: “Có”. Số khác lại bật cười và nói: “Tất nhiên là không”.<br /> Dù bạn coi những phát hiện của họ là Người tuyết hay Thiên sứ thì nó cũng<br /> chỉ đơn giản như thế này: Các nghiên cứu quả thực đã hỗ trợ cho lập luận<br /> mọi thứ và mọi người đều có một giá trị có thể định lượng được trong thị<br /> trường mở. Và ai cũng muốn có được thỏa thuận tốt nhất có thể… trong cả<br /> tình yêu lẫn cuộc sống.<br /> Các nhà nghiên cứu đã đặt tên cho những phát hiện của họ là học thuyết tình<br /> yêu “Giá trị” (hay “Trao đổi”). Nó được xem như “Nguyên tắc đổi ngựa”<br /> ngày xưa.<br /> Tại sao có được tình yêu lại giống như đổi ngựa?<br /> <br /> Học thuyết tình yêu giá trị dựa trên những nguyên tắc trao đổi hợp lý trong<br /> kinh doanh và giá trị thị trường mở. Mọi thứ đều có giá trị. Mọi thứ đều có<br /> giá.<br /> Giống như sản phẩm, giá trị của một người có thể mang tính chủ quan.<br /> Nhưng nhìn chung, cả thế giới đều nhất trí cái gì là hàng tốt và cái gì là hàng<br /> xấu.<br /> Trong giới buôn ngựa, có những con ngựa “quán quân vô địch”, có những<br /> con ngựa “thải” (dành cho nhà máy keo). Tại một cuộc đấu giá ngựa, người<br /> mua thường tìm kiếm những đặc tính mà họ vẫn miêu tả là “chạy nhanh”,<br /> “tốt tính”, “không có tật xấu” và thậm chí là cả “đẹp mã” nữa. (Con người có<br /> khác gì không nhỉ?)<br /> Tất cả những đặc điểm này của ngựa đều có ảnh hưởng tới giá. Và nếu bạn<br /> đang trao đổi một con ngựa được chứng nhận lấy một con ngựa không có<br /> giấy chứng nhận nòi (ngựa), thì tốt nhất là con ngựa đó phải có một vài đặc<br /> điểm “vượt trội” để cuộc trao đổi trở nên công bằng.<br /> Và trong tình yêu, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bạn càng đem nhiều phẩm<br /> chất vào bàn thương lượng, thì bạn càng đạt được tình yêu dễ dàng. Bạn<br /> càng thể hiện nhiều giá trị bản thân, bạn càng dễ có cơ hội tán đổ mọi đối<br /> tượng. Các nhà học thuyết giá trị cho chúng ta biết:<br /> Càng công bằng, vô tư trong một mối quan hệ tình cảm, thì mối quan hệ tình<br /> cảm đó càng dễ tiến triển thành một cuộc hôn nhân.<br /> Loại tiền nào có thể “mua” được một người bạn đời tốt?<br /> Những người khởi xướng Nguyên tắc Giá trị đã liệt kê ra 6 nhân tố là tài sản<br /> trên “thị trường mở” khi những người yêu nhau đi “mua” chồng hoặc vợ.<br /> 1) Ngoại hình<br /> <br /> 2) Tài sản hoặc tiền của<br /> 3) Địa vị hoặc uy tín<br /> <br /> 4) Tri thức <br /> 5) Kỹ năng giao tiếp<br /> 6) Bản chất<br /> Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trong những mối quan hệ hạnh phúc nhất,<br /> những người yêu nhau thường hơn hoặc kém nhau trong mỗi một nhân tố<br /> nêu trên. Hoặc nếu không, các phẩm chất của họ cũng tương xứng với nhau<br /> trên mọi lĩnh vực. Nhưng thường thường, những người yêu nhau, quấn lấy<br /> nhau tương đối “đồng đều” trong cùng một nhân tố.<br /> Chúng ta hãy cùng lấy nhân tố thứ nhất – ngoại hình – làm dẫn chứng. Các<br /> nghiên cứu ở khắp mọi nơi trên thế giới (Mỹ, Canada, Đức, Nhật Bản) đều<br /> chỉ ra rằng đàn ông và phụ nữ thường tiến tới hôn nhân với những người<br /> cũng cuốn hút, hấp dẫn như chính bản thân họ.<br /> Một nhóm các nhà tâm lý học đã quan sát các cặp đôi trẻ tại các sự kiện xã<br /> hội và đã đánh giá ngoại hình của họ theo thang điểm từ 1-10 – thang điểm<br /> được dùng để đánh giá huyền thoại Bo Derek1. Họ đã phát hiện ra rằng 60%<br /> các cặp đôi chỉ chênh nhau 1 điểm về ngoại hình, và 85% chênh nhau nhiều<br /> nhất 2 điểm.<br /> 1 Bo Derek (1956 - ): Nữ diễn viên người Mỹ, nổi tiếng với vai diễn trong<br /> phim 10 sản xuất năm 1979.<br /> Tôi đã quyết định tự kiểm tra những phát hiện của họ.<br /> Trong vài tuần, dù đi đâu – xem phim, mua sắm, dự tiệc, đi ăn ở nhà hàng –<br /> tôi đều quan sát các cặp vợ chồng, các cặp trai, gái yêu nhau. Trên thang<br /> <br /> điểm từ 1 đến 10, tôi đã đánh giá ngoại hình của họ. Và không bao giờ ngoại<br /> hình của họ chênh nhau quá 2 điểm! Không tin bạn cứ thử đi!<br /> Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu một cặp đôi không bằng điểm nhau ở<br /> cùng một đặc điểm, thì “tài sản” của họ thường chênh lệch nhau. Đơn cử, khi<br /> xuống phố, bạn có thường thấy cảnh một người phụ nữ xinh đẹp lộng<br /> lẫy khoác tay một ông già xấu xí hay không? Suy nghĩ đầu tiên của bạn khi<br /> nhìn thấy cảnh tượng đó là gì? Thôi nào, thừa nhận đi, chắc hẳn bạn sẽ lẩm<br /> bẩm: “Ông ta phải giàu lắm đây!” Hoặc nhìn thấy một anh chàng vô cùng<br /> đẹp trai tay trong tay với một người phụ nữ rất, rất bình thường, chắc chắn<br /> bạn sẽ nghĩ: “Cô ta hẳn phải rất tốt tính”.<br /> Đó chính là cách vận hành của Nguyên tắc Đổi ngựa hay Công bằng. Đó là<br /> điều không thể chối cãi được. Ngoại hình đẹp, nhiều tiền, địa vị xã hội tốt là<br /> yếu tố quyết định trong việc tìm kiếm tình yêu.<br /> Vào những năm 1930, một số nhà giáo dục Oakland California đã quan sát<br /> các học sinh nữ khối lớp 5 và lớp 6 nô đùa trên sân chơi. Họ đã xếp loại các<br /> cô bé dựa theo ngoại hình của chúng.<br /> Khoảng 20 năm sau, một nhà xã hội học đã sử dụng các kết quả của nghiên<br /> cứu cũ và tìm lại những cô gái này, xác định xem họ đã lập gia đình với<br /> người như thế nào. Nhà nghiên cứu này đã phát hiện ra là cô nào xinh hơn,<br /> cô đó kiếm được người chồng “tốt hơn”. Những cô xinh đẹp hơn, hấp dẫn<br /> hơn thường lấy được người chồng giàu có hơn, quyền lực hơn. Còn những<br /> cô kém xinh, kém hấp dẫn hơn không “làm tốt được như vậy”.<br /> Điều này có đồng nghĩa với việc diện mạo của chúng ta là vận may của<br /> chúng ta hay không?<br /> Với những thay đổi nho nhỏ, chúng ta sẽ phải sống cả đời với một anh<br /> chàng. Nhưng, thật may mắn, đó không phải là loại “tiền tệ” duy nhất chúng<br /> <br />