Tập bài giảng Kế toán thuế

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:166

Thêm vào BST

Báo xấu

77
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tập bài giảng “Kế toán thuế” được biên soạn nhằm hệ thống hóa những kiến thức cơ bản về sắc thuế đang được áp dụng liên quan đến hoạt động của các doanh nghiệp. Nội dung cuốn sách gồm 7 chương trình bày những vấn đề cơ bản về thuế và kế toán thuế trong doanh nghiệp (thuế GTGT, thuế TNDN, thuế TTĐB, thuế xuất nhập khẩu, thuế TNCN…), sinh viên có thể tìm thấy ở tập bài giảng này những quy định về đối tượng chịu thuế, đối tượng nộp thuế, thuế suất cũng như các phương pháp tính, cách lập biểu mẫu kê khai các loại thuế, các thủ tục hoàn thuế, quyết toán thuế, v.v… Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tập bài giảng Kế toán thuế

LỜI NÓI ĐẦU Kế toán thuế là một môn khoa học thuộc khối kiến thức cơ sở trong cơ cấu kiến thức và khung chƣơng trình đào tạo chuyên ngành kế toán tài chính của Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Nam Định. Để giúp cho các giảng viên, giáo viên, sinh viên có tài liệu giảng dạy, nghiên cứu và học tập, Khoa Kinh tế - Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Nam Định tổ chức biên soạn tập bài giảng “Kế toán thuế”. Tập bài giảng “Kế toán thuế” đƣợc biên soạn nhằm hệ thống hóa những kiến thức cơ bản về sắc thuế đang đƣợc áp dụng liên quan đến hoạt động của các doanh nghiệp. Nội dung cuốn sách gồm 7 chƣơng trình bày những vấn đề cơ bản về thuế và kế toán thuế trong doanh nghiệp (thuế GTGT, thuế TNDN, thuế TTĐB, thuế xuất nhập khẩu, thuế TNCN….), sinh viên có thể tìm thấy ở tập bài giảng này những quy định về đối tƣợng chịu thuế, đối tƣợng nộp thuế, thuế suất cũng nhƣ các phƣơng pháp tính, cách lập biểu mẫu kê khai các loại thuế, các thủ tục hoàn thuế, quyết toán thuế, v.v… Trong quá trình biên soạn, tác giả đã cập nhật các văn bản mới nhất về thuế, cố gắng khái quát những thay đổi cụ thể của chính sách thuế và lồng ghép theo từng nội dung để giúp sinh viên đọc dễ hiểu và dễ áp dụng vào thực tế. Tham gia biên soạn tập bài giảng này gồm có: - ThS. Trần Thị Khánh Linh – Chủ biên - TS. Nguyễn Đình Phong – Thành viên Kế toán thuế đƣợc biên soạn trong điều kiện hệ thống thuế nƣớc ta đang trong quá trình cải cách nên thƣờng xuyên đƣợc sửa đổi, bổ sung, nội dung các văn bản chính sách thuế có tính động cao, thêm vào đó thuế là một vấn đề phức tạp nên tập bài giảng khó tránh khỏi những sai sót nhất định, ban biên soạn mong muốn nhận đƣợc những ý kiến góp ý quý báu của ngƣời đọc để hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! BAN BIÊN SOẠN i
MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU ..................................................................................................................i Mục lục ........................................................................................................................... ii Danh mục bảng ................................................................................................................v Danh mục chữ viết tắt .....................................................................................................vi GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ KẾ TOÁN THUẾ ........................................................1 1. Khái niệm về kế toán thuế .......................................................................................1 2. Sự khác biệt giữa kế toán tài chính và kế toán thuế ................................................1 3. Nhiệm vụ của kế toán thuế .....................................................................................2 CHƢƠNG 1. KẾ TOÁN THUẾ NHẬP KHẨU, XUẤT KHẨU ...................................3 1.1. Kế toán thuế nhập khẩu, xuất khẩu ......................................................................3 1.1.1. Kế toán thuế nhập khẩu .................................................................................3 1.1.1.1. Chứng từ, sổ sách, báo cáo thuế sử dụng...................................................3 1.1.1.2. Tài khoản sử dụng ......................................................................................3 1.1.1.3. Phương pháp hạch toán .............................................................................3 1.1.2. Kế toán thuế xuất khẩu ..................................................................................7 1.1.2.1. Chứng từ, sổ sách, báo cáo thuế sử dụng...................................................7 1.1.2.2. Tài khoản sử dụng ......................................................................................7 1.1.2.3. Phương pháp hạch toán .............................................................................7 1.1.3. Kế toán ủy thác nhập khẩu, xuất khẩu...........................................................9 1.1.3.1. Chứng từ sử dụng .......................................................................................9 1.1.3.2. Tài khoản sử dụng ....................................................................................10 1.1.3.3. Phương pháp hạch toán ...........................................................................10 1.2. Kê khai hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu .............................................................13 1.2.1. Quy định chung về kê khai hàng hoá xuất, nhập khẩu ................................13 1.2.2. Phƣơng pháp lập tờ khai hàng hoá xuất khẩu .............................................14 1.2.3. Phƣơng pháp lập tờ khai hàng hoá nhập khẩu.............................................18 1.2.4. Phƣơng pháp lập tờ khai trị giá tính thuế ....................................................25 CÂU HỎI ÔN TẬP .......................................................................................................32 CHƢƠNG 2. KẾ TOÁN THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT .............................................38 2.1. Kế toán thuế tiêu thụ đặc biệt .............................................................................38 2.1.1. Chứng từ sử dụng ........................................................................................38 2.1.2. Tài khoản sử dụng .......................................................................................38 2.1.3. Phƣơng pháp hạch toán ...............................................................................38 2.2. Kê khai thuế tiêu thụ đặc biệt .............................................................................41 2.2.1. Quy định về kê khai thuế tiêu thụ đặc biệt ..................................................41 2.2.2. Phƣơng pháp lập tờ khai thuế tiêu thụ đặc biệt ...........................................42 ii
2.2.2.1. Nguyên tắc lập tờ khai ..............................................................................42 2.2.2.2. Tờ khai hợp lệ ...........................................................................................43 2.2.2.3. Hướng dẫn lập tờ khai..............................................................................43 CÂU HỎI ÔN TẬP .......................................................................................................48 CHƢƠNG 3. KẾ TOÁN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG ................................................55 3.1. Kế toán thuế giá trị gia tăng ...............................................................................55 3.1.1. Kế toán thuế giá trị gia tăng theo phƣơng pháp khấu trừ ............................55 3.1.1.1. Kế toán thuế giá trị gia tăng đầu vào .......................................................55 3.1.1.2. Kế toán thuế giá trị gia tăng đầu ra ........................................................68 3.1.2. Kế toán thuế giá trị gia tăng theo phƣơng pháp trực tiếp ............................72 3.1.2.1. Kế toán hàng hoá, dịch vụ mua vào .........................................................72 3.1.2.2. Kế toán hàng hoá, dịch vụ bán ra ...........................................................80 3.2. Kê khai thuế giá trị gia tăng ...............................................................................77 3.2.1. Quy định về kê khai thuế giá trị gia tăng ....................................................77 3.2.2. Phƣơng pháp lập tờ khai thuế giá trị gia tăng..............................................80 3.2.2.1. Tờ khai thuế GTGT ...................................................................................80 3.2.2.2. Nội dung và phương pháp ghi các chỉ tiêu trên tờ khai thuế GTGT ........81 CÂU HỎI ÔN TẬP .......................................................................................................88 CHƢƠNG 4. KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ...............................94 4.1. Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp ..................................................................94 4.1.1. Chứng từ, sổ sách, báo cáo thuế ..................................................................94 4.1.2. Tài khoản sử dụng .......................................................................................94 4.1.3. Phƣơng pháp hạch toán ...............................................................................97 4.1.4. Phƣơng pháp hạch toán các nghiệp vụ thuế thu nhập hoãn lại phải trả ......98 4.1.5. Phƣơng pháp hạch toán các nghiệp vụ tài sản thuế thu nhập hoãn lại ......100 4.2. Khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp ...................................................101 4.2.1. Quy định về kê khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp ...................101 4.2.2. Phƣơng pháp lập tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp ............102 CÂU HỎI ÔN TẬP .....................................................................................................111 CHƢƠNG 5. KẾ TOÁN THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN .........................................117 5.1. Kế toán thuế thu nhập cá nhân .........................................................................117 5.2. Đăng ký, kê khai, nộp thuế, quyết toán thuế TNCN ........................................117 5.2.1. Đăng ký thuế TNCN ..................................................................................117 5.2.2. Kê khai thuế thu nhập cá nhân ..................................................................119 5.2.3. Nộp thuế ....................................................................................................122 5.2.4. Quyết toán thuế..........................................................................................123 CÂU HỎI ÔN TẬP .....................................................................................................125 iii
CHƢƠNG 6. KẾ TOÁN CÁC LOẠI THUẾ KHÁC, PHÍ, LỆ PHÍ VÀ CÁC KHOẢN PHẢI NỘP KHÁC ......................................................................................................132 6.1 Kế toán các loại thuế .........................................................................................132 6.1.1 Thuế môn bài ..............................................................................................132 6.1.1.1. Tổng quan về thuế môn bài ....................................................................132 6.1.1.2. Kế toán thuế môn bài ..............................................................................133 6.1.2. Thuế tài nguyên .........................................................................................134 6.1.2.1. Tổng quan về thuế tài nguyên .................................................................134 6.1.2.2. Kế toán thuế tài nguyên ..........................................................................136 6.1.3. Thuế sử dụng đất nông nghiệp, phi nông nghiệp ......................................136 6.1.3.1. Thuế sử dụng đất nông nghiệp ...............................................................136 6.1.3.2. Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp .........................................................138 6.2. Lê ̣ phí trƣớc ba.................................................................................................. ̣ 141 6.2.1. Khái niệm ..................................................................................................141 6.2.2. Đối tƣợng nô ̣p thuế ....................................................................................142 6.2.3. Đối tƣợng chịu thuế ..................................................................................142 6.2.4. Phƣơng pháp tính lệ phí trƣớc bạ ..............................................................142 6.2.5. Kê khai, nô ̣p, miễn lệ phí trƣớc bạ ............................................................143 6.2.6. Kế toán lệ phí trƣớc bạ ..............................................................................144 CÂU HỎI ÔN TẬP .....................................................................................................147 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................151 iv
DANH MỤC BẢNG Tên bảng Nội dung Trang Bảng 1. Sự khác biệt giữa kế toán tài chính và kế toán thuế ...........................................1 Bảng 1.1. Tờ khai hàng hoá xuất khẩu ..........................................................................15 Bảng 1.2. Tờ khai hàng hoá nhập khẩu .........................................................................19 Bảng 1.3. Tờ khai trị giá tính thuế hàng hoá xuất khẩu ................................................26 Bảng 2.1. Tờ khai thuế tiêu thụ đặc biệt ........................................................................44 Bảng 3.1. Tờ khai thuế giá trị gia tăng ..........................................................................80 Bảng 4.1. Tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp .........................................102 Bảng 5.1. Tờ khai khấu trừ thuế thu nhập cá nhân ......................................................123 v
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nội dung GTGT Thuế giá trị gia tăng VNĐ Việt Nam đồng TNDN Thu nhập doanh nghiệp TN Thu nhập TNTT Thu nhập tính thuế TTCT Thu nhập chịu thuế TNCN Thu nhập cá nhân TTĐB Tiêu thụ đặc biệt XK Xuất khẩu NK Nhập khẩu XNK Xuất nhập khẩu BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHTN Bảo hiểm thất nghiệp KPCĐ Kinh phí công đoàn HHDV Hàng hóa dịch vụ TK Tài khoản DN Doanh nghiệp KQKD Kết quả kinh doanh CSKD Cơ sở kinh doanh BCTC Báo cáo tài chính SXKD Sản xuất kinh doanh CMT Chứng minh thƣ TSCĐ Tài sản cố định vi
GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ KẾ TOÁN THUẾ 1. Khái niệm về kế toán thuế Mục tiêu cung cấp thông tin của kế toán phụ thuộc nhiều vào đối tƣợng sử dụng thông tin. Nhà quản trị doanh nghiệp cần các thông tin để ra quyết định điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh, kế toán quản trị sẽ đáp ứng nhu cầu này. Ngân hàng, chủ nợ, các nhà đầu tƣ, khách hàng, nhà cung cấp và cán bộ công nhân viên cần các thông tin tổng quát để đánh giá khả năng thanh toán, mức độ sinh lời, hiệu quả sử dụng tài sản, v.v... các thông tin này đƣợc cung cấp bởi kế toán tài chính. Cơ quan quản lý thu ngoài yêu cầu về thông tin tổng quát đƣợc trình trên báo cáo tài chính còn đòi hỏi các đơn vị phải tự xác định các loại thuế phải nộp và tình hình nộp thuế vào ngân sách nhà nƣớc, chính vì vậy kế toán thuế đƣợc hình thành. Kế toán thuế là quá trình thu thập, xử lý các thông tin về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị để lập các báo cáo thuế theo đúng qui định của pháp luật. 2. Sự khác biệt giữa kế toán tài chính và kế toán thuế Sự khác biệt giữa kế toán tài chính và kế toán thuế đƣợc trình bày trong bảng sau: Bảng 1. Sự khác biệt giữa kế toán tài chính và kế toán thuế Chỉ tiêu Kế toán thuế Kế toán tài chính Đối tƣợng cung cấp Cơ quan thuế và cơ quan Các chủ thể bên ngoài thông tin hải quan doanh nghiệp Theo mẫu biểu do cơ quan quản Theo chế độ và chuẩn mực Mẫu biểu báo cáo lý thuế ban hành kế toán Các thông tin kế toán đƣợc thu Các thông tin đƣợc kế toán thu thập và xử lý theo các chuẩn Căn cứ lập báo cáo thập, xử lý theo các qui định mực và nguyên tác kế toán đƣợc hiện hành cùa các luật thuế chấp nhận chung (GAAP) Thời điểm lập báo cáo Theo qui định của cơ quan thuế Theo kỳ kế toán 1
3. Nhiệm vụ của kế toán thuế Kế toán thuế là một bộ phận trong phòng kế toán với nhiệm vụ lập hồ sơ, báo cáo theo qui định của các luật thuế mà đơn vị có trách nhiệm phải lộp loại thuế đó. Nhiệm vụ cụ thể có thuế đƣợc chia thành các nội dung: - Lập hồ sơ đăng ký thuế: theo đúng các qui định và nộp cho cơ quan thuế đúng thời hạn, tất cả các loại thuế đều đƣợc đăng ký cùng một bộ hồ sơ. - Hạch toán doanh thu, chi phí theo quy định của Luật Thuế TNDN, lập tờ khai các loại thuế có phát sinh tại đơn vị. - Lập dự toán thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp cả năm và từng quý. - Lập giấy nộp tiền vào ngân sách nhà nƣớc chuyển cho bộ phận kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng nộp thuế vào Kho bạc Nhà nƣớc theo đúng thời hạn qui định. - Lập các báo cáo quyết toán thuế cuối năm. - Giải trình các căn cứ lập tờ khai, báo cáo quyết toán thuế theo yêu cầu của cơ quan thuế. Để thực hiện tốt các nhiệm vụ trên, hệ thống kế toán trong doanh nghiệp có thể đƣợc tổ chức theo một trong hai hƣớng sau: Thứ nhất, trên cơ sở thông tin do kế toán tài chính cung cấp, kế toán thuế điều chỉnh các khoản doanh thu và chi phí theo quy định của Luật Thuế TNDN để xác định doanh thu, chi phí và lợi nhuận chịu thuế. Trong đó, doanh thu thuần của kế toán tài chính sẽ đƣợc cộng với các khoản giảm doanh thu của kế toán tài chính nhƣng không đƣợc trừ ra khỏi doanh thu chịu thuế theo quy định của Luật Thuế TNDN. Trừ ra khỏi khoản chi phí của kế toán tài chính các khoản chi phí không có hóa đơn chứng từ, không hợp lý, hợp lệ và ngoải định mức theo quy định của luật thuế. Thứ hai, tổ chức thêm phân hệ kế toán để phục vụ yêu cầu của kế toán thuế. Theo cách tổ chức này, ngoài hệ thống sổ kế toán để phục vụ nhu cầu thông tin cho kế toán tài chính, kế toán quản trị, doanh nghiệp phải mở thêm hệ thống các sổ kế toán chi tiết để hạch toán chi tiết doanh thu, chi phí theo quy định của Luật Thuế TNDN. Về nhân sự, các doanh nghiệp cần lựa chọn nhân viên kế toán có chuyên môn tốt, hiểu rõ các quy định của pháp luật về thuế, có kinh nghiệm để thực hiện các công việc này. 2
CHƯƠNG 1. KẾ TOÁN THUẾ NHẬP KHẨU, XUẤT KHẨU 1.1. Kế toán thuế nhập khẩu, xuất khẩu 1.1.1. Kế toán thuế nhập khẩu 1.1.1.1. Chứng từ, sổ sách, báo cáo thuế sử dụng Để hạch toán thuế nhập khẩu, kế toán sử dụng các hoá đơn chứng từ sau: - Hợp đồng Ngoại thƣơng - Tờ khai hàng hoá nhập khẩu Ký hiệu: HQ/2002-NK - Tờ khai trị giá tính thuế hàng hoá nhập khẩu Ký hiệu: HQ/2003 - TGTT - Tờ khai hàng hoá nhập khẩu phi mậu dịch Ký hiệu: HQ/2002- PMD - Phụ lục tờ khai trị giá tính thuế hàng hoá NK Ký hiệu HQ/2003 - PLTG - Hoá đơn GTGT, biên lai nộp thuế, vận đơn - Báo cáo thuế NK (Phần I & II - B02DN) 1.1.1.2. Tài khoản sử dụng Kế toán sử dụng Tài khoản 3333 - Thuế xuất khẩu, nhập khẩu. Tài khoản này dùng để phản ánh tình hình và xác định thuế xuất nhập khẩu phải nộp, đã nộp và còn phải nộp vào NSNN. Nội dung kết cấu tài khoản này nhƣ sau: Bên Nợ: - Số thuế xuất khẩu, nhập khẩu đã nộp vào NSNN - Số thuế XNK đƣợc NSNN hoàn lại, đƣợc miễn, giảm Bên Có: Số thuế XNK phải nộp vào NSNN Số dƣ Bên Có: Số thuế XNK còn phải nộp vào NSNN Số dƣ Bên Nợ: Số thuế XNK đã nộp thừa vào NSNN 1.1.1.3. Phương pháp hạch toán (1) Khi nhập khẩu vật tƣ, hàng hoá dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) hàng hoá, dịch vụ chịu thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ thuế, kế toán phản ánh giá trị vật tƣ, hàng hoá nhập khẩu bao gồm tổng số tiền phải thanh toán cho ngƣời bán, thuế nhập khẩu phải nộp và các chi phí thu mua (nếu có), ghi: Nợ TK 152, 156, 211,... Có TK 111, 112, 331 Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) Đối với thuế GTGT của hàng nhập khẩu thì sẽ đƣợc khấu trừ, ghi: Nợ TK 133 - Thuế GTGT đƣợc khấu trừ 3
Có TK 33312 - Thuế GTGT hàng nhập khẩu (2) Khi nhập khẩu vật tƣ, hàng hoá, TSCĐ dùng vào hoạt động SXKD hàng hoá dịch vụ không chịu thuế GTGT hoặc chịu thuế GTGT theo phƣơng pháp trực tiếp, kế toán phản ánh giá trị vật tƣ, hàng hoá nhập khẩu bao gồm cả thuế GTGT phải nộp của hàng hoá nhập khẩu. Nợ TK 152, 156, 211,... Giá mua có cả thuế GTGT Có TK 111, 112, 331,... Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) Có TK 33312 - Thuế GTGT hàng nhập khẩu (3) Khi nhập khẩu vật tƣ, hàng hoá, TSCĐ thuộc diện chịu thuế GTGT theo phƣơng pháp trực tiếp hoặc của đối tƣợng không thuộc diện chịu GTGT, kế toán ghi: Nợ TK 152, 156, 211,... Giá mua có cả thuế GTGT Có TK 111, 112, 331 Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) Có TK 33312 - Thuế GTGT hàng nhập khẩu (4) Khi nộp thuế nhập khẩu và thuế GTGT hàng nhập khẩu, kế toán ghi: Nợ TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) Nợ TK 33312 - Thuế GTGT hàng nhập khẩu Có TK 111, 112,... (5) Trƣờng hợp đƣợc hoàn thuế nhập khẩu đã nộp đối với hàng nhập khẩu mà còn lƣu kho, lƣu bãi dƣới sự kiểm soát của Hải quan, đƣợc phép tái xuất khẩu thì số thuế nhập khẩu đƣợc hoàn lại, ghi: Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Có TK 152, 153, 156,... (6) Trƣờng hợp đƣợc hoàn thuế nhập khẩu đối với hàng nhập khẩu đã nộp thuế nhập khẩu nhƣng thực tế nhập khẩu ít hơn so với khai báo thì số thuế nhập khẩu đã nộp thừa đƣợc hoàn lại, ghi: Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Có TK 152, 153, 156, 211,... (7) Trƣờng hợp nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất hàng xuất khẩu thì đƣợc hoàn thuế tƣơng ứng với tỷ lệ xuất khẩu thành phẩm. Khi nhận đƣợc thông báo thuế chính 4
thức của cơ quan Hải quan về số thuế nhập khẩu phải nộp, ghi: Nợ TK 152, 153, 156,... Có TK 3333 - Thuế xuất khẩu, nhập khẩu - Trong thời hạn quy định, nếu doanh nghiệp đã thực xuất số sản phẩm thì không phải nộp thuế nhập khẩu đối với số nguyên liệu đã nhập khẩu tƣơng ứng với số sản phẩm đã thực xuất. Nếu doanh nghiệp chƣa nộp thuế nhập khẩu thì số thuế nhập khẩu không phải nộp đối với số nguyên liệu đã nhập khẩu tƣơng ứng với số sản phẩm đã thực xuất, ghi: Nợ TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) Có TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 711 - Thu nhập khác - Nếu ngoài thời hạn quy định mà doanh nghiệp chƣa thực xuất số sản phẩm hoặc chƣa xuất khẩu hết số sản phẩm tƣơng ứng phải xuất khẩu thì doanh nghiệp phải nộp thuế nhập khẩu đối với số nguyên liệu tƣơng ứng với số sản phẩm chƣa xuất khẩu. Nếu số sản phẩm đã xuất khẩu hết thì doanh nghiệp sẽ đƣợc hoàn thuế nhập khẩu đã nộp, ghi: Nợ TK 111, 112 - Nếu nhận lại bằng tiền Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp Có TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 711 - Thu nhập khác (8) Trƣờng hợp đƣợc hoàn thuế nhập khẩu đối với hàng tạm nhập để tái xuất khẩu theo phƣơng thức kinh doanh hàng tạm nhập tái xuất, ghi: - Khi tạm nhập khẩu, phản ánh giá trị hàng nhập khẩu, số thuế nhập khẩu, thuế GTGT hàng nhập khẩu phải nộp, ghi: Nợ TK 152, 153, 156,... Có TK 111, 112, 331 Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) - Khi tái xuất khẩu không phải nộp thuế xuất khẩu, ghi: + Phản ánh giá vốn hàng xuất khẩu, ghi: Nợ TK 632 - Giá vốn hàng xuất khẩu Có TK 152, 155, 156,... + Phản ánh doanh thu bán hàng, ghi: Nợ TK 111, 112, 131,... 5
Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ + Khi đƣợc hoàn lại số thuế nhập khẩu, ghi: Nợ TK 111, 112,... Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp Có TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 711 - Thu nhập khác (9) Trƣờng hợp nhập khẩu hàng hoá vì lý do nào đó buộc phải xuất trả lại chủ hàng hoặc tái xuất sang nƣớc thứ ba thì đƣợc xét hoàn thuế nhập khẩu đã nộp và không phải nộp thuế xuất khẩu. - Phản ánh giá trị hàng nhập khẩu xuất trả lại chủ hàng, ghi: Nợ TK 331 - Phải trả ngƣời bán Có TK 152, 156, 211,... - Phản ánh số thuế nhập khẩu đƣợc hoàn lại, ghi: Nợ TK 111, 112 Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp kỳ sau Có TK 152, 156, 211,... Số thuế nhập khẩu đã nộp (10) Trƣờng hợp đối tƣợng nộp thuế nhầm lẫn trong kê khai hàng hoá nhập khẩu (thực tế nhập khẩu ít hơn kê khai) thì sẽ đƣợc hoàn trả số thuế nộp quá trong thời hạn một năm trở về trƣớc kể từ ngày kiểm tra phát hiện. Số thuế nộp qua đƣợc hoàn trả do nhầm lẫn trong kê khai, ghi: Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp kỳ sau Có TK 152, 156, 211,... Có TK 632, 711 (11) Trƣờng hợp đối tƣợng nộp thuế nhầm lẫn và gian lận trong kê khai hàng hoá nhập khẩu (thực tế nhập khẩu nhiều hơn so với kê khai) thì bị truy thu tiền thuế nhập khẩu trong thời hạn một năm trở về trƣớc kể từ ngày kiểm tra phát hiện. Số thuế nhập khẩu bị truy thu phải nộp, ghi: Nợ TK 152, 156, 211,... Có TK 3333 - Thuế xuất nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) (12) Trƣờng hợp nhập khẩu hàng hoá thuộc đối tƣợng đƣợc miễn, giảm thuế nhập khẩu theo chế độ quy định, nhƣng nếu sử dụng khác với mục đích đƣợc miễn giảm thì bị truy thu đủ số thuế đƣợc miễn giảm, ghi: 6
Nợ TK 152, 156, 211,... Có TK 3333 - Thuế xuất nhập khẩu (Chi tiết thuế NK) 1.1.2. Kế toán thuế xuất khẩu 1.1.2.1. Chứng từ, sổ sách, báo cáo thuế sử dụng Để hạch toán thuế xuất khẩu, kế toán sử dụng các hoá đơn chứng từ sau: - Hợp đồng Ngoại thƣơng - Tờ khai hàng hoá xuất khẩu Ký hiệu: HQ/2002-NK - Tờ khai trị giá tính thuế hàng hoá xuất khẩu Ký hiệu: HQ/2003 - TGTT - Tờ khai hàng hoá xuất khẩu phi mậu dịch Ký hiệu: HQ/2002- PMD - Phụ lục tờ khai trị giá tính thuế hàng hoá xuất Ký hiệu HQ/2003 - PLTG - Hoá đơn GTGT, biên lai nộp thuế xuất khẩu, vận đơn - Báo cáo thuế XK (Phần I & II - B02DN) 1.1.2.2. Tài khoản sử dụng Để hạch toán thuế xuất khẩu, nhập khẩu kế toán sử dụng Tài khoản 3333 - Thuế xuất khẩu, nhập khẩu. Tài khoản này dùng để phản ánh tình hình và xác định thuế xuất nhập khẩu phải nộp, đã nộp và còn phải nộp vào NSNN. Nội dung kết cấu tài khoản này nhƣ sau: Bên Nợ: - Số thuế xuất khẩu, nhập khẩu đã nộp vào NSNN - Số thuế XNK đƣợc NSNN hoàn lại, đƣợc miễn, giảm Bên Có: Số thuế XNK phải nộp vào NSNN Số dƣ Bên Có: Số thuế XNK còn phải nộp vào NSNN Số dƣ Bên Nợ: Số thuế XNK đã nộp thừa vào NSNN 1.1.2.3. Phương pháp hạch toán (1) Khi xuất khẩu hàng hoá, dịch vụ thuộc diện chịu thuế xuất khẩu, kế toán phản ánh doanh thu xuất khẩu, đồng thời phản ánh số thuế xuất khẩu phải nộp, ghi: Nợ TK 111, 112, 131 Nợ TK 3333- Thuế xuất, nhập khẩu (Thuế xuất khẩu) Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (2) Khi thực nộp thuế xuất khẩu vào NSNN, ghi: Nợ TK 3333 - Thuế xuất nhập khẩu (Thuế xuất khẩu) Có TK 111, 112,... (3) Trƣờng hợp đƣợc NSNN hoàn thuế xuất khẩu đối với hàng hoá xuất khẩu đã 7
nộp thuế xuất khẩu nhƣng không xuất khẩu nữa hoặc thực tế xuất khẩu ít hơn so với khai báo, ghi: Nợ TK 111, 112 Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp kỳ sau Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (4) Trƣờng hợp đƣợc hoàn thuế xuất khẩu đối với hàng đƣa ra nƣớc ngoài tạm xuất khẩu và tái nhập khẩu sản phẩm, hàng hoá gia công hoàn thành. - Khi xuất khẩu nguyên liệu, hàng hoá đƣa đi gia công, ghi: Nợ TK 154 - Chi phí SXKD dở dang Có TK 152, 156,... - Các chi phí phát sinh trong quá trình đƣa hàng đi gia công, ghi: Nợ TK 154 - Chi phí SXKD dở dang Có TK 111, 112, 331,... - Số thuế xuất khẩu phải nộp của hàng tạm xuất tái nhập, ghi: Nợ TK 154 - Chi phí SXKD dở dang Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu - Khi thực nộp thuế xuất khẩu vào NSNN đối với hàng tạm xuất tái nhập, ghi: Nợ TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu Có TK 111, 112,.. - Khi tái nhập khẩu sản phẩm, hàng hoá gia công hoàn thành, ghi: Nợ TK 152, 156,... Có TK 154 - Chi phí SXKD dở dang - Số thuế xuất khẩu đã nộp đƣợc NSNN hoàn lại đối với hàng tạm xuất tái nhập, ghi: Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Nợ TK 3333 - Nếu đƣợc trừ vào số phải nộp Có TK 152, 156,... Nếu hàng gia công chƣa bán Có TK 632 - Nếu hàng gia công đã bán (5) Trƣờng hợp hàng hoá đã xuất khẩu nhƣng vì lý do nào đó buộc phải nhập khẩu trở lại thì đƣợc hoàn lại thuế xuất khẩu đã nộp, ghi: Nợ TK 5212 - Hàng bán bị trả lại (Giá xuất khẩu) Có TK 111, 112, 131,... - Phản ánh giá trị hàng xuất khẩu phải nhập khẩu trở lại, ghi: 8
Nợ TK 152, 156,... Có TK 632 - Giá vốn hàng bán - Phản ánh số thuế xuất khẩu đƣợc hoàn lại bằng tiền hoặc trừ vào số thuế phải nộp kỳ sau, ghi: Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp kỳ sau Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (6) Trƣờng hợp đối tƣợng nộp thuế nhầm lẫn trong kê khai hàng hoá xuất khẩu (thực tế xuất khẩu ít hơn so với kê khai) thì đƣợc hoàn trả số thuế xuất khẩu nộp quá đó trong thời hạn 01 năm trở về trƣớc kể từ ngày kiểm tra phát hiện nhầm lẫn. Số thuế xuất khẩu nộp quá đó đƣợc hoàn trả, ghi: Nợ TK 111, 112 - Nếu đƣợc hoàn lại bằng tiền Nợ TK 3333 - Nếu trừ vào số phải nộp kỳ sau Có TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Có TK 711 - Thu nhập khác (7) Trƣờng hợp đối tƣợng nộp thuế nhầm lẫn trong kê khai hàng hoá xuất khẩu thì bị truy thu tiền thuế trong thời hạn 01 năm trở về trƣớc kể từ ngày kiểm tra phát hiện có sự nhầm lẫn đó. Số thuế xuất khẩu bị truy thu phải nộp, ghi: Nợ TK 511 - Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Nợ TK 811 - Chi phí khác Có TK 3333 - Thuế xuất, nhập khẩu 1.1.3. Kế toán ủy thác nhập khẩu, xuất khẩu 1.1.3.1. Chứng từ sử dụng - Hợp đồng uỷ thác xuất - nhập khẩu, - Hợp đồng xuất - nhập khẩu hàng hoá ký với nƣớc ngoài, - Hoá đơn thƣơng mại (Invoice) do ngƣời bán (nƣớc ngoài) xuất, - Tờ khai hải quan hàng xuất - nhập khẩu và Biên lai thuế GTGT hàng xuất khẩu - nhập khẩu. - Hóa đơn GTGT về hoa hồng ủy thác. 9
1.1.3.2. Tài khoản sử dụng - Tài khoản 338 (chi tiết từng đơn vị nhận uỷ thác) để theo dõi tình hình thanh toán với đơn vị nhận uỷ thác. - Các tài khoản 151, 156, 157, 133(1331) … để theo dõi trị giá thực tế và khoản thuế GTGT đƣợc khấu trừ của hàng xuất - nhập khẩu uỷ thác. - Đồng thời, để hạch toán ngoại tệ sử dụng các tài khoản: 1112, 1122, 515, 635, 413 - Tài khoản 138 (chi tiết đơn vị giao uỷ thác) để theo dõi tình hình thanh toán tiền hàng, tiền thuế của hàng xuất - nhập khẩu uỷ thác, tiền hoa hồng uỷ thác xuất - nhập khẩu và các khoản chi hộ với bên giao uỷ thác. - Các tài khoản 151, 156, 157 để theo dõi trị giá hàng xuất - nhập khẩu uỷ thác. - Tài khoản 333(3333, 33312, 3332) để theo dõi các khoản thuế của hàng xuất - nhập khẩu đơn vị chịu trách nhiệm kê khai và nộp hộ cho bên giao uỷ thác nhập khẩu. - Tài khoản 331 (chi tiết đơn vị xuất khẩu) để theo dõi tình hình thanh toán tiền hàng với đơn vị xuất khẩu nƣớc ngoài. 1.1.3.3. Phương pháp hạch toán a. Kế toán tại đơn vị ủy thác nhập khẩu (1) Khi chuyển tiền nhờ nhập khẩu bao gồm tiền hàng và các khoản thuế, phí nhập khẩu phải nộp cho bên nhận nhập khẩu, kế toán ghi: Nợ TK 1388 - Phải thu khác (chi tiết cho từng đối tƣợng) Có TK 111, 112, 3111 (2) Khi nhận hàng hàng từ đơn vị nhận nhập khẩu ủy thác, căn cứ vào hóa đơn thanh toán tiền hàng, biên lai nộp thuế GTGT, thuế NK của bên nhận nhập khẩu ủy thác, kế toán phản ánh: Nợ TK 1561,152,153,... Có TK 1388 - Giá trị hàng chƣa có thuế nhập khẩu Có TK 3333 - Chi tiết thuế nhập khẩu. Có TK 3332 - Thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có) - Thuế GTGT hàng nhập khẩu nếu đƣợc khấu trừ, kế toán phản ánh: Nợ TK 133 - Thuế GTGT đầu vào. Có TK 33312 - Thuế GTGT hàng nhập khẩu - Thuế GTGT hàng nhập hkẩu không đƣợc khấu trừ, kế toán phản ánh: 10
Nợ TK 1561, 152, 153,.... Có TK 33312 - Thuế GTGT hàng nhập khẩu (3) Khi thanh toán tiền hoa hồng (phí ủy thác) cho bên nhận ủy thác nhập khẩu, kế toán ghi: Nợ TK 1562, 152, 153,... Có TK 1388 (Chi tiết cho từng đối tƣợng) (4) Căn cứ vào biên lai nộp thuế nhập khẩu, thuế GTGT hàng nhập khẩu, thuế TTĐB (nếu có) của bên nhận ủy thác nhập khẩu, kế toán phản ánh: Nợ TK 3333 - Thuế nhập khẩu Nợ TK 33312 - Thuế GTGT hàng nhập khẩu Nợ TK 3332 - Thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có) Có TK 1388 (Chi tiết cho từng đối tƣợng) b. Kế toán tại đơn vị nhận nhập khẩu ủy thác (1) Khi nhận tiền để nhập khẩu bao gồm tiền hàng và tiền thuế, phí, lệ phí,... kế toán phản ánh: Nợ TK 111,112,... Có TK 3388 (Chi tiết cho từng đối tƣợng) (2) Khi trả tiền hàng, nộp hộ thuế nhập khẩu, thuế TTĐB, thuế GTGT hàng nhập khẩu, kế toán phản ánh: Nợ TK 3388 (Chi tiết cho từng đối tƣợng) Có TK 111,112 (3) Căn cứ vào hóa đơn thanh toán hoa hồng ủy thác (phí ủy thác) của bên nhờ nhập khẩu, kế toán phản ánh: - Nếu đơn vị nộp thuế GTGT theo phƣơng pháp trực tiếp Nợ TK 111, 112, 1388 Có TK 511- Hoa hồng đƣợc hƣởng Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nô ̣p - Nếu đơn vị nộp thuế GTGT theo phƣơng pháp trực tiếp Nợ TK 111,112, 1388 Có TK 511- Hoa hồng đƣợc hƣởng (tổng giá thanh toán). Đồng thời phản ánh số thuế GTGT của hoa hồng đƣợc hƣởng. 11
Nợ TK 511 Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp c. Kế toán tại tại đơn vị ủy thác xuất khẩu. (1) Khi xuất kho vật tƣ, hàng hóa, thành phẩm nhờ xuất khẩu ủy thác, kế toán phản ánh: Nợ TK 157 - Giá xuất kho Có TK 152,156,155,... (2) Khi đơn vị nhận xuất khẩu báo cáo hàng đã xuất khẩu, kế toán phản ánh: Nợ TK 632 - Giá vốn hàng bán Có TK 157 - Hàng gửi bán (3) Căn cứ vào hóa đơn thanh toán tiền hàng của bên nhận xuất khẩu ủy thác, kế toán phản ánh: Nợ TK 111, 112, 1388 Có TK 511 - Doanh thu xuất khẩu (4) Phản ánh số thuế xuất khẩu phải nộp, kế toán ghi: Nợ TK 511 - Doanh thu xuất khẩu Có TK 3333 - Chi tiết thuế xuất khẩu (5) Khi chuyển tiền để nhờ nộp thuế, phí của hàng xuất khẩu, kế toán phản ánh: Nợ TK 1388 Có TK 111,112,... (6) Khi thanh toán tiền hoa hồng nhờ xuất khẩu ủy thác cho bên nhận xuất khẩu ủy thác, kế toán phản ánh: Nợ TK 641- Chi phí bán hàng Nợ TK 133 - Thuế GTGT đầu vào Có TK 1388, 111, 112 - Tổng giá thanh toán. d. Kế toán tại tại đơn vị nhận ủy thác xuất khẩu (1) Căn cứ vào tờ khai hải quan và hóa đơn thanh toán tiền hàng của ngƣời mua, kế toán phản ánh: Nợ TK 111, 112, 131 Có TK 3388 - Chi tiết cho từng đối tƣợng (2) Khi nhận tiền của bên nhờ xuất khẩu thác để nộp thuế xuất khẩu, phí xuất khẩu,... kế toán phản ánh: Nợ TK 111,112 12
Có TK 3388 - Chi tiết cho từng đối tƣợng (3) Nộp thuế hộ thuế xuất khẩu, phí ủy thác, kế toán phản ánh: Nợ TK 3388 Có TK 111, 112 (4) Căn cứ vào hóa đơn thanh toán tiền hoa hồng của bên nhờ xuất khẩu ủy thác, kế toán phản ánh: - Đối với đơn vị nộp thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ, kế toán phản ánh: Nợ TK 111,112, 3388, 1388 Có TK 511 - Hoa hồng đƣợc hƣởng (Giá chƣa thuế GTGT) Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp - Đối với đơn vị nộp thuế GTGT theo phƣơng pháp trực tiếp, kế toán phản ánh: Nợ TK 111,112, 3388, 1388 Có TK 511 - Hoa hồng đƣợc hƣởng (tổng giá thanh toán) Phản ánh số thuế GTGT phải nộp của số tiền hoa hồng đƣợc hƣởng. Nợ TK 511- Hoa hồng đƣợc hƣởng Có TK 3331 - Thuế GTGT phải nộp Cuối kỳ, bên nhờ xuất khẩu và bên nhận xuất khẩu ủy thác sẽ tiến hành đối chiếu công nợ trên tài khoản 1388 và 3388 để thanh toán cho nhau và thanh lý hợp đồng. 1.2. Kê khai hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu 1.2.1. Quy định chung về kê khai hàng hoá xuất, nhập khẩu Luật thuế quy định thời điểm tính thuế xuất nhập, thuế nhập khẩu là ngày đăng ký tờ khai hàng xuất khẩu, nhập khẩu. Trong vòng 8 giờ kể từ khi đăng ký tờ khai xuất, nhập khẩu, cơ quan thu thuế thông báo chính thức cho đối tƣợng nộp thuế số thuế phải nộp. Thời hạn nộp thuế đƣợc quy định nhƣ sau: a. Đối với hàng hoá nhập khẩu chính ngạch - Đối với hàng hoá là vật tƣ, nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu đƣợc nộp thuế trong thời gian 9 tháng, kể từ ngày đối tƣợng nộp thuế nhận đƣợc thông báo. - Đối với hàng tạm xuất, tái nhập, hàng tạm nhập tái xuất là 15 ngày kể từ ngày hết thời hạn tạm xuất - tái nhập hoặc tạm nhập tái xuất. 13
- Hàng là máy móc, thiết bị, nguyên liệu, phƣơng tiện vận tải nhập khẩu để phục vụ cho sản xuất là 30 ngày kể từ ngày đối tƣợng nộp thuế nhận đƣợc thông báo chính thức của cơ quan thu thuế. - Đối với hàng tiêu dùng nhập khẩu thì phải nộp xong thuế trƣớc khi nhận hàng. Trƣờng hợp có bảo lãnh thì thời hạn nộp thuế là 30 ngày. b. Đối với hàng hàng xuất khẩu, nhập khẩu phi mậu dịch và tiểu ngạch biên giới Nộp thuế ngay khi xuất khẩu hàng ra nƣớc ngoài hoặc nhập khẩu hàng vào Việt Nam. 1.2.2. Phương pháp lập tờ khai hàng hoá xuất khẩu * Tờ khai hàng hoá xuất khẩu đƣợc thực hiện theo mẫu HQ/2012-XK 14