intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Thân cò lặn lội

Chia sẻ: Trần Ngọc Sang | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

Thêm vào BST
Báo xấu
74
lượt xem 10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thế kỷ thứ 17, ở làng Vạn Hà, nay thuộc xã Thiệu Hưng huyện Thiệu Yên, tỉnh Thanh Hoá, có ông Nguyễn Quán Nho là người nổi tiếng thông mình, tài giỏi, thanh liêm, chính trực. Thân phụ ông Nho mất sớm. Ông Nho nên người đức hạnh là nhờ công lao dạy dỗ của người mẹ. Ông thi đỗ tiến sĩ, trở về làng vinh quy bái tổ, võng lọng rợp trời. Đám rước ông Nghè đã tới đầu làng, nhưng mẹ ông vẫn điềm nhiên vớt bèo. Không phải đón quan tân khoa. Bà vẫn nén lòng không...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thân cò lặn lội

  1. thaân coø laën loäi NHIEÀU TAÙC GIAÛ Ngoïc Thaïch Söu taàm, tuyeån choïn vaø bieân soaïn NHAØ XUAÁT BAÛN THÖÔNG HUYEÀN THOÂNG TAÁN 
  2. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi  
  3. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi CHÖÕ HIEÁU, MOÄT GIAÙ TRÒ VÓNH HAÈNG Gs. Töông Lai Coù moät giaù trò xuyeân thôøi gian vaø khoâng gian, töø khi con ngöôøi xuaát hieän treân traùi ñaát cho ñeán khi traùi ñaát coøn con ngöôøi. Ñoù laø tình maãu töû, laø ôn sinh thaønh, ñöùc döôõng duïc maø moãi moät con ngöôøi traân troïng ñuùc keát vaø naâng niu thaønh chöõ hieáu. Chöõ hieáu aáy, trieát lyù phöông Ñoâng naâng leân thaønh ñaïo, daãn daét moïi öùng xöû cuûa con ngöôøi trong xaõ hoäi thaønh ñaïo hieáu, moät giaù trò vónh haèng. Trong saâu thaúm taâm hoàn con ngöôøi luoân lung linh moät aùnh saùng mang tính vónh haèng, ñoù laø aùnh maét trìu meán cuûa meï. Vôùi nhieàu ngöôøi, keå caû nhöõng ngöôøi tuoåi ñaõ cao, thì duø meï khuaát nuùi, aùnh saùng töø ñoâi maét meï vaãn aám aùp chieáu roïi con ñöôøng ñôøi cuûa hoï. Trong cuoäc ñôøi moãi con ngöôøi, coù bao nhieâu giaù trò ñöôïc hoà hôûi tieáp nhaän roài bò laïnh luøng vöùt boû. Coù nhöõng giaù trò thôøi thöôïng cöù töôûng nhö oàn aøo cuoán huùt khoâng döùt, nhöng roài chuùng nhanh choùng bò laõng queân. Neáu nhö queân haún, thì cuõng chæ coøn laø nhöõng vang boùng tình côø ñöôïc höõng hôø nhaéc laïi. Maø nhaéc laïi nhö hoaøi nieäm veà moät thôøi aáu tró bò choaùng ngôïp tröôùc  
  4. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi nhöõng aûo aûnh haøo nhoaùng, nhö nhöõng laáp Loït loøng meï, baùu vaät ñöôïc taïo hoùa ban taëng ñoù seõ töø doøng söõa meï maø töï trôû thaønh con loaùng phaûn quang bong boùng xaø phoøng ñöôïc treû ngöôøi. “Con ngöôøi töï saûn sinh ra mình”, con thoåi ra, loùe leân phuùt choác döôùi aùnh maët trôøi, vaø nhanh choùng buïc vôõ, tan bieán. Roài vôùi Hegel, nhaø trieát hoïc lôùn ngöôøi Ñöùc, neâu leân thôøi gian vaø söï traûi nghieäm treân ñöôøng ñôøi, luaän ñieåm tuyeät vôøi thaâu toùm ñöôïc quaù trình ngöôøi ta seõ ngaøy caøng nhaän ñöôïc nhöõng chaân xaõ hoäi hoùa (hieåu theo ñuùng nghóa ñích thöïc giaù trò maø neáu thieáu, con ngöôøi khoâng theå soáng cuûa chuyeân ngaønh xaõ hoäi hoïc chöù khoâng phaûi noåi laøm ngöôøi. Trong nhöõng giaù trò aáy, nhieàu laø “xaõ hoäi hoùa” ñöôïc haøm nghóa nhö ngöôøi ta ngöôøi xeáp chöõ hieáu leân haøng ñaàu. ñang duøng traøn lan hieän nay) ñeå con ngöôøi töø moät thöïc theå töï nhieân trôû thaønh moät thöïc Vaø vì moãi moät ngöôøi ñeàu ñöôïc moät meï sinh theå xaõ hoäi. ra, neân duø ñöôïc sinh ra nôi nhaø cao cöûa roäng, laàu son gaùc tía hay sinh ra döôùi maùi tranh Neáu ñöùa treû vöøa sinh ra ñöôïc ñöa vaøo nuoâi ngheøo xieâu veïo doät naùt, thì tieáng khoùc chaøo ñôøi trong nhaø kính – moät thöù “oáng nghieäm” – taùch khoûi cuoäc soáng xaõ hoäi cuûa con ngöôøi, thì thöïc naøo cuõng gaén vôùi moät baàu söõa meï. Nghóa tình theå töï nhieân aáy cuõng seõ lôùn leân, nhöng khoâng saâu naëng cuûa meï, moãi con ngöôøi ñöôïc uoáng töø baàu söõa thieâng lieâng aáy. Caùi ñoù taïo neân giaù trò coù tö duy vì khoâng bieát noùi, khoâng coù ngoân ngöõ – vónh haèng vöøa noùi. coâng cuï cuûa tö duy – ñoàng nghóa laø thöïc theå ñoù khoâng coù yù thöùc, caùi laøm neân thuoäc tính Giaù trò thieâng lieâng aáy do taïo hoùa ban taëng cho con ngöôøi. “Coâng cha nhö nuùi Thaùi Sôn. ngöôøi. May thay, nhôø söï coâng baèng vaø soøng Nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy phaúng cuûa taïo hoùa, quaù trình “töï saûn sinh ra ra”, ñoù laø ñaïo lyù ngaøn ñôøi khoâng lay chuyeån mình” ñöôïc khôûi ñaàu töø doøng söõa meï. Chaúng theá maø caùc cuï ta ñaõ ñuùc keát: Cha sinh khoâng ñöôïc. Coâng cha nghóa meï, ôn sinh thaønh, ñöùc baèng meï döôõng! döôõng duïc maø moãi con ngöôøi ñöôïc nhaän lónh ñeå neân ngöôøi chính laø baùu vaät trôøi cho. Nhöõng Buù meï, beù ñaõ buù vaøo mình döôõng chaát ñaëc ai chaúng may khoâng nhaän lónh ñöôïc troïn veïn, bieät cuûa meï truyeàn cho, nhöõng döôõng chaát maø hoaëc töï ñaùnh maát aân hueä aáy, thì quaû laø noãi khi coøn laø baøo thai trong buïng meï, beù ñaõ ñöôïc baát haïnh lôùn nhaát cuûa moät ñôøi ngöôøi. Hai chöõ tieáp nhaän. Phaûi hieåu raèng töø trong cô theå meï, neân ngöôøi raát dung dò, cöù töôûng nhö ñôn giaûn, döôõng chaát ñaëc bieät ñoù ñöôïc chöng caát töø söï soáng ngöôøi, cuûa con ngöôøi, cuûa loaøi ngöôøi töø song ngaám saâu vaøo seõ ngoä ra raát nhieàu ñieàu.  
  5. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi quen duøng khaùi nieäm “gia ñình laø teá baøo xaõ khi loaøi ngöôøi xuaát hieän. Söï soáng aáy haøm chöùa hoäi” moät caùch ñôn giaûn nhö ñaõ quy öôùc, moät trong noù tri thöùc vaø kinh nghieäm soáng cuûa loaøi ngöôøi. Nhôø ñoù, töø doøng söõa meï, giuùp taïo ra khaùi nieäm maø ñaõ ñi vaøo caùc vaên baûn phaùp luaät, trong beù nhöõng phaåm tính ngöôøi cuûa con ñònh hình nhöõng phaùp quy. Beân caïnh söï ñuùng ngöôøi xaõ hoäi. Phaåm tính ngöôøi aáy, khi coøn ñaén cuûa nhöõng öôùc leä ñaõ ñöôïc quy phaïm hoùa vaø laø baøo thai trong buïng meï, chæ laø chaát voâ thöùc ñöôïc söû duïng phoå bieán aáy, caàn phaûi thaáy raèng, – ngöôøi töø cô theå cuûa meï truyeàn cho. Chaát voâ neáu “gia ñình laø teá baøo cuûa xaõ hoäi” thì ñoù laø moät thöùc – ngöôøi, nhaân toá huyeát thoáng töï nhieân teá baøo ñaëc bieät maø tính huyeát thoáng, laøm aáy ñaõ ñònh hình phaåm tính ngöôøi, khu bieät neân neùt ñaëc bieät ñoù. Hôn nöõa, gia ñình laø moät raïch roøi vôùi moïi thöïc theå töï nhieân khaùc. Phaåm coäng ñoàng khaùc haún vôùi taát caû caùc coäng ñoàng xaõ hoäi khaùc khoâng chæ ôû tính huyeát thoáng maø tính aáy roõ daàn leân trong quaù trình con ngöôøi tieáp xuùc vôùi moâi tröôøng xaõ hoäi, khôûi ñaàu töø coøn ôû tính khoâng choïn löïa. Khoâng ai coù theå moái lieân heä giöõa beù vaø meï, roài tieáp ñaáy laø boá, laø choïn cöûa maø sinh ra, choïn löïa cha meï. Xaõ hoäi gia ñình, coäng ñoàng xaõ hoäi ñaàu tieân. caøng phaùt trieån, möùc soáng cuûa con ngöôøi caøng Töø coäng ñoàng xaõ hoäi ñaàu tieân ñoù maø quaù ñöôïc caûi thieän thì vieäc nuoâi con seõ bôùt nhoïc trình con ngöôøi trôû thaønh con ngöôøi xaõ hoäi nhaèn nhôø vaøo nhöõng tieän nghi vaät chaát vaø tieán ñöôïc khôûi ñoäng vaø hoaøn thaønh trong söï tieáp xuùc boä cuûa coâng ngheä thöïc phaåm dinh döôõng cho daàn vôùi nhöõng coäng ñoàng lôùn hôn: haøng xoùm treû em vaø dòch vuï höôùng vaøo con treû cuøng vôùi nhöõng thaønh töïu y hoïc, nhöng söï daïy con seõ laùng gieàng, nhaø tröôøng, caùc hoäi ñoaøn… vaø xaõ hoäi roäng lôùn. Taát caû nhöõng ñieàu aáy cho thaáy: Töï khoù khaên phöùc taïp hôn raát nhieàu. Lo cho con nhieân khoâng tröïc tieáp sinh thaønh ra con ñuû aên, ñuû maëc ñoái vôùi ñoâng ñaûo ngöôøi daân ñaõ ngöôøi theo nghóa ñích thöïc cuûa noù. Taïo hoùa chæ khoù, chaêm soùc ñôøi soáng tinh thaàn, nhöõng phaåm ban cho thöïc theå töï nhieân nhöõng tieàn ñeà sinh tính vaên hoùa cho con caøng khoù hôn nhieàu. theå ñeå con ngöôøi töï taùc thaønh neân chính mình Chôù queân raèng “söõa nuoâi phaàn xaùc, haùt trong quaù trình xaõ hoäi hoùa, töùc laø quaù trình nuoâi phaàn hoàn” (thô Nguyeãn Duy). Caùi phaàn con ngöôøi töï saûn sinh ra chính mình, trôû “hoàn” aáy môùi mong manh, soáng ñoäng, maõnh thaønh con ngöôøi xaõ hoäi. lieät, nhöng cuõng deã bò thöông toån bieát bao. Vaäy maø, khoâng coù caùi phaàn “hoàn” aáy thì phaàn “xaùc” Phaûi daãn daét hôi daøi doøng vì ñaõ coù moät söï ngoä nhaän, hoaëc thieáu minh baïch, khi chuùng ta coøn coù nghóa lyù gì? Chaêm soùc ñôøi soáng taâm hoàn  
  6. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi em trong gia ñình” cuõng ñoàng thôøi laø nhöõng cuûa beù khoù hôn raát nhieàu so vôùi lo cho chuùng “hay aên, choùng lôùn”. AÁy vaäy maø, caùi noâi hình “thaønh vieân cuûa xaõ hoäi”. Tuy vaäy, khoâng theå thaønh nhaân caùch cho con ngöôøi laïi chính laø ñem caùch öùng xöû trong moái quan heä gia ñình ñaây. Theo hoïc giaû Nguyeãn Khaéc Vieän, “coù theå aùp duïng vaøo trong quan heä xaõ hoäi, vaø ngöôïc noùi sau 5, 6 tuoåi, tính tình con ngöôøi ñaõ hình laïi, cuõng khoâng theå aùp ñaët nhöõng chuaån möïc thaønh, giaùo duïc khoù maø bieán ñoåi”. Thaät chí lyù öùng xöû xaõ hoäi vaøo trong öùng xöû gia ñình. Caùc khi oâng khuyeân “Ñeå cho treû soáng hoaøn toaøn thaønh vieân trong gia ñình gaén boù vôùi nhau ñaày ñuû thôøi thô aáu cuûa noù, sau naøy lôùn leân noù trong moái thaâm tình maùu muû, ruoät raø. Khoâng thaáy roõ ñieàu aáy, aét khoù maø hieåu roõ caùi ñaïo seõ soáng ñôøi ngöôøi lôùn moät caùch hoaøn toaøn ñaày laøm ngöôøi: Ñaïo hieáu. ñuû”. Muoán “Ñeå cho treû soáng hoaøn toaøn ñaày ñuû thôøi thô aáu cuûa noù” thì ngöôøi lôùn, tröôùc heát laø Chaúng haïn, trong Luaät Hoân nhaân vaø Gia cha meï cuûa beù, phaûi coù moät noã löïc raát lôùn, nhaát ñình ôû muïc 4, Ñieàu 2 cuûa Chöông I coù ghi roõ nghóa vuï cuûa con chaùu ñoái vôùi oâng baø, cha meï, laø trong boái caûnh hieän nay. Chính ôû ñaây, gia caùc thaønh vieân trong gia ñình coù nghóa vuï ñình coù moät vò trí ñaëc bieät. quan taâm, chaêm soùc giuùp ñôõ nhau. Nghóa vuï Gia ñình Vieät Nam noùi rieâng vaø gia ñình phöông Ñoâng noùi chung laø moät thieát cheá aáy mang tính phaùp lyù, ngöôøi vi phaïm seõ bò phaùp luaät tröøng phaït. Nghóa vuï aáy cuõng haøm ñònh hình sôùm nhaát vaø cuõng ít bieán ñoåi nhaát. chöùa noäi dung cuûa hieáu nghóa. Theá nhöng, Tính beàn vöõng khoâng maáy ñoåi thay aáy laø saûn noäi dung cuûa hieáu nghóa trong chöõ hieáu, trong phaåm cuûa neàn kinh teá noâng nghieäp keùo daøi ñaïo hieáu maø chuùng ta ñang baøn, coù noäi haøm trieàn mieân. Quaù trình chuyeån sang kinh teá thò tröôøng taïo ra nhöõng yeáu toá coù söùc coâng phaù vaøo roäng hôn nhieàu, vöôït quaù nhöõng ñieàu quy ñònh veà “nghóa vuï” aáy, ñaëc bieät laø ôû haøm löôïng tình thaønh trì cuûa moâ hình öùng xöû trong moái quan caûm ñöôïc chöùa ñöïng trong noù. heä ñaúng caáp vaø phaän vò cuûa leà thoùi gia tröôûng trong khuoân maãu gia ñình ñöôïc aùp ñaët vaøo xaõ Khi thöïc hieän ñaïo hieáu, con ngöôøi vöøa thöïc hieän nghóa vuï laøm ngöôøi, ñieàu maø phaùp luaät hoäi tröôùc ñaây. Maët khaùc, vaán ñeà caù nhaân – coâng daân ñaõ quy ñònh, vaø quan troïng hôn nöõa, thöïc hieän tình caûm ñaïo ñöùc cuûa con ngöôøi. Ñöông chính laø vaán ñeà neàn taûng cuûa xaõ hoäi hieän taïi. nhieân, trong nghóa vuï cuõng coù nghóa vuï Cuõng treân yù nghóa ñoù, giaûi phoùng caù nhaân laø phaùp lyù vaø nghóa vuï ñaïo ñöùc, hai ñieàu ñoù ñoäng löïc tinh thaàn cuûa hieän ñaïi hoùa. Caùc “con 0 
  7. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi khoâng maâu thuaãn nhau, khoâng ñoái laäp vaø loaïi ñeán baùo Ñaïi Ñoaøn Keát caùch nay ñaõ hôn 15 naêm, vaøo thaùng Gieâng naêm 1991: “Giöõa thôøi tröø nhau, song khoâng ñoàng nhaát. Neáu so saùnh moät caùch hôi thoâ thieån thì nghóa vuï ñaïo ñöùc buoåi kinh teá thò tröôøng naøy chöõ Hieáu coøn hay maát”, vaán ñeà ñöôïc ñaët ra treân bình dieän cao hôn, vì ôû ñaây, vöøa phaûi coù yù thöùc veà nghóa vuï laïi vöøa phaûi laøm cho yù thöùc veà nghóa vuï sinh hoaït tinh thaàn cuûa xaõ hoäi, khôi daäy nhöõng aáy ñöôïc naâng leân ñeå chuyeån thaønh tình caûm böùc xuùc doàn neùn trong khoâng ít taâm tö, tình nghóa vuï. Maø ñaõ laø tình caûm, thì phaûi laø do caûm cuûa ñuû loaïi löùa tuoåi, song coù leõ nhieàu nhaát söï thoâi thuùc töø beân trong, do tieáng goïi cuûa con ôû nhöõng baäc cao tuoåi töï vaán veà söï suy thoaùi tim, chöù khoâng chæ laø do söï thuùc eùp töø beân cuûa moät bieåu hieän ñaïo lyù xaõ hoäi coù taùc ñoäng ngoaøi (ví nhö dö luaän xaõ hoäi hay laø luaät phaùp), tröïc tieáp töø lôùp ngöôøi naøy. Baùo “Ñaïi Ñoaøn Keát” môû trang muïc “Taâm söï ngöôøi cao tuoåi qua maëc daàu aùp löïc ñoù cuõng raát quan troïng trong nhöõng caùnh thö” veà sau ñoåi thaønh “Taâm söï vieäc hình thaønh phaåm caùch cuûa con ngöôøi. cuøng con chaùu”. Ñeå roài töø naêm 1993, cuoäc Khi chaùu con thöïc hieän ñaïo hieáu trong öùng thi “Vieát veà OÂng Baø Cha Meï cuûa chuùng xöû haèng ngaøy vôùi oâng baø cha meï, neáu chæ ñôn thuaàn laø theo quy ñònh cuûa nghóa vuï maø ta” ñaõ xaùc laäp moái quan heä hai chieàu trao ñoåi khoâng phaûi laø do söï thoâi thuùc cuûa tình yeâu taâm söï giöõa caùc baäc cao nieân vaø lôùp treû. Nhöõng thöông, theo nhòp ñaäp cuûa traùi tim nhaân trang baùo ñaõ laø nhöõng thoâng ñieäp côûi môû göûi haäu thaám ñöôïm tình maùu muû ruoät raø, thì ñeán caùc taàng lôùp nhaân daân, ñaùnh thöùc nhöõng khoù coù söï chaân tình vaø nhuaàn nhò trong lôøi aên aáp uû kín ñaùo trong taâm tình cuûa nhieàu theá heä, tieáng noùi, trong cöû chæ haønh vi, trong aùnh maét thoåi buøng leân ngoïn löûa tình ngöôøi qua caùc cuoäc vaän ñoäng “Bình choïn con chaùu hieáu thaûo” töø cô nuï cöôøi voán khoâng theå coù moät khuoân maãu, moät sôû ñeå tieán tôùi cuoäc Lieân hoan toân vinh ñaïi chuaån taéc naøo ñònh saün. Ñoïc kyõ maáy taäp saùch noùi veà con chaùu thaûo hieàn, taäp hôïp nhöõng bieåu con chaùu hieáu thaûo cuûa caû nöôùc. Keå caâu chuyeän soáng ñoäng vaø giaûn dò veà nhöõng taám töø thaùng 12-1995 cho ñeán nay, ñeàu ñaën 4 naêm göông hieáu thaûo, nhöõng gioït saùng lung linh goùp moät laàn, cuoäc lieân hoan caûm ñoäng vaø ñaày yù thaønh söùc toûa saùng cuûa ñaïo hieáu truyeàn thoáng nghóa aáy ñöôïc toå chöùc. Vaø hoâm nay, nhöõng taám trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta hoâm nay seõ thaáy göông hieáu thaûo töøng ñöôïc toân vinh qua caùc ngay ñieàu aáy. cuoäc lieân hoan aáy cuøng nhöõng maåu chuyeän caûm Töø moät caâu hoûi ñaày öu tö cuûa baïn ñoïc göûi ñoäng ñöôïc keå laïi vaø ñöôïc tuyeån choïn giôùi thieäu  
  8. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi saâu ñöôïc nhö nhieàu ngöôøi, nhöng toâi cuõng hieåu trong caùc taäp saùch naøy. ñöôïc coâng lao sinh thaønh cuûa cha meï to lôùn Coù moät söï thaät caàn phaûi noùi roõ ngay töø ñaàu: laém. Mình may maén hôn bao nhieâu ngöôøi laø taäp saùch naøy, cho duø coù coá gaéng ñeán ñaâu cuõng coøn coù meï treân ñôøi neân phaûi bieát lo maø ñeàn chæ giôùi thieäu ñöôïc moät trong nhöõng neùt soáng ñoäng veà ñaïo hieáu tình ngöôøi voán laø chaát xi ñaùp. Chöù tôùi khi meï maát thì daãu tieàn nuùi tieàn soâng cuõng khoâng tìm laïi ñöôïc meï”. Nhaø quaù maêng gaén keát nhöõng phaåm tính toát ñeïp laøm neân neùt ñeïp saâu laéng cuûa xaõ hoäi ta. Khoâng coù ngheøo, coù khi chò phaûi nhòn ñeå daønh côm cho caùi ñoù, maø chæ raët toaøn nhöõng ñaâm thueâ cheùm meï vaø em. Nhöng öôùc ao cuûa chò laø moãi naêm ñeán muøa Vu Lan, chò ñöôïc caøi leân aùo moät boâng möôùn, ma tuùy, maïi daâm, tham nhuõng aùp böùc, hoàng ñoû thaém daønh cho nhöõng ngöôøi ñoàng tieàn thao tuùng, nhöõng cuoäc “chaïy” quanh ñang coøn meï! nhöõng chieác gheá quyeàn löïc ñeå coù lôïi vaø danh… Caâu chuyeän “Moät hoïc sinh ngheøo ñaäu ba thì söï ngoät ngaït aáy seõ dìm cheát con ngöôøi. tröôøng ñaïi hoïc” noùi veà chaøng trai hieáu thaûo Nhöng khoâng, nhöõng caùi ñoù chæ laø beøo boït vaø vaùng baån noåi leân treân maët nöôùc, tuy deã thaáy, vaø ham hoïc ôû xaõ Phuù Myõ, huyeän Phuù Vang, tuy coù laøm vaån ñuïc doøng soâng, song con soâng tænh Thöøa Thieân - Hueá. Khi leân Hueá döï thi, caäu noùi vôùi meï: “Con seõ khoâng ñeå meï phaûi thaát cuoäc soáng vaãn xuoâi veà bieån caû do söùc cuoän chaûy voïng”. Ngaøy ngöôøi meï ngheøo caàm treân tay ba töø beân döôùi. Trong cuoäc soáng coøn voâ vaøn cöïc khoå khoù tôø giaáy nhaäp hoïc cuûa con trai ñaõ chaûy nöôùc maét maø raèng: “Duø tieàn nhaäp hoïc cuûa con phaûi chôø khaên, vaãn baät saùng leân nhöõng taám göông hieáu vaøo maáy saøo ruoäng saép gaët, nhöng ngheøo khoå thaûo coù söùc lan toûa laøm xao ñoäng loøng ngöôøi. maáy cuõng phaûi lo cho con ñi hoïc!” Phaûi chaêng Qua nhöõng taäp saùch naøy, ngöôøi ñoïc coù theå thaáy roõ nhöõng neùt choùi loøa cuûa taám loøng hieáu haïnh döôùi caâu chuyeän veà chaøng trai ngheøo xöù Hueá naøy laø maùi tranh ngheøo. “Boâng hoàng cho nhöõng söï keá tuïc sinh ñoäng cuûa truyeàn thoáng hieáu hoïc ai coøn meï” keå chuyeän moät phuï nöõ ngheøo coù cuûa nhöõng oâng Traïng ngaøy xöa phaûi ñoïc saùch nhan saéc nhöng phaûi ôû vaäy nuoâi meï nuoâi em baèng aùnh saùng ñom ñoùm vaø vieát chöõ treân maët caùt. Löûa thöû vaøng, gian nan thöû söùc. vì ñieàu kieän chò ñöa ra cho nhöõng ngöôøi daïm hoûi “thöông chò thì ñoàng yù phaûi cöu mang meï Nhaø söû hoïc ngöôøi Anh, Arnold Toynbee, vaø em gaùi chò suoát ñôøi” khoâng ai ñaùp öùng ñöôïc. ñöôïc xem laø nhaø söû hoïc lôùn nhaát cuûa theá kyû Chò noùi: “Toâi ít chöõ nghóa, khoâng hoïc roäng hieåu XX, töøng chæ ra: “Thaønh coâng cuûa con ngöôøi  
  9. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi thöôøng laø keát quaû cuûa söï choáng traû ñoái vôùi ñi trong ngoâi nhaø loäng laãy choùi chang aùnh ñieän thaùch thöùc. Thieân nhieân phaûi ñeán vôùi con ngöôøi cao aùp vaø ñeøn chuøm pha leâ laáp laùnh, nhöng laïi nhö moät khoù khaên caàn phaûi vöôït qua, neáu con lung linh ngôøi toû döôùi maùi tranh ngheøo thieáu ngöôøi choïi laïi thaùch thöùc, thì söï choáng traû cuûa aùnh ñieän. noù taïo nhöõng neàn taûng cho neàn vaên minh”. Töø Cuøng vôùi nhöõng caâu chuyeän caûm ñoäng cuûa yù nghóa luaän baøn veà baûn lónh cuûa moät daân toäc tình meï con, baø chaùu, ñöùc hy sinh vaø nghò löïc vaø neàn taûng cuûa vaên minh cuûa Toynbee, thu cuûa nhöõng ngöôøi cha daønh cho con vaø loøng bieát heïp vaøo söï hình thaønh tính caùch cuûa con ngöôøi ôn thaám ñaãm trong haønh ñoäng kieân trì vaø quaû cuõng nhö vaäy! “Nhöõng quyù töû ñua xe, nhöõng caûm cuûa nhöõng ñöùa con vöôït leân soá phaän, taäp caäu aám coâ chieâu thôøi hieän ñaïi” ñöôïc cha meï saùch coøn ñöa ra nhöõng caâu chuyeän maø bieân ñoä nuoâng chieàu vaø saün tieàn tham nhuõng ñeå mua caûm xuùc vaø söùc thuyeát phuïc cuûa tình ngöôøi cho chuùng chieác gheá ñaïi hoïc nhö ñaõ töøng mua môû ra raát roäng, ñöa chöõ hieáu leân taàm möùc caùi gheá quyeàn löïc cho mình, seõ khoâng theå coù thaät cao caû. ñöôïc söï hieáu hoïc vaø caøng khoâng theå coù ñöôïc Chuyeän moät sinh vieân ngheøo chaêm soùc meï hieáu nghóa. nuoâi, laø moät trong nhöõng ví duï caûm ñoäng veà Bôûi leõ, hieáu hoïc vaø hieáu nghóa, nhöõng phaåm ñieàu ñoù. Töø bi kòch taän cuøng cuûa moät ngöôøi phuï tính laøm noåi roõ chaát ngöôøi trong tính caùch nöõ bò ung thö phaûi soáng nhôø trong beänh vieän cuûa töøng ngöôøi, duø ñöôïc bieåu hieän ôû khía caïnh döôùi söï cöu mang cuûa coâ hoä lyù coù taám loøng vaøng, dung dò nhaát, vaãn laø söï keát ñoïng cuûa söùc choáng traûi qua nhöõng keát noái kyø laï cuûa thaân phaän con traû nhöõng thaùch thöùc cuûa ngoaïi caûnh ñeå soáng. ngöôøi, baø nhaän ñöôïc aân tình cao caû vaø hieáu Thaùch thöùc caøng nghieät ngaõ thì söùc choáng traû nghóa cuûa caäu con nuoâi laø moät sinh vieân ngheøo, caøng quyeát lieät. Söï nghieät ngaõ vaø tính quyeát “Caâu chuyeän coå tích hieän ñaïi veà hai chöõ lieät aáy laøm neân veû ñeïp tinh thaàn cuûa con Hieáu - Sinh”. Roài caâu chuyeän “OÂng ñaïi taù vaø ngöôøi. Vaø cuõng thaät deã hieåu, veû ñeïp aáy ngôøi ngöôøi meï 104 tuoåi” laïi gôïi leân moät neùt thaät leân trong khi ngöôøi ta phaûi ñoå moà hoâi, soâi nöôùc ñoäc ñaùo cuûa chöõ hieáu, vöøa bình thöôøng dung maét ñeå coù ñöôïc böõa côm ngheøo, thì baùt côm aên dò nhö chính cuoäc soáng haøng ngaøy ta vaãn gaëp vaøo mieäng vöøa cay ñaéng vöøa ngoït ngaøo vì coù vò nhöng laïi vöøa kyø dieäu cuûa chính cuoäc soáng aáy. maën cuûa nöôùc maét. Baøn tay ñöa baùt côm ngheøo Trong chieán tranh, ngöôøi laøng noùi veà oâng ñaïi nhöôøng cho meï giaø saùng tình ngöôøi aáy deã nhoøe taù nhö moät ngöôøi anh huøng, chæ huy caû binh  
  10. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi ñoaøn xe taêng nghieàn naùt quaân thuø, coøn baây vieäc anh nhaän phuïng döôõng moät baø meï coù ba con laø lieät só: “Meï ôi, caùc anh con ñaõ hy sinh giôø hoï noùi veà oâng laø noùi veà moät ngöôøi con hieáu caû roài. Meï cho con ñöôïc laøm con cuûa meï, thay thaûo, ngaøy ngaøy thay quaàn aùo, taém röûa, naáu aên theá caùc anh phuïng döôõng meï luùc tuoåi giaø”. Baø cho meï giaø 104 tuoåi, ñeâm ñeâm maéc maøn keâ goái meï lieät só ngheïn ngaøo “…Xin ñöôïc nhaän chaùu cho meï nguû, oâng vaãn naèm caïnh meï nhö caäu beù noù ñaây, coi nhö moät ñöùa con cuûa tui soáng laïi. cuûa 73 naêm tröôùc ñeå meï laïi che chôû cho oâng! Bieát bao ñeâm thao thöùc, tui cöù naèm nghó ngôïi Quaû thaät, vôùi hình aûnh oâng ñaïi taù xe taêng thieát vaø öôùc ao rieát…” Roài meï rôø naén caùnh tay anh, giaùp, ta hieåu saâu hôn caâu trieát lyù cuûa nhaø trieát hoïc coå ñaïi Aristote “Ta chaúng bao giôø traû xong ngöôùc nhìn anh nhö thöïc nhö mô trong nöôùc nôï vôùi cha meï mình”. maét. Caâu chuyeän keát thuùc baèng moät ñieàu öôùc Chöõ hieáu, ñaïo hieáu treân maûnh ñaát thaám cuûa ngöôøi keå: “Öôùc gì coù theâm nhieàu ngöôøi con nhö vaäy ñeå vôi ñi noãi ñau toät cuøng cuûa caùc baø ñaãm maùu vaø nöôùc maét cuûa bao theá heä Vieät meï Vieät Nam”. Nam naøy coøn coù moät noäi dung vöôït khoûi moïi ñieàu maø saùch vôû coå kim Ñoâng Taây thöôøng baøn Chöõ hieáu ñang môû roäng bieân ñoä cuûa noù, vaø ñeán: Chöõ hieáu ñoái vôùi caùc baø meï lieät só. vì theá, nhöõng caâu “kinh ñieån” cuûa Khoång Maïnh Caâu chuyeän “Öôùc gì coù nhöõng ngöôøi con nhö “Thieân haï goác ôû nöôùc, nöôùc goác ôû nhaø, nhö anh” laø moät minh chöùng soáng ñoäng veà nhaø goác ôû thaân mình” hay “Nhaø hoøa thuaän eâm aám, beàn vöõng laø goác reã cho ñaát nöôùc noäi dung ñoäc ñaùo naøy. Caâu chuyeän in ñaäm daáu an ninh” coù theå vaãn ñuùng song chöa ñuû. aán cuûa thôøi ñaïi maùu löûa, vöøa giaøu chaát traùng ca vöøa giaøu chaát bi ca, vaø roài phaåm caùch cuûa Ñieàu naøy deã hieåu. Cuoäc soáng khoâng ngöøng con ngöôøi noåi baät leân cao vôøi vôïi trong haønh vaän ñoäng. Ñaëc bieät laø vôùi nhöõng böôùc tieán nhö ñoäng nghóa tình theo nhòp ñaäp traùi tim nhaân vuõ baõo cuûa khoa hoïc vaø coâng ngheä cuoái theá aùi cuûa ngöôøi thöông binh, voán laø lính trinh kyû XX böôùc vaøo theá kyû XXI khieán cho kieåu saùt cuûa moät trung ñoaøn töøng 3 laàn ñöôïc tuyeân tö duy tuyeán tính seõ khoâng phuø hôïp nöõa cho döông laø Anh huøng löïc löôïng vuõ trang nhaân moät thôøi ñaïi phi tuyeán tính vôùi nhöõng bieán daân. Laøm giaùm ñoác moät cô sôû thöông binh, anh ñoäng vaø söùc maïnh vöôït troäi baát ngôø, khieán daønh duïm tieàn ñeå giuùp ñoàng ñoäi cuõ, ñi tìm ñöôïc cho nhöõng ai chaàn chöø, coøn tin raèng töông lai gaàn moät traêm ngoâi moä ñoàng ñoäi roài ñöa haøi chæ seõ laø söï tieáp tuïc ñôn giaûn cuûa quaù khöù, seõ coát veà queâ. Caâu chuyeän caûm ñoäng döøng laïi ôû sôùm thaáy mình huït haãng tröôùc söï thay ñoåi. Hoï  
  11. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi ôn hoa saùng thôm cho meï, taï ôn chim buoäc phaûi suy nghó laïi: seõ ñi ñeán ñaâu vaø baèng chieàu haùt cho cha” (Trònh Coâng Sôn) thì caùch naøo ñi ñeán ñoù, khi maø coù leõ ñaõ quaù muoän chính ngöôøi ngheä só thieân taøi aáy ñaõ noùi hoä ñeå traùnh ñöôïc ñieàu khoâng theå traùnh. Chöõ hieáu chuùng ta nhöõng öôùc ao thaàm kín vaø saâu laéng cuõng vaäy thoâi. trong loøng ñoái vôùi nhöõng ñaáng sinh thaønh, maø Cuoäc soáng ñang môû roäng bieân ñoä noäi dung cuûa hieáu, cho neân, trong söï keá thöøa phaûi bieát vôùi hoï, maët trôøi chæ chieáu saùng cho moãi ñöùa con cuûa mình. Chöõ hieáu laø moät giaù trò vónh haèng choïn loïc vaø naâng cao. Caàn löu yù raèng, nhö ñaõ neâu ôû treân: Vaán ñeà caù nhaân – coâng daân chính laø do ñoù. laø vaán ñeà neàn taûng cuûa xaõ hoäi hieän ñaïi, cuõng Nhaân ngaøy “Gia ñình Vieät Nam” 28.6.2008 treân yù nghóa ñoù, giaûi phoùng caù nhaân laø ñoäng löïc tinh thaàn cuûa hieän ñaïi hoùa. Do ñoù, cuõng phaûi coù nhöõng bieán ñoåi, theo ñoù noäi dung cuûa chöõ hieáu cuõng khoâng ñöùng yeân, daäm chaân taïi choã. Tính ñoäc laäp cuûa gia ñình vaø caù nhaân ñang daàn ñònh hình vaø daàn khaúng ñònh. Coù theå ñaây ñoù coù nhöõng bieåu hieän thaùi quaù, nhöng quaù trình naøy veà cô baûn laø ñuùng quy luaät. Chöõ Hieáu hoâm nay cuõng phaûi ñöôïc vaän haønh trong quyõ ñaïo cuûa heä giaù trò ñoù. Khoâng thaáy ñöôïc nhöõng bieán ñoåi aáy, chuùng ta seõ laïc haäu vôùi cuoäc soáng. Song, neáu khoâng nhaän ra moät caùch saâu saéc caùi giaù trò mang tính vónh haèng cuûa chöõ hieáu trong cuoäc soáng cuûa con ngöôøi, chöøng naøo con ngöôøi vaãn coøn toàn taïi treân quaû ñaát naøy, thì cuõng laïi laø moät huït haãng nguy hieåm trong ñôøi soáng tinh thaàn cuûa xaõ hoäi. Vì, duø cho bieân ñoä cuûa chöõ hieáu coù thu heïp hay môû roäng ñeán ñaâu thì caùi coát loõi cuûa noù vaãn nguyeân veïn giaù trò. Cho neân khi ngöôøi nhaïc só taøi hoa bieát “Taï 0 
  12. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi  
  13. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi phöông ñeán chuøa töôûng nhôù, toân vinh coâng ôn sinh thaønh döôõng duïc cuûa cha meï, caàu nguyeän cho vong hoàn ngöôøi thaân vaø caùc “coâ hoàn” thaäp phöông ñöôïc sieâu thoaùt. Baùo hieáu khoâng phuï thuoäc vaøo ñieàu kieän vaät chaát nhöng ñoøi hoûi ngöôøi con phaûi coù loøng nhaãn naïi, tình thöông vaø trí tueä. Moãi ngöôøi con coù theå sôùm hay muoän hoaëc khoâng T bao giôø hieåu heát veà cha meï, nhöng yù nieäm heo quan nieäm daân gian, Vu Lan veà ñaáng sinh thaønh luoân toàn taïi vónh vieãn. laø ngaøy “xaù toäi vong nhaân” cho Chöõ hieáu, theå hieän taâm ñöùc moãi con ngöôøi, nhöõng coâ hoàn. Vu Lan laø ngaøy leã tuy nhieân trong baøi vieát “Nhìn kyõ meï”, Hoøa laáy hieáu thuaän, baùc aùi laøm muïc ñích chuû thöôïng Thích Nhaát Haïnh laïi nhaän ñònh: yeáu. Chuùng ta khoâng chæ daønh tình thöông “Ngaøy Vu Lan, ta nghe giaûng vaø ñoïc saùch yeâu cho nhöõng ngöôøi cuøng huyeát thoáng maø veà ngaøi Muïc Kieàn Lieân vaø veà söï hieáu ñeã. coøn höôùng ñeán taát caû chuùng sinh. Ta laïy Phaät caàu cho meï soáng laâu, hoaëc laïy Sau ba thaùng An cö kieát haï(*), muøa Vu möôøi phöông taùm höôùng Taêng chuù nguyeän Lan - töùc ngaøy raèm thaùng Baûy aâm lòch - cho meï ñöôïc tieâu dieâu mieàn cöïc laïc, neáu coù yù nghóa raát lôùn ñoái vôùi nhöõng ngöôøi meï ñaõ maát. Hieáu thaûo xuaát phaùt töø tình theo tín ngöôõng Phaät giaùo. Theo truyeàn thöông, neáu khoâng coù tình thöông, hieáu chæ thoáng cuûa Phaät giaùo Ñaïi thöøa, ñaây laø laø söï giaû taïo”. ngaøy chö taêng laøm leã “giaûi haï” (ñieàm an Ngaøy nay, söï taùc ñoäng cuûa khoa hoïc kyõ cö taäp trung). Phaät giaùo coøn goïi leã Vu Lan thuaät vaøo ñôøi soáng xaõ hoäi ñaõ taïo thaønh laø “ngaøy hoan hæ”, Phaät töû vaø khaùch thaäp neáp soáng, neáp öùng xöû môùi, song Phaät töû vaãn khoâng queân ñeán chuøa leã Phaät trong (*) An cö kieát haï: moät thoâng leä cuûa caùc ñaïo só AÁn Ñoä dòp Vu Lan. Hoï caøi leân ngöïc hoa hoàng (hoa choïn nhöõng thaùng möa gioù an truù moät nôi nhaát ñònh hoàng traéng daønh cho ngöôøi maát meï, hoa ñeå baûo toàn söùc khoûe vaø taêng cöôøng ñaïo löïc.  
  14. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi hoàng ñoû cho nhöõng ai coøn meï), cuøng tuïng kinh Vu Lan Boàn, nghe giaûng veà nhöõng taám göông hieáu haïnh, cuùng döôøng Tam baûo, quy höôùng coâng ñöùc, caàu nguyeän cho cha meï, oâng baø, toå tieân... Muøa Vu Lan ñeán, nhöõng ai coøn cha meï neân daønh thôøi gian ôû beân chaêm soùc, chuyeän troø. Haõy döøng cuoäc soáng baän roän laïi ñeå coù dòp baùo hieáu coâng ôn sinh thaønh. T YÙ nghóa muøa Vu Lan ngaøy nay khoâng heá kyû thöù 17, ôû laøng Vaïn Haø, coøn daønh rieâng cho nhöõng ngöôøi theo ñaïo nay thuoäc xaõ Thieäu Höng huyeän Phaät maø ñaõ trôû thaønh neùt ñeïp trong vaên Thieäu Yeân, tænh Thanh Hoùa, coù hoùa Vieät Nam. Vu Lan thieâng lieâng bôûi noù oâng Nguyeãn Quaùn Nho laø ngöôøi noåi tieáng laø caùi roán keát noái cha meï ñôøi naøy vôùi cha thoâng minh, taøi gioûi, thanh lieâm, chính tröïc. meï ñôøi sau hoaëc tröôùc, keát noái ngöôøi soáng Thaân phuï oâng Nho maát sôùm. OÂng Nho neân vôùi ngöôøi cheát, keát noái nhöõng ngöôøi xa laï ngöôøi ñöùc haïnh laø nhôø coâng lao daïy doã cuûa vôùi nhau baèng tình thöông, söï bao dung. ngöôøi meï. OÂng thi ñoã tieán só, trôû veà laøng Muøa Vu Lan nhaéc nhôû chuùng ta haõy ñöøng vinh quy baùi toå, voõng loïng rôïp trôøi. Ñaùm queân caùi goác cuûa mình! röôùc oâng Ngheø ñaõ tôùi ñaàu laøng, nhöng meï oâng vaãn ñieàm nhieân vôùt beøo. Khoâng phaûi SONG ANH baø khoâng bieát con trai thi ñoã. Töø maáy ngaøy tröôùc, laøng ñaõ doïn deïp ñöôøng saù, chuaån bò leã ñoùn quan taân khoa. Baø vaãn neùn loøng khoâng loä ra veû kieâu haõnh, vaãn giöõ neáp soáng bình dò thöôøng ngaøy. Moät phuï nöõ haáp taáp chaïy ñeán goïi: - Baø ôi, quan Ngheø ñaõ veà gaàn roài. Baø nghæ  
  15. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi tay, veà thay quaàn aùo ñi, keûo chöùc dòch vaø xuoáng voõng, côûi aùo gaám, chaïy ñeán ao tìm quaân gia phaûi ñôïi. meï. Baø meï ñöa cho oâng caây saøo vaø baûo: Baø cuï vaãn ung dung: - Con gaït noát ñaùm beøo ôû ngoaøi xa kia - Theá aø, nhöng chò cöù ñeå toâi laøm noát vaøo ñeå meï vôùt cho ñaày roå, roài meï con ta veà ñaõ. Ñang dôû tay maø! Con toâi noù ñoã oâng aên möøng cuõng khoâng muoän. Ngheø, cuõng ñaùng möøng laém chöù! Nhöng Nguyeãn Quaùn Nho vaâng lôøi meï. Vôùt beøo chaúng bieát noù coøn nhôù caûnh vôùt beøo nuoâi xong, baø môùi cuøng oâng ra ñình döï leã. Nhieàu lôïn khoâng? ngöôøi khaâm phuïc baûn lónh cuûa baø: “AÁy coù Ngöôøi haàu cuûa oâng Nho voäi chaïy veà baåm meï nhö theá, con môùi neân ngöôøi ñöôïc. Quan oâng. Nguyeãn Quaùn Nho hoaûng sôï, voäi böôùc Ngheø laøng ta thaønh ñaït laø ñuùng thoâi. Ñöùc hieàn taïi maãu kia maø!”  
  16. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi Sau ñoù, Nguyeãn Quaùn Nho ñi nhaän chöùc ôû xa. Cuoái naêm, vì khoâng veà laøng ñöôïc, oâng sai ngöôøi veà taän nhaø bieáu meï taám aùo luïa. Ñöôïc vaøi hoâm, ngöôøi haàu trôû ra mang theo moät nhuùm tro ñöôïc goùi gheùm kyõ caøng. Ngöôøi haàu cho oâng bieát baø cuï ñaõ ñoát chieác aùo, göûi laïi tro vaø daën phaûi noùi laïi vôùi oâng: - Con môùi ra laøm quan chöa bao laâu, ñaõ coù aùo luïa göûi veà cho meï. Neáu con laøm quan V haøng chuïc naêm thì seõ göûi veà bao nhieâu nöõa. ua Thaùi Toân môû moät chuyeán Meï ôû nhaø laøm luïng ñuû aên, caàn gì ñeán cuûa vi haønh(*) “ñeå nghe ngoùng con vô veùt. Con ñaõ hoïc saùch thaùnh hieàn, aét trong daân, xem caùc chuyeän bieát caâu: “Löông boång cuûa quan laø daàu môõ trieàu ñình coù gì thuaän, nghòch vôùi loøng cuûa daân!” daân...”. Vua nhaän thaáy neáu ñi vi haønh caû Nguyeãn Quaùn Nho sôï laém. Thaät ra chieác ñoaøn ngöôøi ngöïa seõ khoâng che giaáu ñöôïc aùo laø löông boång cuûa oâng daønh duïm ñeå tai maét ngöôøi daân neân quyeát ñònh chæ cho may cho meï, chöù ñôøi laøm quan cuûa oâng Traàn Thieâm vaø Traàn Khueâ Ñình thaùp tuøng vaãn trong saïch. oâng. Vua khoaùc vaøo mình chieác aùo thöôøng Nguyeãn Quaùn Nho trôû thaønh vò teå töôùng daân cuøng hai tuøy tuøng rôøi hoaøng cung. Ñi ñöôïc thieân haï ca ngôïi chính laø nhôø söï daïy hoài laâu, moïi ngöôøi döøng chaân nghæ taïi moät doã nghieâm minh cuûa ngöôøi meï. quaùn ven ñöôøng. Chuû quaùn, ñaàu quaán khaên tang, beâ ra moät voø röôïu thuoác vaø noùi: - Xin ñöôïc pheùp noùi vôùi ba vò khaùch quyù. VUÕ NGOÏC KHAÙNH (Vaên hoùa gia ñình Vieät Nam) Tröôùc heát, xin caùc vò cuøng gia chuû toâi, caàu cho linh hoàn moät laõo baø ôû thoân chuùng toâi (*) Vi haønh: Caûi trang ñi ra khoûi nôi ôû, khoâng cho ai bieát (noùi veà nhaân vaät quan troïng). 0 
  17. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi môùi qua ñôøi. Cuï höôûng phuùc traàn gian ñuùng moät traêm naêm. Chuû quaùn noùi tôùi ñaây, thaày Chuû quaùn thöa troø Thaùi Toân ñöa maét nhìn nhau “khoâng” vaø keå: nhö ñeå hoûi: Vì sao ôû ñaây moïi ngöôøi ...Caùch ñaây 50 naêm, coù ñeàu chít(*) khaên tang? moät baø goùa 50 tuoåi, nuoâi ba ñöùa Traàn Thieâm leân tieáng: con coâi cuùt, chaúng may bò oám lieät giöôøng. - Xin cho hoûi theâm, laõo baø ñöôïc daân Ngöôøi con caû phuïng döôõng laâu ngaøy khoâng laøng quyù troïng hay coù nhieàu con chaùu, maø chòu noåi, ñaønh boû maëc khoâng thuoác thang toâi thaáy moïi ngöôøi ñeàu ñeå tang? saên soùc gì caû. Baø laõo buoàn neân coù ñoâi lôøi la (*) chít: Quaán chaët khaên treân ñaàu.  
  18. cho troøn chöõ hieáu thaâ thaân coø laën loäi maéng. OÂng ta hoãn haøo caõi laïi, roài döïng moät baûo Traàn Thieâm ñöa cho chuû quaùn 2 neùn tuùp leàu ngay caïnh röøng phía chaân nuùi. OÂng vaøng. Nhaø vua goïi oâng ta ñeán vaø noùi: ta khieâng baø meï leân röøng, ñaët leân chieác - Anh em chuùng toâi nhaân qua ñaây ñöôïc choõng trong tuùp leàu aáy... Daân laøng bieát ñöôïc nghe keå caâu chuyeän veà laøng oâng, thaät laø ñem trình xaõ tröôûng. Xaõ tröôûng baét ngöôøi caûm kích. Ñeå toû loøng hieáu kính moät myõ con phaûi ñöa meï veà phuïng döôõng, saém leã tuïc maø daân laøng ñaõ coù coâng giöõ gìn, chuùng taï trôøi ñaát, thaàn linh, xin loãi vôùi daân laøng, toâi xin goùp 2 neùn vaøng, nhôø oâng chuyeån vì anh ta ñaõ chaø ñaïp luaân lyù xaõ hoäi. Ngöôøi cho xaõ tröôûng, noùi raèng ñaây laø leã vieáng cuûa con caû khoâng chòu neân laøng ñuoåi oâng ta ñi. khaùch qua ñöôøng. Xin daân laøng caàu sieâu Daân laøng tình nguyeän nuoâi baø cho ñeán maõn cho laõo baø trong kyø baùch nhaät(*). ñôøi, khi naøo baø cheát, laøng seõ laøm ma chay Caàm 2 neùn vaøng trong tay, chuû quaùn cho baø, caû laøng seõ ñeå tang vaø cuùng gioã baø. laëng ngöôøi ñi vì caûm kích taám loøng thôm Ñuùng nhö vaäy, 50 naêm qua, laøng ñaõ ñeå ra thaûo cuûa khaùch. naêm saøo ruoäng, chia ra moãi nhaø caáy moät Maëc Traàn Thieâm naøi eùp, chuû quaùn nhaát saøo, luaân chuyeån nhau, nhöng phaûi chaêm ñònh khoâng chòu nhaän moät ñoàng naøo tieàn boùn cho thaät toát. Ñöôïc bao nhieâu thoùc ñem côm, röôïu phuïc dòch. ñeán taän nhaø cho baø chi duøng quanh naêm. Ra ñöôøng, vua toâi baøn maõi chuyeän vöøa Nhöõng ngöôøi con thöù khoâng phaûi lo nuoâi baø. xaûy ra ôû trong quaùn. Ngöôøi con caû vaøi naêm sau hoái haän quay veà Nhaø vua noùi: nhöng daân laøng khoâng tha thöù. Töø ñaáy oâng - Ta chöa töøng nghe, chöù chöa noùi gì tôùi ta bieät voâ aâm tín, khoâng bieát löu laïc phöông chuyeän ñöôïc thaáy ôû ñaâu laïi coù moät phong naøo. Maát moät ngöôøi con, nhöng laøng gìn tuïc ñeïp nhö theá! Ta nghó, trong laøng ñoù aét giöõ ñöôïc thuaàn phong myõ tuïc. Suoát 50 naêm phaûi coù ngöôøi hieàn môùi gaây noåi phong tuïc qua, trong laøng khoâng heà coù chuyeän con ñeïp nhö theá. chaùu daùm caõi laïi oâng baø, cha meï, hoaëc lô laø Laùt sau, vua laïi noùi theâm: phuïng döôõng cha meï luùc tuoåi giaø. (*) baùch nhaät: moät traêm ngaøy. Nghe xong, vua Thaùi Toân ngaäm nguøi  
  19. cho troøn chöõ hieáu thaân coø laën loäi Göông hieáu thaûo - Chuyeän xaûy ra ôû laøng naøy vaøo cuoái ñôøi toûa saùng Lyù Anh Toâng. Chao oâi, nhaø Lyù ñaõ taïo ra khoâng bieát cô man naøo laø coát caùch saâu xa, ñeïp ñeõ cho neàn vaên hieán nöôùc nhaø. Sau khi trôû veà naém quyeàn binh trong trieàu, vua Thaùi Toân nhôù laïi vieäc naøy vaø truy phong cho laõo baø hai chöõ “Tieát haïnh”, ban cho caû laøng ñoù moät caùi teân goïi laø “Hieáu thoân” vaø boán chöõ “Thieän tuïc khaû phuùng” coù nghóa laø tuïc toát ñaùng khen. Nhaø vua cuõng trích ra cho laøng naøy naêm maãu ruoäng goïi laø “Hieáu ñieàn” duøng vaøo vieäc nuoâi naáng nhöõng ngöôøi giaø caû khoâng nôi nöông töïa. (Löôïc trích “Baõo taùp cung ñình” - Tieåu thuyeát lòch söû cuûa HOAØNG QUOÁC HAÛI)  
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2