Bạn bị đau khớp gối sau chấn thương, và bạn được Bác sĩ chẩn đoán là thương tổn sụn chêm khớp gối. Tờ thông tin này giúp bạn hiểu rõ thêm về cấu trúc và chức năng của sụn chêm, quá trình phẫu thuật và chăm sóc sau mổ. Sau khi đọc tờ thông tin này, nếu bạn vẫn còn thắc mắc xin hãy liên hệ với Bác sĩ của bạn.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: THÔNG TIN HƯỚNG DẪN BỆNH NHÂN TRONG THƯƠNG TỔN SỤN CHÊM KHỚP GỐI
- THÔNG TIN HƯỚNG DẪN BỆNH NHÂN TRONG
THƯƠNG TỔN SỤN CHÊM KHỚP GỐI
GIỚI THIỆU SỤN CHÊM THƯƠNG TỔN NHƯ THẾ NÀO?
Bạn bị đau khớp gối sau chấn thương, bạn đi khám Sụn chêm bị thương tổn khi bệnh nhân bị chấn
và được Bác sĩ giải thích và chẩn đoán là bạn bị thương có vặn xoắn khớp gối. Rách sụn chêm có
thương tổn sụn chêm khớp gối. Thông tin này giúp thể gặp lúc ngồi xuống hay gấp gối với một áp lực
bạn hiểu rõ thêm về cấu trúc và chức năng của sụn mạnh.
chêm, quá trình phẫu thuật và chăm sóc sau mổ. Sau
khi đọc tờ thông tin này, nếu bạn vẫn còn thắc mắc LÀM SAO ĐỂ BIẾT THƯƠNG TỔN SỤN
xin hãy liên hệ với Bác sĩ của bạn. CHÊM?
SỤN CHÊM KHỚP GỐI LÀ GÌ? Hầu hết thương tổn sụn chêm đều gây đau tại vị trí
bị rách sụn chêm ở mặt bên trong hay mặt bên ngoài
khớp gối. Khớp gối thường bị sưng nề, đôi khi có
thể gặp hiện tượng kẹt khớp gối, tức là bệnh nhân
đột ngột không thể duỗi gối khi đang đi và cần phải
dừng lại nghĩ ngơi gấp duỗi nhẹ gối mới hết kẹt
khớp gối. Chức năng vận động khớp gối sẽ bị giảm
và đau sẽ tăng lên khi vận động xoay khớp gối.
CHỤP PHIM X-QUANG GỐI HAY CHỤP
PHIM CỘNG HƯỞNG TỪ (MRI)
Sụn chêm gồm hai vòng sụn hình bán nguyệt nằm Chụp phim X-quang khớp gối thường được yêu cầu
giữa hai mặt khớp xương đùi và xương chày ở bên đầu tiên để đánh giá các gãy xương hay viêm thoái
trong khớp gối, gồm sụn chêm trong và sụn chêm hóa khớp gối. Đa số thương tổn sụn chêm được
ngoài. Sụn chêm có chức năng hấp thụ lực tác động chẩn đoán khi thăm khám, tuy nhiên chụp phim
lên gối và làm vững khớp gối. cộng hưởng từ (MRI) có thể được yêu cầu để đánh
- giá thêm thương tổn sụn chêm và các thương tổn
kèm theo như dây chằng chéo, sụn khớp.
CÁC THƯƠNG TỔN PHỐI HỢP TRONG
RÁCH SỤN CHÊM
Các dây chằng chéo của khớp gối có thể bị thương
tổn cùng lúc với thương tổn sụn chêm, hay gặp nhất
là thương tổn dây chằng chéo trước.
Một vài trường hợp có thương tổn bề mặt sụn khớp
gối kèm theo, thường thương tổn này được phát
hiện và được làm sạch trong lúc mổ nội soi.
HƯỚNG ĐIỀU TRỊ THƯƠNG TỔN SỤN
CHÊM
Một vài bệnh nhân bị rách sụn chêm có thể không
cần phải điều trị phẫu thuật mà chỉ cần nghỉ ngơi, PHÂN BIỆT GIỮA KHÂU SỤN CHÊM VÀ
uống thuốc và tập vật lý trị liệu. Hầu hết các rách CẮT BÁN PHẦN SỤN CHÊM
sụn chêm không thể tự lành, nhưng triệu chứng của
rách sụn chêm có thể giảm hay biến mất. Trong vài Tùy theo vị trí rách sụn chêm, phần sụn chêm bị
trường hợp, tiêm cortisone vào trong khớp có thể rách sẽ được khâu lại hay lấy đi. Nếu vị trí rách nằm
giúp làm giảm đau và sưng nề. ở 1/3 ngoài của sụn chêm, nơi có nhiều mạch máu
nuôi dưỡng, sụn chêm có thể lành bằng cách khâu
Chỉ định điều trị không cần phẫu thuật phụ thuộc lại sụn chêm bị rách. Nếu vị trí rách nằm ở 2/3 trong
vào: vị trí rách sụn chêm, thời gian bị rách sụn của sụn chêm (vị trí hay gặp nhất), nơi không có
chêm và mức độ hoạt động vận động của bệnh mạch máu nuôi dưỡng, phần sụn chêm bị rách sẽ
nhân. Nếu điều trị bảo tồn mà triệu chứng đau khớp được lấy đi vì không thể tự lành, phương pháp này
gối không biến mất, bệnh nhân cần phải được phẫu được gọi là cắt bán phần sụn chêm.
thuật.
THƯƠNG TỔN SỤN CHÊM ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ
PHẪU THUẬT NHƯ THẾ NÀO?
Bệnh nhân bị rách sụn chêm được phẫu thuật bằng
nội soi. Phẫu thuật nội soi tức là đưa ống kính
quang học vào trong khớp gối qua một đường rạch
da nhỏ (nhỏ hơn đường kính cây viết bi), một
camera được sử dụng để truyền hình ảnh bên trong
khớp gối ra một màng hình TV, nội soi có thể thấy
rõ toàn bộ cấu trúc bên trong của khớp gối bao gồm
các khoang, bề mặt sụn khớp, sụn chêm, và các dây CẮT BÁN PHẦN SỤN CHÊM CÓ ẢNH
chằng. Một dụng cụ nhỏ đường kính 3- 5mm được HƯỞNG GÌ ĐẾN KHỚP GỐI
đưa vào khớp gối qua một lổ đục nhỏ cho phép
đánh giá và điều trị thương tổn sụn chêm. Tốt nhất là luôn bảo tồn cấu trúc giải phẫu bình
thường của sụn chêm. Chính vì lý do này mà người
- ta luôn cố gắng khâu lại sụn chêm bị rách nếu rách cuộc mổ qua màng hình TV, hay có thể trao đổi với
ở vùng có mạch máu nuôi dưỡng. phẫu thuật viên.
Tuy nhiên, nếu sụn chêm bị rách ở vùng không có Một số ít trường hợp bệnh nhân được gây mê toàn
mạch máu nuôi dưỡng, phần sụn chêm bị rách cần thân, tức là bệnh nhân sẽ ngủ trong khi phẫu thuật.
phải được lấy bỏ. Vì phần sụn chêm bị rách không
còn chức năng nên khi lấy bỏ, nó sẽ không ảnh CHUẨN BỊ CHO CUỘC PHẪU THUẬT
hưởng gì đến chức năng của khớp gối. Ngược lại Trước khi phẫu thuật bạn sẽ được lấy máu và nước
nếu không lấy bỏ phần sụn chêm bị rách, nó sẽ gây tiểu để làm các xét nghiệm đánh giá chức năng các
cản trở vận động khớp gối và làm thương tổn thêm cơ quan trong cơ thể, nếu trên 50 tuổi bạn đươc yêu
sụn chêm. cầu đo điện tim hay siêu âm tim.
CHỨC NĂNG HẤP THỤ LỰC TÁC ĐỘNG Trước ngày phẫu thuật bệnh nhân sẽ được nhân viên
LÊN KHỚP GỐI CÓ BỊ ẢNH HƯỞNG KHI y tế hướng dẫn làm giấy cam đoan phẫu thuật, giải
CẮT BỎ MỘT PHẦN SỤN CHÊM? thích về chi phí vật tư trong phẫu thuật, chuẩn bị
Trong đa số các trường hợp, chỉ một phần rất nhỏ băng thun băng ép gối sau mổ, và dặn dò nhịn ăn và
uống trước phẫu. Bệnh nhân sẽ được tiêm kháng
sụn chêm bị lấy bỏ, phần sụn chêm còn lại vẫn duy
sinh dự phòng và lấy mạch, nhiệt, huyết áp trước
trì chức năng hấp thụ lực tác động lên khớp gối một
khi chuyển đến phòng mổ.
cách bình thường. Chỉ một số rất ít trường hợp,
người ta cần phải lấy một phần tương đối sụn chêm. THỜI GIAN NẰM VIỆN
Xin nhấn mạnh lại, trong phẫu thuật người ta chỉ lấy
đi phần sụn chêm đã bị rách. Tùy thuộc từng bệnh viện, sau mổ bệnh nhân nằm
viện trung bình từ 1- 3 ngày để chăm sóc vết thương
CÁC BIẾN CHỨNG KHI PHẪU THUẬT và được hướng dẫn tập vật lý trị liệu sau mổ.
Tất cả mọi phẫu thuật đều có nguy cơ gây biến NGÀY PHẪU THUẬT
chứng, tuy nhiên biến chứng thường hiếm gặp. Phẫu
thuật bằng nội soi giúp hạn chế các biến chứng. Các Vào ngày phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được nhân viên
biến chứng bao gồm: nhiễm trùng, chảy máu, tụ y tế chuyển đến phòng mổ cùng với hồ sơ bệnh án.
dịch, hạn chế gấp duỗi gối, hay các biến chứng do Sau mổ, bệnh nhân sẽ được chuyển đến nằm ở
gây tê. phòng Hồi sức để theo dõi. Bệnh nhân sẽ được tiêm
kháng sinh và giảm đau sau mổ. Khi bệnh ổn định
Khi khâu sụn chêm, phần sụn chêm rách có thể bệnh nhân sẽ được chuyển về lại bệnh phòng.
không lành, trong trường hợp này bệnh nhân cần
phải được can thiệp phẫu thuật lại để lấy bỏ phần CHĂM SÓC GỐI SAU PHẪU THUẬT
sụn chêm bị rách không lành đi. Cho dù biến chứng
Bệnh nhân sẽ được chăm sóc thay băng rút dẫn lưu
này có thể xảy ra, phần rách sụn chêm ở 1/3 ngoài
(nếu có) và kê cao chân để giúp giảm phù nề. Một
vẫn nên ưu tiên khâu lại để duy trì chức năng bình
vài chú ý sau:
thường của sụn chêm.
Chế độ ăn: Bệnh nhân ăn uống trở lại ngay sau khi
PHƯƠNG PHÁP GÂY TÊ
được nhân viên y tế cho phép. Tốt nhất nên ăn thức
Đa số bệnh nhân được gây tê tủy sống, tức là tiêm ăn lỏng rồi chuyển sang ăn thức ăn đặc.
thuốc tê qua vùng cột sống thắt lưng, bệnh nhân sẽ
Thuốc: Bệnh nhân được tiêm kháng sinh, uống
không còn cảm giác đau hai chi dưới trong mổ.
thuốc giảm đau và thuốc chống phù nề.
Trong trường hợp này bệnh nhân có thể quan sát
- Băng ép gối: Gối sẽ được băng ép liên tục trong 2-3 3. Lấy lại sức mạnh của khớp gối
ngày đầu, sau đó được thay băng, rút dẫn lưu và có 4. Trở lại sinh hoạt hay chơi thể thao như trước
thể được băng ép trở lại. đây
Chườm đá: Bệnh nhân có thể dùng túi chườm đá Sau khi phẫu thuật cắt một phần sụn chêm, tập vật
đặt lên gối từ 20- 30 phút mỗi giờ trong vài ngày lý trị liệu chỉ cần trong một thời gian ngắn, hầu hết
đầu. bệnh nhân đều có thể trở lại công việc bình thường
từ 2- 6 tuần sau mổ. Đối với bệnh nhân được khâu
Tắm: Bệnh nhân có thể tắm sau 2- 3 ngày sau khi lại sụn chêm, khớp gối được giới hạn gấp tối đa là
thay băng và rút dẫn lưu, nhưng phải giữ cho gối 90 độ, không được ngồi xổm từ 4- 6 tuần, và bệnh
không bị thấm nước. Bệnh nhân chỉ được tắm mà nhân có bài hướng dẫn tập vật lý trị liệu riêng.
không cần bảo vệ khớp gối khi vết thương lành
hoàn toàn, thường khoảng 2- 3 tuần sau mổ. THỜI GIAN CHƠI THỂ THAO TRỞ LẠI
Đi nạng: Bệnh nhân sẽ phải đi lại mang nạng hỗ trợ Thời gian bệnh nhân được phép chơi thể thao trở lại
sau mổ, thời gian đi nạng tùy thuộc và phương pháp phụ thuộc vào thương tổn sụn chêm và hướng điều
khâu sụn chêm hay lấy bỏ một phần sụn chêm, trị. Thông thường bệnh nhân có thể được phép chơi
trung bình bệnh nhân đi nạng trong 1- 2 tuần. lại thể thao sau 1- 2 tháng. Trong trường hợp bệnh
nhân khâu lại sụn chêm, bệnh nhân phải hạn chế
Nẹp bất động gối: Trong trường hợp khâu bảo tồn chơi lại thể thao trong 3 tháng đầu. Bệnh nhân chơi
sụn chêm, bệnh sẽ được mang nẹp bất động gối, thể thao trở lại sớm hay muộn phụ thuộc vào các
bệnh được tập vận động gấp gối nhẹ tối đa 90 độ yếu tố sau:
trong 6 tuần đầu.
1. Sự lành vết thương
Cắt chỉ: Chỉ sẽ được cắt từ 7-10 ngày sau mổ. 2. Các thương tổn phát hiện trong mổ
Tập vận động gối: Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn 3. Các biến chứng phẫu thuật
tập vận động khớp gối tại giường ngay sau mổ. 4. Sự tuân thủ các hướng dẫn sau mổ
Nhân viên tập lý trị liệu sẽ hướng dẫn tập vật lý trị 5. Sự kiên trì trong tập vật lý trị liệu
liệu trong vòng 1- 2 tuần sau mổ. Trình bày*:
Theo dõi tái khám: Bệnh nhân thường được tái
khám kiểm tra sau 3 tuần, 6 tuần và 3 tháng. Ths. BS Lê Thừa Trung Hậu
THỜI GIAN TRỞ LẠI CÔNG VIỆC HAY HỌC Bệnh viện Trung ương Huế
HÀNH
Email: donabirini@yahoo.com
Bệnh nhân có thể trở lại công việc hay đi học lại có
Tel: 0905.116473
mang nạng hỗ trợ trong vòng 3- 5 ngày sau mổ. Nếu
công việc liên quan đến đi lại nhiều hay mang vác
nặng, bệnh nhân phải được nghỉ làm việc trong một
thời gian lâu hơn.
TẬP VẬT LÝ TRỊ LIỆU
Tập vật lý trị liệu nhằm mục đích:
1. Cho phép lành vết thương
2. Lấy lại sự vận động khớp gối * Có tham khảo tài liệu hướng dẫn Hội Phẫu thuật Nội Soi Khớp Bắc Mỹ
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
