Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cho phát triển kinh tế biển tại Quảng Ngãi

Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cho phát triển<br /> kinh tế biển tại Quảng Ngãi<br /> <br /> Nguyễn Lê Nguyên Dung<br /> Khoa Tài chính- Ngân hàng, Trường Đại học Tài chính- Kế toán<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bài viết này phân tích thực trạng thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài<br /> (FDI) cho phát triển kinh tế biển tỉnh Quảng Ngãi. Kết quả cho thấy, so<br /> với tổng lượng vốn FDI đầu tư cho tất cả các lĩnh vực của địa phương và<br /> với vốn đầu tư cho kinh tế biển của các địa phương lân cận, dòng vốn FDI<br /> đầu tư cho phát triển kinh tế biển tỉnh Quảng Ngãi vẫn còn khiêm tốn. Trên<br /> cơ sở tìm hiểu nguyên nhân, tác giả đưa ra một số khuyến nghị nhằm tăng<br /> cường thu hút FDI cho phát triển kinh tế biển đến địa phương này trong<br /> tương lai. Các khuyến nghị tập trung vào việc đổi mới công tác xúc tiến đầu<br /> tư, cải thiện môi trường đầu tư, chú trọng công tác phát triển nguồn nhân<br /> lực, ban hành các chính sách ưu đãi khuyến khích đầu tư phù hợp với điều<br /> kiện của Tỉnh Quảng Ngãi và đặc thù các ngành kinh tế biển.<br /> Từ khóa: FDI, kinh tế biển, Quảng Ngãi<br /> <br /> 1. Mở đầu đường bờ biển dài 130 km, thuộc 5 huyện,<br /> với 25 xã bãi ngang ven biển, 3 xã đảo,<br /> Quảng Ngãi là tỉnh ven biển, nằm trong 4 cửa biển và có vùng biển trải rộng hơn<br /> vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Có 11.000 km2. Biển, đảo có những tiềm năng<br /> <br /> <br /> Attracting foreign direct investment capital for marine economic development in Quang Ngai<br /> Abstract: This article analyzes the situation of FDI attraction for the development of marine economy in Quang<br /> Ngai province. Compared to the total amount of FDI capital invested in all local areas, with the investment<br /> capital for the marine economy of neighboring localities, it shows that FDI inflows for marine economic<br /> development in Quang Ngai is still modest. Based on understanding the causes, the author makes some<br /> recommendations to increase the attraction of FDI for the development of marine economy to this locality<br /> in the future. The recommendations focus on renovating investment promotion, improving the investment<br /> environment, focusing on human resource development, and promulgating incentive policies to encourage<br /> investment in accordance with the conditions of Quang Ngai province and characteristics of marine economic<br /> sectors.<br /> Keywords: FDI, marine economy, Quang Ngai<br /> <br /> <br /> Dung Le Nguyen Nguyen<br /> Email: nguyenlenguyendung@tckt.edu.vn<br /> Banking and Finance Department, University of Finance and Acountancy<br /> <br /> Ngày nhận: 18/12/2019 Ngày nhận bản sửa: 12/02/2020 Ngày duyệt đăng: 17/03/2020<br /> <br /> © Học viện Ngân hàng Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br /> ISSN 1859 - 011X 71 Số 214- Tháng 3. 2020<br />  Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cho phát triển kinh tế biển tại Quảng Ngãi<br /> <br /> <br /> <br /> to lớn, tạo ra nhiều cơ hội cho Quảng Ngãi nước ngoài đưa vào nước vốn bằng tiền<br /> phát triển kinh tế biển, với hạ tầng giao mặt hoặc bất cứ tài sản nào để tiến hành<br /> thông kết nối khu kinh tế Dung Quất với hoạt động đầu tư theo quy định của Luật<br /> vùng kinh tế trọng điểm miền Trung như này”.<br /> cao tốc Đà Nẵng- Quảng Ngãi; Cảng hàng<br /> không Chu Lai mở rộng… Bên cạnh đó, Như vậy, có thể hiểu, FDI cho phát triển<br /> khu kinh tế Dung Quất và các khu công kinh tế biển là biểu hiện bằng tiền toàn<br /> nghiệp VSIP có lợi thế về quỹ đất phát bộ tài sản và vốn bằng tiền mà nhà đầu tư<br /> triển công nghiệp tương đối rộng và cơ sở nước ngoài đầu tư cho các ngành nghề có<br /> hạ tầng đồng bộ cùng với các dịch vụ tiện liên quan như thủy sản, vận tải biển, du<br /> ích đi kèm, là nơi lý tưởng để các nhà đầu lịch biển, dầu khí... tạo điều kiện cho phát<br /> tư có thể triển khai ngay các dự án (DA) triển kinh tế biển.<br /> đầu tư trong lĩnh vực kinh tế biển. Thế<br /> nhưng, doanh nghiệp (DN) có vốn đầu 2. Thu hút FDI cho phát triển kinh tế<br /> tư trực tiếp nước ngoài (FDI) quy mô lớn biển ở tỉnh Quảng Ngãi<br /> vẫn chưa chọn Quảng Ngãi làm địa điểm<br /> để đầu tư các dự án thuộc các ngành nghề 2.1. Các chính sách thu hút FDI cho<br /> kinh tế biển như thủy sản, vận tải biển, du phát kinh tế biển<br /> lịch biển… Trên cơ sở tìm hiểu nguyên<br /> nhân dẫn đến tình trạng trên, bài viết đưa Với lợi thế đường bờ biển dài hơn 3.200<br /> ra một số khuyến nghị nhằm tăng cường km, cùng với nhiều tài nguyên thiên nhiên<br /> thu hút nguồn vốn FDI đầu tư cho phát phong phú, Việt Nam có nhiều tiềm năng<br /> triển kinh tế biển Quảng Ngãi trong thời về phát triển kinh tế biển. Để trở thành<br /> gian tới. quốc gia mạnh về biển, làm giàu từ biển,<br /> đồng thời phát huy hơn nữa các tiềm<br /> Theo IMF (1993), đầu tư trực tiếp nước năng của biển trong tương lai, Hội nghị<br /> ngoài được định nghĩa là: “Đầu tư phản Trung ương 4 (khóa X) đã ban hành Nghị<br /> ánh mục tiêu nhằm đạt được lợi ích lâu dài quyết số 09-NQ/TW, ngày 09/02/2007<br /> của một tổ chức sở tại trong một nền kinh về “Chiến lược biển Việt Nam đến năm<br /> tế (doanh nghiệp nước ngoài hay công ty 2020”. Hay tại Hội nghị lần thứ 8 (khóa<br /> mẹ) ở một doanh nghiệp đặt ở một nền XII) đã thông qua Nghị quyết 36/NQ-TW<br /> kinh tế khác (doanh nghiệp FDI, doanh về “Chiến lược phát triển bền vững kinh<br /> nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài)”. Mặc tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn<br /> khác, theo Business Dictionary (2007), đến năm 2045”. Triển khai thực hiện các<br /> vốn đầu tư là số tiền đầu tư vào một hoạt nhiệm vụ, giải pháp của các Nghị quyết<br /> động kinh doanh nhằm mục tiêu sinh này và căn cứ tình hình thực tế, Ủy ban<br /> lời và tạo thu nhập cho nhà đầu tư trong nhân dân (UBND) tỉnh Quảng Ngãi đã có<br /> tương lai. Vốn đầu tư là toàn bộ tiền và tài những chủ trương, chính sách thúc đẩy<br /> sản hợp pháp khác được bỏ ra để thực hiện phát triển kinh tế biển như xây dựng các<br /> hoạt động đầu tư trong một khoản thời đề án phát triển kinh tế nói chung và kinh<br /> gian nhất định theo hình thức đầu tư trực tế biển nói riêng, các ngành nghề, các đặc<br /> tiếp hoặc đầu tư gián tiếp. Luật Đầu tư khu kinh tế có lợi thế về tài nguyên thiên<br /> nước ngoài tại Việt Nam quy định: “Đầu nhiên và cơ sở hạ tầng. Một số quyết định<br /> tư trực tiếp nước ngoài là việc nhà đầu tư được ban hành để xây dựng đề án phát<br /> <br /> <br /> 72 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 214- Tháng 3. 2020<br />  NGUYỄN LÊ NGUYÊN DUNG<br /> <br /> <br /> <br /> triển kinh tế biển tỉnh Quảng Ngãi như: về “phê duyệt chương trình khoa học và<br /> công nghệ hỗ trợ đổi mới thiết bị, công<br /> - Quyết định số 553/QĐ-UBND ngày nghệ trong khu vực sản xuất, kinh doanh<br /> 31/7/2017 về “Phê duyệt đề án phát triển trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn<br /> kinh tế biển, đảo tỉnh Quảng Ngãi đến 2016- 2020 và chương trình phát triển<br /> năm 2020”. tài sản trí tuệ tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn<br /> - Quyết định số 316/QĐ-UBND ngày 2016- 2020”, nhằm hỗ trợ hoạt động của<br /> 24/9/2015 về “Phê đuyệt đề án xây dựng các doanh nghiệp, khuyến khích các doanh<br /> huyện đảo Lý Sơn mạnh về kinh tế, vững nghiệp đầu tư kinh doanh.<br /> chắc về quốc phòng, an ninh đến năm<br /> 2020”. Nhìn chung, các Quyết định được ban<br /> hành, nhằm thu hút các nguồn lực cho đầu<br /> Bên cạnh đó, nhằm tạo điều kiện thông tư phát triển kinh tế của Tỉnh, đẩy mạnh<br /> thoáng, khuyến khích cho các doanh cải cách thủ tục hành chính, tiếp tục chỉ<br /> nghiệp và người dân bỏ vốn đầu tư phát đạo các ngành, các cấp đồng hành tháo gỡ<br /> triển kinh tế xã hội nói chung và vào các các khó khăn, tạo môi trường đầu tư, kinh<br /> lĩnh vực kinh tế biển nói riêng, UBND doanh thuận lợi nhất để khai thác tốt nhất<br /> tỉnh Quảng Ngãi cũng đã ban hành các nội lực và thu hút tối đa ngoại lực cho đầu<br /> quyết định bao gồm: tư phát triển, xây dựng Quảng Ngãi trở<br /> thành điểm đến tin cậy, hấp dẫn của các<br /> - Quyết định số 36/2016/QĐ-UBND ngày nhà đầu tư.<br /> 27/9/2016 “Quy định về ưu đãi, hỗ trợ và<br /> thu hút đầu tư của tỉnh Quảng Ngãi” để Cùng với đó, Chính quyền Tỉnh cũng<br /> kêu gọi, thu hút các nhà đầu tư thực hiện đã tổ chức nhiều chương trình, hội nghị<br /> đầu tư tại tỉnh, trong đó có các ngành nghề để xúc tiến đầu tư, với nhiều đại diện bộ<br /> kinh tế biển. ngành Trung ương, các tập đoàn kinh tế<br /> - Quyết định số 402/QĐ-UBND trong và ngoài nước tham dự. Qua đó đã<br /> ngày18/12/2015 về “Ban hành kế hoạch tăng cường tổ chức quảng bá, giới thiệu và<br /> phát triển kinh tế- xã hội 5 năm 2016- tranh thủ sự hỗ trợ từ các bộ ngành Trung<br /> 2020” của UBND tỉnh Quảng Ngãi. Quyết ương, để bổ sung các cơ chế tạo sự thuận<br /> định này cũng triển khai công tác xúc tiến lợi nhất nhằm thu hút các nhà đầu tư.<br /> thu hút đầu tư, trong đó khuyến khích các<br /> nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào các khu 2.2. Thực trạng thu hút FDI cho phát<br /> kinh tế, các cụm công nghiệp, dự án công triển kinh tế biển ở tỉnh Quảng Ngãi<br /> nghệ cao, công trình về hạ tầng kỹ thuật,<br /> các dự án an sinh xã hội. Cùng với cơ chế chính sách ưu đãi đầu tư,<br /> - Quyết định số 1197/QĐ-UBND ngày cơ sở hạ tầng đồng bộ là lợi thế riêng, hấp<br /> 05/7/2016 “về việc ban hành chương trình dẫn các nhà đầu tư quốc tế đến đầu tư tại<br /> hành động thực hiện Nghị quyết số 35/ đây. Đó là hệ thống cảng biển nước sâu-<br /> NQ-CP ngày 15/5/2016 của Chính phủ về cửa ngõ quan trọng cho xuất nhập khẩu<br /> hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm hàng hóa trong nước và quốc tế. Các bến<br /> 2020 của tỉnh Quảng Ngãi”. cảng chuyên dụng gắn với các nhà máy<br /> - Quyết định số 1241/QĐ-UBND ngày công nghiệp nặng và các cảng tổng hợp đã<br /> 08/7/2016 của UBND tỉnh Quảng Ngãi được khai thác, đáp ứng tàu có trọng tải từ<br /> <br /> <br /> Số 214- Tháng 3. 2020- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 73<br />  Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cho phát triển kinh tế biển tại Quảng Ngãi<br /> <br /> <br /> <br /> 50.000- 200.000 DWT. Đặc biệt khu kinh biến lâm sản, công nghiệp nặng là những<br /> tế Dung Quất, với quy mô diện tích ban lĩnh vực tiếp theo thu hút nhiều FDI hiện<br /> đầu 10.300 ha, là một trong 15 khu kinh nay; chiếm tỷ trọng thấp hơn là các lĩnh<br /> tế ven biển được Chính phủ quan tâm đầu vực như chế biến thủy sản, dịch vụ vận tải<br /> tư và được xem là “đầu tàu” trong thu hút biển, dịch vụ hải quan, đóng gói sản phẩm,<br /> các nhà đầu tư đến với Quảng Ngãi. Thực dịch vụ chăm sóc sức khỏe...<br /> tế, trong thời gian qua, nhiều nhà đầu tư<br /> nước ngoài đã chọn Quảng Ngãi làm địa FDI đầu tư cho kinh tế biển chủ yếu là<br /> điểm để thực hiện các dự án đầu tư thuộc những dự án xây dựng nhà máy chế biến<br /> nhiều ngành nghề khác nhau, lĩnh vực thủy, hải sản, vận tải biển, dầu khí. Cụ thể,<br /> khác nhau. nguồn vốn FDI cho các ngành nghề kinh<br /> tế biển tính đến thời điểm tháng 9/2019<br /> Theo số liệu thống kê của Trung tâm Xúc như sau:<br /> tiến đầu tư tỉnh Quảng Ngãi, FDI đầu tư<br /> vào tỉnh Quảng Ngãi lũy kế đến 30/9/2019 + Ngành thủy sản có 2 dự án với tổng vốn<br /> thực hiện ước đạt 39.587 tỷ đồng với 64 562,46 tỷ đồng.<br /> dự án thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau. + Ngành vận tải biển có 4 dự án với tổng<br /> Trong đó, chiếm tỷ trọng nhiều nhất là các vốn 173,08 tỷ đồng.<br /> dự án thuộc lĩnh vực sản xuất như sản xuất + Ngành khai thác tài nguyên biển (dầu khí)<br /> linh kiện điện tử, mắt kính, sợ thép, bao bì, có 1 dự án với tổng vốn 125,20 tỷ đồng.<br /> bánh kẹo, giày da…với tổng số vốn đầu<br /> tư của các dự án này là 19.292,9 tỷ đồng, 3. Đánh giá hoạt động thu hút vốn đầu<br /> chiếm hơn 48% trong tổng số vốn đầu tư. tư trực tiếp nước ngoài cho phát triển<br /> Dầu khí, kinh doanh bất động sản, chế kinh tế biển tại Quảng Ngãi<br /> <br /> Bảng 1. Tổng hợp các dự án FDI tỉnh Quảng Ngãi tính đến tháng 9/2019<br /> Đơn vị tính: Tỷ đồng<br /> Lĩnh vực đầu tư Vốn đầu tư<br /> Chế biến thủy, hải sản 562,46<br /> Sửa chữa tàu thuyền, dịch vụ vận tải biển 173,08<br /> Hệ thống kho ngầm chứa xăng, phân phối thiết bị dầu khí, tách hóa lỏng khí 7.275,00<br /> Sản xuất, linh kiện điện tử, mắt kính, sợi thép, nệm, bao bì, bánh kẹo,giày, đồ nội<br /> thất… 19.292,90<br /> Kinh doanh bất động sản 2.345,20<br /> Cung cấp dịch vụ xây dựng, cho thuê mặt bằng, giàn giáo, cung cấp sơn 79,40<br /> Đầu tư khai thác quản lý KCN VSIP, cung cứng dịch vụ cho khu công nghiệp VSIP 4.984,00<br /> Chế biến lâm sản 3.289,80<br /> Sửa chữa bảo dưỡng và sx thiết bị công nghiệp, công nghiệp nặng 1.385,25<br /> Dịch vụ hải quan, đóng gói sản phẩm, giao nhận hàng hóa… 197,42<br /> Khu dịch vụ chăm sóc sức khỏe, nghĩ dưỡng… 2,40<br /> Tổng 39.587,00<br /> Nguồn: Trung tâm Xúc tiến đầu tư- Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Quảng Ngãi<br /> <br /> <br /> <br /> 74 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 214- Tháng 3. 2020<br />  NGUYỄN LÊ NGUYÊN DUNG<br /> <br /> <br /> <br /> Bảng 2. Kết quả huy động vốn FDI cho kinh tế biển tỉnh Quảng Ngãi tính đến tháng 9/2019<br /> Đơn vị tính: Tỷ đồng<br /> Vốn Vốn đầu tư<br /> đầu tư lũy kế đến Bên nước Ngành<br /> Công ty ban đầu tháng 9/2019 ngoài nghề<br /> 1. Công ty TNHH HTV Gallant Dachan<br /> 156,70 156,70 Đài Loan Thủy sản<br /> Seafood<br /> 2. Công ty TNHH Flowserve Việt Nam 8,00 8,00 Singapore Vận tải biển<br /> 3. Công ty TNHH Công nghiệp thực phẩm<br /> 297,64 405,76 Philippines Thủy sản<br /> Liwayway Quảng Ngãi<br /> 4. Công ty TNHH Vinstar Engineering<br /> 130,40 130,40 Singapore Vận tải biển<br /> Services PTE.LTD<br /> 5. Công ty TNHH ARAMIS Development Việt<br /> 6,30 6,30 Hồng Kong Vận tải biển<br /> Nam<br /> 6. Công ty TNHH Kho ngầm chứa xăng dầu<br /> 59,20 125,20 Hàn Quốc Dầu khí<br /> Dầu khí Việt Nam<br /> 7. Công ty TNHH Kwang Jin Việt Nam 28,38 28,38 Hàn Quốc Vận tải biển<br /> Tổng 686,62 860,74<br /> Nguồn: Trung tâm xúc tiến đầu tư- Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Quảng Ngãi<br /> <br /> 3.1. Những đóng góp tích cực hợp với tình hình thực tế, cùng với việc<br /> tích cực tuyên truyền, tiếp thị và quảng<br /> Theo “Báo cáo kinh tế vĩ mô quý I/2019” bá hình ảnh, môi trường và cơ hội đầu<br /> của Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế tư. Mặc khác, các địa phương đã tổ chức,<br /> Trung ương (CIEM), thì FDI đã có những tham gia các hội nghị, hội thảo xúc tiến,<br /> tác động tích cực, đóng góp vào sự phát vận động đầu tư, đồng thời tổ chức đào<br /> triển kinh tế của địa phương nói chung và tạo, nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ cán<br /> phát triển kinh tế biển nói riêng. Đặc biệt bộ làm công tác xúc tiến đầu tư.<br /> là trong việc bổ sung nguồn vốn cho đầu<br /> tư phát triển, góp phần duy trì nhịp độ tăng 3.2. Những hạn chế<br /> trưởng kinh tế, đẩy mạnh xuất khẩu. Cụ<br /> thể mức đóng góp của khu vực FDI trong Bên cạnh những thành quả trong việc thu<br /> GDP cả nước năm 2017 là 19,6%, mức hút vốn FDI của Quảng Ngãi như trên, thì<br /> đóng góp của doanh nghiệp FDI là 23,5% việc thu hút vốn FDI cho phát triển kinh tế<br /> tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Nhờ<br /> vào nguồn vốn FDI, người lao động Hình 1. Cơ cấu FDI đầu tư theo ngành nghề kinh<br /> được tăng thêm thu nhập, hơn nữa tế biển Quảng Ngãi tính đến tháng 9/2020<br /> lại từng bước nâng cao tay nghề,<br /> đội ngũ cán bộ quản lý được nâng<br /> cao về kiến thức, kinh nghiệm quản<br /> lý… Đạt được kết quả trên là do cơ<br /> chế chính sách thu hút FDI thông<br /> thoáng, minh bạch, địa phương đã<br /> kịp thời điều chỉnh, bổ sung và ban Nguồn: Trung tâm xúc tiến đầu tư- Sở Kế hoạch và đầu tư<br /> hành danh mục gọi vốn FDI phù tỉnh Quảng Ngãi và tính toán của tác giả<br /> <br /> <br /> Số 214- Tháng 3. 2020- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 75<br />  Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cho phát triển kinh tế biển tại Quảng Ngãi<br /> <br /> <br /> <br /> biển ở Quảng Ngãi hiện nay có những hạn - Về đối tác đầu tư: Nhà đầu tư vào kinh tế<br /> chế sau: biển Quảng Ngãi chủ yếu đến từ các nước<br /> Hàn Quốc, Singapore, Hồng Kong, mà<br /> - Về tỷ trọng vốn: Quảng Ngãi có vị trí chưa thu hút được các nhà đầu tư đến từ<br /> chiến lược trong vùng kinh tế trọng điểm Châu Âu, Châu Mỹ- những nhà đầu tư có<br /> miền Trung, đồng thời sở hữu nhiều lợi nguồn vốn lớn và công nghệ cao.<br /> thế riêng biệt để phát triển kinh tế nói<br /> chung và kinh tế biển nói riêng, thế nhưng, 3.3. Nguyên nhân của hạn chế<br /> lượng vốn FDI chảy vào khu vực này vẫn<br /> còn khá thấp, chưa tương xứng với tiềm Những khó khăn trong việc thu hút vốn<br /> năng của tỉnh nhà. Tỷ trọng vốn FDI đầu đầu tư cho phát triển kinh tế biển Quảng<br /> tư cho phát triển kinh tế biển vẫn còn ít, Ngãi xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau,<br /> theo số liệu của Trung tâm Xúc tiến đầu tư trong đó một số nguyên nhân chính sau:<br /> tỉnh Quảng Ngãi, tính đến tháng 9/2019,<br /> toàn Tỉnh có 64 dự án với số vốn thực - Quảng Ngãi là tỉnh chịu ảnh hưởng của<br /> hiện đạt 39.587 tỷ đồng, thì chỉ có 7 dự án khí hậu nhiệt đới gió mùa, hàng năm có<br /> đầu tư vào kinh tế biển với các ngành thủy hai mùa mưa, nắng rõ rệt. Lượng mưa ở<br /> sản, vận tải biển và dầu khí, tổng vốn đầu đây lớn, các con sông của vùng lại ngắn,<br /> tư 860,74 tỷ đồng, chỉ chiếm 2,1% so với độ dốc cao nên khi mưa lớn dễ gây lũ lụt,<br /> tổng lượng vốn FDI toàn tỉnh. sạt lở. Mùa mưa bão hàng năm thường có<br /> 3 đến 4 cơn bão với cường độ mạnh đổ<br /> - Về quy mô vốn: Lĩnh vực kinh tế biển bộ làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc ổn<br /> của tỉnh Quảng Ngãi chưa thu hút được định đời sống và sản xuất của người dân,<br /> nhiều dự án lớn về quy mô kinh tế, cũng doanh nghiệp trong tỉnh. Địa hình và khí<br /> như các dự án FDI công nghệ cao. Trong hậu tương đối khắc nghiệt của địa phương<br /> khi đó, ở những thành phố khác đã có làm không ít nhà đầu tư phải băn khoăn, e<br /> những dự án FDI cho sản xuất nông ngại. Điều này càng gây trở ngại cho nhà<br /> nghiệp thông minh, nông nghiệp ứng dụng đầu tư khi mà kinh tế biển là một lĩnh vực<br /> công nghệ cao. Bên cạnh đó, theo Cục có nhiều rủi ro, chịu nhiều tác động của<br /> Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu thiên nhiên, nhất là các ngành nuôi trồng<br /> tư) thì Quảng Nam là một địa phương lân thủy sản, vận tải biển…<br /> cận, nhưng hiện đã thu hút được nhiều<br /> dự án với quy mô lớn, điển hình là dự án - Nếu xét về kết cấu hạ tầng thì Quảng<br /> khu nghĩ dưỡng Nam Hội An của Công ty Ngãi cũng tương đối khá như có cảng biển,<br /> Genting VinaCapital Investment Pte.Ltd, đường quốc lộ, đường sắt, đường dây điện<br /> Singapore. Đây cũng là dự án lớn nhất của 500 kv… nhưng cảng biển quy mô nhỏ,<br /> vùng, cũng như của tỉnh Quảng Nam, tính đường sắt và đường bộ chất lượng còn<br /> đến thời điểm hiện nay với tổng vốn đầu thấp, lưu thông còn nhiều khó khăn, đặc<br /> tư lên đến 4 tỷ USD. Đà Nẵng cũng đã thu biệt là hiện nay Quảng Ngãi chưa có sân<br /> hút được những dự án FDI thuộc lĩnh vực bay. Người dân trong tỉnh muốn di chuyển<br /> du lịch biển với số vốn đầu tư lớn như dự bằng đường hàng không thì phải đến sân<br /> án mở rộng Khu du lịch Xuân Thiều, tổng bay Chu Lai (Quảng Nam) hoặc Đà Nẵng,<br /> vốn đầu tư 100 triệu USD, với chủ đầu tư đây là một trong những bất lợi của Quảng<br /> dự án là Công ty CP Mikazuki (Nhật). Ngãi hiện nay. Những yếu tố này làm cho<br /> <br /> <br /> 76 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 214- Tháng 3. 2020<br />  NGUYỄN LÊ NGUYÊN DUNG<br /> <br /> <br /> <br /> chi phí đầu tư khá cao, đặc biệt là chi phí chưa có chọn lọc dự án phù hợp để khai<br /> vận tải. Trong khi đó, điều quan trọng đối thác được lợi thế của địa phương như có<br /> với các chủ thể đầu tư FDI là về chi phí đầu cảng biển, có nhà máy lọc dầu Dung Quất,<br /> tư so với đầu tư ở trong nước của họ hoặc có nhiều tiềm năng kinh tế biển… Các cơ<br /> đầu tư ở những khu vực khác. quan hữu quan cần bám vào chiến lược,<br /> quy hoạch chung của Trung ương và của<br /> - Điều kiện kinh tế- xã hội của Tỉnh có Tỉnh, đặc biệt là dựa vào Đề án phát triển<br /> những khó khăn nhất định, đó là đời sống kinh tế biển của Tỉnh để định hướng cho<br /> của người dân tuy đã được cải thiện nhiều nhà đầu tư quyết định đầu tư phù hợp với<br /> so với trước đây, nhưng nhìn chung, sức mục tiêu đề ra.<br /> mua vẫn còn thấp, thị trường nhỏ hẹp, phân<br /> tán theo lãnh thổ. Các doanh nghiệp trên - Các chính sách ưu đãi thu hút đầu tư còn<br /> địa bàn hầu hết quy mô còn nhỏ, công nghệ phức tạp, chồng chéo, nằm rải rác ở nhiều<br /> lạc hậu nên các nhà đầu tư rất khó chọn cho văn bản pháp luật khác nhau. Các thủ tục<br /> mình những đối tác tương xứng. Vì vậy, để được nhận ưu đãi chưa minh bạch, vẫn<br /> nhà đầu tư nước ngoài thường có tâm lý còn cơ chế xin cho, một số chính sách ưu<br /> thích đầu tư ở vùng kinh tế trọng điểm Bắc đãi được ban hành nhưng không có quy<br /> Bộ và kinh tế trọng điểm phía Nam. Cụ thể, định về điều kiện và thủ tục để được hưởng<br /> theo số liệu của Tổng cục Thống kê (2019), ưu đãi. Điều này dẫn đến tình trạng doanh<br /> có khoảng 27,7% vốn FDI đăng ký tại vùng nghiệp khó khăn trong việc xin xác nhận<br /> đồng bằng Sông Hồng, 42,4% đăng ký tại đối tượng hưởng ưu đãi. Hơn nữa, các<br /> vùng Đông Nam Bộ. chính sách ưu đãi hiện nay được áp dụng<br /> cho toàn bộ các tỉnh thành, chưa dựa trên<br /> - Phần lớn lao động tại địa phương hoặc lợi thế cạnh tranh, đặc thù của mỗi địa<br /> là chưa qua đào tạo, hoặc là đã được đào phương. Hoặc chưa có ưu đãi cho nhà đầu<br /> tạo nhưng không đủ các kỹ năng cần thiết. tư khi đầu tư vào lĩnh vực kinh tế biển, một<br /> Vì vậy, khi triển khai các dự án FDI buộc lĩnh vực chịu nhiều rủi ro. Điều này gây bất<br /> nhà đầu tư phải đào tạo lại. Nhất là trong lợi cho Quảng Ngãi, một tỉnh có nhiều tiềm<br /> bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 năng phát triển kinh tế nói chung và kinh<br /> đang diễn ra sâu rộng ở tất cả các lĩnh vực tế biển nói riêng nhưng lại gặp những khó<br /> và kinh tế biển cũng không thể loại trừ, khăn nhất định như về cơ sở hạ tầng, nguồn<br /> thì đòi hỏi người lao động phải được trang nhân lực, về thị trường…<br /> bị tốt các kỹ năng công nghệ thông tin,<br /> internet… để có thể điều khiển được máy 4. Một số khuyến nghị nhằm tăng<br /> móc, thiết bị, và vận hành sản xuất. cường thu hút FDI cho phát triển kinh<br /> tế biển Quảng Ngãi<br /> - Trong thời gian qua, chính sách mà Tỉnh<br /> ban hành khá cụ thể, có chính sách riêng Trên cơ sở thực trạng và những nguyên<br /> cho khu kinh tế Dung Quất, có chính sách nhân nêu trên, tác giả đưa ra một số<br /> cho các khu công nghiệp của Tỉnh. Công khuyến nghị nhằm góp phần thu hút vốn<br /> tác quản lý có kinh nghiệm hơn, năng đầu tư cho phát triển kinh tế biển tỉnh<br /> động hơn. Tuy vậy, Tỉnh vẫn chưa thật sự Quảng Ngãi như sau:<br /> hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài do chính<br /> sách thu hút FDI chưa tạo được nét riêng, Đổi mới công tác xúc tiến đầu tư: Trong<br /> <br /> <br /> Số 214- Tháng 3. 2020- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 77<br />  Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cho phát triển kinh tế biển tại Quảng Ngãi<br /> <br /> <br /> <br /> những năm qua, cùng với tăng cường tổ Chính quyền địa phương cần xác định đối<br /> chức quảng bá, giới thiệu và tranh thủ sự tượng cần vận động xúc tiến đầu tư căn cứ<br /> hỗ trợ từ các bộ ngành trung ương; tỉnh vào tiềm năng nguồn lực, mục tiêu, định<br /> Quảng Ngãi đã rà soát để sửa đổi, bổ sung hướng phát triển KT- XH nói chung, đề án<br /> cơ chế nhằm thu hút và tạo sự thuận lợi phát triển kinh tế biển của Quảng Ngãi nói<br /> nhất cho các nhà đầu tư. Để nắm bắt tình riêng. Lựa chọn các nhà đầu tư có tiềm lực<br /> hình và kịp thời tháo gỡ vướng mắc và về vốn, công nghệ, bởi nếu như lựa chọn<br /> khó khăn cho các nhà đầu tư, tỉnh cũng đã đối tác không đúng với thực lực về tài<br /> tổ chức buổi cà phê với doanh nhân 1 lần/ chính, chuyên môn, kỹ thuật, công nghệ<br /> tháng; định kỳ ít nhất 2 lần/năm để gặp và địa vị pháp lý của họ thì sẽ dẫn đến<br /> gỡ, đối thoại với doanh nghiệp, quảng bá tình trạng bán, chuyển nhượng dự án hoặc<br /> hình ảnh và thế mạnh của địa phương tạo xây dựng dở dang, tiến độ dự án kéo dài<br /> sức hút và cơ hội đầu tư. Nhờ vào triển gây lãng phí tiền và ảnh hưởng đến tăng<br /> khai tích cực các biện pháp thu hút đầu tư trưởng kinh tế của địa phương.<br /> nói trên mà FDI vào Quảng Ngãi có nhiều<br /> khả quan. Thế nhưng, tỷ trọng các dự án Cải thiện môi trường đầu tư bao gồm<br /> FDI thuộc lĩnh vực kinh tế biển như chế hoàn thiện cơ sở hạ tầng và thủ tục hành<br /> biến thủy sản, sửa chữa tàu thuyền vẫn chính: Cần phát huy và tận dụng mọi<br /> còn tương đối thấp, các ngành nghề khác nguồn lực sẵn có của địa phương. Xây<br /> như sản xuất linh kiện điện tử, kinh doanh dựng mới đi đôi với nâng cấp, cải tạo toàn<br /> bất động sản… lại chiếm tỷ lệ cao hơn. bộ hệ thống kết cấu hạ tầng đô thị, hạ tầng<br /> Lý do là các chương trình được tổ chức trong và ngoài các khu kinh tế, cụm công<br /> để thu hút FDI vào các dự án ở tất cả các nghiệp, cơ sở hạ tầng dẫn dắt vào các khu<br /> ngành nghề, chưa có điểm khác biệt nhằm du lịch biển. Nâng cấp các công trình cảng<br /> khuyến khích các dự án FDI vào các lĩnh biển, xây dựng sân bay, đảm bảo hệ thống<br /> vực thủy sản, vận tải biển… trong khi đường bộ, đường sắt thông suốt, gắn kết<br /> Quảng Ngãi là địa phương có nhiều lợi giữa Quảng Ngãi với các địa phương khác<br /> thế và tiềm năng để phát các ngành nghề trong khu vực và cả nước. Phát triển các<br /> này nhiều hơn cả. Vì vậy, đổi mới công khu kinh tế, cụm công nghiệp làm trung<br /> tác xúc tiến đầu tư là một trong những yếu tâm thu hút đầu tư nước ngoài.<br /> tố góp phần thu hút FDI cho phát triển<br /> kinh tế biển. Để làm được điều đó Tỉnh Thực hiện quản lý vốn đầu tư theo nguyên<br /> cần tăng cường giới thiệu, quảng bá hình tắc một cửa, tránh gây phiền hà, làm nhà<br /> ảnh, tiềm năng phát triển kinh tế biển của đầu tư phải “gõ cửa” từng ngành khi làm<br /> địa phương, giới thiệu lợi thế nổi trội của những thủ tục đầu tư hoặc liên hệ giải<br /> Quảng Ngãi so với các địa phương khác, quyết công việc.<br /> chú trọng vào các ngành nghề thuộc lĩnh<br /> vực kinh tế biển như thủy sản, vận tải Chú trọng công tác phát triển nguồn<br /> biển, du lịch biển… Bên cạnh đó, cần thiết nhân lực phục vụ trực tiếp cho các<br /> lập các dự án ưu tiên thu hút vốn FDI, đặc ngành nghề kinh tế biển, nhằm thu hút<br /> biệt là các dự án thuộc các ngành nghề đầu tư, đặc biệt là nguồn nhân lực chất<br /> kinh tế biển để lựa chọn các đối tác đầu tư lượng cao trên cả hai phương diện nhân<br /> một cách khoa học, chính xác, đúng năng lực lãnh đạo, quản lý điều hành và nhân<br /> lực, sở trường của nhà đầu tư. Đồng thời, lực lao động, chuyên môn kỹ thuật. Trang<br /> <br /> <br /> 78 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 214- Tháng 3. 2020<br />  NGUYỄN LÊ NGUYÊN DUNG<br /> <br /> <br /> <br /> bị cho người lao động những kỹ năng đáp vậy, các lĩnh vực, ngành nghề, quy mô<br /> ứng yêu cầu của Cách mạng công nghiệp khác nhau thì hiệu quả đầu tư cũng khác<br /> 4.0 như kỹ năng tin học, ngoại ngữ và có nhau. Xuất phát từ đặc điểm khó khăn của<br /> khả năng thích ứng với môi trường làm Quảng Ngãi như điều kiện thời tiết khắc<br /> việc của các công ty, tập đoàn nước ngoài. nghiệt, thị trường còn nhiều hạn chế, cơ<br /> Chính quyền địa phương cần có sự hỗ sở hạ tầng còn nhiều yếu kém và từ những<br /> trợ, có kế hoạch đào tạo một cách thường đặc thù của lĩnh vực kinh tế biển như<br /> xuyên, liên tục, đặt biệt chú trọng cán bộ rủi ro cao, chịu ảnh hưởng lớn bởi thiên<br /> trực tiếp tham gia, dẫn dắt các dự án FDI. nhiên, cần có những ưu đãi riêng, tạo điều<br /> kiện cho doanh nghiệp, các chủ thể làm<br /> Người lao động trong các lĩnh vực kinh tế kinh tế biển sản xuất kinh doanh, có như<br /> biển cần được trang bị kiến thức chuyên vậy nhà đầu tư nước ngoài mới an tâm<br /> môn, có tay nghề cao, am hiểu chuyên sâu đầu tư vào lĩnh vực kinh tế biển của địa<br /> về lĩnh vực hoạt động. Có như vậy, mới tạo phương.<br /> sự an tâm và tạo nên sức thuyết phục đối<br /> với nhà đầu tư nước ngoài khi chọn đầu tư Tỉnh nên đưa các dự án FDI trong lĩnh<br /> vào lĩnh vực kinh tế biển của địa phương. vực kinh tế biển vào diện đặc biệt khuyến<br /> khích đầu tư và áp dụng biện pháp ưu đãi<br /> Ban hành và thực hiện các chính sách đầu tư qua các hình thức như miễn, giảm<br /> ưu đãi khuyến khích đầu tư phù hợp với thuế thu nhập DN, thuế xuất nhập khẩu;<br /> điều kiện của Tỉnh và phù hợp với đặc miễn, giảm tiền thuê đất và các hình thức<br /> thù các ngành kinh tế biển. Mặc dù Luật ưu đãi tài chính khác như hỗ trợ vay vốn<br /> Đầu tư và hệ thống chính sách khuyến tín dụng ngân hàng cho dự án FDI. Có<br /> khích đầu tư qua nhiều lần sửa đổi, bổ chính sách hỗ trợ các DN FDI khi bị tổn<br /> sung, hoàn thiện và khắc phục được phần thất vì thiên tai, dịch bệnh, bị rủi ro về<br /> nào các hạn chế, vướng mắc, tạo điều biến động giá thị trường thủy- hải sản. Hỗ<br /> kiện thuận lợi, minh bạch, bình đẳng cho trợ đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nhằm<br /> các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Song tăng năng lực phòng chống thiên tai, hạn<br /> trong thực tế ở vùng này, địa phương kia chế rủi ro dịch bệnh, biến động giá thủy<br /> lại có các điều kiện khác nhau nên hiệu sản… ■<br /> quả đầu tư cũng khác nhau. Cũng như<br /> <br /> Tài liệu tham khảo<br /> 1. CIEM, Bộ kế hoạch và Đầu Tư (2019), “Báo cáo kinh tế vĩ mô quý I/2019”.<br /> 2. Cục đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch & Đầu tư (2016), “Tình hình thu hút đầu tư nước ngoài 11 tháng đầu năm<br /> 2016”.<br /> 3. Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch & Đầu tư (2016), Báo cáo đầu tư “Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung- thực<br /> trạng và một số giải pháp thu hút FDI”.<br /> 4. Đỗ Văn Tính (2013), “Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào vùng kinh tế trọng điểm miền trung”, Tạp chí<br /> Nghiên cứu kinh tế số 424, tháng 9/2013.<br /> 5. Đinh Trọng Thắng, Trần Tiến Dũng (2019), “Thực trạng chính sách ưu đãi thu hút FDI vào Việt Nam hiện nay”,<br /> Tạp chí Tài chính, số tháng 5/2019.<br /> 6. Lê Quỳnh Như (2019), “Chính sách thu hút FDI thế hệ mới và một số vấn đề đặt ra đối với Việt Nam”, Tạp chí Tài<br /> chính, số tháng 3/2019.<br /> 7. Lê Thị Thanh Thúy (2013), “Công tác quản lý nhà nước đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài ở tỉnh Quảng Ngãi”,<br /> Tạp chí Khoa học xã hội miền Trung, số 6 (26) năm 2013.<br /> 8. Nguyễn Thị Thoa, Trần Thị Thái (2016), “Tác động của FDI đến kinh tế, xã hội và môi trường thành phố Đà<br /> <br /> <br /> <br /> Số 214- Tháng 3. 2020- Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng 79<br />  Thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cho phát triển kinh tế biển tại Quảng Ngãi<br /> <br /> <br /> <br /> Nẵng”, Tạp chí Khoa học xã hội miền Trung, số 2 (40)- 2016.<br /> 9. Ngô Trần Tuất (2017), “Xu hướng của đầu tư trực tiếp nước ngoài và giải pháp để thu hút vào vùng kinh tế trọng<br /> điểm miền Trung”, Tạp chí Khoa học xã hội miền Trung, số 2 (46)- 2017.<br /> 10. Nguyễn Xuân Thiên (2015), “Tăng cường liên kết vùng kinh tế trọng điểm trung bộ để thu hút nguồn vốn FDI cho<br /> phát triển ngành Du lịch”, Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á, số tháng 7 năm 2015.<br /> 11. Nguyễn Thị Thu Hằng (2019), “Giải pháp thu hút FDI vào Việt Nam trong thời gian tới”, Tạp chí Kinh tế và Dự<br /> báo, số tháng 3/2019.<br /> 12. Phạm Thiên Hoàng (2019), “Tầm quan trọng của khu vực FDI đối với phát triển kinh tế- xã hội Việt Nam”, Tạp<br /> chí Tài chính, số tháng 5/ 2019.<br /> 13. Tổng cục thống Kê, Niên giám thống kê Việt Nam năm 2019.<br /> 14. Website: http://www.quangngai.gov.vn/sokhdt/Pages/home.aspx, http://www.danang.gov.vn, fia.mpi.gov.vn.<br /> <br /> <br /> tiếp theo trang 43<br /> kiện cho nhân viên kế toán được học tập,<br /> cập nhật và nâng cao kiến kiến thức.<br /> <br /> - Ban Giám đốc và Ban Quản lý DN cần<br /> nâng cao nhận thức và tích cực tham gia<br /> vào quá trình thực hiện IR.<br /> <br /> - Đầu tư cơ sở hạ tầng về hệ thống thông<br /> tin trong VIDMC, đặc biệt là máy móc<br /> thiết bị và nền tảng công nghệ thông tin,<br /> triển khai các phần mềm quản lý trong<br /> toàn DN.<br /> <br /> - Nhà nước xây dựng hệ thống văn bản<br /> pháp lý về lập, trình bày và công bố IR<br /> đối với SOE và các hướng dẫn cụ thể kèm<br /> theo.<br /> <br /> - Nghiên cứu triển khai quy định về kiểm<br /> toán và xây dựng quy trình và phương<br /> pháp kiểm toán đối với IR. ■<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 80 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng- Số 214- Tháng 3. 2020<br />